Fesili Mai te Kau Fai‵tau

E mata, e mafai o fakatea se tino mai te fakapotopotoga Kelisiano telā e aofia i amioga lai‵lai e pelā mo te fakatea o se tino e finalalolagi io me e aofia i amioga sōnafai?

Ao, e mafai eiloa o fakatea se tino mai te fakapotopotoga māfai e finalalolagi, io me e aofia i nisi vaega o amioga lai‵lai, io me ko amioga sōnafai, e aunoa mo te salamō. E fakaasi mai ne te apositolo ko Paulo a agasala e tolu konei i tafa o nisi agasala kolā e mafai o fakatea i ei se tino i ana pati konei: “E maina ‵lei a galuega o te foitino, te finalalolagi, amioga lai‵lai, amioga sōnafai . . . Au e polopoloki atu ki a koutou . . . me i a latou kolā e fai ne latou a mea konei e se maua ne latou te malo o te Atua.”​​—⁠Kalatia 5:​19-​21, NW.

Finalalolagi (Eleni, por·neiʹa) e fakasino atu ki amioga finalalolagi kolā e fai i tua o te fakaipoipoga faka-te-Tusi Tapu. E aofia i ei te mulilua, te talitāgata, faifaiga fakatauavaga i te vā o se tokolua e seki avaga e pelā foki mo faifaiga fakatauavaga kolā e fakaaogā i ei te gutu (oral sex) mo te muli (anal sex) mo te milimiliga o koga tapu o se tino telā e se avaga mo koe. So se tino telā e finalalolagi faeloa e aunoa mo te salamō e se ‵tau o kau ki te fakapotopotoga Kelisiano.

Amioga sōnafai (Eleni, a·selʹgei·a) e fakasino atu ki “amioga matagā; amioga sōnafai fakatauavaga; te mataola; amioga fakamasiasi.” E fakamatala mai te uiga o te pati Eleni tenā i The New Thayer’s Greek-English Lexicon me se “kaimanako se pulea, . . . ko tō siliga mo te fua ‵tau, mataola, sē āva.” E ‵tusa mo se isi tikisionale, a amioga sōnafai se vaega e tasi o amioga telā “ko ‵teke tonu atu ki tuu mo aganuu masani o te olaga.”

E pelā mo te mea e fakaasi mai i te fakamatalaga tenā, e aofia i “amioga sōnafai” a vaega e lua: (1) E soli ne amioga konei a tulafono a te Atua i se auala matagā, a ko te (2) e fakaasi mai ne te tino amio masei tenā a te sē āva mo te loto ‵fika.

Tela la, e se fakauiga a “amioga sōnafai” ki tamā mea ma‵sei fua. E fakasino atu loa ki faifaiga matagā kolā e soli i ei a tulafono a te Atua kae fakaasi atu foki i ei a te uiga sē āva​​—⁠se agaga telā e fakaasi mai i ei se kilokiloga sē āva ki pulega, tulafono mo tulaga ‵lei. E faka‵pau ne Paulo a amioga sōnafai mo te finalalolagi. (Loma 13:​13, 14) Ona ko te aofia o amioga sōnafai i faifaiga agasala kolā e fakasolo mai i te Kalatia 5:​19-​21 kae kolā e se talia ei se tino ke maua ne ia te Malo o te Atua, e mafai eiloa o polopoloki ‵mafa io me fakatea se tino mai te fakapotopotoga Kelisiano ona ko te faiga o amioga sōnafai.

Amioga lai‵lai (Eleni, a·ka·thar·siʹa) ko te ‵toe pati telā e lauefa tena uiga i pati e tolu konei: “finalalolagi,” “amioga lai‵lai,” mo “amioga sōnafai.” E aofia i ei a mea se ‵ma katoa​​—⁠i faifaiga fakatauavaga, i fai‵patiga, i faifaiga, mo fesokotakiga faka-te-agaga. E aofia i “amioga lai‵lai” a agasala matagā e uke.

E ‵tusa mo te 2 Kolinito 12:​21, ne fakasino atu a Paulo ki a “latou kolā . . . ne agasala i aso ko teka, kae seki sala‵mo eiloa ki olotou amioga se ‵ma, amioga fina lalolagi mo te fai o manakoga ma‵sei faka te foitino.” Ona ko te mea e fakasolo fakatasi mai a “amioga se ‵ma io me lai‵lai” mo te “fina lalolagi mo te fai o manakoga ma‵sei io me ko amioga sōnafai,” e isi ne vaega o amioga lai‵lai e mafai o fakamasino se tino i ei. Kae ona ko te lauefa o tena uiga e aofia foki i ei a mea kolā e se ‵tau o fakamasino se tino i ei. E pelā eiloa mo se fale e mafai o tai lailai io me tupoloki i te lailai, e penā foki te tulaga o amioga lai‵lai.

Ne fai mai a Paulo, e ‵tusa mo te Efeso 4:​19, NW, me ko oti ne tiaki ne nisi tino olotou “mafaufau ‵lei” kae “tuku atu latou ke fai amioga sōnafai mo amioga lai‵lai kese‵kese e uke mo te kaimanako.” Tela la, ne faka‵pau ne Paulo a “amioga lai‵lai . . . mo te kaimanako” mo amioga sōnafai. Kafai e fai faeloa ne se tino papatiso a “amioga lai‵lai . . . mo te kaimanako” e aunoa mo te salamō, e mafai o fakatea a ia mai te fakapotopotoga ona ko te faiga o amioga lai‵lai matagā.

E a māfai ko oti ne fakatau ‵sai, fakatau sogi, kae fakatau pukepuke i taimi e uke se tokolua kolā ko oti ne ‵sai te lā feagaiga. E mafai o fakaiku aka ne toeaina me e tiga eiloa e seki fakaasi mai ne laua konā se uiga ‵teke o te sōnafai i ei, ne matea atu eiloa se vaega o te kaimanako i a lā amioga. Tela la, e mafai o fai ne toeaina se fakamasinoga ki ei ona ko te aofia o amioga lai‵lai matagā i ei. E mafai foki o aofia i amioga lai‵lai matagā se tino telā e fai faeloa ana telefoni e uiga ki faifaiga fakatauavaga ki se isi tino, maise eiloa māfai ko oti ne polopoloki a ia e uiga ki te mea tenā.

E manakogina ke maua ne toeaina te poto mo te mataile i te faiga o fakamasinoga penā. Ke fakamautinoa aka me e ‵tau eiloa o fai se fakamasinoga, e ‵tau o iloilo faka‵lei ne latou a te mea ne tupu mo te tulaga ne oko ki ei. E se ‵tau o ‵losi atu ki se tino me e amio sōnafai ona fua ko te mea e se talia ne ia a pati polopoloki mai te Tusi Tapu; io me ko te aofaki o taimi ne agasala ei te tino a koituai o fakamasino a ia. E ‵tau o fuafua faka‵lei ne toeaina e auala i te faiga o ‵talo a tulaga o agasala takitasi e uiga ki te mea ne tupu, ne tupu fakafia, tena lasi io me ko tena foliki, e pelā foki mo lagonaga o te tino fai mea ‵se.

E se gata fua a amioga lai‵lai matagā i te agasala ko te finalalolagi. E pelā mo se tamaliki tagata papatiso ne ‵pusi i se vaitaimi toetoe kae ne fakaasi atu ne ia te mea tenā ki ana mātua. Ne fakaiku aka i a ia ka se toe ‵pusi. A te mea tenei se amioga lailai, kae e seki oko ki te tulaga o te lailai matagā io me ko te ‘lailai fakatasi mo te kaimanako.’ A te tukuatuga o se fesoasoani faka-te-Tusi Tapu ne se toeaina e tokotasi io me tokolua fakatasi mo ana mātua ko lava loa i ei. Kae kafai e ‵pusi faeloa a te tamaliki tenei, ko fai ei te mea tenā mo fai se fakalailaiga o te foitino mo te iloa tonu, ko mafai ei o fakatu se komiti fakamasino ke fakamasino ei te amioga lailai matagā tenā. (2 Kolinito 7:⁠1) Kafai e se salamō te tamaliki, ko fakatea ei a ia.

Ko oti ne aofia a nisi Kelisiano i te onoono ki ata o amioga finalalolagi. E se fiafia te Atua ki te mea tenei, kae e mafai o ‵poi a toeaina me ko oti ne fai ne se taina talitonu te mea tenei. Kae e se ko te onoono ki amioga finalalolagi katoa e ‵tau o fakamasino ne se komiti fakamasino. E pelā mo te onoono atu o se taina ki ata o amioga penā kolā e se manino ‵lei i nisi taimi. Ko mā a ia, e fakaasi ‵tonu atu ne ia ki se toeaina, kae fakaiku aka ke se toe fai ne ia te agasala tenā. E mafai o fakaiku aka ne te toeaina me e seki oko te tulaga o te taina tenā ki te ‘lailai fakatasi mo te kaimanako’; kae e seki fakaasi mai foki i ei se kilokiloga masei o amioga sōnafai. E tiga eiloa e se ‵tau o fai se fakamasinoga ki ei, e manakogina te polopoloki ‵mafa i vaegā amioga lai‵lai penei e pelā foki mo te fesoasoani o toeaina.

Kae e a la māfai ko oti ne onoono ‵muni se Kelisiano ki amioga finalalolagi matagā i te fia o tausaga kae ne fai ne ia a mea katoa ke ‵funa aka tena agasala. E mafai o aofia i vaegā amioga finalalolagi penā a te pukemālō o se fafine e tokotasi ne se potukau o tāgata, te saisai o te fafine kae fakasolosolo ki ei a tāgata, faiga o amioga sē ‵tau ki fāfine, ke oko ki faifaiga finalalolagi ki tama‵liki. I te taimi e iloa ei ne nisi tino a tena amioga, ko mā ‵ki eiloa a ia. E seki oko a ia ki te tulaga o te sē fakalogo mo te loto ‵fika, kae e mafai o fakaiku aka ne toeaina me ko oti ne ‘tuku atu ne ia a ia’ ki te faiga o amioga lai‵lai kae ko oti a ia ne ‘lailai fakatasi mo te kaimanako,’ telā ko amioga lai‵lai matagā. E ‵tau o fakatu aka se komiti fakamasino ona ko te aofia o amioga lai‵lai matagā. E ‵tau o fakatea te tino agasala māfai e se fakaasi mai te salamō tonu e pelā foki mo se fakaikuga ke se toe onoono a ia ki mea penā. Kafai ne ‵kami ne ia a nisi tino ke onoono ki amioga finalalolagi i tena fale​​—⁠ko fakasalalau ne ia te mea tenā⁠​—⁠ko fai ei mo fakamaoniga o se kilokiloga loto ‵fika o amioga sōnafai.

A te tugāpati faka-te-Tusi Tapu ko “amioga sōnafai” e aofia faeloa i ei a agasala matagā, i te ukega o taimi ko faifaiga fakatauavaga. I te taumafai ke fakamautinoa aka a amioga sōnafai, e ‵tau o ‵sala atu a toeaina ki te loto ‵fika, uiga lai‵lai, te seai o se mā, mo amioga fakamasiasi ki tino katoa e ‵tusa mo tuu mo aganuu. I te suā feitu, a agasala matagā e fai ne se tino ki te tulafono a te Atua kolā e se fakaasi mai i ei te loto ‵fika e mafai o aofia i ei te “kaimanako.” E mafai o fakamasino a agasala konei ona ko te aofia o amioga lai‵lai matagā i ei.

A te faiga o se fakaikuga me ko oti ne tō atu se tino ki te tulaga o amioga lai‵lai matagā io me ko amioga sōnafai se tiute tafasili i te tāua, ona ko te mea e aofia i ei a ola o tino. A latou kolā e fai ne latou a fakamasinoga o mea konei, e ‵tau o ‵talo atu ke maua ne latou te fesoasoani o te agaga tapu o te Atua, te poto mo te loto malamalama. E ‵tau o tausi ne toeaina te ‵ma o te fakapotopotoga kae e ‵tau o fakavae olotou fakamasinoga ki te Muna a te Atua e pelā foki mo te takitakiga a “te tavini fakamaoni kae poto.” (Mataio 18:18; 24:45) Kae i aso matagā konei, tenei eiloa te taimi e ‵tau o masaua ne toeaina a pati konei: “Fakaeteete i otou fakamasinoga; e se ko te pule a tāgata e fai ei otou fakamasinoga, kae ko te pule mai i te Aliki.”​​—⁠2 Nofoaiga Tupu 19:⁠6.