Ke Ola i Fakatonuga a Ieova

“Amutia a latou kolā e faka‵logo ki te Aliki [ko Ieova,] ko latou kolā e ola i ana fakatonuga.”​—SALAMO 128:1.

1, 2. Kaia e mafai ei o tali‵tonu tatou me e mafai eiloa o maua te fiafia?

ATE fiafia​—se mea telā e ma‵nako ki ei a tino katoa. Kae ka seai eiloa sou fakalotolotolua me i te manako ki te fiafia mo te kausaki atu ki ei e se ‵pau mo te mauaga o te fiafia.

² Kae e mafai eiloa o maua te fiafia. E fai mai te Salamo 128:1: “Amutia io me fia‵fia a latou kolā e faka‵logo ki te Aliki [ko Ieova], ko latou kolā e ola i ana fakatonuga.” E mafai o fia‵fia tatou māfai e tapuaki atu tatou ki te Atua kae ola e ‵tusa mo ana fakatonuga mai te faiga o tena loto. Se a te auala e pokotia ei ‵tou amioga mo uiga kolā e fakaasi atu i te mea tenei?

Fakamaoni Atu Tou Fakatuagagina

3. E pefea te sokoga o te fakatuagagina mo ‵tou tukuatuga ki te Atua?

³ A latou kolā e ma‵taku ki a Ieova e fakatuagagina, e pelā eiloa mo ia. Ne fakataunu ne Ieova a tautoga katoa ne fai ne ia ki Isalaelu i aso mua. (1 Tupu 8:​56) A te ‵tou tukuatuga ki te Atua ko te ‵toe tautoga tāua eiloa e mafai ne tatou o fai, kae ka fesoasoani mai ki a tatou a te ‵talo atu faeloa i te tausiga o te tautoga tenā. E mafai o ‵talo atu tatou e pelā mo te faisalamo ko Tavita: “Te Atua, ko oti ne lagona ne koe aku tautoga. . . . Ka usu atu faeloa ne au ou vikiga, e pelā mo te ofo atu ne au o ou vikiga i aso takitasi.” (Salamo 61:​5, 8; Failauga 5:​4-6) Ko te mea ke fai tatou mo taugasoa o te Atua, e ‵tau o fakatuagagina tatou.​—Salamo 15:​1, 4.

4. Ne pefea a faifaiga a Iefata mo tena tama fafine ki te tautoga ne fai atu ne ia ki a Ieova?

⁴ I aso o Famasino i Isalaelu, ne tauto atu a Iefata me kafai e tuku atu ne Ieova te manumalo ki a ia i te kau Amoni, ka tuku atu eiloa ne ia e pelā me se ‘taulaga ‵sunu’ a te tino muamua ka fakafetaui atu ki a ia māfai ko foki mai a ia i te taua. A te tino tenā ko te tama fafine a Iefata​—ko tena tama eiloa e tokotasi. Ona ko te fakatuanaki ki a Ieova, ne fakataunu eiloa ne Iefata mo tena tama fafine taka tena tautoga. E tiga eiloa ne fakatāua malosi a te fakaipoipoga mo te faiga o tama‵liki i Isalaelu, ne talia eiloa ne te tama fafine a Iefata ke nofo taka a ia kae ke maua ne ia te tauliaga ko te tavini atu i te taviniga tapu i te faletapu o Ieova.​—Famasino 11:​28-​40.

5. Se a te auala ne fakamaoni atu ei te fakatuagagina o Hana?

⁵ Ne fakamaoni atu foki eiloa te fakatuagagina o te fafine amio Atua, ko Hana. Ne ‵nofo fakatasi tou fafine mo tena avaga ko Elekana mai te matakaiga o Levi, mo tena suā avaga fafine, ko Penina, i te koga maugā o Efalaima. Ne fanau mai ne Penina ne tama‵liki e uke kae ne fakaitaita atu tou fafine ki a Hana telā ne seki fanafanau i te taimi ne olo atu ei te kāiga ki te faleie tapu. I te taimi e tasi penā, ne tauto atu ei a Hana me kafai e fanau mai ne ia se tamaliki tagata, ka tuku atu ne ia ki a Ieova. E seki leva, kae ne faitama tou fafine kae fanau mai ei ne ia se tamaliki tagata telā ne fakaigoa ki a Samuelu. I taimi ko se ū ei te tamaliki, ne tuku atu ei ne Hana tou tagata ki te Atua i Sailo, mai te tuku atu o Samuelu ki a Ieova “i tena olaga kātoa.” (1 Samuelu 1:​11) Ne fakataunu eiloa tena tautoga faitalia me e seki iloa ne ia me ka toe fanau mai fakamuli ne ia a nisi tama‵liki.​—1 Samuelu 2:​20, 21.

6. Ne fakaasi atu pefea te fakatuagagina o Tukasi?

⁶ A Tukasi se tagata Kelisiano fakatuagagina i te senitenali muamua, kae se “faifeau fakamaoni” foki. (Kolose 4:7) Ne faima‵laga fakatasi atu a Tukasi mo te apositolo ko Paulo mai Eleni e auala atu i Maketonia, ki Asia Foliki, kae kāti ki Ielusalema foki. (Galuega 20:​2-4) Kāti a ia ko te “taina” telā ne fesoasoani atu ki a Tito ke fakatoka a meaalofa kolā ne maua mai mō taina tali‵tonu fakaa‵lofa i Iutaia. (2 Kolinito 8:​18, 19; 12:18) I te taimi muamua ne ‵pei atu ei a Paulo ki te falepuipui i Loma, ne fakaaogā eiloa ne ia te sui fakatuagagina tenei ko Tukasi ke avatu ne ia a tusi ki taina tali‵tonu i Efeso mo Kolose. (Efeso 6:​21, 22; Kolose 4:​8, 9) I te taimi ne toe ‵pei atu ei a ia ki te falepuipui i Loma, ne uga atu ne Paulo a Tukasi ki Efeso. (2 Timoteo 4:​12) Kafai e fakatuagagina foki tatou, ka maua eiloa ne tatou a fakamanuiaga i te taviniga a Ieova.

7, 8. Kaia e mafai ei o fai atu me ne fai eiloa a Tavita mo Ionatana mo fai ne taugasoa ‵tonu?

⁷ E manako eiloa a te Atua ke fai tatou mo taugasoa kolā e fakatuagagina. (Faataoto 17:17) Ne fai taugasoa a te tama tagata a te Tupu ko Saulo, ko Ionatana mo Tavita. I te taimi ne lagona ei ne Ionatana me ne tamate ne Tavita a Koliata, “ko oko eiloa i te fiafia ki a Tavita, tela la, ko oko eiloa i tena alofa ki a Tavita, e pelā eiloa mo tena alofa ki a ia eiloa.” (1 Samuelu 18:​1, 3) Ne fakailoa atu foki ne Ionatana ki a Tavita i te taimi ne fia tamate ei a Saulo ki a ia. Mai tua o te solaga a Tavita, ne fakafetaui atu a Ionatana ki a ia kae ne fai ne ia se feagaiga mo Tavita. Toeitiiti eiloa ko tamate a Ionatana me ne faipati atu a ia ki a Saulo e uiga mo Tavita, kae ne toe fetaui te avā taugasoa konei ke toe fakafou aka ei te lā va fakataugasoa. (1 Samuelu 20:​24-​41) I te ‵toe fetauiga a laua, ne fakamalosi ne Ionatana a Tavita ke sa mataku me e “puipui eiloa ne te Atua” a ia.​—1 Samuelu 23:​16-​18.

⁸ Ne mate atu a Ionatana i te lotou taua ki te kau Filisitia. (1 Samuelu 31:6) I se pese fakafanoanoa, ne usu atu a Tavita: “Au e tagi fanoanoa mo koe toku taina ko Ionatana; a koe e fagasele i toku loto! Ko oko eiloa i te lasi o tou alofa ki a au, e sili atu i te alofa o fafine.” (2 Samuelu 1:​26) A te alofa tenei ko te alofa fakataugasoa e aunoa mo ne manakoga fakatauavaga. Ne fai eiloa a Tavita mo Ionatana mo taugasoa ‵tonu.

Ke na “Loto Malalo” Faeloa

9. E fakaasi mai pefea te tāua o te loto malalo i te Famasino mataupu e 9?

⁹ Ke fai tatou mo taugasoa o te Atua, e ‵tau mo tatou o “loto malalo.” (1 Petelu 3:8; Salamo 138:6) E fakaasi mai eiloa i te Famasino mataupu e 9 a te tāua o te loto malalo. Ne fai atu te tama tagata a Kitiona ko Iotama: “I te aso e tasi, ne maopoopo fakatasi a lakau o fili se tupu mō latou.” Ne taku mai i ei ko te olive, te mati, mo te vine. E fakaata mai ne latou a tino tāua kolā ne seki taumafai o pule atu ki olotou taina Isalaelu. Kae ko te mouku talatala​—telā e fakaaogā sāle fua e pelā me se oela​—ne fakaata mai i ei te pulega fakatupu a Apimeleko uiga fakamatamata, se tino tatino telā ne fia pule atu ki nisi tino. E tiga eiloa ne “pule ne Apimeleko a Isalaelu i tausaga e tolu,” ne mate fakavave atu eiloa a ia. (Famasino 9:​8-​15, 22, 50-​54) Ko sili atu eiloa i te ‵lei ke “loto malalo”!

10. Se a te mea ne tauloto ne koe mai te fakatamala o Helota o tuku atu ‘te āva ki te Atua’?

¹⁰ I te senitenali muamua T.A., ne sae aka se kinauga i te vā o te Tupu fakamatamata ko Helota Akelipa o Iuta mo tino o Tulo mo Saitonu, kolā ne taumafai ke maua se vā filemu mo ia. I te taimi ne lauga atu ei a Helota i te taimi e tasi, ne ‵tagi atu latou: “E se se tino tenei e faipati, kae se atua!” Ne seki ‵teke atu a Helota ki vaegā pati tavae penā, kae ne tamate ei a ia ne te agelu a Ieova ko te mea ke mate ei a ia i se mate fakamasiasi me “ne seki āva a ia ki te Atua.” (Galuega 12:​20-​23) Kae e a māfai e fai tatou e pelā me ne failauga io me ne faiakoga ata‵mai o muna‵tonu i te Tusi Tapu? Ke na tuku atu eiloa ne tatou a tavaega ki te Atua mō mea kolā ne talia ne ia ke fai ne tatou.​—1 Kolinito 4:​6, 7; Iakopo 4:6.

Ke Loto ‵Toa Kae Loto Ma‵losi

11, 12. E fakaasi mai pefea ne tala o Enoka me e tuku atu ne Ieova ki ana tavini a te loto toa mo te loto malosi?

¹¹ Kafai e ola tatou mo te loto maulalo i fakatonuga a Ieova, ka tuku mai eiloa ne ia ki a tatou te loto toa mo te loto malosi. (Teutelonome 31:​6-8, 23) Ne sasale eiloa a Enoka, te tagata i te tokofitu i te fakasologa o tino mai i a Atamu, i te loto toa fakatasi mo te Atua mai te kausaki atu ki se olaga amiotonu faitalia te amio ma‵sei o tino i ana aso. (Kenese 5:​21-​24) Ne fakamalosi aka ne Ieova a Enoka ke tuku atu se fekau ‵mafa ki a latou ona ko olotou pati mo faifaiga sē amio atua. (Faitau te Iuta 14, 15.) E mata, e maua ne koe te loto toa ke takutaku atu a fakamasinoga a te Atua?

¹² Ne fakaoko atu eiloa ne Ieova te fakamasinoga ki tino sē amio atua i te Lolo ne poko i te lalolagi i aso o Noa. Kae e fakamalosi mai eiloa te valoaga a Enoka ki a tatou, me ko pili o fakaseai atu a tino sē amio atua ne agelu ‵malu a te Atua kolā e lau i afe. (Fakaasiga 16:​14-​16; 19:​11-​16) I te tali mai ki ‵tou ‵talo, e tuku mai ne Ieova te loto toa ke folafola atu tena fekau, faitalia me e aofia i ei ana fakamasinoga io me ko fakamanuiaga mai lalo i te pulega o tena Malo.

13. Kaia e mafai ei o tali‵tonu tatou me e mafai o tuku mai ne te Atua a te loto toa mo te loto malosi telā e ‵tau o maua ne tatou ko te mea ke kufaki i fakalavelave fakafanoa‵noa?

¹³ E ‵tau eiloa o maua ne tatou a te loto toa mo te malosi mai te Atua ke kufaki ei tatou i fakalavelave fakafanoa‵noa. I te taimi ne avaga ei a Esau ki fāfine Heti e tokolua, “ne puapuagā te olaga o Isaako mo Lepeka [ko ana matua] i te tokolua konā.” Ne fāmeo atu a Lepeka: “Au ko ‵fiu kae fi‵ta i avaga a Esau konei, ne fāfine fakaa‵tea. Kafai foki la e avaga a [te ‵ta tama tagata ko] Iakopo ki tamāfine Heti konei, kaati la e ‵tau mo au o na mate.” (Kenese 26:​34, 35; 27:46) Ne gasuesue eiloa a Isaako kae uga atu ne ia a Iakopo ke fano o ‵sala mai sena avaga mai tino tapuaki o Ieova. E tiga eiloa ne seki mafai o ‵fuli ne Isaako mo Lepeka a te mea ne fai ne Esau, ne tuku atu ne te Atua te poto, te loto toa, mo te malosi ke tumau laua i te fakamaoni ki a Ia. Kafai e ‵talo atu tatou mō se fesoasoani, ka fai foki ne Ieova te mea tenā ki a tatou.​—Salamo 118:5.

14. Ne fakaasi atu pefea ne se tamaliki fafine Isalaelu a te loto toa?

¹⁴ I te fia selau tausaga mai tua ifo, ne puke fakapagota se tamaliki fafine Isalaelu ne se potukau ma‵sei kae ne fai mo fai se tavini i te fale o te pule o te kautau a te kau Sulia ko Naamanu, se tagata telā ne pokotia i te lepela. Ona ko te mea ko oti ne lagona ne ia a vavega kolā ne fai ne te Atua e auala i te pelofeta ko Elisaia, ne fai atu te tamaliki fafine tenā mo te loto toa ki te avaga o Naamanu: ‘Moi ne fanatu toku matai ki Isalaelu, me e mafai ne te pelofeta a Ieova o faka‵lei aka tena lepela.’ Ne fano eiloa a Naamanu ki Isalaelu, kae ne faka‵lei fakavavega aka ei a ia. (2 Tupu 5:​1-3) Ko tafaga la te gali o te fakaakoakoga a te tamaliki fafine tenā mō tama‵liki kolā e fakalago‵lago ki a Ieova mō te loto toa ke molimau atu ki faiakoga, tama‵liki a‵koga, mo nisi tino aka!

15. Se a te faifaiga loto toa ne fai ne te tino tausi o te kaukāiga o Aapo ko Opetaia?

¹⁵ E fesoasoani mai a te loto toa mai te Atua ke kufaki ei tatou i fakasauāga. Mafaufau la ki a Opetaia, te tino tausi i te kāiga o te Tupu ko Aapo, telā ne ola i aso o te pelofeta ko Elia. I te taimi ne fakatonu atu ei te tupu fafine ko Iesepela ke tamate a pelofeta a te Atua, ne faka‵muni aka ne Opetaia a pelofeta e toko 100 i “ana, i vaega e lua, e taki tinolima i te vaega e tasi.” (1 Tupu 18:​13; 19:18) E mata, ka fesoasoani atu eiloa koe mo te loto toa ki taina Kelisiano, kolā e fakasauāgina e pelā mo Opetaia telā ne fesoasoani atu ki pelofeta a Ieova?

16, 17. Ne pefea a faifaiga a Alitako mo Kaio ki fakasauāga?

¹⁶ Kafai e fakasauāgina tatou, e mafai eiloa o tali‵tonu tatou me ka fakatasi mai a Ieova ki a tatou. (Loma 8:​35-​39) I se fale fai tafaoga i Efeso, ne fakafesagai atu eiloa a taugasoa ne ga‵lue tasi mo Paulo ko Alitako mo Kaio mo se vaitino e lau i afe. Ne kamata ne Temetiu, se tagata faite mea ki siliva, se kinauga. Ne faite ne ia mo ana tino ga‵lue a ata o te atua fafine ko Atemisi ki siliva, kae ne fakamataku te lotou pisinisi ona ko te talaiga a Paulo telā ne fai ei ke tiakina ne tino o te fa‵kai a te tapuakiga ki tupua. Ne toso atu ne te vaitino a Alitako mo Kaio ki loto i te fale fai tafaoga kae ne ka‵laga atu: “E sili eiloa a Atemisi o Efeso!” Kāti ne ‵tau eiloa o ‵mate atu a Alitako mo Kaio, kae ne fakafilemu ne te failautusi o te fa‵kai a te vaitino.​—Galuega 19:​23-​41.

¹⁷ Kafai ne fepaki koe mo se vaegā mea penā, e mata, ka kausaki atu koe ki se olaga faigofie? E seai eiloa se fakaasiga me ne ‵galo atu te loto ‵toa o Alitako mo Kaio. Ona ko Alitako se tino mai Tesalonia, ne iloa ‵lei ne ia me i te folafolaatuga o te tala ‵lei ne mafai o iku atu ki fakasauāga. E isi foki se kinauga penā ne tupu mai mua malie atu i ei i te taimi ne talai atu ei a Paulo i konā. (Galuega 17:5; 20:4) Ona ko te mea ne sa‵sale atu a Alitako mo Kaio i auala o Ieova, ne maua eiloa ne laua te loto toa mo te malosi mai te Atua ke kufaki i fakasauāga.

Ke Kilo‵kilo Faeloa ki Mea e ‵Lei ei a Nisi Tino

18. Ne “kilo‵kilo” pefea a Pisila mo Akuila ki mea e ‵lei ei a nisi tino?

¹⁸ Faitalia me ko fakasauāgina nei tatou io me ikai, e ‵tau eiloa o kilo‵kilo tatou ki mea e ‵lei ei a taina Kelisiano. Ne “kilo‵kilo” eiloa a Pisila mo Akuila ki mea e ‵lei ei a nisi tino. (Faitau te Filipi 2:4.) Kāti ne talimālō eiloa ne te tauavaga ‵lei konā a Paulo i Efeso, i te taimi ne fakamalosi aka ei ne te tino faite mea ki siliva ko Temetiu a te kinauga telā ne taku atu muamua. Kāti ne fakamalosi atu te tulaga tenā ki a Akuila mo Pisila ke “tuku atu o lā ola” mō Paulo. (Loma 16:​3, 4; 2 Kolinito 1:8) I aso nei, a te manava‵se o tatou ki ‵tou taina kolā e fakasauāgina e fai ei tatou ke “mata‵poto e pelā mo ne gata.” (Mataio 10:​16-​18) E fai eiloa ‵tou galuega mo te fakaeteete kae ita ma fakafiti latou mai te tuku atu o igoa io me ko nisi fakamatalaga ki tino kolā e fakasauā atu.

19. Ne a mea ‵lei ne fai ne Tokasi mō nisi tino?

¹⁹ E uke ‵ki a auala kese‵kese e aofia i te kilo‵kilo ki mea e ‵lei ei a nisi tino. E se lava eiloa a nisi Kelisiano i nisi feitu, kae kāti e mafai ne tatou o fesoasoani atu i feitu konā. (Efeso 4:​28; Iakopo 2:​14-​17) I te fakapotopotoga i Iopa i te senitenali muamua, e isi se fafine uiga kaimalie i ei e igoa ki a Tokasi. (Faitau te Galuega 9:​36-​42.) A Tokasi “ne fakamāumāu a te ukega ona taimi i te faiga o galuega a‵lofa ki tino ma‵tiva” telā e aofia i ei a te suisuiga o gatu mō fāfine ma‵tiva kolā ko ‵mate olotou avaga. A tena mate atu i te 36 T.A. ne fai ei ke fanoanoa ma‵losi a fāfine ko ‵mate olotou avaga. Ne fakaaogā ne te Atua a te apositolo ko Petelu ke fakatu aka ne ia a Tokasi, kae e mautinoa eiloa me ne fakamāumāu ne ia te ‵toega o tena olaga i te lalolagi i te talaiatuga mo te fiafia a te tala ‵lei mo te faiga o mea ‵lei mō nisi tino. Ko oko eiloa i te fia‵fia o tatou ke maua atu a vaegā fāfine Kelisiano uiga kaima‵lie penā i vā o tatou!

20, 21. (a) E aofia pefea a te fakamalosi atu i te kilokilo ki mea e ‵lei ei a nisi tino? (e) Ne a mea e mafai ne koe o fai ke fakamalosi atu?

²⁰ E kilo‵kilo atu tatou ki mea e ‵lei ei a nisi tino mai te fakamalosi atu ki a latou. (Loma 1:​11, 12) Ne fai eiloa te tino ne ga‵lue fakatasi mo Paulo, ko Sila, mo fai se fakamalosiga. Mai tua ifo o te fakaikuga ki te kinauga e uiga ki te pilitome, kāti i te 49 T.A., ne uga atu ei ne te potukau pule i Ielusalema a sui ke avatu se tusi ki tino tali‵tonu i nisi koga. Ne avatu eiloa ne Sila, Iuta, Panapa, mo Paulo a te tusi tenā ki Anitioka. I konā ‘ne tai leva eiloa te fai‵patiga kae fakamalosi atu a loto o te kau taina i muna e uke’ ne Sila mo Iuta.​—Galuega 15:32.

²¹ Fakamuli ifo, ne ‵pei atu a Paulo mo Sila ki te falepuipui i Filipi kae ne fakasaoloto laua ona ko te pokoga o te mafuie i konā. Ko oko eiloa i te tāua ki a laua ke fai atu se molimau kae ke lavea atu foki te faiga o te tino tausi o te falepuipui mo tena kāiga mo fai ne tino tali‵tonu! A koituai o tiakina ne laua te fa‵kai tenā, ne fakamalosi atu a Sila mo Paulo ki taina i konā. (Galuega 16:​12, 40) E pelā mo Paulo mo Sila, taumafai ke fakamalosi atu koe ki nisi tino e auala i au tali, lauga, mo tou loto finafinau i te galuega talai. Kae kafai e isi ne au ‘pati fakamalosi,’ ke “na fai nei.”​—Galuega 13:15.

Ke Tumau i te Ola i Fakatonuga a Ieova

22, 23. E mafai pefea o maua tonu ne tatou a mea aogā mai i tala i te Tusi Tapu?

²² E ‵tau eiloa o lasi te ‵tou loto fakafetai ki tala ‵tonu kolā ne fakamau i te Muna a Ieova, te “Atua o fakamafanafanaga katoa”! (2 Kolinito 1:3) Kafai e fia maua ne tatou a mea aogā mai tala konei, e ‵tau o fakagalue aka ne tatou a akoakoga i te Tusi Tapu ki ‵tou olaga kae talia foki ke takitaki tatou ne te agaga tapu o te Atua.​—Kalatia 5:​22-​25.

²³ A te mafaufau ‵loto ki tala i te Tusi Tapu ka fesoasoani mai ke fakaasi atu ne tatou a uiga faka-Atua. Ka fakamalosi aka i ei te ‵tou fesokotakiga mo Ieova, telā e tuku mai ne ia ki a tatou a “te poto mo te fiafia.” (Failauga. 2:​26) Mai te fai penā, ka mafai foki ei ne tatou o fai te loto alofa o te Atua ke fiafia. (Faataoto 27:11) Ke na fakaiku aka ne tatou ke fai penā mai te tumau i te ola i fakatonuga a Ieova.

Ka Tali Mai Pefea ne Koe?

• E mafai pefea o fakamaoni atu ne koe tou fakatuagagina?

• Kaia e ‵tau ei mo tatou o “loto malalo”?

• E mafai pefea o fesoasoani mai a tala i te Tusi Tapu ke loto ‵toa tatou?

• Ne a auala e mafai ei o kilo‵kilo tatou ki mea e ‵lei ei a nisi tino?