Ke Mataku ki a Ieova Kae Tausi ki Ana Fakatonuga

“Mataku ki te Atua, kae tausi ki ana fakatonuga, me e tena eiloa te pogai ne faite ei a te tagata.”​—FAILAUGA 12:⁠13.

“E PELĀ eiloa mo te loto toa e mafai o fai ei ke tu atu te ola i se tulaga fakamataku, e puipui ne te mataku a te ola,” ko pati a Leonardo da Vinci. E faka‵kivi ne te sē mataku a te tino loto toa ke sē lavea ne ia a mea fakama‵taku, kae e fakamasaua mai ne te mataku ki te tino ke fakaeteete a ia. Kafai ko ‵tu atu tatou i se kaupapa maluga kae ‵kilo ifo ki te maluga mo te ‵poko o te koga e mafai ei o to atu se tino, a te tokoukega o tatou e masani eiloa o foki ki tua. I se auala tai ‵pau e fakamalosi aka a te mataku ‵tau ki te Atua se vā ‵lei mo ia, e pelā mo te mea ne tauloto ne tatou i te mataupu muamua, kae e se gata i ei, e fesoasoani mai foki ke puipui tatou mai pa‵kiaga.

² Tela la, e ‵tau o akoako tatou ke maina i mea fakama‵taku kolā e ‵tupu sāle i aso nei. Ona ko te mea e se iloa ne tama‵liki fo‵liki a te fakamataku o te iti mo mea fakateletele i auala, e faigofie fua ke tupu se mea fakafuasei ki a latou.a E taumafai a matua ‵poto o akoako olotou tama‵liki ke iloa o ma‵taku, mai te fakamasaua faeloa ki a latou a mea fakama‵taku e mafai o ‵tupu. E iloa ne matua me e mafai ne te vaegā mataku tenei o faka‵sao olotou tama‵liki.

³ E atafai mai foki a Ieova ki a tatou. E pelā me se tamana alofa, e akoako mai ne ia tatou e auala i tena muna mo tena fakapotopotoga ko te mea ke maua ne tatou a mea aogā. (Isaia 48:17) E aofia i te polokalame tenei o te akoako mai ne te Atua a te fakamasaua mai faeloa ki a tatou a “mea e tau o fai” i te feitu faka-te-agaga ko te mea ke mafai ne tatou o fakamalosi aka a te mataku tonu ki mea fakama‵taku. (2 Nofoaiga Tupu 36:15; 2 Petelu 3:⁠1) I tala fakasolopito katoa o tino, e uke ‵ki a fakalavelave i te feitu faka-te-agaga ne mafai o ‵kalo kea‵tea mai ei a tino kae fakaseke foki i ei mai logo‵maega ‘moi ne tumau eiloa latou i te atiakaga o olotou loto ke ma‵taku ki te Atua kae faka‵logo ki ana fakatonuga.’ (Teutelonome 5:​29) I “taimi faiga‵ta i aso fakaoti” konei, e mafai pefea o fakamalosi aka ne tatou a ‵tou loto ke ma‵taku ki te Atua kae ke ‵kalo keatea mai fakalavelave fakama‵taku i te feitu faka-te-agaga?​​—⁠2 Timoteo 3:⁠1.

‵Kalo Keatea Mai te Masei

⁴ E fakaasi mai i te Tusi Tapu me i “te ava [“te mataku,” NW] ki te Atua [ko Ieova] ko te takalialia ki te masei.” (Faataoto 8:​13) E fakamatala mai a te tikisionale faka-te-Tusi Tapu a te takalialia tenei e pelā me se “lagonaga masani o tino mo mea kolā e teke ki ei, e takalialia ki ei, e ita ki ei io me ko so se mea telā e se manako te tino ke fesokotaki ki ei.” Tela la, e aofia i te mataku ki te Atua ko te fakaseke io me ko te takalialia ki mea kolā e ma‵sei i te kilokiloga a Ieova.b (Salamo 97:10) E fakamalosi mai ei ki a tatou ke ‵kalo kea‵tea mai te masei, e pelā eiloa mo te foki o tatou ki tua mai te mata o te kaupapa maluga māfai ko ma‵taku tatou. “Fakalogo [“mataku,” NW] ki te Aliki [ko Ieova] kae ka seai se fakalavelave e tupu ki a koe,” ko pati a te Tusi Tapu.​—⁠Faataoto 16:⁠6.

⁵ E mafai o fakamalosi aka ne tatou a te mataku tonu mo te takalialia ki mea kolā e ma‵sei mai te mafaufau ‵mafa ki ikuga fakama‵taku o te agasala kolā e se mafai o fakaseke ki ei. E fakamaoni mai ne te Tusi Tapu me e tau ne tatou a te fuaga telā ne toki ne tatou​​—⁠faitalia me toki ne tatou i te feitu faka-te-foitino io me i te feitu faka-te-agaga. (Kalatia 6:​7, 8) Ona ko te pogai tenei e fakaasi faka‵lei mai ne Ieova a ikuga kolā e se mafai o faka‵seke i ei mafai e fakaseaogā ne tatou ana fakatonuga kae tiakina a tena tapuakiga tonu. E aunoa mo te puipuiga a te Atua, penei ko ‵nofo atu nei a te fenua foliki kae sē malosi ko Isalaelu mai lalo i pulega a nisi malō fakasāua kae malosi i olotou tafa. (Teutelonome 28:​15, 45-​48) A te ikuga fakafanoanoa o te sē faka‵logo o te kau Isalaelu ne tusi faka‵lei eiloa i loto i te Tusi Tapu ke “fai mo akoakoga” ko te mea ke mafai ne tatou o tauloto mai akoakoga konā kae ke fakagalue aka a te mataku ki te Atua.​​—⁠1 Kolinito 10:⁠11.

⁶ I tafa o te mea telā ne tupu ki te kau Isalaelu, e aofia foki i te Tusi Tapu a tala ‵tonu kolā ne ‵tupu ki nisi tino taki tokotasi kolā ne takavale i te loto masei, amioga ma‵sei, kaimanako mo te fakamatamata.c A nisi tagata konei ne tavini atu ki a Ieova i te fia o tausaga, kae i se taimi fua e tasi i te lotou olaga, ne seki malosi ei a te lotou ma‵taku ki te Atua, kae ne tau i ei ne latou se fuataga sē ‵lei. Mai te mafaufau ‵loto ki vaegā fakaakoakoga penei mai loto i te Tusi Tapu e fakamalosi aka i ei a ‵tou fakaikuga ke sē fai ne tatou a mea ‵se kolā ne fai ne latou. Ko tafaga la te fakafanoanoa māfai e faka‵tali eiloa tatou ke tupu se fakalavelave totino kae fatoā puke‵mau tatou ki fakatakitakiga a te Atua! E ‵se te manatu o te tokoukega o tino me e fatoā maina koe i mea ma‵sei māfai e fai ne koe a vaegā mea penā​​—⁠kae maise eiloa ko te fakamaliega o manakoga totino.​​—⁠Salamo 19:⁠7.

⁷ A te suā pogai tāua ke fakagalue aka a te mataku ki te Atua ko te manakoga ke puipui ei a te vā o tatou mo Ieova. E ma‵taku tatou ma sē fakafiafia atu ki a Ieova me e fakatāua ne tatou a te vā fakataugasoa mo ia. Ko oi a tino e talia ne te Atua ke fai e pelā me ne ana taugasoa, ko tino kolā ka ‵kami ne ia ke olo atu ki tena faleie fakatusa? Ko te tino fua telā e “fai faeloa ne ia a mea tonu, kae faipati ki muna tonu.” (Salamo 15: ​1, 2) Kafai e fakatāua ne tatou a te tauliaga ke maua te fesokotakiga mo te Tino Telā ne Faite ne Ia a Mea Katoa, ka fakaeteete eiloa tatou ko te mea ke sasale faeloa tatou i te amiotonu i ona mua.

⁸ Se mea fakafanoanoa, me i nisi tino Isalaelu i aso o Malaki ne manatu mā‵mā ki te vā fakataugasoa o latou mo te Atua. I lō te ma‵taku mo te āva ki a Ieova, ne ofo atu ne latou a manu ma‵saki kae sē ‵lei ki tena fatafaitaulaga. Ko iloa foki i ei me e sē katoatoa te lotou ma‵taku ki te Atua mai olotou kilokiloga ki olotou avaga. Ko te mea ke mafai ne latou o a‵vaga ki tamāfine ne ‵tala ne latou olotou avaga i pogai se ‵tau. Ne fai atu a Malaki ki a latou me i a Ieova e se fiafia ki te “avaga mavae” kae ona ko olotou amioga faitogafiti ko ‵vae ei keatea latou mai te Atua. E mafai pefea o kilo mai te Atua mo te fiafia ki olotou taulaga māfai, i se auala fakatusa, ko ‵fonu eiloa te fatafaitaulaga i loimata​​—⁠ko loimata o olotou avaga ona ko te lotou logo‵mae me ko oti ne tiaki latou? A vaegā faifaiga matagā kae sē āva penei ki ana fakatakitakiga ne fai ei ke fesili mai a Ieova penei: “Ai a e se ava [“ma‵taku,” NW] mai ei koutou ki a au?”​—⁠Malaki 1:​6-8; 2:​13-​16.

⁹ I aso nei, e lavea mai foki ne Ieova a te loto mafatia o nisi avaga fakaalofa mo olotou tama‵liki kolā ko ma‵sei valevale olotou olaga ona ko amioga kaiu kae finalalolagi a olotou tamana, avaga tagata e pelā foki mo olotou avaga fafine mo matua. Se mea mautinoa me ne fanoanoa ‵ki a ia i te mea tenā. Ka kilo atu se taugasoa o te Atua ki se fakalavelave i te auala telā e kilo atu ei a Ieova ki ei kae ka galue malosi eiloa a ia ke fakamalosi aka a te tulaga o te fakaipoipoga, ‵teke atu ki mafaufauga faka-te-lalolagi kolā e fakafoliki aka i ei a te tāua o te tulaga avaga, kae ‵kalo keatea mai te “fina lalolagi.”​​—⁠1 Kolinito 6:⁠18.

¹⁰ I loto i te kaiga io me ko nisi feitu aka o te olaga, a te takalialia ki mea ma‵sei katoa e tusa mo te kilokiloga a Ieova fakatasi mo te loto fakafetai ki te vā fakataugasoa o koulua, ka fai ei a Ieova ke fiafia ki a koe kae tuku atu foki te fiafia ki a koe. Ne faipati ‵tonu mai a te apositolo ko Petelu penei: “Se mea tonu i te Atua e se fakailoga tino. So se tino o so se fenua e mataku ki te Atua, kae amiotonu foki, e talia faeloa a ia ne te Atua.” (Galuega 10:​34, 35) E uke ‵ki eiloa a fakatakitakiga faka-te-Tusi Tapu kolā e fakaasi mai ei a te auala ne fakamalosi aka ei te mataku ki te Atua a nisi tino ke fai te mea tonu i taimi kese‵kese ne fakafesagai atu ei latou ki mea faiga‵ta.

Tagata Tokotolu Kolā ne Ma‵taku ki te Atua

¹¹ E tokotasi eiloa te tino i loto i te Tusi Tapu telā ne taku ne Ieova me ko tena taugasoa​​—⁠ko te toeaina ko Apelaamo. (Isaia 41:⁠8) Ne tofotofogina a te mataku o Apelaamo ki te Atua i te taimi ne fakamolemole atu ei ki a ia ke ofo atu a tena tama eiloa e tokotasi ko Isaako e pelā me se taulaga. Ko ia ko te tino foki loa telā ka fakataunu ei a te folafolaga a te Atua ki a Apelaamo me ka fakatokouke ne ia a tena gafa. (Kenese 12:​2, 3; 17:19) E mata, ka manuia a te “taugasoa o te Atua” i te tofotofoga faigata tenā? (Iakopo 2:​23) I te taimi eiloa telā ne sisi aka i ei a lima o Apelaamo mo te naifi i tona lima ke ta a tena tama ko Isaako, ne faipati mai a te agelu a Ieova, penei: “Sa fakaoko tou lima ki te tamaliki tena. Ko iloa nei ne au i a koe e mataku ki te Atua, i a koe seki ita ke ofo atu a Isaako mo fai te taulaga ki a ia.”​​—⁠Kenese 22:​10-12.

¹² E ui eiloa me ko oti ne fakaasi atu ne Apelaamo me i a ia se tino telā e mataku ki a Ieova, ne fakaasi atu ne ia i te taimi tenā a tena mataku ki te Atua i se auala tu ‵kese. A te loto fiafia ke ofo atu a Isaako e pelā me se taulaga e se se faiga matea fua o tena fakalogo. Ne fakagasuesue aka a Apelaamo ne tena loto talitonu me ka fakataunu eiloa ne tena Tamana faka-te-lagi a Tena fuafuaga kae fakatu aka ne ia a Isaako i te taimi tonu māfai ko mate a ia. Ne tusi mai a Paulo penei e uiga ki a Apelaamo: “Ne talitonu mo tona loto katoa, me i te Atua e mafai ne ia o fai a mea katoa kola ne fai feagaiga ki ei.” (Loma 4:​16-21) E mata, e toka tatou o fai a te loto o te Atua faitalia me manakogina i ei a mea faiga‵ta e uke? E mata, e maua ne tatou a te loto talitonu me ka mafai o maua ne tatou a mea tāua e uke atu mai te vaegā fakalogo tenei, mo te iloaga me i a Ieova e “tuku atu foki ne ia te taui ‵lei ki tino kola e salasala ki a ia”? (Epelu 11:⁠6) Tenā eiloa a te tinā mataku tonu ki te Atua.​​—⁠Salamo 115:⁠11.

¹³ Ke onoono aka tatou ki te sua fakaakoakoga o te mataku ki te Atua​​—⁠ko te fakaakoakoga a Iosefa. E pelā me se pologa i loto i te fale o Potifala, e fepaki faeloa a Iosefa mo fakamalosiga ke mulilua a ia. E mautinoa eiloa me seai eiloa se isi auala aka e mafai ei ne Iosefa o fakaseke mai te fetaui sāle mo te avaga a tena pule, telā e tumau faeloa i te fakakolekole atu ke amio masei a ia. Fakamuli ifo, ne “futi mai ne ia ki a ia” kae “ne fiti aka Iosefa, tele eiloa ki tua.” Se a te mea ne fakamalosi atu ki a ia ke tele keatea mai te masei i te taimi eiloa tenā? E seai se fakalotolotolua i ei, a te manatu tāua ko te mataku ki te Atua ne fai ei a ia ke ‵kalo kea‵tea mai te manakoga ke fai a te ‘mea masei pena, e agasala ei a ia i mua o te Atua.’ (Kenese 39: ​7-​12) Ne fakamatala faka‵lei mai ne Iosefa a ia eiloa e pelā me se tagata e ‘mataku ki te Atua tonu.’​​—⁠Kenese 42:⁠18.

¹⁴ I tausaga fakamuli ifo, ne fetaui ei a Iosefa mo ana taina, kolā ne togi atu ne latou a ia ke fai pelā me se pologa mo te sē a‵lofa. Ne faigofie fua ke fakaaogā a te lotou ma‵nako malosi ki meakai e pelā me se avanoaga ke taui atu a te mea masei ne fai ne latou ki a ia. Kae ko te fakaasiatuga o faifaiga fakasāua ki tino e se fakaasi atu i ei a te mataku ki te Atua. (Levitiko 25:43) Kae i te taimi ko fakamautinoa aka ei ne Iosefa me ko oti eiloa ne ‵fuli a loto o ana taina, ne fakamagalo ne ia a latou mo te alofa. E pelā mo Iosefa, ka fakagasuesue tatou ne te mataku ki te Atua ke takavale a te mea masei i te faiga o mea ‵lei, kae ke sē takavale tatou i tofotofoga.​​—⁠Kenese 45:​1-​11; Salamo 130:​3, 4; Loma 12:​17-​21.

¹⁵ A Iopu ko te sua fakaakoakoga ‵lei o te tino telā e mataku ki te Atua. Ne fai atu a Ieova ki te Tiapolo, penei: “E lavea ne koe taku tavini ko Iopu? E seai se tino i te lalolagi e pau mo ia i te lei mo te fakatuanaki. E tapuaki a ia ki a au, kae ko ia eiloa ko fakaeteete i a ia ma agasala mai ki a au.” (Iopu 1:⁠8) I te fia o tausaga, ko oti ne fai ne amioga ‵lei a Iopu ke fakafiafia i ei a te loto o tena Tamana i te lagi. Ne mataku a Iopu ki te Atua me iloa ne ia me ko te ‵toe mea ‵lei eiloa ke fai ne ia kae ko te ‵toe auala sili foki loa ke ola i ei. Ne fai mai a ia, penei: “Kafai e manako koutou ke maua ne koutou te poto e tau koutou o tapuaki atu ki te Aliki. Ka fia maua ne koe te malamalama, e tau mo koe o fulitua keatea mai i te faiga o amioga masei.” (Iopu 28:28) E pelā me se tagata avaga, ne seki fia kilokilo atu faeloa a Iopu ki tamafine, io me manako ke mulilua a ia i tena loto. E pelā me se tagata maumea ne seki manako a ia ke tuku kātoatoa atu a tena loto talitonu ki ana koloa, kae ne fakaseai katoa ne ia so se mea telā e iku atu ki te ifo ki tupua.​​—⁠Iopu 31:​1, 9-​11, 24-​28.

¹⁶ E fakauiga foki te mataku ki te Atua ki te faiga o mea kolā e ‵lei kae ke fulitua atu ki mea kolā e ma‵sei. Tela la, e pelā mo Iopu ne alofa a ia ki tino kivi, tino ‵pili mo tino mativa. (Levitiko 19:14; Iopu 29:​15, 16) Ne malamalama a Iopu “me i so se tino telā e taofi aka ne ia a tena alofa fakamaoni mai tena taina ko fakagata foki ne ia a tena mataku ki te Atua Sili.” (Iopu 6:​14, NW) A te taofiga o te alofa fakamaoni e mafai foki o aofia i ei a te loto sē fakamagalo io me ko te ita fakamoemoe. I te takitakiga a te Atua, ne talo atu ei a Iopu e uiga ki ana taugasoa tokotolu kolā ne fakafanoanoa atu ki a ia. (Iopu 42: ​7-​10) E mata, e mafai ne tatou o fakaasi atu se agaga tai ‵pau ki se taina talitonu telā ne fakalogo‵mae ne ia tatou? A te talo mo te loto fakamaoni e uiga ki te tino telā ne fakalogo‵mae mai ne ia tatou e mafai o fesoasoani mai ei ke manumalo i te ita fakamoemoe. A fakamanuiaga ne maua ne Iopu ona ko te mataku ki te Atua e tuku mai i ei ki a tatou se ata o ‘mea ‵lei kolā e tausi ne Ieova mō tino kolā e ma‵taku ki a ia.’​​—⁠Salamo 31:19; Iakopo 5:​11.

Te Mataku ki te Atua io me ko te Mataku ki Tino

¹⁷ E ui eiloa e fakamalosi mai ne te mataku ki te Atua a tatou ke fai a te mea tonu, a te mataku ki tino e fakavāivāi mai ki te ‵tou fakatuanaki. Ona ko te pogai tenei, i te fakamalosi atu ki te kau apositolo ke fai e pelā me ne tino kolā e talai atu te tala ‵lei mo te loto finafinau, ne fai atu ei a Iesu, penei: “Sa ma‵taku ki a latou kola e tamate ne latou te foitino, me se mafai ne latou o tamate te agaga; ka ke ma‵taku koutou ki te Atua, me ko ia e mafai ne ia o tamate te foitino mo te agaga i Kena.” (Mataio 10:28) E fakamatala mai ne Iesu me i te mataku ki tino e fakaasi mai me e se mafaufau ‵mafa tatou ki aso mai mua me e se mafai ne tagata o fakaseai ne latou a te ‵tou fakamoemoega mō te ola i aso mai mua. E se gata i ei, e ma‵taku tatou ki te Atua me e amanaia tatou ki tena malosi, māfai e fakatusa ki malosi o malo katoa kolā e se tāua. (Isaia 40:15) E pelā mo Apelaamo e maua ne tatou a te tinā loto talitonu ki te malosi o Ieova ke faka‵tu aka ne ia Ana tavini fakamaoni. (Fakaasiga 2:​10) Tela la, e fai atu ei tatou mo te mautinoa penei: “Kafai te Atua e mo tatou, ka ko oi la e ‵teke ki a tatou?”​​—⁠Loma 8:⁠31.

¹⁸ Faitalia me e ‵teke mai se tino mai tou kaiga io me ko tama‵liki takafia‵toa i te akoga, ka iloa aka ei ne tatou me i te ‘fakaaloalo [“mataku,” NW] ki te Aliki e maua ne tatou te tokagamalie mo te saogalemu.’ (Faataoto 14:26) E mafai o talo atu tatou ki te Atua ke maua te malosi, mo te iloaga me e lagona mai ne ia a ‵tou talo. (Salamo 145:19) E se puli faeloa i a Ieova a tino kolā e ma‵taku ki a ia. E auala i tena pelofeta ko Malaki, e fakatalitonu mai ne ia: “Ka ko latou kola e ma‵taku ki te Aliki ne sautala i a latou eiloa, ka ko te Aliki ne lagona ne ia olotou pati. E isi se tusi i ona mua tela e tusi i ei a igoa o tino kola e ma‵taku kae ava ki te Aliki.” ​​—⁠Malaki 3:​16.

¹⁹ Ko pili mai te taimi telā ka tapuaki atu ei a tino katoa i te lalolagi ki a Ieova kae ka galo atu foki loa i ei a te mataku ki tino. (Isaia 11:⁠9) A te mataku ona ko te fia‵kai, amioga ma‵sei, mo taua ka ‵galo atu foki. Kae ka tumau eiloa a te mataku ki te Atua ki te se-gata-mai i te taimi e fakaasi atu ei ne ana tavini fakamaoni i te lagi mo te lalolagi a te āva, te fakalogo, mo te fakaaloalo ki a ia. (Fakaasiga 15:⁠4) Tela la, ke na goto ifo ki ‵tou loto a pati fakaosofia a Solomona konei: “Sa saga o lotomasei ki tino agasala; taumafai ke fakasilisili ne koe i tou olaga a te fakaava [“mataku,” NW] ki te Aliki. Kafai e fai ne koe pena, kae ka manuia koe i aso fakamuli.”​​—⁠Faataoto 23:​17, 18.

[Fakamatalaga mai lalo]

Koi Masaua ne Koe?

• E akoako pefea tatou ke takalia‵lia ki mea ma‵sei?

• Ne manatu mā‵mā pefea a nisi tino Isalaelu i aso o Malaki ki te vā fakataugasoa o latou mo te Atua?

• Ne a mea e mafai o tauloto mai ne tatou mai i a Apelaamo, Iosefa, mo Iopu e uiga ki te mataku ki te Atua?

• Se a te mataku telā ka sē mafai eiloa o fakagata, kae kaia?

[Fesili mo te Sukesukega]

1, 2. (a) E mafai pefea ne te mataku o puipui mai tatou i te feitu faka-te-foitino? (e) Kaia e fakamalosi atu ei ne matua ‵poto ke fakatumau i olotou tama‵liki a te mataku ‵tau?

3. Kaia e polopoloki mai ei a Ieova ke fakaeteete i faifaiga fakama‵taku i te feitu faka-te-agaga kae e fai pefea ne ia te mea tenā?

4. (a) Se a te takalialia telā e ‵tau o fakamalosi aka ne Kelisiano? (e) E pefea a lagonaga o Ieova e uiga ki agasala? (Ke onoono ki te fakamatalaga mai lalo i te palakalafa tenei.)

5. (a) E mafai pefea o fakamalosi aka ne tatou a te ‵tou ma‵taku ki te Atua mo te takalia‵lia ki mea ma‵sei? (e) Se a te mea e akoako mai ne tala fakasolopito o te kau Isalaelu i te feitu tenei?

6. Ne a nisi fakatakitakiga faka-te-Tusi Tapu e mafai o mafau‵fau tatou ki ei i te fakaakoako atu ki te mataku ki te Atua? (Ke onoono ki te fakamatalaga mai lalo i te palakalafa tenei.)

7. Ko oi a tino e ‵kami ne Ieova ke olo atu ki tena faleie fakatusa?

8. Ne manatu mā‵mā pefea a nisi tino Isalaelu i aso o Malaki ki te va fakataugasoa o latou mo te Atua?

9, 10. E mafai pefea o fakaasi atu ne tatou me fakatāua ne tatou a te vā fakataugasoa o tatou mo Ieova?

11. I fakanofonofoga fea ne fai ei a Apelaamo e pelā me se tino e “mataku ki te Atua”?

12. Se a te mea ne fakamalosi atu ei a te mataku o Apelaamo ki te Atua, kae e mafai pefea o fakaasi atu ne tatou a te agaga tai ‵pau penā?

13. Kaia ne mafai ei ne Iosefa o fai atu me i a ia se tagata telā e ‘mataku ki te Atua tonu’?

14. Ne fakaata mai pefea ne te alofa fakamagalo o Iosefa a te mataku tonu ki te Atua?

15. Kaia ne fakafiafia ei ne faifaiga a Iopu a te loto o Ieova?

16. (a) I auala fea ne fakagalue aka ei ne Iopu a te alofa fakamaoni? (e) Ne fakaasi atu pefea ne Iopu me ne seki taofi aka ne ia a tena loto fakamagalo?

17. Se a te mea e mafai o fai ne te mataku ki tino ki a tatou, kae i auala fea e mafai ei o fai ne te mataku tenā ke manatu mā‵mā ki aso mai mua?

18. I auala fea e taui atu ei ne Ieova a latou kolā e a‵lofa ki a ia?

19. Se a te vaegā mataku telā e isi sena gataga, kae ko te vaegā mataku fea telā ka tumau ki te se-gata-mai?

[Ata i te itulau e 25]

E fakatumau ne matua ‵poto a te mataku ‵tau i loto i olotou tama‵liki

[Ata i te itulau e 26]

E pelā eiloa mo te ‵kalo kea‵tea mai mea fakama‵taku ona ko te mataku, e ‵kalo kea‵tea foki tatou mai mea ma‵sei ona ko te mataku ki te Atua