Te Avaga—Se Meaalofa Mai te Atua

1, 2. (a) Ne a mea e fakamoe‵moe ki ei a tauavaga ‵fou? (e) Ne a fesili ka sau‵tala tatou ki ei i te mataupu tenei?

MAFAUFAU ki se tagata mo te fafine avaga e mata fia‵fia i te taimi o te lā fakaipoipoga. E fia‵fia lāua ki te lā olaga i aso fakamuli mo lā fakamoemoega. E fakamoe‵moe lāua ke tumau kae ke fakafiafia te lā olaga avaga.

² Kae e uke a avaga kolā ne ‵lei i te kamataga ko se fai nei penā. Ko te mea ke tumau kae ke fiafia te olaga avaga, e manakogina ne te tauavaga te takitakiga a te Atua. Nei la, ka sau‵tala tatou ki tali mai te Tusi Tapu ki fesili konei: Ne a pogai e ‵lei ei te avaga? Kafai ko avaga koe, e filifili faka‵lei pefea ne koe tou soa? E mafai pefea o fai koe pelā me se tagata io me se fafine avaga ‵lei? Kae ne a mea e mafai o fesoasoani atu ke fakatumau te olaga avaga?—Faitau te Faataoto 3:5, 6.

E MATA, E ‵TAU AU O AVAGA?

3. Se a tau fakatau, e mata, e ‵tau o avaga se tino ke maua ne ia te fiafia? Fakamatala mai.

³ E tali‵tonu a nisi tino me e se mafai o fiafia se tino vagana e avaga a ia. Kae e se tonu te mea tenei. Ne fai mai a Iesu i te nofo taka e mafai o fai pelā me se meaalofa. (Mataio 19:11, 12) Ne fai mai foki te apositolo ko Paulo me isi ne mea aoga e maua mai i te nofo taka. (1 Kolinito 7:32-38) I a koe eiloa te filifiliga me avaga koe io me ikai. E se ‵tau o talia ne koe ou taugasoa, kāiga, io me ko tuu ke fakamalosi atu ke avaga koe.

4. Ne a nisi mea aoga e maua mai i se olaga avaga ‵lei?

⁴ E fai mai te Tusi Tapu me i te avaga se meaalofa foki mai te Atua kae e isi ne mea aoga e maua mai i ei. Muna a Ieova e uiga ki te tagata muamua ko Atamu: “E se ‵lei ke nofo tokotasi faeloa a te tagata i a ia eiloa. Ka faite nei ne au se tino ke fesoasoani ki a ia, ke fai mo fai sena soa.” (Kenese 2:18) Ne faite ne Ieova a Eva mo fai te avaga a Atamu, kae ne kamata i ei ne lāua te kāiga muamua o tino. Kafai e isi ne tama‵liki a se tauavaga, e ‵tau o fakatumau ne lāua se olaga avaga telā e mafai o puti aka ei a tama‵liki. Kae ko te faiga o tama‵liki e se ko te pogai fua e tasi o te avaga.—Salamo 127:3; Efeso 6:1-4.

5, 6. E fai pefea te avaga e pelā me se “lōpu e ‵fili ki uka e tolu”?

⁵ Ne tusi mai te tupu ko Solomona: “E ‵lei atu te tokolua i lō te tokotasi me e isi se taui ‵lei e maua ne lāua ona ko lā galuega ‵mafa. Me kafai e siga se tokotasi i a lāua, e mafai o fesoasoani atu te suā tino o fakatu a ia. Kae se a te mea ka tupu ki te tino e siga kae seai se tino e fesoasoani o fakatu aka a ia? . . .  Kae ko te lōpu e ‵fili ki uka e tolu e se mafai o ‵motu vave.”—Failauga 4:9-12.

⁶ A te olaga avaga ‵lei e maua i tino e tokolua kolā e fai pelā me ne taugasoa pili kolā e fakatau fesoasoaoni, fakamafanafana, kae fakatau puipui a lāua eiloa. E fai ne te alofa ke malosi te olaga avaga, kae ka sili atu te malosi o te olaga avaga māfai e tapuaki te tauavaga ki a Ieova. Tenā, ko fai ei te olaga avaga o lāua e pelā me se “lōpu e ‵fili ki uka e tolu,” se lōpu telā e tolu ana uka e ‵fili tasi ke ‵mau. E malosi atu te lōpu tena i te lōpu telā e lua fua ana uka. Ka malosi eiloa te olaga avaga māfai e aofia a Ieova i ei.

7, 8. Ne a pati fesoasoani a Paulo e uiga ki te avaga?

⁷ Kafai ko oti ne avaga se tokolua, e maua ne lāua te fia‵fia mai te fakatau fakama‵liega o lā manakoga fakatauavaga. (Faataoto 5:18) Kae kafai se tino e avaga fua ke fakamalie ana manakoga penā, ko tena uiga ne seki filifili faka‵lei ne ia tena avaga. Tenā te pogai ne fai mai te Tusi Tapu me ‵tau mo te tino o avaga māfai ko seke a ia mo te “tulaga o te talavou,” ko te taimi i te olaga telā koi ma‵losi faeloa i ei a manakoga fakatauavaga. (1 Kolinito 7:36) E ‵lei atu māfai e faka‵tali ki te taimi ko se ma‵losi ei a lagonaga penā. Tenā te taimi ko mafai ei ne te tino o mafaufau faka‵lei kae fai sena filifiliga ‵lei.—1 Kolinito 7:9; Iakopo 1:15.

⁸ Kafai e mafaufau koe o avaga, se mea ‵lei ke iloa kae malamalama koe me e fe‵paki faeloa a so se avaga mo fakalavelave. Ne fai mai a Paulo me i a latou kolā e a‵vaga “ka maua ne latou a puapuaga i te foitino.” (1 Kolinito 7:28) Ke oko foki eiloa ki se tauavaga telā e maua ne lāua te ‵toe olaga avaga ‵lei, e fe‵paki eiloa lāua mo fakalavelave. Tela la, kafai e mafaufau koe o avaga, se mea poto ke filifili faka‵lei tau avaga.

KO OI E ‵TAU O AVAGA AU KI EI?

9, 10. Ne a mea e mafai o ‵tupu māfai e a‵vaga tatou ki se tino telā e se tapuaki ki a Ieova?

⁹ Tenei te fakatakitakiga fakavae mai te Tusi Tapu e ‵tau o masaua māfai ko filifili aka se avaga: “Ke mo a ma se paleni koutou i te otou ‵kau fakatasi mo tino sē tali‵tonu.” (2 Kolinito 6:14) Te fakatusaga tenei ne fakavae loa ki se mea telā e masani o fai i se koga ‵toki lakau. Kafai ne manu e lua e ‵kese lā ‵lasi mo lā ma‵losi, e se mafai ne te tino fai fatoaga o ‵sai fakatasi lāua ke fakaga‵lue i te malae. E se ‵lei te faifaiga tenā me ka mafai ei o tigaina a lāua tokolua. I se auala tai ‵pau, kafai e avaga se tino tapuaki ki a Ieova mo se tino telā e se tapuaki, ka iku atu eiloa ki fakalavelave e uke. Tela la, e tuku mai i te Tusi Tapu se fakatakitakiga poto ki a tatou ke “avaga fua i te Aliki.”—1 Kolinito 7:39.

¹⁰ I nisi taimi, e mafau‵fau a nisi Kelisiano me ‵lei atu ke a‵vaga latou ki se tino telā e se tapuaki ki a Ieova i lō te nofo tokotasi. Kae kafai e fakaseaoga ne tatou a pati fakatonutonu mai te Tusi Tapu, e masani loa o iku atu tatou ki logo‵maega kae seai se fiafia. E pelā me ne tino tapuaki o Ieova, a te tavini atu ki a ia ko te ‵toe mea tāua i ‵tou olaga. Ne a ou lagonaga māfai e se mafai o fai fakatasi ne koulua mo tau avaga a te ‵toe mea tāua tenā i te lua olaga? Ko oti ne fakaiku aka ne tino e tokouke ke ‵nofo taka latou i lō te avaga ki se tino telā e se alofa kae e se tavini foki ki a Ieova.—Faitau te Salamo 32:8.

11. E mafai pefea o filifili faka‵lei ne koe tau avaga?

¹¹ Kae e se fakauiga i ei me e ‵lei fua ke avaga ki so se tino telā e tapuaki ki a Ieova. Kafai e mafaufau koe o avaga, ‵sala ki se tino telā e fiafia koe ki ei kae faigofie foki ke fakamasani ‵lei koe ki ei. Faka‵tali ki te taimi e maua ei ne koe se tino telā e ‵pau a mea e fia‵fia koulua ki ei kae fakamuamua foki ne ia te taviniga ki te Atua. Fai ke lava te taimi o faitau kae mafaufau ‵loto ki manatu fesoasoani aoga e uiga ki te avaga kolā e maua i tusi kolā ne fakatoka ne te tavini fakamaoni.—Faitau te Salamo 119:105.

12. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te Tusi Tapu e uiga ki avaga kolā ne fakatoka ne mātua?

¹² I nisi tuu, e masani o fili ne mātua a avaga a olotou tama tāgata io me ko tama fāfine. E mafau‵fau latou me iloa ne mātua te ‵toe tino ‵lei ke avaga ki ei tena tama. Ne lauiloa foki te te tuu tenei i taimi o te Tusi Tapu. Tela la, kafai e ma‵nako ou kāiga ke tau‵tali i te tuu tenā, e mafai o fesoasoani atu te Tusi Tapu ki mātua ke iloa ne latou a uiga kolā e ‵tau o ‵sala ki ei. E pelā mo Apelaamo i te taimi ne ‵sala ei ne ia te avaga ma tena tama tagata ko Isaako, a te mea telā ne fakamuamua ne ia e se ko tupe io me ko tulaga o te olaga; kae ko te alofa o te fafine tenā ki a Ieova.—Kenese 24:3, 67; onoono ki te Fakamatalaga Fakaopoopo i te 25.

E MAFAI PEFEA O FAKATOKA AU KI TE AVAGA?

13-15. (a) E fakatoka pefea se tagata ke fai pelā me se tagata avaga ‵lei? (e) E fakatoka pefea se fafine ke fai pelā me se fafine avaga ‵lei?

¹³ Kafai ko mafaufau koe o avaga, e ‵tau o toka ‵lei koe ki te mea tenā. E mafai o mafaufau koe me i a koe ko toka, kae ke sau‵tala nei tatou ki te uiga tonu o te fakatoka ki te avaga. E mafai o poi koe i te tali ki ei.

¹⁴ E fakaasi mai i te Tusi Tapu me kese‵kese a tiute o te tagata avaga mo te fafine avaga i te kāiga. Tela la, e lavea faka‵lei atu me e tai ‵kese loa te uiga o te toka ke avaga, faitalia me ko koe se tagata io me se fafine. Kafai ko mafaufau se tagata ke avaga a ia, e ‵tau o fesili ifo ki a ia eiloa me e mata, ko toka a ia ke fai pelā me se ulu o te kāiga. E manako a Ieova ke mafai ne te tagata avaga o tausi ki tena avaga mo ana tama‵liki i mea faka-te-foitino mo mea tau lagonaga. Kae sili atu i ei, e ‵tau mo te tagata avaga o fai ne ia te takitakiga i tapuakiga a kāiga. E fakamatala mai i te Tusi Tapu i te tagata telā e se fia tausi ki tena kāiga e “masei atu i lō te tino telā e seai sena fakatuanaki.” (1 Timoteo 5:8) Tela la, kafai koe se tagata telā ko manako o avaga, mafaufau me ka fakagalue pefea ne koe te fakatakitakiga fakavae tenei mai te Tusi Tapu: “Fakatoka au galuega i tua, kae fakatoka ke toka a mea katoa i te fatoaga; tenā ko faite ei tou fale.” Ko tena uiga, mai mua o avaga koe, e ‵tau o fai koe pelā me se tagata avaga telā e manako a Ieova ki ei.—Faataoto 24:27.

¹⁵ Kafai ko mafaufau se fafine ke avaga a ia, e ‵tau o fesili ifo ki a ia eiloa, me e mata, ko toka a ia ki tiute o te fafine avaga io me ko te mātua. E fakaasi mai i te Tusi Tapu a auala e uke kolā e mafai ei ne se fafine avaga ‵lei o tausi atu ki tena avaga mo ana tamaliki. (Faataoto 31:10-31) I aso nei, e tokouke a tāgata mo fāfine e mafau‵fau fua ki mea kolā ka fai ne olotou avaga mō latou. Kae ko Ieova e manako ke mafau‵fau tatou ki mea kolā e mafai o fai ne tatou ki ‵tou avaga.

16, 17. Kafai e mafaufau koe o avaga, ne a mea e ‵tau o mafaufau ‵loto koe ki ei?

¹⁶ Mai mua o avaga koe, ke mafaufau ‵loto ki mea kolā ne fai mai ne Ieova e uiga ki tāgata mo fāfine a‵vaga. A te fai pelā me se ulu o te kāiga, e se fakauiga i ei me e ‵tau o pulemālō atu te tagata, i te feitu faka-te-foitino mo feitu tau lagonaga. A te ulu o se kāiga ‵lei e fakaakoako ki a Iesu, telā e alofa kae atafai faeloa ki tino kolā e tausi a ia ki ei. (Efeso 5:23) Kae ‵tau mo te fafine o mafaufau ki te uiga o te ‵lago kae fakalogo ki fakaikuga a tena avaga. (Loma 7:2) E ‵tau o fesili ifo tou fafine ki a ia eiloa me e mata, e fiafia a ia o fakalogo ki se tagata sē ‵lei katoatoa. Kafai e mafaufau ifo tou fafine me e se mafai ne ia, e mafai o fakaiku aka ne ia me ‵lei atu ma nofo taka a ia mō te taimi nei.

¹⁷ E ‵tau mo te tagata avaga mo te fafine avaga o fakatāua atu ne ia te fiafia o tena avaga i lō a ia eiloa. (Faitau te Filipi 2:4.) Ne tusi mai a Paulo: “E ‵tau mo koutou taki tokotasi o a‵lofa ki otou avaga e pelā mo koutou ki a koutou eiloa; i te suā feitu, a te fafine avaga e ‵tau o āva malosi ki tena avaga.” (Efeso 5:21-33) E ‵tau o maua ne tāgata mo fāfine a te lagonaga me e alofagina kae fakaaloalogina latou. Kae ke fanofano ‵lei te olaga avaga, e ‵tau o iloa ‵lei ne te tagata me e āva tena avaga ki a ia, kae e ‵tau foki o iloa ‵lei ne te fafine i tena avaga e alofa ki a ia.

18. Kaia e ‵tau ei mo se tokolua o fakaeteete i te taimi koi fakamasani i ei?

¹⁸ A te taimi e fakamasani ei se tokolua, se taimi fakafiafia ki a lāua me fai ei ke iloa faka‵lei ne te tino a te suā tino. Se taimi foki e fakaasi atu ei te lā fakamaoni ko te mea ke mafai o fakaiku aka ne lāua me e mata, e ma‵nako lāua ke ‵nofo tasi i te lā olaga kātoa. I te taimi e fakamasani i ei, e akoako a te tagata mo te fafine ki te auala e fesokotaki ei lāua kae taumafai foki ke iloa ne lāua a mea i lā loto. I te taimi ko masani faka‵lei lāua, se mea masani ke fakaasi atu ne lāua a lā lagonaga fia‵fai. Kae e ‵tau o pule faka‵lei atu lāua ki lā lagonaga ke mo a e fai ne lāua se faifaiga masei mai mua o avaga. E fai ne te alofa tonu ke maua ne lāua te loto pulea kae taofi aka foki lāua mai te faiga o se mea telā e fakamasei ei te fesokotakiga o lāua penā foki mo Ieova.—1 Tesalonia 4:6.

E MAFAI PEFEA O FAKATUMAU NE AU TOKU OLAGA AVAGA?

19, 20. Se a te kilokiloga a Kelisiano ki te avaga?

¹⁹ E uke a tusi mo ata vitio e fakaoti faeloa ki se fakaipoipoga lasi kae fia‵fia. Kae i te olaga tonu, a te fakaipoipoga ko te kamataga fua. Ne manako a Ieova ke fai a te olaga avaga e pelā me se fesokotakiga tumau.—Kenese 2:24.

²⁰ I aso nei, e tokouke a tino e ‵kilo atu ki te avaga e pelā me se fakatokaga sē tumau. E faigofie fua ke fai se avaga kae faigofie foki ke ‵tala. E mafau‵fau a nisi tino me kafai ko kamata o ‵sae aka fakalavelave, tenā eiloa te taimi ko ‵tau ei o tiakina te avaga kae fakagata atu foki loa i ei. Kae ke masaua te fakatusaga i te Tusi Tapu e uiga ki se lōpu malosi telā e ‵fili ki uka e tolu. A te vaegā lōpu tenā e faigata o motu ke oko foki loa ki taimi faiga‵ta. Kafai e ‵kilo atu tatou ki a Ieova mō se fesoasoani, ka mafai ei o tumau te ‵tou olaga avaga. Ne fai mai a Iesu: “A lāua kolā ko oti ne fakatasi ne te Atua e se mafai eiloa o ‵tala ne se tino.”—Mataio 19:6.

21. Ne a mea ka fesoasoani atu ki te tagata mo te fafine avaga ke fakatau a‵lofa i a lāua eiloa?

²¹ E ‵tofu tatou katoa mo ‵tou vāivāiga mo mea e ‵lei i ei tatou. E faigofie fua ke ‵saga atu tatou ki vāivāiga o nisi tino, maise eiloa ko vāivāiga o ‵tou avaga. Kae kafai e fai tatou penā, ka se fia‵fia tatou. Kae kafai e ‵saga atu tatou ki uiga ‵lei o ‵tou avaga, ka maua eiloa ne tatou te fiafia i ‵tou olaga avaga. E mata, e mafai o maua ne tatou te kilokiloga tenei e uiga ki se avaga sē ‵lei katoatoa? Ao! E iloa ‵lei ne Ieova te tulaga sē ‵lei katoatoa o tatou, kae e fakatāua eiloa ne ia a ‵tou uiga ‵lei. Mafaufau aka la māfai e se fai a ia penā! Ne fai mai te faisalamo: “Kafai koe e onoono ki mea ‵se, e Ioa, ko oi la e mafai o tu, e Ieova?” (Salamo 130:3) E mafai o fakaakoako atu a tāgata mo fāfine a‵vaga ki a Ieova mai te ‵kilo atu fua ki mea ‵lei i olotou avaga kae ke vave foki o fakamagalo.—Faitau te Kolose 3:13.

22, 23. Ne tuku mai pefea ne Apelaamo mo Sala se fakaakoakoga ‵lei ki tino a‵vaga?

²² E gasolo eiloa tausaga, kae gasolo foki o malosi te olaga avaga. Ne maua ne Apelaamo mo Sala se olaga avaga leva kae fiafia. I te taimi ne fai atu ei a Ieova ki a Apelaamo ke tiaki te lotou fale i te fakai ko Ulo, a Sala kāti ko 60 tupu ana tausaga. Mafaufau ki te faigata ke tiaki ne ia tena fale gali kae ke nofo i faleie. Kae ko Sala se taugasoa kae se soa ‵lei foki ki tena avaga, kae āva malosi tou fafine ki a ia. Tela la, ne ‵lago a ia ki fakaikuga a Apelaamo kae fesoasoani atu foki ke iku manuia a mea konā.—Kenese 18:12; 1 Petelu 3:6.

²³ E tonu, a te olaga avaga ‵lei e se fakauiga i ei me ka lotoma‵lie faeloa te tauavaga ki mea katoa. I te taimi e tasi ne seki lotomalie ei a Apelaamo ki te manakoga o Sala, ne fai atu a Ieova: “Fakalogo ki a ia.” Ne fakalogo eiloa a Apelaamo kae ne maua mai ei a ikuga ‵lei. (Kenese 21:9-13) Kafai ko se lotoma‵lie koulua mo tau avaga ki se mea, sa loto vāivāi. A te mea tāua, kafai foki loa e se lotoma‵lie koulua ki se mea, kae koi tumau eiloa koulua i te fakatau fakaasi atu te alofa mo te āva.

24. E mafai pefea o faka‵malu atu ‵tou olaga avaga ki a Ieova?

²⁴ I te fakapotopotoga Kelisiano, e lau i afe o tauavaga fia‵fia. Kafai e manako koe o avaga, masaua me i te filifiliga o tou soa se tasi o fakaikuga tāua telā ka fai ne koe. Ka pokotia i ei tou olaga kātoa, tela la, ‵sala atu ki a Ieova mō se takitakiga. Kae ka mafai ei o poto koe i te filifiliga o tau avaga, fakatoka faka‵lei ki tau avaga, kae galue ke ati aka se fesokotakiga telā e malosi, alofa kae faka‵malu atu ki a Ieova.