Ne Fa‵nau Latou e Pelā me ne Tino Filifilia o te Atua
“Ne filifili ne [Ieova] koutou mai i tino katoa o te lalolagi ke fai mo ona tino tonu.”—TEUTELONOME 7:6.
1, 2. Ne a mea ‵lasi ne fai ne Ieova mō ana tino, kae se a te feagaiga ne aofia i ei a tino Isalaelu mo te Atua?
ITE 1513 T.L.M., ne fai ne Ieova se fesokotakiga fou mo ana tavini i te lalolagi. I te tausaga tenā, ne fakamasiasi ne ia se malo malosi kae fakasaoloto atu ei a tino Isalaelu mai te ‵nofo pologa i ei. Mai te faiga tenā, ne fai ei a ia mo fai te lotou Fakaola mo te lotou Pule. Mai mua atu i ei, ne fai atu te Atua ki a Mose: “Fai ki tino Isalaelu i au e fai atu ki a latou, ‘Au ko te Aliki [ko Ieova]; ka faka‵sao kae fakasaoloto ne au koutou mai te nofopologa i Aikupito. Ka sisi aka toku lima tafasili i te malosi o tuku ifo fakasalaga ‵mafa eiloa ki luga i a latou, kae ka faka‵sao koutou ne au. Ka fai ne au koutou mo oku tino tonu eiloa, ka ko au ka fai mo otou Atua.’ ”—Esoto 6:6, 7; 15:1-7, 11.
2 Mai tua malie o te lotou Faka‵saoga mai Aikupito, ne ulu atu a tino Isalaelu ki loto i se feagaiga telā ne fai mo te lotou Atua, ko Ieova. I lō te fesokotaki atu ki tino taki tokotasi, kāiga io me ko matakāiga, talu mai te taimi tenā ne fakatoka ei ne Ieova ana tino ke fai mo fai se fenua e tasi i te lalolagi. (Esoto 19:5, 6; 24:7) Ne tuku atu ne ia ki ana tino a tulafono kolā ne pule atu ki olotou olaga i aso takitasi, kae sili atu i ei, ko te lotou tapuakiga. Ne fai atu a Mose ki a latou: “E seai aka foki eiloa se malo, faitalia me pefea te takutakua o te malo tenā, e isi sena atua penei mo te Aliki te ‵tou Atua, telā e toka faeloa o fesoasoani mai ki a tatou manafai e ka‵laga atu tatou ki a ia. E toka faeloa a ia o fesoasoani mai i so se taimi e ka‵laga atu ei tatou ki a ia mō se fesoasoani. E seai aka foki eiloa se malo, faitalia me pefea te takutakua o te malo tenā, e isi ne ana tulafono e ‵tonu penei mo tulafono konei ne akoako atu ne au ki a koutou i te aso nei.”—Teutelonome 4:7, 8.
Ne Fa‵nau Mai mo Fai se Fenua o Molimau
3, 4. Se a te pogai tāua ne fai ei a Isalaelu e pelā me se fenua?
3 I te fia o senitenali mai tua ifo, ne fakamasaua atu a Ieova ki tino Isalaelu, e auala i tena pelofeta ko Isaia, e uiga ki te pogai tāua e fai ei latou pelā me se fenua. Ne fai atu a Isaia: “Isalaelu, a te Aliki telā ne faite ne ia koe ko fai mai penei, ‘Sa mataku, e fakasao ne au a koe. Ne fakaigoa ne au koe, a koe e a aku. Au ko te Aliki te otou Atua, te Atua tapu o Isalaelu, . . . Tuku mai oku tino ke foki mai mai i fenua ‵mao, mai i kogā koga katoa o te lalolagi [“ko tino katoa kolā e fakaigoa ki toku igoa,” NW]. A latou ko oku tino tonu, ne faite ne au latou ke aumai ne latou te fakaaloalo ki a au; . . . Koutou ko aku molimau, ne filifili ne au koutou ke fai mo aku tavini, . . . A latou ne faite ne au mō oku, tenā la, ka usu ne latou a pese e tavae ei au!’ ”—Isaia 43:1, 3, 6, 7, 10, 21.
4 E pelā me ne tino ne fakaigoa ki te igoa o Ieova, ne tavini atu a tino Isalaelu e pelā me ne molimau ki tena pulega sili i mua o fenua katoa. Ne fai latou pelā me ne tino ne ‘faite ke fakaaloalo atu ki a Ieova.’ Ne ‵tau o ‘tavae faeloa ne latou a Ieova,’ fakamatala atu ana faifaiga faka‵sao tino kae ke ‵viki atu ei ki tena igoa tapu. E tonu, ne ‵tau o fai latou mo fai se fenua o molimau e uiga ki a Ieova.
5. I auala fea ne fai ei a Isalaelu e pelā me se fenua tukugina atu?
5 I te 11 senitenali T.L.M., ne fakaasi mai ne te tupu ko Solomona, me ko oti ne fai ne Ieova a Isalaelu e pelā me se fenua e ‵vae keatea. I tena ‵talo ki a Ieova, ne fai atu a ia: “Ne filifili ne koe Isalaelu mai te ukega o fenua ke fai mo ou fenua tonu.” (1 Tupu 8:53) Ne maua foki ne tino Isalaelu taki tokotasi se fesokotakiga fakapito mo Ieova. Mai mua atu i ei, ne fai atu a Mose ki a latou: “A koutou ko te fanau a te Aliki te otou Atua. . . . A koutou e o te Aliki.” (Teutelonome 14:1, 2) Ne seki manakogina ke fai ne talavou Isalaelu se lotou tukuatuga ki a Ieova. Ne fa‵nau mai latou e pelā me ne tino tukugina atu o te Atua. (Salamo 79:13; 95:7) Ne ‵tau o akoako atu ki so se tupulaga fou a tulafono a Ieova kae ne ‵tau o tausi latou ki ei ona ko te feagaiga telā ne ‵sai ne ia a Isalaelu ki a Ieova.—Teutelonome 11:18, 19.
Te Saolotoga ke Fai Olotou Filifiliga
6. Ne a filifiliga ne ‵tau o fai ne tino Isalaelu taki tokotasi?
6 E ui eiloa ne fa‵nau a tino Isalaelu ki loto i se fenua telā ko oti ne tukugina atu, ne ‵tau o fai ne tino taki tokotasi se fakaikuga totino ke tavini atu ki te Atua. Mai mua o ulu atu latou ki loto i te Fenua o te Folafolaga, ne fai atu a Mose ki a latou: “Ko tuku atu nei ne au ke filifili koutou i mea konei,—te ola me ko te mate, te fakamanuiaga a te Atua me ko tena fakamalaiaga. Au e kalaga ki te lagi mo te lalolagi ke molimau ki te mea ka fili ne koutou. Ko te ola e ‵tau o filifili ne koutou. Alofa ki te Aliki te otou Atua, fakalogo ki a ia kae talitonu ki a ia, kae ka ‵nofo leva koutou mo tino i otou gafa i te fenua telā ne tauto ei a ia ke tuku ki otou tupuga ko Apelaamo, Isaako mo Iakopo.” (Teutelonome 30:19, 20) Tela la, ne ‵tau o filifili ne tino Isalaelu taki tokotasi ke a‵lofa ki a Ieova, ke faka‵logo ki tena leo, kae ‵piki ‵mau ki a ia. Ona ko te saolotoga o tino Isalaelu ke fai olotou filifiliga, ne ‵tau ei o talia ne latou so se mea e iku mai i olotou filifiliga.—Teutelonome 30:16-18.
7. Se a te mea ne tupu mai tua o te mateatuga o te tupulaga o sa Iosua?
7 E fakaasi faka‵lei mai i te vaitaimi o Famasino a ikuga o te fakamaoni mo te sē fakamaoni. Mai mua malie o te vaitaimi tenā, ne tau‵tali atu a tino Isalaelu i te fakaakoakoga ‵lei a Iosua kae ne fakamanuiagina latou. “I te taimi koi ola ei a Iosua, a tino Isalaelu ne tavini eiloa ki te Aliki. I te mateatuga o Iosua, ne tumau eiloa te faka‵logo o tino Isalaelu ki te Aliki i aso koi ola ei a takitaki kolā ne ‵kilo faka‵lei ki mea ne fai ne te Aliki mō tino Isalaelu.” Kae mai tua o te mateatuga o Iosua, “ka ko te tupulaga fou ko puli i a latou a te Aliki, mo mea ne fai ne ia mō Isalaelu. Ne agasala a tino Isalaelu ki te Aliki.” (Famasino 2:7, 10, 11) E manino ‵lei, me ne seki fakatāua ne te tupulaga fou a te lotou tauliaga ke fai mo fai ne tino tukugina atu, telā ne fai ne te lotou Atua ko Ieova mō latou a faifaiga fakaofoofogia i aso ko ‵teka.—Salamo 78:3-7, 10, 11.
Ne Ola e ‵Tusa mo te Lotou Tukuatuga
8, 9. (a) Se a te fakatokaga ne saoloto ei a tino Isalaelu ke fakaasi atu ei te lotou tukuatuga ki a Ieova? (e) Ne a mea ne maua ne tino kolā ne tuku atu olotou taulaga mo te lotomalie?
8 Ne tuku atu ne Ieova ki ana tino a avanoaga ke ola e ‵tusa mo te lotou tukuatuga e pelā me se fenua. E pelā mo tena Tulafono telā ne tuku mai i ei se fakatokaga e uiga ki te faiga o taulaga, io me ko meaalofa, a nisi mea i ei ne ‵tau eiloa o ofo atu kae ko nisi mea ne ofo atu i te lotomalie. (Epelu 8:3) E aofia i taulaga konā ko taulaga ‵sunu, taulaga saito mo taulaga fakafetai kolā e fai i te lotomalie—ko meaalofa kolā e tuku atu ki a Ieova ke maua tena taliaga kae ke fakaasi atu foki te loto fakafetai.—Levitiko 7:11-13.
9 Ne fiafia malosi a Ieova ki taulaga kolā e tuku atu mo te lotomalie. Ne fai a taulaga ‵sunu mo taulaga saito e pelā me ne taulaga “manogi” gali ki a Ieova. (Levitiko 1:9; 2:2) A te faiga o taulaga fakafetai, e ‵tau o ofo atu a toto mo sinu o te manu ki a Ieova, kae ko nisi vaega o ‵kano o te manu e tuku atu ke fakaaogā ne faitaulaga mo te tino i a ia te manu ne ofo atu. E fai i ei e pelā me se ‵kaiga fakatusa o te mauaga o se vā filemu mo Ieova. E fai mai te Tulafono: “Kafai e ta ne koe se manu mo fai te taulaga fakafetai, masaua o tausi ki fakatonuga ko oti ne tuku atu ne au, kae ka talia ne au a te taulaga.” (Levitiko 19:5) E ui eiloa e fai a tino Isalaelu katoa e pelā me ne tino tukugina atu ki a Ieova mai te taimi e fa‵nau mai i ei, a tino kolā e fakaaogā faka‵lei te lotou tukuatuga mai te faiga o taulaga mo te lotomalie e ‘taliagina’ latou kae maua ne latou a fakamanuiaga e uke.—Malaki 3:10.
10. Ne fakaasi atu pefea ne Ieova tena sē fiafia i aso o Isaia mo Malaki?
10 Kae ne seki fakamaoni faeloa a te fenua tukugina atu o Isalaelu ki a Ieova. E auala i tena pelofeta ko Isaia, ne fai atu a Ieova ki a latou: “E seki aumai ne koutou otou mamoe mo fai otou taulaga ‵sunu; e seki fakaaloalo mai koutou ki a au i otou taulaga. E seki fakafi‵ta ne au koutou o fai ‵soko atu ke aumai otou taulaga.” (Isaia 43:23) E se gata i ei, a taulaga kolā ne ofo atu e aunoa mo te loto fiafia mo te alofa e seai ne lotou aogā i te kilokiloga a Ieova. E pelā mo te tolu senitenali mai tua o Isaia, i aso o te pelofeta ko Malaki, ne ofo atu ne tino Isalaelu a manu sē ‵lei. Tela la, ne fai atu ei a Malaki ki a latou: “Muna a te Aliki Tafasili i te Malosi penei, . . . ‘Au e se fiafia ki a koutou; ka se talia ne au a taulaga e ofo mai ne koutou ki a au.’ . . . ‘Ko fai ne koutou otou taulaga ki a au ki ne manu ne kaisoa io me ki manu e ma‵sei a vae, io me ma‵saki. I te otou faka‵tau e talia ne au ne taulaga penā mai a koutou?’ ”—Malaki 1:10, 13; Amosa 5:22.
Ne Tiaki te Fenua Tukugina Atu
11. Se a te avanoaga ne tuku atu ki tino Isalaelu?
11 I te taimi ne fai ei a tino Isalaelu e pelā me se fenua tukugina atu ki a Ieova, ne tauto atu a ia ki a latou: “Kafai e faka‵logo mai koutou ki a au kae tausi taku feagaiga, ka fai koutou mo oku tino tonu eiloa. A te lalolagi kātoa e o oku, ka ko koutou ko oku tino filifilia, ko tino kolā ko tuku katoatoa mai olotou olaga ki a au, kae ka tavini mai koutou ki a au e pelā mo ne faitaulaga.” (Esoto 19:5, 6) Ka sae mai a te Mesia telā ne folafola mai ki a latou kae tuku atu te avanoaga muamua ke fai latou pelā me ne tino o te Malo o te Atua. (Kenese 22:17, 18; 49:10; 2 Samuelu 7:12, 16; Luka 1:31-33; Loma 9:4, 5) Kae ko te tokoukega o tino i te fenua o Isalaelu ne seki ola e ‵tusa mo te lotou tukuatuga. (Mataio 22:14) Ne ‵teke ne latou te Mesia kae tamate fakamuli ne latou.—Galuega 7:51-53.
12. Ne a pati a Iesu e fakaasi mai ei me ko tiaki ne Ieova a Isalaelu e pelā me ko tena fenua filifilia?
12 I nāi aso mai mua o tena mate, ne fai atu a Iesu ki takitaki lotu Iutaia: “E seki fai‵tau eiloa koutou ki muna a te Tusi? ‘A te fatu ne tiakina ne tufuga fai fale ko fai nei mo fatu tafasili i te aogā. Ne fai ne te Aliki, kae se mea fakaofoofogina ki otou mata!’ Muna a Iesu, ‘Au e fai atu ki a koutou, i te Malo o te Atua e ave keatea mai i a koutou, kae tuku atu ki se fenua telā e fakaasi mai i ei ne fua ‵lei.’ ” (Mataio 21:42, 43) I te fakaasi atu ki a latou me ko oti ne tiaki ne Ieova te lotou fenua tukugina atu ki a Ia, ne fai atu Iesu: “Ielusalema, Ielusalema! Ne tamate ne koe a pelofeta, kae peipei ki fatu a ave fekau a te Atua ne uga atu ki a koe! Ko uke a taimi ne manako au o fakapulupulu koutou ki oku lima, e pelā eiloa mo se moa fafine e fakapulupulu ana tama ki ona kapakau, kae ne seki talia ne koe au! Nei la, e maofa valevale io me ka afuli keatea koutou mai te otou fenua.”—Mataio 23:37, 38.
Se Fenua Filifilia Fou
13. Ne a pati fakapelofeta ne fai ne Ieova i aso o Ielemia?
13 I taimi o te pelofeta ko Ielemia, ne folafola atu ne Ieova se mea fou e uiga ki ana tino. E fai‵tau tatou, penei: “Muna a te Aliki, ‘Ka oko mai te taimi e fai ei ne au se feagaiga fou mo tino Isalaelu mo tino Iuta. Ka se ‵pau mo te feagaiga mua telā ne fai ne au mo olotou tupuga i te taimi ne ‵taki mai ei ne au latou mai i Aikupito. E ui eiloa au ne pelā eiloa me se tagata ka ko latou ko taku avaga, kae e seki tausi eiloa ne latou te feagaiga tenā. A te feagaiga fou tenei ka fai ne au mo tino Isalaelu, e penei: Ka tuku atu ne au taku tulafono ki a latou kae tusi ne au i olotou loto. Ka fai au mo Atua o latou, ka ko latou ka fai mo oku tino.’ ”—Ielemia 31:31-33.
14. I te taimi fea kae se a te mea e fakavae ki ei a te māfuaga o te fenua tukugina atu fou o Ieova? Taku mai me ko oi te fenua fou tenā.
14 Ne fai mo fakavae o te feagaiga fou tenei a te mate o Iesu mo te tukuatuga o te aogā o tena toto maligi ki tena Tamana, i te 33 T.A. (Luka 22:20; Epelu 9:15, 24-26) Kae mai te taimi ne ‵ligi atu ei te agaga tapu i te Penitekoso i te 33 T.A. mo te fanaumaiga o se fenua fou, “te Isalaelu a te Atua,” ne fakagalue aka ei te feagaiga fou. (Kalatia 6:16; Loma 2:28, 29; 9:6; 11:25, 26) I tena tusi ki Kelisiano fakaekegina, ne fai atu te apositolo ko Petelu: “A koutou ko te fenua filifilia, ko faitaulaga a te Tupu, ko te fenua tapu, ko tino tonu o te Atua, ne filifilia ke folafola atu a galuega fakaofoofogina a te Atua, telā ne kalagagina ne ia a koutou mai i te pouliga ki tona mainaga fakaofoofogina. Ne seki fai koutou mo tino o te Atua i aso mua, kae nei ko fai koutou mo ona tino.” (1 Petelu 2:9, 10) Ne gata atu ei te fesokotakiga fakapito i te vā o Ieova mo Isalaelu faka-te-foitino. I te 33 T.A., ne tapale te fakamanuiaga a Ieova mai i Isalaelu faka-te-foitino kae tuku atu ki te Isalaelu faka-te-agaga, ko te fakapotopotoga Kelisiano, ‘se fenua telā e fua mai i ei a fua ‵lei’ o te Malo faka-Mesia.—Mataio 21:43.
Te Tukuatuga o Tino Taki Tokotasi
15. I te aso o te Penitekoso i te 33 T.A., se a te papatisoga telā ne fakamalosi atu a Petelu ke fai ne ana tino fakalogo‵logo?
15 Mai tua o te Penitekoso i te 33 T.A., ne ‵tau ei o fai ne tino taki tokotasi, se Iutaia io me se tino o Fenua Fakaatea, tena tukuatuga totino ki te Atua kae ke papatiso foki “i te igoa o te Tamana, te Tama mo te Agaga Tapu.”a (Mataio 28:19) I te Penitekoso, ne fai atu te apositolo ko Petelu ki tino Iutaia fia‵fia mo tino kolā ne ‵fuli ki te lotu tenā: “Sala‵mo katoa koutou ki otou agasala, kae ke papatisogina foki koutou i te igoa o Iesu Keliso, ko te mea ke fakamagalogina otou agasala; ke maua foki ne koutou te meaalofa a te Atua ko te Agaga Tapu.” (Galuega 2:38) E fakaasi mai i te papatisoga o vaegā tino Iutaia mo tino fakaa‵tea penā, me ko oti ne tuku atu olotou ola ki a Ieova kae ko talia foki ne latou a Iesu e pelā me ko te auala e fakamagalo ei ne Ieova olotou agasala. E ‵tau o lavea ne latou a ia e pelā me ko te Faitaulaga Sili a Ieova kae ko te lotou Takitaki foki, ko te Ulu o te fakapotopotoga Kelisiano.—Kolose 1:13, 14, 18.
16. I aso o Paulo, ne fai pefea a tino loto ‵lei—tino Iutaia mo tino o Fenua Fakaa‵tea—mo fai ne vaega o te Isalaelu faka-te-agaga?
16 I nāi tausaga mai tua ifo i ei, ne fai mai te apositolo ko Paulo: “Ne kamata eiloa taku talaiga i Tamaseko, soko atu ki ei ko Ielusalema, pelā foki i Iutaia kātoa mo fenua fakaa‵tea. Ne lauga atu au ki latou, ko te mea ke sala‵mo ki olotou agasala, kae ke ‵fuli atu ki te Atua; ka ke fai foki ne latou a faiga kolā e fakaasi mai me ko oti ne sala‵mo latou.” (Galuega 26:20) Mai tua o te fakatalitonuatuga ki tino—tino Iutaia mo tino o Fenua Fakaa‵tea—me i a Iesu ko te Keliso, te Mesia, ne fesoasoani atu ei a Paulo ke tuku atu kae ke papatiso foki latou. (Galuega 16:14, 15, 31-33; 17:3, 4; 18:8) Mai te ‵fuli atu ki te Atua, ne fai a soko fou konā mo fai ne tino o te Isalaelu faka-te-agaga.
17. Se a te fakamau‵tūga telā ko pili o oti atu, kae se a te suā galuega telā e gasolo faeloa ki mua?
17 I aso nei, ko pili o fai te fakamau‵tūga fakaoti o te ‵toega o te Isalaelu faka-te-agaga. Kafai ko oti, ka tuku atu ei te taliaga ki “agelu e tokofa” kolā e taofi ne latou a matagi fakamasei mea o “te fakasauāga lasi” ke tala mai a matagi konā. I te vaitaimi tenei, e gasolo faeloa ki mua a te fakamaopoopomaiga o te “vaitino tokouke” kolā e fakamoe‵moe ke ola i te lalolagi ki se-gata-mai. E maua eiloa ne “nisi mamoe” a te saolotoga ke fai te lotou filifiliga ke fakaasi atu te lotou fakatuanaki ki te “toto o te Tamā Mamoe” kae papatiso foki ke fakamailoga ei te lotou tukuatuga ki a Ieova. (Fakaasiga 7:1-4, 9-15; 22:17; Ioane 10:16; Mataio 28:19, 20) E aofia i a latou konā ko talavou e tokouke kolā ne puti aka ne olotou mātua Kelisiano. Kafai koe se talavou, ka fiafia malosi koe o faitau ki te suā mataupu.
[Fakamatalaga mai lalo]
a Ke onoono ki The Watchtower i a Me 15, 2003, itulau e 30-31.
Ke Toe Onoono ki ei
• Kaia ne seki ‵tau ei o fai ne tama‵liki Isalaelu se tukuatuga totino ki a Ieova?
• Ne mafai pefea o fakaasi atu ne tino Isalaelu me e ola latou e ‵tusa mo te lotou tukuatuga?
• Kaia ne tiaki ei ne Ieova a Isalaelu e pelā me ko tena fenua tukugina atu, kae se a te mea ne sui ki ei?
• Talu mai te Penitekoso i te 33 T.A., ne a mea ne ‵tau o fai ne tino Iutaia mo tino o Fenua Fakaa‵tea ke fai latou pelā me ne vaega o te Isalaelu faka-te-agaga?
[Ata i te itulau e 19]
Ne fa‵nau mai a tama‵liki Isalaelu e pelā me ne tino o te fenua filifilia a te Atua
[Ata i te itulau e 21]
Ne ‵tau o fai ne tino Isalaelu se fakaikuga totino
ke tavini atu ki te Atua
[Ata i te itulau e 21]
E tuku mai ne taulaga kolā e fai mo te lotomalie a te avanoaga ki tino Isalaelu ke fakaasi atu te lotou a‵lofa ki a Ieova
[Ata i te itulau e 23]
Mai tua o te Penitekoso i te 33 T.A., ne ‵tau ei o fai ne soko o Keliso se tukuatuga totino ki te Atua kae fakaasi atu te mea tenā e auala i te papatisoga