‵Piki ‵Mau ki te Fakaakoakoga a Iesu

“Ko avatu ne au te fakaakoakoga mō koutou. Tela la, e ‵tau mo koutou o fai pelā mo te mea ko oti ne fai ne au ki a koutou.”​—IOANE 13:15.

1. Kaia e fai ei a Iesu mo fai se fakaakoakoga ke tau‵tali atu ki ei a Kelisiano?

E TOKOTASI ‵pau eiloa te tino i te olaga nei ne ola e aunoa mo sena agasala. Ko Iesu te tino tenā. “Ko agasala a tino katoa,” kae na ko Iesu fua. (1 Tupu 8:​46; Loma 3:​23) Ona ko te pogai tenā, e ‵kilo atu a Kelisiano ‵tonu ki a Iesu e pelā me ko te fakaakoakoga ‵lei katoatoa ke tau‵tali atu ki ei. I te po 14 o Nisani, i te 33 T.A., mai mua malie faeloa o tena mate, ne fai atu ei a Iesu ki ana soko ke fakaakoako atu ki a ia. Ana muna: “Ko avatu ne au te fakaakoakoga mō koutou. Tela la, e ‵tau mo koutou o fai pelā mo te mea ko oti ne fai ne au ki a koutou.” (Ioane 13:15) I te ‵toe po tenā, ne taku atu ne Iesu a auala kese‵kese kolā e ‵tau ei o fakaakoako atu a Kelisiano ki a ia. Ka mafau‵fau tatou ki nisi auala konā i te mataupu tenei.

E ‵Tau o Loto Maulalo

2, 3. Ne a auala e fai ei a Iesu mo fai te fakaakoakoga ‵lei katoatoa o te loto maulalo?

² I te taimi ne fakamalosi atu ei a Iesu ki ana soko ke tau‵tali ki tena fakaakoakoga, ne faipati fakapito eiloa a ia ki te loto maulalo. E uke ‵ki eiloa a taimi ne polopoloki atu ei a ia ki ana soko ke loto mau‵lalo latou, kae i te po 14 o Nisani, ne fakaasi atu ei ne ia tena loto maulalo mai te mulumuluga ne ia a vae o ana apositolo. Kae ne fai atu ei a Iesu penei: “Ko au ko te otou Aliki mo te otou Faiakoga, kae ne fatoā oti atu eiloa ne mulumulu ne au otou vae. E ‵tau la mo koutou o fakatau mulumulu otou vae.” (Ioane 13:14) Mai tua ifo i ei, ne fai atu ei ki ana apositolo ke tau‵tali atu ki tena fakaakoakoga. Ko oko eiloa i te gali o te fakaakoakoga o te loto maulalo tenā!

³ E fai mai te apositolo ko Paulo me koi tuai o vau a Iesu ki te lalolagi nei, “ne iai mo ia a te ‵malu faka-Atua.” E tiga eiloa te feitu tenā, ne talia ne ia ke fai a ia mo fai se tagata malalo. E se gata i ei, “ne loto maulalo a ia kae ne sasale foki i te auala o te fakalogo muna, ke oko eiloa ki tona mate telā ko tena mate i luga i te sataulo.” (Filipi 2:​6-8) Mafaufau la ki ei. A Iesu, ko te tokolua o tino maluga i te lagi mo te lalolagi kātoa, ne lotomalie ke malalo ifo a ia i agelu, ke fanau mai pelā me se pepe fakaalofa, ke tupu aka i se olaga fakalogomuna ki ana mātua sē ‵lei katoatoa, kae fakaoti eiloa ki tena mate pelā me se tagata ofa tulafono fakatakalialia. (Kolose 1:​15, 16; Epelu 2:​6, 7) Ko tafaga te lasi o te loto maulalo tenā! E mata, e mafai o fakaakoako atu tatou ki te ‘kilokiloga’ tenā kae fakamalosi aka te vaegā “loto malalo” penā? (Filipi 2:​3-5) Ao, kae e se se mea faigofie.

4. Ne a mea e fai ei ke fakamata‵mata a tino, kae kaia e fakamataku ei te fakamatamata?

⁴ A te uiga telā e ‵kese mai i te loto maulalo ko te fakamatamata. (Faataoto 6:​16-​19) Ne iku atu te fakamatamata ki te pakū o Satani. (1 Timoteo 3:6) E faigofie o ola aka te uiga tenā i loto o tino, kae e faigata eiloa o tapale keatea. E fakamata‵mata a tino ona ko olotou fenua, olotou telega, olotou kope, olotou akoakoga, olotou galuega ma‵luga, olotou tulaga i te olaga, olotou foliga ‵gali, te lotou takutakua i tafaoga, mo nisi mea aka foki e uke. Kae e seai eiloa se mea i mea konā e tāua ki a Ieova. (1 Kolinito 4:7) Kae kafai e fai ne mea konā ke fakamata‵mata tatou, ko fakamasei i ei ‵tou fesokotakiga mo ia. “E tiga eiloa tou ‵mao ki luga, e tausi eiloa ne koe a latou kolā e loto ma‵lalo; ka ko latou kolā e fakamata‵mata e se mafai o ‵muni mai i a koe.”​​—Salamo 138:6; Faataoto 8:​13.

Ke Loto Maulalo i Tafa o ‵Tou Taina

5. Kaia e tāua ei ke loto mau‵lalo a toeaina?

⁵ E se ‵tau foki eiloa o fakamata‵mata tatou i ‵tou meaalofa mo ‵tou taumafaiga i te galuega a Ieova; e penā foki loa mo ‵tou tauliaga i te fakapotopotoga. (1 Nofoaiga Tupu 29:14; 1 Timoteo 6:​17, 18) A te ‵tonuga loa, ko te ‵mafa o ‵tou tauliaga ko te lasi foki tenā o te loto maulalo e ‵tau o maua ne tatou. Ne fakamalosi atu te apositolo ko Petelu ki toeaina, ke mo a ma “pule fakasauā ki tino kolā ko tuku atu ke tausi ne koutou, ka ke fai koutou mo fakaakoakoga ki te lafu mamoe.” (1 Petelu 5:3) E ‵tofi aka a toeaina mo fai a tavini mo fakaakoakoga ‵lei, kae sē mo fai ne aliki mo matai.​​—Luka 22:​24-​26; 2 Kolinito 1:​24.

6. Ne a feitu o te olaga faka-Kelisiano e manakogina ei te loto maulalo?

⁶ E se ko toeaina fua e ‵tau o loto mau‵lalo. Ne tusi atu a Petelu ki tamataene, kolā e mafai o fakamata‵mata me e vave atu olotou mafaufau kae ma‵losi atu foki olotou foitino māfai e fakatusa ki tino ma‵tua: “E ‵tau o ‵pei koutou ki te gatu o te loto malalo, ko te mea ke fakatau tavini koutou; me i muna a te Tusi, ‘A te Atua e ‵teke ki tino fakamata‵mata, kae tuku atu te alofa tauanoa ki tino loto ma‵lalo.’ ” (1 Petelu 5:5) E tonu, a te loto maulalo pelā mo Keliso e tāua ‵ki ki tino katoa. E manakogina te loto maulalo ke talai atu te tala ‵lei, maise eiloa māfai ko fetaui tatou mo tino sē fia‵fia io me ko ‵tekemaiga. E manakogina foki te loto maulalo ke talia a pati polopoloki io me ke fakafaigofie aka ‵tou olaga ko te mea ke momea aka ‵tou tusaga i te galuega talai. E se gata i ei, e ‵tau foki o maua ne tatou te loto maulalo, te loto toa mo te fakatuanaki ke mafai ei o kufaki i fakasalalauga sē ‵tonu, ‵tekemaiga e auala i tulafono mo amioga fakasauā matagā.​​—1 Petelu 5:6.

7, 8. Ne a nisi auala e mafai ei o maua ne tatou te loto maulalo?

⁷ E mafai pefea o manumalo se tino i te fakamatamata kae ola i te loto maulalo i te mafaufau me ‘‵e ma‵luga atu a nisi tino i a ia’? (Filipi 2:3) E ‵tau o kilo ifo a ia ki a ia eiloa e pelā mo te kilokiloga a Ieova ki a ia. Ne fakamatala mai ne Iesu te kilokiloga tonu i ana pati konei: “Ke penā foki koutou, kafai ko oti ne fai ne koutou a mea katoa kolā ne fakatonu atu ke fai, fai atu la, ‘A matou nei ne tavini sē aogā; ne fai fua ne matou te motou tiute.’ ” (Luka 17:10) Masaua la, e seai eiloa se mea e fai ne tatou e ‵pau mo te mea ne fai ne Iesu. Kae ne loto maulalo eiloa a Iesu.

⁸ E se gata i ei, e mafai o fakamolemole atu tatou ke fesoasoani mai a Ieova ke mafai o maua ne tatou te kilokiloga tonu e uiga ki a tatou eiloa. E pelā mo te faisalamo, e mafai o ‵talo atu tatou: “Tuku mai ki a au te poto mo te iloa, me i a au e talitonu ki au tulafono.” (Salamo 119:66) Ka fesoasoani mai eiloa a Ieova ke maua ne tatou se kilokiloga poto kae paleni e uiga ki a tatou eiloa, kae ka fakamanuia mai eiloa ki te ‵tou loto maulalo. (Faataoto 18:12) Ne fai mai a Iesu: “A te tino e fia maluga e fakamalalogina, ka ko te tino e fia malalo e fakamalugagina.”​​—Mataio 23:12.

Te Kilokiloga Tonu e Uiga ki te Mea ‵Lei mo te Mea Masei

9. Ne kilo atu pefea a Iesu ki te mea ‵lei mo te mea masei?

⁹ E tiga eiloa ne ola a Iesu i tausaga e 33 fakatasi mo tino sē ‵lei katoatoa, “kae ne seki agasala” eiloa a ia. (Epelu 4:​15) E tonu, i te taimi ne ‵valo atu ei e uiga ki te Mesia, ne fai mai te faisalamo: “E fiafia koe ki te mea tonu, kae takalialia koe i te mea masei.” (Salamo 45:7; Epelu 1:9) E taumafai foki a Kelisiano ke fakaakoako atu ki a Iesu i te feitu tenei. E se gata fua i te iloa ne latou o te mea ‵lei mai te mea masei; e ‵tau o takalia‵lia foki latou ki te mea masei kae fia‵fia ki te mea ‵lei. (Amosa 5:​15) Ka fesoasoani atu te mea tenei ke ‵teke malosi atu latou ki olotou manakoga agasala kolā ne fa‵nau mai eiloa mo latou.​​—Kenese 8:​21; Loma 7:​21-​25.

10. Kafai e fai faeloa ne tatou a “mea ma‵sei” e aunoa mo te salamō, se a te kilokiloga ko fakaasi atu ne tatou i ei?

¹⁰ Ne fai atu a Iesu ki te Falesaio ko Nikotemo: “So se tino e fai ne ia a mea ma‵sei, e takalialia i te mainaga, e se fia vau foki ki te mainaga, i te mea ma iloa ei ana galuega ma‵sei; ka ko te tino e fai mea tonu, e vau eiloa ki te mainaga, ko te mea ke fakaasi mai ei ana galuega e mai i te Atua.” (Ioane 3:​20, 21) Mafaufau la: Ne iloa ne Ioane me i a Iesu ko “te mainaga tonu, ko te mainaga telā ne vau ki te lalolagi o fakamaina atu a tino katoa.” (Ioane 1:​9, 10) Kae ne fai mai a Iesu me kafai e fai ne tatou a “mea ma‵sei”​​—mea sē ‵tonu kolā e se talia ne te Atua​​—e takalia‵lia eiloa tatou ki te mainaga. E a, e mafai o takalialia se tino ki a Iesu mo tena tulaga amiotonu? Tenā eiloa te tulaga o tino kolā e fai agasala faeloa e aunoa mo te sala‵mō. Kae kāti e se iloa ne latou ia latou e fai loa penā, kae tenā eiloa te kilokiloga a Iesu ki a latou.

Te Auala ke Maua ei te Kilokiloga a Iesu e Uiga ki te ‵Lei mo te Masei

11. Se a te mea tāua e ‵tau o fai māfai e fia maua ne tatou te kilokiloga a Iesu e uiga ki te ‵lei mo te masei?

¹¹ E ‵tau o malamalama faka‵lei tatou i te mea ‵lei mo te mea masei e ‵tusa mo te kilokiloga a Ieova. E maua fua ne tatou te malamalama tenā mai te sukesuke ki te Muna a te Atua, ko te Tusi Tapu. I te faiga o sukesukega penā, e ‵tau o ‵talo atu tatou e pelā mo te faisalamo: “Te Aliki, akoako mai ki a au ou auala; fakaasi mai foki ke iloa ‵lei ne au.” (Salamo 25:4) Kae masaua, i a Satani e poto ‵ki i te faka‵se tino. (2 Kolinito 11:14) E mafai o fakafoliga mai ne ia se mea masei e pelā me se mea ‵lei ki se Kelisiano vāivāi. Tela la, e ‵tau o mafaufau ‵loto tatou ki mea kolā e tauloto ne tatou kae ke tau‵tali ‵tonu atu ki pati fakatonutonu a “te tavini fakamaoni kae poto.” (Mataio 24:​45-​47) A te faiga o sukesukega, ‵talo, mo te mafaufau ‵loto ki mea e tauloto ne tatou ka fesoasoani mai ke ga‵solo aka tatou o ma‵tua ‵lei i te feitu faka-te-agaga kae aofia foki i tino kolā “ko oti ne akoako ke iloa ne latou o tami ki te kesekesega o te ‵lei mo te masei.” (Epelu 5:​14) Ka fai ei ke takalia‵lia tatou ki te masei kae fia‵fia ki te ‵lei.

12. Se a te polopolokiga i te Tusi Tapu e fesoasoani mai ke mo a ma fai ne tatou a mea ma‵sei?

¹² Kafai e takalia‵lia tatou ki te mea masei, ka sē talia eiloa ne tatou ke ola a manakoga ma‵sei i ‵tou loto. I te fia o tausaga mai tua o te mate o Iesu, ne tusi mai ei te apositolo ko Ioane: “Sa tuku otou loto ki te lalolagi io me ko so se mea faka te lalolagi. Kafai e a‵lofa koutou ki te lalolagi, ko tona uiga e se a‵lofa koutou ki te Tamana telā e i loto i a koutou. Konei katoa a mea e taku ko mea faka te lalolagi: ko manakoga agasala, ko mea e matea ne tino kae ma‵nako ki ei, mo mea katoa i te lalolagi nei kolā e fakamata‵mata ki ei a tino. E seai eiloa se mea o mea konei e māfua mai i te Tamana; e māfua katoa mai i te lalolagi.”​​—1 Ioane 2:​15, 16.

13, 14. (a) Kaia e fakamataku ei ki Kelisiano a te fiafai ki mea i te lalolagi? (e) E mafai pefea o ‵kalo keatea tatou mai te fia‵fai ki mea i te lalolagi?

¹³ Kāti ka fai mai a nisi tino me e se ko mea katoa i te lalolagi e ma‵sei. E tiga eiloa e tonu te mea tenā, e faigofie fua o ‵miti tatou ne te lalolagi mo ana mea fakagali‵gali katoa mai te tavini atu ki a Ieova. Kae e seai eiloa se mea i te lalolagi e fai ei ke fakapili‵pili atu tatou ki te Atua. Tela la, kafai e gasolo aka o fia‵fai tatou ki mea i te lalolagi, ke oko ki mea kolā e se ma‵sei, ko ‵tu atu eiloa tatou i se tulaga fakamataku. (1 Timoteo 6:​9, 10) I tafa i ei, a te lasiga o mea i te lalolagi e ma‵sei kae e mafai foki o fakama‵sei ne mea konā a tatou. Kafai e onoono tatou ki ata io me ko polokalame i te TV kolā e fakamalosi aka i ei a fakasauāga, te fia maumea, io me ko faifaiga fakatauavaga sē ‵tau, e mafai eiloa o fia‵fia tatou ki mea konā​​—kae fakaosooso mai foki. Kafai e kauga tatou ki tino kolā e taumafai faeloa o faka‵lei aka olotou olaga i te feitu faka-te-foitino io me e ‵sala atu faeloa ki avanoaga i mea tau pisinisi, e mafai eiloa o fai a mea konā mo fai a toe mea tāua ki a tatou.​​—Mataio 6:​24; 1 Kolinito 15:33.

¹⁴ I te suā feitu la, kafai e fia‵fia tatou ki te Muna a Ieova, ka sē tosina atu eiloa tatou ki “manakoga agasala, ko mea e matea ne tino kae ma‵nako ki ei, mo mea katoa i te lalolagi nei kolā e fakamata‵mata ki ei a tino.” E se gata i ei, kafai e kauga tatou ki tino kolā e fakamuamua faeloa ne latou a manakoga o te Malo o te Atua, ka fai eiloa tatou pelā mo latou, mai te fia‵fia ki mea e fia‵fia latou ki ei kae ‵kalo keatea mai mea kolā e ‵kalo keatea latou mai i ei.​​—Salamo 15:4; Faataoto 13:20.

15. E pelā mo mea ne ‵tupu ki a Iesu, ka fakamalosi aka pefea tatou ne te fia‵fai ki mea ‵lei mo te takalia‵lia ki mea ma‵sei?

¹⁵ A te takalialia ki mea ma‵sei mo te fiafia ki mea ‵lei ne fesoasoani atu ki a Iesu ke tumau i te kilo atu ki “te fiafia telā e fakatalitali mai ki a ia.” (Epelu 12:2) E mafai foki o fai tatou penā. E iloa ne tatou me i “te lalolagi mo mea katoa i ei kolā e ma‵nako ki ei a tino e palele atu katoa.” E se tumau so se mea gali telā e tuku mai ne te lalolagi. Kae “ko te tino telā e fai ne ia a te mea e loto ki ei a te Atua e ola ki te se gata mai.” (1 Ioane 2:​17) Ona ko te mea ne fai ne Iesu te loto o te Atua, ne ‵tala mai ei ne ia te auala ke maua ne tino a te ola se-gata-mai. (1 Ioane 5:​13) Ke na fakaakoako atu tatou ki a ia kae ke maua foki a mea aogā mai tena fakamaoni.

Te Kufaki i Fakasauāga

16. Kaia ne fakamalosi atu ei a Iesu ki ana soko ke fakatau a‵lofa?

¹⁶ Ne fakaasi atu ne Iesu te suā auala ke fakaakoako atu ei ana soko ki a ia penei: “Tenei taku poloakiga; ke fakatau a‵lofa koutou, e pelā eiloa mo au e alofa atu ki a koutou.” (Ioane 15:​12, 13, 17) E uke ‵ki eiloa a pogai e a‵lofa ei a Kelisiano ki olotou taina. I te taimi tenei, ne mafaufau malosi eiloa a Iesu ki te takalialia telā ka maua ne latou mai te lalolagi. Ana muna: “Kafai e takalia‵lia a tino o te lalolagi ki a koutou, e ‵tau o manatua ne koutou me ne takalia‵lia muamua ki a au. . . . ‘E seai se tavini e sili atu i tona pule.’ Kafai ne fakasauā mai latou ki a au, ka fakasauā foki ki a koutou.” (Ioane 15:​18, 20) E tonu, kafai foki e fakasauāgina latou, ka pelā eiloa a Kelisiano mo Iesu. E ‵tau o fakamalosi aka ne latou te fusi ko te alofa i va o latou ke ‵teke atu ei ki te takalialia tenā.

17. Kaia e takalia‵lia ei a tino i te lalolagi ki Kelisiano ‵tonu?

¹⁷ Kaia e takalia‵lia ei a te lalolagi ki Kelisiano? Me e pelā mo Iesu e “se ne tino o te lalolagi latou.” (Ioane 17:​14, 16) E se ‵kau latou ki se feitu i taua mo mea fakapolitiki, kae e faka‵logo eiloa latou ki akoakoga fakavae i te Tusi Tapu, mai te āva ki te tāua o te ola mo te tumau i amioga ‵ma. (Galuega 15:​28, 29; 1 Kolinito 6:​9-​11) E fakamuamua ne latou a fakamoemoega faka-te-agaga, kae e se ko mea faka-te-foitino. E ‵nofo latou i te lalolagi, kae e pelā mo pati a Paulo, e se ‘tuku katoatoa atu olotou mafaufau mo olotou malosi’ ki ei. (1 Kolinito 7:​31) E tonu, ko oti ne tavae ne nisi tino a te ma‵luga o tulaga o Molimau a Ieova i mea katoa. Kae e se gutugutulua a Molimau a Ieova ke maua a tavaega io me ke talia latou ne tino. E iku atu i ei ki te sē malamalama o te tokoukega o tino i te lalolagi i mea e uiga ki a latou, ko takalia‵lia ei a tino e tokouke ki a latou.

18, 19. E pefea a faifaiga a Kelisiano ki ‵tekemaiga mo fakasauāga ona ko te lotou tau‵tali ki te fakaakoakoga a Iesu?

¹⁸ Ne lavea ne apositolo a Iesu a te takalialia o te lalolagi i te taimi ne puke fakapagota kae tamate ei a Iesu, kae ne lavea foki ne latou a te auala ne saga atu ei a Iesu ki te uiga o te takalialia tenā. I te fatoaga o Ketesemane, ne o‵mai ei a takitaki lotu ‵teke o puke fakapagota a Iesu. Ne taumafai a Petelu o puipui a Iesu ki te pelu, kae ne fai atu a ia penei ki a Petelu: “Tuku tau pelu ki tena sifi; me ko latou katoa kolā e fakaaogā te pelu, e ‵mate foki i te pelu.” (Mataio 26:52; Luka 22:​50, 51) I aso mua, ne fakaaogā ne te kau Isalaelu a te pelu ke taua atu ei ki olotou fili. Nei la, ko ‵kese te tulaga tenā. “E se mai te lalolagi nei” te Malo o te Atua kae e seai foki ne ana tuakoi e ‵tau o puipui. (Ioane 18:36) E seki leva kae fai a Petelu mo fai se vaega o se atufenua faka-te-agaga, kolā ka ‵nofo tumau a tino i ei i te lagi. (Kalatia 6:​16; Filipi 3:​20, 21) Tela la, talu mai te taimi tenā, ne kufaki ne soko o Iesu a takalialiaga mo fakasauāga i te auala ne fakaasi mai ne Iesu​​—i te loto toa kae filemu. Ka tuku katoatoa atu ne latou a ikuga o mea katoa ki lima o Ieova kae fakalago‵lago atu ki a ia mō te malosi ke mafai ne latou o kufaki.​​—Luka 22:42.

¹⁹ Mai tua ifo o te fia tausaga, ne tusi mai ei a Petelu: “I a Keliso ne puapuagatia mō koutou, kae tuku atu foki ne ia ki a koutou te fakaakoakoga, ke tau‵tali ei koutou i ona kalafaga. . . . I te taimi ne fetugina ei a ia, ne seki tali atu a ia i muna fetu; kae i te taimi ne puapuagatia ei a ia, ne seki mataku, kae ne tuku atu katoatoa ona fakamoemoega ki te Atua, telā ko te Famasino amiotonu.” (1 Petelu 2:​21-​23) E pelā mo te mea ne fakailoa mai ne Iesu, ko oti ne fe‵paki a Kelisiano mo fakasauāga matagā i te fia o tausaga. E pelā eiloa mo te senitenali muamua mo aso nei foki, ne tau‵tali atu eiloa latou ki te fakaakoakoga a Iesu i te atiakaga o se kufaki fakamaoni kae fakaofoofogia, e fakaasi mai i ei i a latou ne tino uiga filemu kae fakamaoni. (Fakaasiga 2:​9, 10) Ke na fai foki eiloa tatou taki tokotasi penā māfai ko fe‵paki tatou mo tulaga faiga‵ta.​​—2 Timoteo 3:​12.

“Fakaeke ki Luga i a Koutou a te Aliki ko Iesu Keliso”

20-22. Se a te auala e ‘fakaeke aka ei ne Kelisiano ki luga i a latou a te Aliki ko Iesu Keliso’?

²⁰ Ne tusi atu a Paulo ki te fakapotopotoga i Loma: “Kae fakaeke ki luga i a koutou a te Aliki ko Iesu Keliso, kae ke gata foki i a koutou te fai ne manakoga o te foitino, e fakamalie ei te loto.” (Loma 13:14) E fakaeke ne Kelisiano ki luga i a latou a Iesu, e pelā me se gatu. E taumafai latou o fakaakoako ki ana uiga mo ana faifaiga ki se tulaga telā e mafai ei ne latou o fai mo fai se ata o te lotou Pule​—faitalia te lotou sē ‵lei katoatoa.​​—1 Tesalonia 1:6.

²¹ E mafai eiloa o manuia tatou i te ‘fakaekega o te Aliki ko Iesu Keliso’ ki luga i a tatou māfai e masani ‵lei tatou mo te olaga o te Matai kae fakapalele ‵tou mafi ke ola e pelā mo ia. E fakaakoako atu tatou ki tena loto maulalo, tena fiafai ki te mea tonu, tena takalialia ki te masei, tena alofa ki ana taina, tena sē fai mo fai se vaega o te lalolagi, mo tena kufaki i logo‵maega. E se fakamoe‵moe tatou o “fai ne manakoga o te foitino”​​—ko tena uiga, e se fakamuamua ne tatou a te taumafai ki fakamoemoega o te lalolagi io me ko te fakama‵liega o ‵tou manakoga faka-te-foitino. I lō te fai penā, kafai e fai ne tatou se filifiliga io me se taumafaiga ke faka‵lei aka se fakalavelave, e fesili ifo tatou penei: ‘Ne a mea ka fai ne Iesu i te tulaga tenei? Se a te mea e manako a ia ke fai ne au?’

²² A te ‵toe auala, e fakaakoako atu ei tatou ki a Iesu ko te tumau faeloa ‘i te folafolaatuga o te Tala ‵Lei o te Malo.’ (Mataio 4:​23; 1 Kolinito 15:58) Tenā foki eiloa te auala e tau‵tali atu ei a Kelisiano ki te fakaakoakoga a Iesu, kae ka sau‵tala tatou ki te auala tenā i te suā mataupu.

E Mafai o Fakamatala Mai ne Koe?

• Kaia e tāua ei ke loto maulalo se Kelisiano?

• E mafai pefea o fakamalosi aka ne tatou se kilokiloga tonu e uiga ki te mea ‵lei mo te mea masei?

• Se a te auala e fakaakoako atu ei a Kelisiano ki a Iesu māfai ko fe‵paki latou mo ‵tekemaiga mo fakasauāga?

• E mafai pefea o “fakaeke ki luga i a koutou a te Aliki ko Iesu Keliso”?

[Ata i te itulau e 23]

E mafai o fakafoliga atu ne Satani a fakafiafiaga ma‵sei ke fai pelā me ne mea ‵lei ki se Kelisiano

[Ata i te itulau e 24]

Ka fakamalosi aka tatou ne te a‵lofa o ‵tou taina i taimi o ‵tekemaiga