Te Palataiso​—mō Koe?

“E iloa ne au me isi se kelisiano ne ola ake i a Keliso, . . . ne avake foki ki Palataiso.”​—2 Kolinito 12:​2-4.

1. Ne a folafolaga i te Tusi Tapu e fia‵fia ki ei a tino e tokouke?

TE PALATAISO. E masaua ne koe ou lagonaga i te taimi ne lagona muamua ei ne koe te folafolaga a te Atua e uiga ki te lalolagi palataiso? Kāti e masaua ne koe au mea ne tauloto me ka ‘lavea ne tino ‵kivi a mea, ka ‵logo a taliga o tino tuli kae ka ‵fonu te toafa’ i lakau valevale kae ‵gali. Kae pefea la te valoaga e uiga ki kuli vao mo tamā mamoe mo tamā kouti mo lepoti? E mata, ne fiafia koe i tau faitauga e uiga ki tino pele kolā ka toe ola mai mo te fakamoemoega ke tumau i te ola i te Palataiso?​—Isaia 11:6; 35:​5, 6; Ioane 5:​28, 29.

2, 3. (a) Kaia e fai atu i ei me e isi eiloa se fakavae o tou fakamoemoega faka-te-Tusi Tapu? (e) Ne a nisi fakamaoniga ko maua ne tatou e uiga ki ei?

² E isi eiloa se fakavae o tou fakamoemoega. E isi ne pogai e ‵tau o talitonu ei koe ki folafolaga i te Tusi Tapu e uiga ki te Palataiso. E pelā mo te loto talitonu telā ne maua ne koe ki pati a Iesu ki te pagota telā ne fakasataulo fakatasi laua: “Au e fai atu ki a koe i te aso tenei, ka fakatasi eiloa taua i Palataiso.” (Luka 23:​43, Tusi Paia, Samoa) E talitonu eiloa koe ki te folafolaga: “Ka ko te Atua, ko oti ne folafola mai ne ia te lagi fou mo te lalolagi fou, e nofo i ei a te amiotonu, kae tenei eiloa e fakatalitali tatou ki ei.” E talitonu foki koe ki te folafolaga me ka ‵solo keatea ne te Atua a ‵tou loimata, ka sē toe ai se mate, se fanoanoa, se tagi kae ka seai foki ne logo‵maega. Ko tena uiga ka toe maua i ei te lalolagi palataiso!​—2 Petelu 3:13; Fakaasiga 21:4.

³ A te suā pogai tāua e ‵tau ei o tali‵tonu ki te fakamoemoega e uiga ki te Palataiso ko te fai o Kelisiano i aso nei e pelā ne vaega i ei. Se a la te mea tenā? Ko oti ne aumai ne te Atua se palataiso faka-te-agaga kae ko fakamaopoopo mai ne ia ana tino ki loto i ei. Kāti e se mafai o lavea a foliga o te “palataiso faka-te-agaga,” e faigata o malamalama i ei, kae ko leva ne ‵valo mai e uiga ki ei kae e isi eiloa nei.

Se Fakaasiga e Uiga ki se Palataiso

4. Se a te fakaasiga e fakaasi mai i te 2 Kolinito 12:​2-4, kae kāti ko oi te tino ne lavea ne ia?

⁴ E uiga ki te palataiso faka-te-agaga, ke mafaufau ki pati a te apositolo ko Paulo: “E iloa ne au me isi se kelisiano ne ola ake i a Keliso . . . ne avake ki te lagi tuatolu. . . . E iloa ne au me i te tagata nei ne avake foki ki Palataiso, me ne tupu te mea tenei io me se fakaasiga fua, ko te Atua e iloa ne ia, kae ne lagona ne ia i konā a mea kolā e se mafai o fakamuna ki ‵gana a tino.” (2 Kolinito 12:​2-4) E maua atu a pati konei mai tua malie eiloa o pati a Paulo e uiga ki tena tofi faka-apositolo. E se gata i ei, e seai se isi koga i te Tusi Tapu e sae mai i ei se vaegā tala penei e uiga ki se isi tino aka, kae ko Paulo eiloa tenei ne fai mai ne ia ki a tatou. Tela la, e se taumate ko Paulo eiloa ne fakaasi atu ki a ia te fakaasiga tenei. I te fakaasiga fakaofoofogia tenei, se a la te “palataiso” ne ulu atu a ia ki ei?​—2 Kolinito 11:​5, 23-31.

5. Se a te mea e seki lavea ne Paulo, kae se vaegā “palataiso” pefea telā e fakaasi mai konā?

⁵ E se fakaasi mai i te tala kātoa me e fakasino atu a te “lagi tuatolu” ki te vateatea i tafa o te lalolagi io me ko te lagi. E fakasino atu faeloa te Tusi Tapu ki te napa tolu ke faka‵mafa mai i ei te tāua, te ‵mafa, io me ko te malosi o se mea. (Failauga 4:​12; Isaia 6:3; Mataio 26:​34, 75; Fakaasiga 4:8) Tela la, a te mea ne lavea ne Paulo i te fakaasiga se mea telā e ‵tau o fakamaluga io me faka‵malu aka. Te mea tenā se mea faka-te-agaga.

6. Ne a mea ne ‵tupu i aso mua e fakamaina mai i ei ki a tatou a mea ne lavea ne Paulo?

⁶ E mafai o malamalama tatou i valoaga i te Tusi Tapu kolā ne ‵valo mai i aso mua. I te taimi ne seki fakamaoni ei ana tino ki a ia, ne talia ei ne te Atua ke taua atu a Papelonia ki a Iuta mo Ielusalema. Ne iku atu i ei ki te fakamaseiga katoatoa telā ne fai i te 607 T.L.M. e ‵tusa mo te fakasologa o mea i te Tusi Tapu. E fai mai te valoaga me ka seai ne tino ka ‵nofo i te fenua tenā i tausaga e 70; ko talia ei ne te Atua ke toe foki atu a tino Iutaia sala‵mo o toe fakafou te tapuakiga tonu. Ne tupu te mea tenei i te 537 T.L.M. o vau ki mua. (Teutelonome 28:​15, 62-68; 2 Tupu 21:​10-15; 24:​12-16; 25:​1-4; Ielemia 29:​10-14) Kae se a la te mea ne tupu ki te fenua? I te 70 tausaga konā, ne fai i ei pelā me se vaopupu telā e malō tena laukele, se koga e ‵nofo i ei a manu ko tiakolo. (Ielemia 4:26; 10:22) Kae ui i ei, e fai mai te suā folafolaga: “Ka fakaasi toku alofa ki a Ielusalema, pelā foki ki a latou katoa kolā e nofo i ona koga ne maofa. E ui eiloa ne masei valevale tena fenua, kae nei ka fai ne au mo fatoaga, e pelā mo te fatoaga telā ne toki ne au i Etena [io me ko te Palataiso, Septuagint].”​—Isaia 51:3.

7. Ne a mea ne ‵tau o ‵tupu mai tua o te 70 tausaga?

⁷ Konā eiloa a mea ne ‵tupu mai tua o tausaga e 70. Ona ko fakamanuiaga a te Atua ne gasolo aka ei o ‵lei atu a tulaga o mea. Ke fakaataata i tou mafaufau a te mea tenei: “A te toafa ka lifu, mo pulalakau ka ma‵tala i te vao. A te toafa ka usu pese kae kalaga mo te fiafia; . . . A tino vae ma‵sei ka eva ki luga kae saka, ka ko tino gugu ka ka‵laga mo te fia‵fia. A vaitafe foliki ka ‵tafe i loto i te toafa; a te one vela ka liu namo, mo te laukele malō ka ‵fonu i vaipuna. A te koga telā e masani o ‵nofo sāle i ei a manu vae fa ko tiakolo ka sua i vai kae ka ola te mouku o koga suasua i konā.”​—Isaia 35:​1-7.

Ko Toe Faka‵Foki Kae Faka‵fou a Tino

8. E iloa pefea ne tatou me ne fakasino atu eiloa te Isaia mataupu e 35 ki tino?

⁸ Ma‵faga o ‵fuliga lasi! Mai te tulaga malepe valevale ki te palataiso. E fakaasi mai i konei fakatasi mo nisi valoaga me ka ‵fuli foki a tino e pelā eiloa mo te toafa telā ne toe ola kae ‵fua faka‵lei mai. Kaia e fai atu ei tatou penā? Ne saga tonu atu a Isaia ki tino kolā ka “fakasao ne [Ieova],” kolā ka foki atu ki te lotou fenua “mo te fiafia” kae ka “fiafia latou ki te se gata mai.” (Isaia 35:10) Ne fakasino atu a mea konei, e se ki te laukele o te fenua, kae ki tino. E se gata i ei, ne ‵valo mai foki ne Isaia a tino kolā ka toe faka‵foki atu ki Siona: “Ka pelā latou me ne lakau kolā ne ‵toki eiloa ne te Aliki. Ka fai katoa ne latou a te mea tonu . . . E pelā mo te iloa tonu ne tatou i fuaga e tupu ake ko ola ei, e penā te iloa tonu ne tatou i te Aliki Sili e fakasao eiloa ne ia tena fenua, ka ko malo katoa ka tavae atu ki a ia.” Ne fai mai foki a Isaia e uiga ki tino o te Atua: “Ka takitaki faeloa foki ne au koutou . . . Ka tausi foki ne au koutou ke tumau i te malosi mo te lei. Ka pelā koutou me se fatoaga telā e uke te vai i ei.” (Isaia 58:11; 61:​3, 11; Ielemia 31:​10-12) Tela la, e pelā mo te gasolo aka o ‵lei a te tulaga o te laukele, ka isi foki ne fakamafuliga ‵lei ki tino Iutaia kolā ne toe ‵foki atu.

9. Se a te “palataiso” ne lavea ne Paulo, kae ne fakataunu anafea te mea tenā?

⁹ E fesoasoani mai a te mea tenei ke maina tatou i mea ne lavea ne Paulo i te fakaasiga. E aofia i ei te fakapotopotoga Kelisiano telā e fakaigoa ki te “fatoaga a te Atua” telā e ‵tau o fua malosi mai. (1 Kolinito 3:9) Ne ‵tau o fakataunu anafea te fakaasiga tenā? Ne taku ne Paulo a mea ne lavea ne ia me se ‘fakaasiga’ o mea ka ‵tupu i aso mai mua. Ne iloa ne ia me kafai e mate atu a ia ka ‵sae aka ei a amioga fakaaposetate. (2 Kolinito 12:1; Galuega 20:​29, 30; 2 Tesalonia 2:​3, 7) Ona ko te tokouke o aposetate ko sē lavea malosi ei a Kelisiano ‵tonu, ko faigata ei o taku latou e pelā me se fatoaga ola ‵lei. Kae, ka oko mai eiloa te taimi ka toe fakamaluga aka ei a te tapuakiga tonu. Ka toe faka‵fou aka ei a tino o te Atua, kae ka ‘maina atu latou e pelā mo te la i te Malo o te lotou Tamana.’ (Mataio 13:​24-30, 36-43) Ne tupu eiloa te mea tenā i ne nāi tausaga mai tua o te fakatuakaga o te Malo o te Atua i te lagi. Kae i te fia sefulu tausaga talu mai te taimi tenā, ne lavea atu ei a fakamaoniga me ko ‵nofo atu eiloa a tino o te Atua i te palataiso faka-te-agaga telā ne lavea ne Paulo i te fakaasiga.

10, 11. Kaia e fai atu ei me ko ‵nofo nei tatou i se palataiso faka-te-agaga faitalia me seki ‵lei katoatoa tatou?

¹⁰ E tonu, e iloa ne tatou taki tokotasi i a tatou ne tino sē ‵lei katoatoa, tela la, e se ‵poi tatou māfai e ‵sae aka ne fakalavelave e pelā mo mea ne ‵tupu ki Kelisiano i aso o Paulo. (1 Kolinito 1:​10-13; Filipi 4:​2, 3; 2 Tesalonia 3:​6-14) E ui i ei, ke na mafaufau la ki te palataiso faka-te-agaga telā ko ‵nofo nei tatou i ei. Kafai e fakatusa ki te tulaga masei ne ‵nofo muamua tatou i ei, ko oti eiloa ne faka‵lei aka a ‵tou masaki faka-te-agaga. E ‵kese ‵ki eiloa te tulaga fiakai ne maua muamua ne tatou mo te makona ‵lei i te feitu faka-te-agaga i te vaitaimi nei. I lō te kausaki atu i se laukele mativa i te feitu faka-te-agaga, e maua eiloa ne tino o te Atua a tena taliaga mo ana fakamanuiaga. (Isaia 35:​1, 7) I lō te ‵nofo atu i se ana pouli i te feitu faka-te-agaga, ko lavea nei ne tatou te mainaga o te saolotoga mo te taliaga a te Atua. Ko malamalama nei a tino e tokouke kolā e seki malamalama lele eiloa i valoaga i te Tusi Tapu i pati e fai mai i loto i ei. (Isaia 35:5) E pelā mo te fia miliona o Molimau a Ieova i te lalolagi kātoa ko oti ne sukesuke ‵loto latou ki fuaiupu takitasi o valoaga i te tusi ko Tanielu. Ne mafaufau ‵loto latou ki mataupu takitasi o te tusi ko Isaia. E mata, e se fakamaoni mai i meakai ‵gali faka-te-agaga konā me ko ‵nofo eiloa tatou i te palataiso faka-te-agaga?

¹¹ Ke mafaufau foki ki te ‵fuliga o uiga o tino fakamaoni mai fenua kese‵kese kolā ne kausaki malosi ke malamalama kae fakagalue ne latou te Muna a te Atua. Ne taumafai malosi latou o fakaseai a uiga fakamanu kolā ne iai muamua i a latou. Kāti ko oti ne manumalo koe e pelā foki ou taina mo tuagane faka-te-agaga i nisi uiga ma‵sei penā kae maua mai i ei a ikuga ‵lei. (Kolose 3:​8-14) Tela la, kafai e ‵kau fakatasi koe mo se fakapotopotoga o Molimau a Ieova, ko ‵nofo fakatasi eiloa koe mo tino amio filemu kae ‵gali olotou uiga. Ikai, e seki ‵lei katoatoa latou, kae e faigata o taku ne koe latou e pelā me ne leona io me ne manu fe‵kai. (Isaia 35:9) Se a te mea e fakaasi mai ne te koga faka-te-agaga filemu tenei? E tonu, ko ‵nofo atu nei tatou i se tulaga faka-te-agaga telā ko te palataiso faka-te-agaga eiloa tenā. Kae e fakaata mai ne te palataiso faka-te-agaga a te lalolagi palataiso telā ka maua ne tatou māfai e tumau tatou i te fakamaoni ki te Atua.

12, 13. Ne a ‵tou mea e ‵tau o fai ke tumau tatou i loto i te ‵tou palataiso faka-te-agaga?

¹² Kae, e isi se mea telā e se ‵tau o puli i a tatou. Ne fai atu a te Atua ki tino Isalaelu: “Tausi ki tulafono katoa kolā ko oti ne avatu ne au ki a koutou i te aso nei, kae ka talia ne au koutou ke olo atu ki te suā feitu o te vaitafe, ki te fenua telā ka olo koutou ki ei.” (Teutelonome 11:8) E fakasino atu foki a te Levitiko 20:​22, 24 ki te fenua tenā: “Tausi aku tulafono mo fakatonuga katoa, ko te mea ke sē ‵teke atu ki a koutou a te fenua o Kanana, tenei e aumai ne au koutou ki ei. Ko oti ne tauto atu au ke tuku atu te fenua maumea kae laukele ola tenei ke fai mo otou tofi, tenei la ka tuku atu ne au.” E tonu, ne fakalagolago eiloa a te ulu atu ki te Fenua o te Folafolaga ki luga i te lotou fesokotakiga ‵lei mo Ieova te Atua. Ona ko te sē faka‵logo o tino Isalaelu ne talia ei ne te Atua ke fakatakavale latou ne tino Papelonia kae ave keatea mai te koga ne ‵nofo i ei latou.

¹³ Kāti e uke a mea i te ‵tou palataiso faka-te-agaga e fia‵fia tatou ki ei. E ‵gali a mea e lavea atu ne tatou i ei, e fakanui manava foki. E fealofani nei tatou mo Kelisiano kolā ne kausaki malosi o ‵fuli olotou uiga fakamanu. Ko taumafai latou o fakaasi atu te alofa atafai mo te fia fesoasoani. E se fakalagolago fua a ‵tou tumau i loto i te palataiso faka-te-agaga tenei ki te mauaga o se va fealofani ‵lei mo vaegā tino penei. E manakogina ke maua ne tatou se va fealofani mo Ieova kae ke fai foki tena loto. (Mika 6:8) Ne lotoma‵lie eiloa tatou ke ulu mai ki loto i te palataiso faka-te-agaga, kae e mafai eiloa o tapeapea keatea tatou​—io me faka‵tea mai i ei​—māfai e se tausi faka‵lei tatou ki ‵tou va fealofani ‵lei mo te Atua.

14. Se a te mea ka fesoasoani mai ke tumau tatou i loto i te palataiso faka-te-agaga?

¹⁴ A te suā mea telā ka fesoasoani mai ki a tatou ko te mauaga faeloa o fakamalosiga kolā e maua ne tatou mai te Muna a te Atua. Onoono ki pati fakauiga i te Salamo 1:​1-3: “Amutia latou kolā e se ‵kau ki filifiliga a tino amio ma‵sei . . . Kae fia‵fia o fai‵tau ki Tulafono a te Aliki, kae mafaufau ‵loto foki ki ei i te ao mo te po. A latou e pelā mo ne lakau e ola i tafa o se vaitafe, e fua mai i taimi tonu o te taukai, e se magemage olotou lau. E manuia foki i mea katoa e fai ne latou.” I tafa i ei, e maua atu i tusi faka-te-Tusi Tapu a te tavini fakamaoni kae poto a meakai faka-te-agaga i te palataiso faka-te-agaga.​—Mataio 24:​45-47.

Ke Fakamalosi Aka Tau Kilokiloga e Uiga ki te Palataiso

15. Kaia ne seki mafai ei ne Mose o ‵taki atu te kau Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga, kae se a te mea ne lavea ne ia?

¹⁵ Ke mafaufau ki te suā fakaasiga e uiga ki te Palataiso. Mai tua o te lotou takasesega i te vao i tausaga e 40, ne ‵taki atu ne Mose a te kau Isalaelu ki te koga laugatasi o Moapi, i te feitu ki saegala o te vaitafe ko te Iolitana. Ona ko te mea ‵se telā ne fai ne Mose, ne fakaiku aka ne Ieova ke sē ‵taki atu ne Mose a tino Isalaelu ki te fenua o te folafolaga. (Numela 20:​7-12; 27:​12, 13) Ne fakamolemole atu a Mose ki te Atua: “Te Aliki, talia mai ke fanatu au ki te sua feitu o te Vaitafe o Iolitana, ke lavea ne au a te fenua laukele ola tenā.” E ui eiloa tena sē ulu atu ki te fenua tenā, kae i te taimi ne fanaka ei a ia ki te ulu o te Mauga o Peseka kae lavea atu ne ia i ei a nisi kogā koga o te fenua, ne iloa ei ne Mose me se “fenua laukele ola” eiloa. Se a tau faka‵tau, se vaegā fenua pefea te fenua tenā?​—Teutelonome 3:​25-27.

16, 17. (a) Ne ‵kese pefea te Fenua o te Folafolaga i aso mua mo aso nei? (e) Kaia e mafai ei o tali‵tonu tatou me i te Fenua o te Folafolaga ne fai muamua pelā me se palataiso?

¹⁶ Kafai e fakavae tau kilokiloga ki mea ne tupu ki te fenua tenā ki tena tulaga i aso fakamuli nei, kāti ka fakaataata ne koe e pelā me se fenua malō kae oneonea, fatufatua kae ‵vela ‵ki. Kae e isi eiloa se pogai ke tali‵tonu ei tatou me ne ‵kese ‵ki te tulaga o te fenua tenā i taimi o te Tusi Tapu. I te tusi ko te Scientific American, e fakamatala mai ne Dr. Walter C. Lowdermilk, se tagata poto i mea tau vai mo te laukele, me i te fenua tenei ko oti ne “fakamaseigina i te fia o meleniuma.” Ne tusi mai te tagata poto tenei: “A te ‘toafa’ telā ko sui nei ne ia te laukele ola ‵lei i aso mua ne māfua mai i tino, kae se ko te natula.” A te tonuga loa, e fai mai ana sukesukega me i “te laukele tenei ne fai muamua pelā me se palataiso lauusiusi.” E fakamautinoa mai me ne fakamasei ne tino a te mea telā ne fai pelā me se “palataiso ola ‵lei.”a

¹⁷ Kafai e mafaufau koe ki au mea ko oti ne faitau i te Tusi Tapu, kāti ka lavea ne koe te tonu o te mea tenā. Ke masaua te fakatalitonuga a Ieova ne fai atu ki tino e auala i a Mose: “Ka ko te fenua tenā ka olo koutou ki ei, se fenua e uke mauga mo vanu i ei, se fenua e fakasusu ne vaiua. A te Aliki te otou Atua e tausi faka‵lei ne ia a te fenua tenei.”​—Teutelonome 11:​8-12.

18. Ne tuku atu pefea i te Isaia 35:2 a te ata o te Fenua o te Folafolaga ki tino Isalaelu kolā ne puke fakapagota?

¹⁸ Ne lauusiusi kae ‵fua malosi a lakau i te Fenua o te Folafolaga telā kafai e taku atu se kogā koga i ei, e fakaataata eiloa ne koe i tou mafaufau a fakanofonofoga fakapalataiso. E manino ‵lei te mea tenā i valoaga i te Isaia mataupu e 35, telā ne fakataunu muamua i te taimi ne foki ei a tino Isalaelu mai Papelonia. Ne ‵valo mai a Isaia: “A te toafa ka usu pese kae kalaga mo te fiafia; ka pelā eiloa mo Mauga o Lepanona i te gali kae laukele ola pelā mo fatoaga o Kalamelu mo Salona. Ka lavea ne tino katoa a te ‵malu o te Aliki, tena takutakua mo tena ‵mana.” (Isaia 35:2) A igoa ko Lepanona, Kalamelu mo Salona e se taumate ne ‵tu pelā me ne ata ‵gali i mafaufau o tino Isalaelu.

19, 20. (a) Fakamatala mai te kogā koga ko Salona. (e) Se a te auala e tasi e fakamalosi aka ei te ‵tou fakamoemoega mō te Palataiso?

¹⁹ Ke mafaufau ki Salona, se kogā koga laugatasi i te va o te Tai Lasi io me ko te Metitilani mo te koga maugā o Samalia. (Ke onoono ki te ata i te itulau e 10.) Ne lauiloa te kogā koga tenā ona ko tena gali mo tena ‵fua malosi. Me ne lava ‵lei a vai i ei, ne ola lauusiusi a mouku i ei mō fagai a manu, kae ne ‵tu foki i tena feitu ki matū a togāvao ‵lasi o lakau ko te oak. (1 Nofoaiga Tupu 27:29; Pese a Solomona 2:1; Isaia 65:10) Tela la, ne ‵valo mai i te Isaia 35:2 e uiga ki te fakafouga o mea, e pelā foki mo te ‵fua malosi mai o te laukele, ke pelā me se palataiso. Ne fakasino atu foki te valoaga tenā ki se palataiso faka-te-agaga fakafiafia, telā e fetaui ‵lei mo te fakaasiga ne lavea fakamuli ne Paulo. Tela la, e fakamalosi mai ne te valoaga tenei fakatasi mo nisi valoaga te ‵tou fakamoemoega mō te lalolagi palataiso.

²⁰ I te ‵nofo atu nei o tatou i te ‵tou palataiso faka-te-agaga, e mafai o fakamalosi aka ne tatou te ‵tou loto fakafetai e uiga ki ei e pelā foki mo te ‵tou fakamoemoega e uiga ki te Palataiso i te lalolagi. E pefea la? Mai te faiga ke ‵loto atu a ‵tou malamalama e uiga ki mea e faitau ne tatou i te Tusi Tapu. E masani o ‵sae mai i fakamatalaga mo valoaga i te Tusi Tapu a kogā koga mautinoa. E mata, e fia maina faka‵lei koe i koga ne tu ei a koga konā mo nisi kogā koga aka? I te suā mataupu, ka mafau‵fau tatou ki te auala e mafai ei o fai penā ke maua ei a mea aogā mai i ei.

[Fakamatalaga mai lalo]

E Masaua ne Koe?

• Se a te “palataiso” telā ne lavea ne te apositolo ko Paulo i se fakaasiga?

• E uiga ki te Isaia mataupu e 35, se a tena fakataunuga muamua, kae e fetaui pefea mo te mea telā ne lavea ne Paulo i se fakaasiga?

• E fakamalosi aka pefea ne tatou te ‵tou loto fakafetai e uiga ki te ‵tou palataiso faka-te-agaga mo te ‵tou fakamoemoega mō se lalolagi palataiso?

[Ata i te itulau e 10]

Te koga laugatasi o Salona, se laukele ola i te Fenua o te Folafolaga

[Te Fakamatalaga]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Ata i te itulau e 12]

Ne iloa ne Mose me se “fenua laukele ola”