Te Mataupu e 17
E Taua Atu te Tupu i Amaketo
1, 2. Ne a muna a tino i te lalolagi e uiga ki Amaketo?
KO PILI o oti atu te Taua i te 2 a te Lalolagi kae ne fai atu penei te Takitaki Kautau o Amelika, ko Douglas MacArthur: “Mai i te kamataga eiloa o taimi ne ‵sala aka ei ne tāgata a te filemu. . . . Ko ‵kau fakatasiga o kautau, faka‵pauga o malosi, fakapotopotogā malo, ne seki ma‵goi a mea takitasi konā, kae ne iku atu ei ki te ‵toe auala faigata ko te faiga o taua. A te ma‵losi o taua ke fakaseai ei a mea katoa ko oti ne taofi nei te filifiliga tenā. Ko oti foki ne maua ne tatou te ‵toe avanoaga mō tatou. Kafai e se fakatoka ne tatou se faiga telā e ‵lei atu kae e sili atu foki, ka oko mai eiloa te ‵tou Amaketo.”
2 I te 40 tausaga mai tua ifo i ei, ne a mea ko fai nei ne atufenua e uiga ki “te ‵toe avanoaga” tenā? Konei la a muna a te Times mai i Lonitona, Egelani, mai lalo i te ulutala tenei, “E Ma‵taku a Tino Siamani i Sisifo ki Amaketo”: “A ata o taua ko ‵foki mai ke fakamataku‵taku mai ki tino i Siamani ki Sisifo me e fai pelā me ko gasolo o sē pulea a faifaiga i te lalolagi kātoa.” Kae i te mataupu ko “Te Lalolagi ko Takase‵se Atu ki te Pouliga,” ne fesili atu ei te etita o te Herald, mai Miami, i Amelika, ki ana tino fai‵tau me kai mafau‵fau latou “me i Amaketo e se se tala fakatusa fua telā e faitau koe ki ei i te Tusi Tapu, kae se mea tonu eiloa,” kae ne toe fai mai foki a ia penei: “So se tino telā e tai poto malie e mafai o tuku fakatasi ne ia a mea fakama‵taku kolā ne ‵tupu i nai tausaga konei ko ‵teka atu kae ko iloa ei ne ia me ko oko atu nei te lalolagi ki se taimi tāua i tala o tino. . . . Ka ‵fuli i ei ki te se-gata-mai a olaga o tino.”
3, 4. E ‵kese pefea te kilokiloga a te Tusi Tapu ki Amaketo?
3 E tonu, ko fakapili‵pili atu nei a tino ki fakama‵fuliga tāua. Kae e mata, ko pili o oko atu tatou ki Amaketo? Se a te uiga o Amaketo?
4 Se manatu tāua, me e ‵kese Amaketo i lō manatu o te taulasiga o tino. Me e se fakamatala mai ne te Tusi Tapu a te taua i Amaketo pelā me se taua fakamataku i va o atufenua i te lalolagi io me ko potukau o atufenua, kae ko “te taua i te aso lasi o te Atua Malosi Katoatoa.” Ko te taua tenā a te Atua ki “tupu o te lalolagi nofoaki kātoa”—ko tena uiga ko tino pule kolā e ita ma fakama‵lalo latou māfai ko “oko mai” te Malo o te Atua ke fakataunu ei tena loto i te lalolagi nei. (Salamo 2:6-12; Tanielu 2:44) Ko te faiga sili tenā a te Atua ke fakaseai ei ne ia a atufenua ma‵sei mo tino ma‵sei ke fakatoka ei te auala mō te pulega filemu a te Mesia i te 1,000 tausaga.—Fakaasiga 16:14, 16; Salamo 46:8, 9; 145:20; Ioelu 3:9-17; Nauma 1:7-9.
A MEA KOLĀ KA ‵TUPU A KOI TUAI O FAI TE TAUA
5. E iloa pefea ne tatou me ko oi “te fafine talitāgata sili” i te Fakaasiga 17?
5 E uke a mea e taku mai ne te Fakaasiga, mataupu e 16 ki te 18, e uiga ki mea kolā ka ‵tupu i te lalolagi a koi tuai o fai te taua i Amaketo. I te faiga o te valoaga tenā, ne fai ei te ‵kamiga tenei: “Vau, kae ka fakaasi atu ne au ki a koe te fakamasinoga ki luga i te fafine talitāgata sili telā e sagasaga i luga i vai e uke.” Ne fakailoa fakamuli mai me i “te fafine talitāgata sili” tenā ko “Papelonia te Sili, ko te mātua o fāfine talitāgata mo mea fakatakalia‵lia i te lalolagi.” E pelā mo Papelonia mua ne tu i tafa o te Vaitafe ko te Eufilate, kae ne fai mo fai “te mātua” o faiga ‵funa a lotu kolā ne fakasalalau atu mai Papelonia ki kogā koga katoa i te lalolagi, e penā foki loa mo “Papelonia te Sili” i aso nei ko te emupaea o lotu ‵se i te lalolagi kātoa kae e pule a ia i te feitu faka-te-agaga ki “tino mo vaitino mo fenua mo ‵gana,” kae e malaia latou i ei. (Fakaasiga 17:1, 5, 15) E aofia i ei te fia afe o lotu, ko lotu ‵lasi mo lotu fo‵liki, ko lotu “Kelisiano” mo lotu kolā e se ne Kelisiano, kolā e se amanaia ki te Atua tonu, ko Ieova, kae e se tavini atu foki ki a ia.
6. Se a te mea telā e faipati te Fakaasiga e 16 ki ei kae e masaua foki i ei ne tatou a Papelonia mua?
6 E pelā me se fakatomuaga ki te taua i Amaketo, ne fakaasi mai ki a tatou a te agelu telā e ligi atu ne ia te tanoa “o te kaitaua o te Atua.” Ki fea? “Ki luga i te vaitafe lasi ko te Eufilate, kae ne ‵masa pakupaku eiloa a vai i ei, ko te mea ke fakatoka ei te auala mō tupu mai i te saegāla.” (Fakaasiga 16:1, 12) I te 600 tupu tausaga a koi tuai o tusi ki lalo ne te apositolo ko Ioane a te valoaga tenā, ne oso atu ei te Tupu o Metai ko Taliu mo te Tupu o Pelesia ko Kulesa ki te fenua ko Papelonia mai i te feitu ki te saegāla. I te po ne faka‵tafe atu ei ne Kulesa a te Eufilate ki nisi tamā vaitafe, kae koi fanaifo eiloa te vai kae ne uga atu ne ia ana kautau ki loto i te fakai i te auala tenā o te vaitafe telā ne ‵masa. I te po e tasi tenā, a koi pati ma‵sei ei ne pule o Papelonia mo olotou tino ma‵luga a Ieova i se inuga matagā, kae ne takavale eiloa i ei te fakai lasi tenā.—Tanielu 5:1-4, 30, 31.
7. Ne a mea e tai ‵pau kolā e matea atu ne tatou i aso nei?
7 E matea ne tatou se mea e tai ‵pau i aso nei? Ao! Ko oko mai te taimi ke fakaoko atu ei ne te Atua tena fakamasinoga ki luga i “Papelonia te Sili,” kae maise eiloa ko ana “tama,” ko fakapotopotoga a Lotu Kelisiano ‵Se. Ko tu poloki eiloa te uke o amioga ‵teke a Lotu Kelisiano ‵Se mo te pisipisia foki o latou i toto! (Fakaasiga 18:24; Ielemia 51:12, 13) Fakamuli nei a “vai” io me ko “tino,” kolā ne ‵lago muamua atu ki lotu konā, ko ‵teka atu keatea mai i ei. Pelā me ko gasolo o ‵masa pakupaku te ‵lagomalo atu ki lotu, me ko oti ne ‵fuli atu a tino e tokouke ki akoakoga a Darwin, Marx, Lenin mo Mao. Kae ne ‵valo mai foki e uiga ki “aso fakaoti” konei me ka ‘fia‵fai a tino ki fakafiafiaga i lō te alofa atu ki te Atua.’—2 Timoteo 3:1, 4.
8. (a) Se a te kalagaga telā ne faka‵logo ki ei a tino kolā e fia‵fia ki te amiotonu? (e) E ‵kese pefea nei a foliga o lotu ‵se mo foliga o te lotu tonu?
8 E tasi te feitu ne fai ei ke gasolo o ‵masa a “vai” konā, ko faifaiga a tino kolā e fia‵fia ki te amiotonu, kae e faka‵logo foki latou ki te kalagaga mai te lagi e uiga ki “Papelonia te Sili,” penei:
“‵Tele keatea mai i a ia, oku tino, māfai e se fia ‵kau atu koutou ki a ia i ana agasala, kae māfai foki la e se fia maua ne koutou se vaega o ana mala.” (Fakaasiga 18:4)
E fanoanoa te emupaea o lotu ‵se i te lalolagi kātoa, kae maise eiloa ko Lotu Kelisiano ‵Se, i te ‵ponoga o nisi faletapu, te mu‵tana o tino i ei, mo te gasolo foki o tokotimomo a tama mo sina. Kae ko latou kolā e ‵kau atu nei ki te Taliu Sili, ko Ieova te Atua, mo te Kulesa Sili, ko Keliso Iesu, e ulu atu eiloa ki loto i te maumea fakaofoofogia i te feitu faka-te-agaga. E mata, a koe se tino i a latou konā?
TE FAIGA PELĀ ME SE FAFINE TALITĀGATA
9, 10. (a) Se a te “manu fekai” fakamataku telā e sae mai i “aso fakaoti” konei? (e) I te lauga mō tino katoa i te 1942, ne fakailoa mai pefea me se a te mea tenā kae ne fakamatala mai foki pefea ana faifaiga?
9 E tiga eiloa e fai mai “Papelonia te Sili” me i a ia se tino o te Atua, e fai faeloa ne ia ana fesokotakiga fakapolitiki, kae ona ko te mea tenā e fai pelā me e ‘finalalolagi a tupu o te lalolagi’ fakatasi mo ia. Kae nei la, i “aso fakaoti” konei, ko maua ne ia tena avanoaga lasi! Se a te mea tenā? Ia, ko sae mai nei se “manu fekai telā e lanu kula.” Se a te “manu fekai” tenā? E seai se fakalotolotolua i ei me e fakauiga eiloa ki atufenua fakapolitiki o te lalolagi nei, me e fakatusa sāle a mea konā i te Tusi Tapu ki “manu fe‵kai.” (Fakaasiga 13:1-4, 11-15; Tanielu 7:3-8, 17-25; 8:5-8, 20-22) Kae i konā loa ko maua ei ne tatou se “manu fekai” telā e kese‵kese ana vaega me e isi ne “ulu e fitu mo suki e sefulu” o te manu fakamataku tenā.—Fakaasiga 17:3.
10 Se a “te manu fekai” o vaega kese‵kese telā ko sae mai i “aso fakaoti” konei, kae ne a mea e fai ne ia i te lalolagi kātoa? I te fono a Molimau a Ieova mō fenua katoa i te 1942, ne fakasino atu ei te lauga mō tino katoa ko te “E Mafai o Tumau te Filemu?” ki te valoaga i te Fakaasiga 17:7, 8. Ne fai atu te failauga, ko te pelesitene o te Faleleoleo Maluga ko N. H. Noa me i “te manu fekai telā . . . ne ola” ko Malo ‵Kaufakatasi—telā ne sae mai i te 1920. Kae i te tausaga foki tenā o te taua i te 1942, ne fai atu ei a ia penei: “Pelā me ko taofi malie aka nei te ‵Kaufakatasiga tenā, kae e ‵tau o toe fakaola mai te mea tenā ke toe ola mai. Ko fanatu te mea tenā ki te lua ‵poko ke se gasuesue i ei me e seai sena aogā. Pelā me ‘e se ola’ nei a ia.” Kae ne toe fakaasi mai ne te Pelesitene ko Noa me i “te manu fekai telā . . . ne ola, kae ne seki ola, . . . ko pili o fanaka mai i te lua ‵poko, kae ka fanatu eiloa a ia ki tena fakaseaiga.” E ‵tusa eiloa mo te valoaga a te Tusi Tapu, ne toe fakaola mai ei “te manu fekai” tenā i te 1945, pelā me ko Malo ‵Soko.
11. (a) Kaia e fakamatala mai ei me e “‵fonu” te “manu fekai” tenā i “igoa ma‵sei”? (e) Se a te fakamasinoga telā e faka‵tali mai nei ki “te manu fekai” tenā?
11 A “te manu fekai” faka-te-lalolagi tenei, telā ne faite ke tausi ei “te filemu mo te tokagamalie” i va o atufenua, ko “‵fonu eiloa i igoa ma‵sei,” ona ko ana pati me e mafai o fai ne ia a mea kolā e mafai fua o fai ne te Malo o te Atua e alatu i a Keliso Iesu. (Fakaasiga 17:3) Ne ‵valo mai ne te apositolo ko Paulo e uiga ki te taimi ka tavae atu ei a pule ma‵io o te lalolagi a Satani ki a latou eiloa e pelā me ne tino kolā e tausi ne latou te filemu. Ana muna:
“Ka oko mai eiloa te aso o Ieova e pelā me se tino kaisoa i te po. I te taimi eiloa telā e fai atu ei latou penei: ‘Te filemu mo te tokagamalie!’ i konā foki eiloa ka oko fakavave atu ei ki a latou te fakaseaiga fakapoi pelā mo logo‵maega o te fafine faitama; kae ka se ‵sao atu eiloa latou i ei.” (1 Tesalonia 5:2, 3)
E pelā mo te Muna a te Atua, ka fepaki fakavave eiloa te ‘manu fekai tenā o te filemu mo te tokagamalie’ ki te fakaoko-maiga mautinoa o te fakamasinoga a Ieova!
“FAKAALOFA” TE FAFINE TALITĀGATA!
12. Se a te fakamatalaga e uiga ki te “fafine talitāgata” telā ne fai ei a Ioane ke ofo malosi i ei?
12 E tiga eiloa e taku fakamasei ne te Atua a te manu fekai telā e pati masei, ko Malo ‵Soko, e taumafai eiloa “Papelonia te Sili” ke fai ne ia ana fesokotakiga a‵lofa ki te manu tenā. E tonu, ko fakaasi mai me e sagasaga a ia pelā me se tupu fafine i luga i “te manu fekai”: “Kae ne pei te fafine ki gatu ‵kula kae violeta, kae ne teu foki a ia ki aulo mo fatu tāua mo penina kae ne puke i tena lima a te ipu aulo telā ne ‵fonu i mea fakatakalia‵lia mo mea sē ‵mā o ana amioga finalalolagi.” E se tioa eiloa o tusi mai penei a Ioane e uiga ki te tulaga tenā: “Kae i taku kiloatuga ki a ia, ne ofo masei au i ei”!—Fakaasiga 17:4, 6.
13, 14. (a) Se a te fakaotiga fakaalofa telā e faka‵tali mai ki lotu ‵se? (e) Ka oko mai pefea te mea tenā? (i) Ko oi ka ‵tagi fanoa‵noa e uiga ki Papelonia te Sili, kae kaia ka ‵tu ‵mao atu ei latou?
13 A te va fealofani o te emupaea faka-Papelonia o lotu ‵se mo ‘te manu fekai o te filemu mo te tokagamalie,’ ko Malo ‵Soko, ka iku atu eiloa ki se fakalavelave lasi. E tiga eiloa e manatu aka te fafine talitāgata, ko “Papelonia,” me ko oko eiloa i te ‵lei o tena fesokotakiga mo te potukau tenā i te lalolagi nei, e ‵kese a mea kolā ne ‵valo mai ne te Muna a te Atua e uiga ki a ia:
“A suki e sefulu kolā ne matea ne koe, mo te manu fekai, ka takalia‵lia ki te fafine talitāgata kae ka fakamasei ne latou a ia ke nofo fuafua, kae ka kai ne latou ana ‵kano kae ka ‵sunu katoatoa foki ne latou a ia ki te afi.” (Fakaasiga 17:16)
Se fakaotiga fakaalofa eiloa mō te emupaea o lotu ‵se i te lalolagi kātoa!
14 Ka oko fakavave mai te fakamaseiga o “Papelonia te Sili.”
“I te aso e tasi ka oko mai ei ana mala, te mate mo fanoanoaga mo oge, kae ka ‵sunu katoatoa a ia ki te afi, me e malosi a Ieova te Atua, telā ne fakamasino ne ia a ia.” (Fakaasiga 18:8)
Kae ka isi ne tino kolā ka ‵tagi fanoa‵noa ki a ia. E se ko “suki e sefulu,” io me ko kautau kolā ka oso faka‵poi atu ki a ia, kae ko nisi pule fakapolitiki kolā ne fai takaga sāle mo faifeau ke tavaegina ei latou, kae ke fesoasoani atu foki ki te ‵funaga o olotou amioga sē ‵tonu. Ka ‵tagi fanoa‵noa a tino konā ki a ia kae ka ‵tu ‵mao atu latou, mana ‵kau atu foki latou ki tena malaia, olotou pati:
“Fakaalofa, fakaalofa, ko koe te fakai lasi, Papelonia, ko koe te fakai malosi, me ko oko mai tou fakamasinoga i te itula e tasi!”—Fakaasiga 18:9, 10.
15. Ko oi a nisi tino kolā ka ‵tagi foki ki ei, kae kaia?
15 Ka isi foki ne tāgata mai Pisinisi ‵Lasi, ko tino kai‵soa mo tino fai toga‵fiti, kolā ne fakaaogā ne latou olotou fesokotakiga fakalotu ke fai ei se foliga fakaloiloi o “te amiotonu” ke ‵funa aka ei olotou faifaiga sē fakamaoni kae ke faka‵soga aka ei olotou loto manava‵se. Ka ‵tagi foki latou penei:
“Fakaalofa, fakaalofa . . . , me ne fakama‵seigina a vaegā koloa ‵lasi penā i te itula e tasi!” (Fakaasiga 18:11-19)
A faletapu ‵togi‵mafa, te ukega o manafa mo koloa, te ukega foki o sene i tusitupe mo tupe faka‵nā a lotu a te lalolagi—ka fakama‵seigina a mea katoa konā.
16. Ne a vaega e tolu ko pili o fakama‵seigina?
16 A lotu ‵loi a te lalolagi, pisinisi kaima‵nako, mo malo fakapolitiki sē fakamaoni—a vaega e tolu konā o te fakapotopotoga a Satani i te lalolagi nei ko pili o fakaoko atu ki a latou te fakamasinoga a Ieova. Kafai ko ‵galo ifo a lotu ‵se, se a te mea e ‵soko atu ki ei?
KO GASUESUE TE TUPU!
17, 18. (a) Se a te mea e ‵soko atu ki te fakamaseiga o “Papelonia te Sili,” kae kaia? (e) Ko oi ka manumalo fakamuli i ei? (i) Ko oi ka faka‵sao atu ke ola? (o) E mafai pefea o fai koe mo fai se tino penā?
17 E seai se mainaga faka-te-agaga o ma‵losi fakapolitiki kolā ka fakama‵sei ne latou a lotu a te lalolagi. E se amanaia atu latou ki te Malo faka-Mesia, telā ne fakatu aka i te 1914. Kae e ‵teke malosi atu latou ki tino kolā e folafola atu ne latou te Malo kae e se ‵kau atu foki ki se feitu i mea fakapolitiki mo taua a ‘malo’ faka-te-lalolagi.—Fakaasiga 12:17; Ioane 17:14, 16.
18 Kafai ko oti ne ave keatea ne latou a “Papelonia te Sili,” ka fai ne “suki” konā o te manu fekai a te ‵toe osoatuga a latou ki Molimau Kelisiano a Ieova, ko tino kolā e foliga mai me e seai se lotou puipuiga kae e tau‵tali atu foki latou ki te Tamā Mamoe i te lalolagi nei. (Esekielu 38:14-16; Ielemia 1:19) Ne a mea ka ‵tupu ki fili konā i te taua tenā? E tali mai penei te valoaga:
“Ka taua atu latou konā ki te Tamā Mamoe, kae ka fakatakavale ne te Tamā Mamoe a latou, me i a ia ko te Aliki o aliki mo te Tupu o tupu. Kae ka fai foki penā ne latou kolā ne kalagagina, ne filifilia kae ne fakamaoni foki fakatasi mo ia.” (Fakaasiga 17:14)
E tiga eiloa e se ‵kau atu latou ki te faiga o te taua tenā, ka ‵sao atu i ei te ‵toega o soko filifilia o Iesu i te lalolagi, fakatasi mo olotou taugasoa kolā ne talia ne latou te kalagaga ki te “taviniga tapu.” E mata, a koe se tino i a latou konā, kolā e ‵talo atu nei ke na “oko mai” te Malo o te Atua i Amaketo?—Loma 12:1, 2; fakatusa ki te 2 Nofoaiga Tupu 20:5, 6, 12-17.
19. (a) Ne a mea kāti ka matea atu ne koe kae ka sao atu foki koe i ei? (e) Ne a mea tāua ka se aogā i te taimi tenā?
19 E tonu, kāti ka mafai o matea tonu atu ne koe te taua fakamataku i Amaketo kae ka sao atu foki koe i ei. Kāti ka kilo atu koe i te taimi ka taua atu ei te “Tupu o tupu,” fakatasi mo ana kautau o agelu i te lagi, ke taku‵leigina i ei te pulega sili a Ieova. Kāti ka matea atu foki ne koe i konā a te taua fakaoti ki tāgata ma‵sei, ki atufenua fakamata‵mata mo olotou kautau ma‵losi, penā foki loa mo “tino faipisinisi” mauko‵loa kolā e ‵lago atu ki a latou! Ka se aogā ki a latou te fia piliona tālā kolā ne ‵togi ki meatau fakaniukelea i te faiga o te taua tenā! A tino kaima‵nako, kolā ne ‵togi atu ne latou a oela mo meakai, ka maua aka me e se se aogā o olotou tupe silia, me ka pa‵kū ki lalo a kamupane faipisinisi kae ka seai lele eiloa se aogā o aulo ke faka‵sao ei latou. Me “konei eiloa a muna a te Aliki Sili ko Ieova, ‘Se fakamaseiga, se fakamaseiga fakaa‵tea, kiloke! ka oko mai te mea tenā. Ka ‵pei atu ne latou olotou siliva ki auala, kae ko olotou aulo ka fai mo fai ne mea fakatakalia‵lia. Ka se mafai lele eiloa o faka‵sao a latou ne olotou siliva io me ko olotou aulo i te aso o te kaitaua o Ieova. . . . kae ka ‵tau o iloa ne latou i a au ko Ieova.’”—Esekielu 7:5, 19, 27.
20. Ka maua pefea ne koe te tokagamalie tonu?
20 I te aso tenā o Amaketo ka se maua ei ne koe te puipuiga mai i ou kope faka-te-lalolagi, kae e maua fua mai i te kau tonu atu ki a Ieova mo tena “Tupu o tupu.” Ka fakalagolago atu te mea tenā ki tou fakalogo ki muna konei a te pelofeta:
“‵Sala ki a Ieova, koutou tino loto mau‵lalo katoa i te lalolagi, kolā ne fai sāle ne koutou Tena fakaikuga tau fakamasinoga. ‵Sala ki te amiotonu, ‵sala ki te loto maulalo. Kāti ka ‵funa aka koutou i te aso o te kaitaua o Ieova.” (Sefanaia 2:3; ke onoono foki ki te Isaia 26:20, 21; Tanielu 12:1.)
Me i Amaketo, ka “fakamasino kae taua atu foki ei i te amiotonu” a te Tupu telā e sagasaga i luga i te solofanua ‵kena fakatusa. Kae ka ‘leoleo ne ia a atufenua ki te tokotoko fiti,’ ki te lotou fakaseaiga, kae ka aumai foki ne ia te “vaitino tokouke” kolā e ‵pei ki gatu ‵kena mai i “te fakalavelave lasi,” ke tausi ne ia a latou i te alofa kae ‘ke takitaki atu latou ki vaipuna o vai o te ola.’ Ke na aofia koe i a latou konā!—Fakaasiga 19:11-16; 7:9, 14, 17.
21. Ko oi ka maopoopo atu ki Amaketo, kae kaia e se aogā ei?
21 Ka malaia a Malo ‵Soko, mo malo kolā e ‵kau atu ki ei fakatasi foki mo olotou kautau ma‵losi katoa! Ke na maopoopo atu latou i Amaketo “ke taua atu ki te tino telā e sagasaga i luga i te solofanua [‵kena] mo ana kautau [faka-te-lagi]”! E seai lele eiloa se aogā! Pelā me ka ‵pei ‵tuki atu latou ne te “Tupu o tupu” ki loto i te “lase ‵ka ulaula,” ke fakaseai ei latou. Ka ‵ta fakapalele foki a nisi vaega o te fakapotopotoga a Satani kolā e ‵toe mai i te lalolagi, me e malosi ‵ki eiloa te pelu loa a te Tupu, kae e mafai o ‵sala aka kae ‵ta fakapalele i ei so se fili.—Fakaasiga 19:17-21.
22. E fakamatala mai pefea ne pelofeta a te Atua a te taua i Amaketo?
22 Mai i meatau mo mala kolā ka aumai mai i te lagi, “ka fakasala ei ne Ieova a tino katoa” kolā e ‵teke kae taua atu foki ki tena Malo, kae kāti e se taumate, ona ko te ‵segi o latou ka fakatau fakaeva atu ei ne latou olotou meatau fakama‵taku ki a latou eiloa, me ‘i lima o tino taki tokotasi ka oko atu eiloa ki olotou taugasoa.’ Kae kafai a koe se tino telā e kalaga atu ki te igoa o Ieova, ka “sao atu” koe i ei.—Ioelu 2:31, 32; Sakalia 14:3, 12, 13; Esekielu 38:21-23; Ielemia 25:31-33.
23. (a) A te mea tenei ko te ‵toe fakaotiga o te ā? (e) Ne a pati a Iesu e ‵tau o fai ei tatou ke fia‵fia?
23 Tenā loa te ‵toe fakaotiga o te “fakailoga” fakavaloaga a Iesu—ko “te fakalavelave lasi telā ne seki tupu talu mai i te kamataga o te lalolagi ke oko eiloa ki te taimi nei, kae ka se toe tupu foki se mea penā.” E pefea te ‵tou fia‵fia me ka “fakamu‵tana” a aso konā ona ko “te kau filifilia”! Kāti ka sao atu foki koe pelā me se “mamoe” telā e ‵kami ne Iesu “ke maua te Malo”!—Mataio 24:21, 22; 25:33, 34.
24. (a) Se a te mea telā ka fai ki a Satani i te taimi tenā, kae kaia? (e) Se a te mea e ‵soko atu ki ei?
24 Kafai ko palele atu te taua i Amaketo, ka puke eiloa Satani, te tino matagā telā ne kamata ne ia a pulega ‵se a tino ki te lalolagi, kae ka ‵saigina a ia o ‵pei atu ki te lua ‵poko “mō te afe tausaga.” Kaia? “Ko te mea ke se toe takitaki ‵se ne ia a atufenua.” (Fakaasiga 20:2, 3) I konā loa ka kamata mai ei te ‵toe vaitaimi gali ke maua ne tino. Kae se a te uiga o te 1,000 tausaga mō tino fakamaoni kolā ne ga‵lue ke “oko mai” te Malo kae ne ‵talo foki ki ei? Kāti e se taumate e fia iloa ne koe te tali.
[Pokisi i te itulau e 169]
TE “FAFINE TALITĀGATA” MO TE “MANU FEKAI”
Se a te fesokotakiga o te emupaea o lotu ‵se i te lalolagi mo te “manu fekai” o “te filemu mo te tokagamalie”? E mata, ne taumafai “Papelonia te Sili” ke pule a ia ki faifaiga a Malo ‵Kaufakatasi kae fakamuli ifo ko Malo ‵Soko? Ke na tali mai a manatu ‵tonu konei:
Ko oti ne fai atu ke fakatu aka a Malo ‵Kaufakatasi i te 1918, kae ne fai mai penei te “Bulletin” a te Kaunisela o Ekalesia a Keliso i Amelika: “E pelā me ne Kelisiano e fakama‵losi atu ne matou ke na fakatu aka te ‵Kaufakatasiga o Fenua Saoloto i te Fono tenei mō te Filemu. A te vaegā ‵Kaufakatasiga tenā e se se aofaga fakapolitiki fua; kae ko te sui o te Malo o te Atua i faigā malo i te lalolagi nei. . . . Ka se aogā te ‵mate o ‵tou toa māfai e se maua mai i te manumaloga tenā a te lalolagi fou telā e maua i ei te amiotonu.”
I te 1965, telā ko te 20 o aso fanau o Malo ‵Soko, ne lipoti mai ei ne te Associated Press mai San Francisco penei: “Takitaki o fakapotopotogā lotu e fitu o te lalolagi, kolā e isi ne olotou tino ‵lotu e toko 2,000 miliona tupu i te lalolagi kātoa, ne pikilima fakatasi i te faiga o te ‵talo mō te taumafaiga a Malo ‵Soko ke maua ei te filemu i te lalolagi. Ne avatu ne te Pope ko Paulo te Tokoono ana fakamanuiaga mai i Loma . . . ki te maopoopoga o tino Lotu Pope, Lotu Polotesano, Lotu Iutaia, Lotu Hinitu, Lotu Putisi, Lotu Musilimu mo Kelisiano mai i te Saegāla (Eleni). . . . Te Lapi ko Louis Jacobs . . . ne fakamatala atu ne ia ‘a Malo ‵Soko pelā me ko te fakamoemoega e tasi fua telā e fakalagolago atu ki ei ke maua ei te filemu tumau i te lalolagi kae ke tumau foki ei a tino i te ola.’”
I a Oketopa 1965, ne fakamatala atu ei ne te Pope ko Paulo te Tokoono a Malo ‵Soko pelā me ko “te ‵toe fakapotopotoga sili i fakapotopotoga katoa a te lalolagi,” kae ne toe fakaopoopo mai a ia penei: “Ko ‵saga atu a tino o te lalolagi ki Malo ‵Soko pelā me ko te ‵toe fakamoemoega ke maua ei te loto ‵kaufakatasi mo te filemu.”
Konei a pati a te Pope ko Ioane Paulo te Tokolua ki te Maopoopoga Masani a Malo ‵Soko i a Oketopa 2, 1979: “E seai se fakalotolotolua me i te pogai tonu ko faipati atu ei au i te aso nei ko te fesokotakiga fakapito o te loto fia fesoasoani i te va o te laumua o te lotu pope mo te fakapotopotoga o Malo ‵Soko. . . . E fakamoemoe au me ka tumau eiloa a Malo ‵Soko pelā me ko te ‵toe fono maluga mō te filemu mo te faiga o fakamasinoga ‵tonu, penā foki loa mo te mafuaga tonu o te saolotoga o tino katoa mo tino taki tokotasi i te lotou salasalaga ke maua ei se taimi-mai-mua telā e ‵lei atu.” Kae i tena lauga telā e 62 minute te leva, ne seki faipati atu eiloa te pope e uiga ki a Iesu Keliso io me ko tena Malo.
Kafai e talia ne lotu ‵se a mea kolā e faite ne tino ke sui ei te Malo o te Atua, e seai lele eiloa se aogā o olotou fakamoemoega. Ko oti ne fai mai te Salamo 146:3-6 ke mo a ma tali‵tonu tatou ki tino pule kae e fai mai foki penei i ei: “E fiafia te tino . . . telā e fakamoemoe ki a Ieova tena Atua, ko te Tino telā ne faite ne ia te lagi mo te lalolagi.” Kae e fakailoa mai foki i te Luka 2:10-14 me i te Fakaola o tino ko “Keliso te Aliki.”
[Pokisi i te itulau e 173]
TE FAKASOLOGA O MEA KOLĀ KA IKU ATU KI AMAKETO
● Ko kinau e uiga ki te pulega ki te lalolagi, ko fakaputu aka ei ne fenua a meatau
● Ko gasolo o vāivāi te ‵lago atu o tino ki lotu a te lalolagi
● Te kalagaga lauiloa a fenua ki “te Filemu mo te tokagamalie!”
● Ka fakama‵sei a lotu a te lalolagi ne kautau a Malo ‵Soko, io me ko “suki e sefulu”
● Ka fai ne “suki” o te manu fekai te ‵toe osoatuga ki soko o “te Tamā Mamoe”
● Ka fakaseai ne te “Tupu o tupu” a fenua mo olotou kautau i Amaketo
KAFAI KO ‵PEI ATU A SATANI MO ANA TEMONI KI TE LUA ‵POKO KA KAMATA MAI I EI TE PULEGA ‵MALU A KELISO I TE AFE TAUSAGA