Te Auala e Fakasao ei Koe ne te Mate o Iesu
I SE 2,000 tausaga ko ‵teka, ne mate ei se tino amiotonu i te aso fakamanatu o te kau Iutaia ko te Paseka i te 33 T.A., ko te mea ke mafai o ola a nisi tino. Ko oi la te tino tenā? A ia ko Iesu mai Nasaleta. Kae ko oi la ka aogā ki a latou te faiga o te mea tāua tenā? Ko te kaukāiga o tino katoa. E fakaasi fakatoetoe mai i se fuaiupu lauiloa i te Tusi Tapu a te taulaga faka‵sao tino tenā: “Me ne penā eiloa o alofa mai te Atua ki te lalolagi, ne tuku mai ei ne ia tena Tama e tokotasi, ko te mea ke se malaia so se tino e fakatuanaki ki a ia, kae ke maua ne ia te ola se gata mai.”—Ioane 3:16.
E tiga eiloa e masani a tino e tokouke mo te tusi siki tenā, e mu‵tana fua a tino e malamalama i tena uiga. E fai mai latou: ‘Kaia e ma‵nako ei tatou ki te taulaga a Keliso? E mafai pefea o faka‵sao ne te mate o se tino e tokotasi a tino katoa mai te mate?’ E tuku mai ne te Tusi Tapu a tali ma‵nino kae fakamalie loto ki fesili konei.
Ne Pule Mai Pefea te Mate ki Luga i te Kaukāiga o Tino
E tali‵tonu a nisi tino me ne faite a tino ke ola fua i se taimi toetoe i luga i te lalolagi, ke fepaki mo tofotofoga, ke fia‵fia malie aka, ko ‵mate ei ko te mea ke olo atu ki se isi koga telā e ‵lei atu. E ‵tusa mo te manatu tenei, a te mate se fuafuaga eiloa a te Atua mō tino katoa. Kae e fai mai te Tusi Tapu me e ‵kese loa te pogai e pokotia ei a tino i te mate. E fai mai penei: “Ne oko mai te agasala ki te lalolagi i te tagata e tokotasi, ne aumai foki ne tena agasala te mate. Tela la, ko oko ki tino katoa te mate, i te mea ko agasala a tino katoa.” (Loma 5:12) E fakaasi mai i te fuaiupu tenei me e ‵mate a tino ona ko te agasala. Kae ko oi la “te tagata e tokotasi” telā ne faka‵solo mai ne ia a ikuga tamate tino o te agasala ki te kaukāiga o tino?
E fakaasi mai i The World Book Encyclopedia a te talitonuga o te tokoukega o saienitisi me ne o‵mai a tino katoa mai te gafa o te tino fua e tokotasi, kae e fakaasi manino mai i te Tusi Tapu—a te “tagata e tokotasi” tenā. E fai‵tau tatou penei i te Kenese 1:27: “Tela ne faite ei ne te Atua a te tino ke foliga ki a ia. Ne faite ne ia te tagata mo te fafine.” Tela la, e fai mai te Tusi Tapu me i te faitega o te tauavaga muamua ko te ‵toe galuega tāua eiloa a te Atua Malosi Katoatoa ne fai.
Ne tuku mai foki i te tala tenā i te Kenese a nisi fakamatalaga e uiga ki te olaga o tino mai tua o te faitega ne Ieova te Atua a te tino muamua. E tāua te manatu me i te tala kātoa tenā, ne seki faipati eiloa te Atua e uiga ki te mate seiloga ke se fakalogo se tino. (Kenese 2:16, 17) Ne manako a ia ke ola a tino i luga i se lalolagi palataiso tafasili i te gali i te fia‵fia mo te malosi ‵lei katoatoa ki te se-gata-mai. Ne seki manako a ia ke logo‵mae latou i pokotiaga o te olaga matua mo te mate. Ne pule atu la pefea te mate ki luga i tino katoa?
E fakamatala mai i te Kenese mataupu e 3 a te auala ne fakaiku ei mo te iloa tonu ne se tauavaga ke se faka‵logo laua ki te Māfuaga o te lā ola, ko Ieova te Atua. Ne iku atu ei ki te fakaokoatuga ne te Atua te lā fakasalaga telā ko leva ne fakailoa atu ne ia ki a laua. Ne fai atu a ia ki te tagata: “A koe ne faite mai te laukele kae ka toe foki eiloa koe ki te laukele.” (Kenese 3:19) E ‵tusa eiloa mo pati a te Atua, ne ‵mate ei te tokolua ‵teke konei i te fakaotiga.
Kae ne seki oko atu fua te fakamaseiga tenā ki te tauavaga muamua konā. Ne fakamasei foki ne te lā ‵tekega tenā a te fakamoemoega ko te ola ‵lei katoatoa ke maua ne lā tama‵liki. Ne aofia ne Ieova i tena fuafuaga a tino kolā e seki fa‵nau mai i ana pati konei ki a Atamu mo Eva: “Fakatokouke otou tama‵liki, ko te mea ko otou fanau ke ‵nofo i te lalolagi kae pule i ei. Ko tuku atu ne au ki a koutou te pule i luga i ika, manu eva, mo manu vae fa katoa.” (Kenese 1:28) Ka oko mai eiloa te taimi ka ‵fonu ei te lalolagi i te kaukāiga o tino katoa kae ka maua ne latou se olaga e ‵fonu i te fiafia e aunoa mo te mate. Kae ne ‵togi atu ne te lotou tupuga ko Atamu—te “tagata e tokotasi”—a latou e pelā me ne pologa ki te agasala, mo tena ikuga mautinoa ko te mate. Ne tusi mai te apositolo ko Paulo, se tino mai te gafa o te tagata muamua tenā: “Au se tagata faka te lalolagi, ne ‵togi atu e pelā mo se pologa ki te agasala.”—Loma 7:14.
E pelā eiloa mo kope tāua kae ‵togi ‵mafa kolā e fakama‵sei ne tino amio ma‵sei i taimi fakamuli nei, i te taimi ne fai ei ne Atamu se agasala matagā, ne fakamasei ei ne ia a toe mea tafasili i te ‵gali a te Atua ne faite—ko tino katoa. Ne fai ne tama‵liki a Atamu olotou tama‵liki, oti aka ko olotou mokopuna, i te fakasologa eiloa tenā. Ne fa‵nau mai a kautama takitasi, olo aka o ma‵tua, ko ‵mate ei. Kaia ne ‵mate katoa ei latou? Me ne o‵mai katoa latou mai te gafa o Atamu. E fai mai te Tusi Tapu: “Ne tokouke ne ‵mate i te ofa tulafono a te tino e tokotasi.” (Loma 5:15) A masaki, te olaga matua pikipiki, te manakoga ke fai a mea ‵se, mo te mate, ko ikuga fakafanoanoa konā o te agasala a Atamu ne fai ki tena kāiga eiloa. E aofia i te kāiga tenā ko tatou katoa.
I tena tusi ki Kelisiano i Loma, ne tusi atu ei a te apositolo ko Paulo e uiga ki te tulaga fakafanoanoa o tino se ‵lei katoatoa, e aofia ei a ia, e pelā foki mo te taua fakafi‵ta ki luga i ikuga o te agasala. Ana muna: “Ko seai la se tino malaia penei mo au! Ko oi la ka fakaola ne ia a au mai i te foitino mate tenei?” E tāua ‵ki te fesili tenā, i ne? Ko oi la ka ofo atu ne ia ki a Paulo—mo tino katoa kolā e ma‵nako ki ei—se faka‵saoga mai te ‵nofo pologa ki te agasala mo te mate? Ne tuku mai eiloa ne Paulo te tali: “Fakafetai ki te Atua, e alatu i te ‵tou Aliki ko Iesu Keliso!” (Loma 7:14-25) E tonu, ko oti ne fai ne te ‵tou Māfuaga te fakatokaga ke faka‵sao ei tatou e auala i tena Tama, ko Iesu Keliso.
Te Tulaga o Iesu i te Faka‵saoga o Tino Katoa ne te Atua
Ne fakamatala mai ne Iesu tena tulaga i te faka‵saoga o tino katoa mai te ‵nofo pologa ki te agasala mo te mate. Ana muna: “Ne vau te Tama a te Tagata . . . ke tuku atu tena ola mo fai te togiola mō tino e tokouke.” (Mataio 20:28, King James Version) E tuku mai pefea te ola o Iesu e pelā me se togiola? E aogā pefea a tena mate ki a tatou?
E fakamatala mai i te Tusi Tapu i a Iesu e seai sena “agasala” kae “ko oti foki a ia ne fakamavae keatea mai tino agasala.” I tena olaga kātoa, ne fakalogo katoatoa a Iesu ki te Tulafono a te Atua. (Epelu 4:15; 7:26) Tela la, a te mate o Iesu e se ‵pau mo te mate o Atamu telā ko te ikuga o tena agasala mo tena sē fakalogo. (Esekielu 18:4) I lō te fai penā, ne talia ne Iesu te mate telā ne seki ‵tau o maua ne ia ko te mea ke fai ne ia te loto o tena Tamana, ko te faka‵saoga o tino katoa mai te agasala mo te mate. E pelā mo te fakaasiga i luga nei, ne vau a Iesu mo te lotomalie “ke tuku atu tena ola mo fai te togiola.” Mai tena alofa telā e seai sena nafa, ne fiafia a Iesu ke tami a ia ki te ‘mate mō tino katoa.’—Epelu 2:9.
A te ola telā ne tuku atu ne Iesu mo fai te taulaga e ‵pau ‵lei eiloa mo te ola telā ne galo i a Atamu i te taimi ne agasala ei a ia. Se a te mea ne iku mai i te mate o Iesu? Ne talia ne Ieova te taulaga tenā e pelā me “se togiola telā e fetaui ‵lei mō tino katoa.” (1 Timoteo 2:6, NW) Ko tena uiga, ne fakaaogā ne te Atua te tulaga tāua o te ola o Iesu ke toe ‵togi mai, io me ke toe fakasaoloto aka ei a tino katoa mai te ‵nofo pologa ki te agasala mo te mate.
E faipati faeloa te Tusi Tapu e uiga ki te faiga tafasili tenei o te alofa o te Māfuaga o tino. Ne fakamasaua atu a Paulo ki Kelisiano i a latou “ne ‵togi mai ki se ‵togi lasi.” (1 Kolinito 6:20, NW; 7:23) Ne tusi mai a Petelu me ne seki fakaaogā ne te Atua a aulo mo siliva, kae ko te toto o tena Tama ke fakasaoloto ei a Kelisiano mai i olotou olaga kolā e iku atu ki te mate. (1 Petelu 1:18, 19) Ne fakatoka ne Ieova, e auala i te taulaga togiola a Keliso ke faka‵sao ei a tino katoa mai te auala ki te mate.
E Mata, ka Aogā ki a Koe te Togiola a Keliso?
E uiga ki te lasi o te aogā o te togiola a Keliso, ne tusi mai te apositolo ko Ioane: “Me i a [Iesu Keliso], ko ia tenā ko te auala io me ko te ‵tou taulaga e fakamagalo ei o‵tou agasala, e se ko agasala fua a tatou, kae pelā foki mo agasala a tino katoa.” (1 Ioane 2:2) E tonu, e avanoa a te togiola a Keliso ki tino katoa. E mata, e fakauiga i ei me ka maua eiloa ne tino katoa a mea aogā mai te togiola tāua tenei? Ikai. Ke masaua te faka‵saoga telā ne fai‵pati tatou ki ei i te mataupu muamua. Ne tuku ifo ne tino kolā ne taumafai o faka‵sao a tino keli fatu kalā se faga ki a latou, kae ko tino takitokotasi konā ne ‵tau o ‵sopo ki loto i te faga tenā. I se auala foki penā, e se ‵tau fua o faka‵tali a tino kolā e ma‵nako ke aogā ki a latou te taulaga togiola a Keliso ki fakamanuiaga a te Atua. E manakogina ke gasue‵sue latou.
Ne a mea e manako ki ei te Atua? E fai mai te Ioane 3:36: “A te tino telā e talitonu ki te Tama, ko i a ia te ola se gata mai; ka ko te tino telā e se fakalogo ki te Tama, ka se lavea ne ia te ola, kae ka tumau eiloa i a ia te fakasalaga a te Atua.” E manako te Atua ke fakatuanaki tatou ki te taulaga a Keliso. Kae uke aka foki a nisi mea. “Kafai e faka‵logo tatou ki fakatonuga a te Atua, ko iloa ‵lei ei ne tatou me e iloa ne tatou a [Iesu].” (1 Ioane 2:3) Tela la, e manino ‵lei me i kī ki te faka‵saoga mai te agasala mo te mate ko te fakatuanaki ki te togiola a Keliso mo te fakalogo ki ana fakatonuga.
E tasi te auala tāua e mafai ei o fakaasi atu te fakatuanaki ki te togiola a Iesu ko te fakaasi atu o te loto fakafetai mō tena mate mai tena fakamanatuga, e pelā eiloa mo tena fakatonuga. A koituai o mate, ne fakatoka ne Iesu se ‵kaiga fakatusa mo ana apositolo fakamaoni, kae fai atu ki a latou: “Ke fai [faeloa] mo fakamanatuga ki a au.” (Luka 22:19) E fakatāua malosi ne Molimau a Ieova te lotou vā fakataugasoa mo te Tama a te Atua, kae e faka‵logo latou ki te fakatonuga tenā. Ka fakamanatu te mate o Iesu Keliso i te Aso Ono, Mati 22, ma tō te mata o te la, i te tausaga tenei. E ‵kami atu koutou mo te āva ke ‵kau atu ki te fakatasiga fakapito tenei i te otou faka‵logo ki te fakatonuga a Iesu. E mafai o fakailoa atu ne Molimau a Ieova i te koga e nofo ei koe a te taimi mo te koga e fai i ei te mea tenā. I te Fakamanatuga tenā, ka iloa ei ne koe a nisi mea kolā e manakogina ke fai ne koe ko te mea ke mafai ei o fakasaoloto koe ne te taulaga togiola a Keliso mai i ikuga tamate tino o te agasala a Atamu.
E se tokouke a tino i aso nei e malamalama ‵lei e uiga ki te taulaga tafasili i te tāua telā ne fai ne te lotou Māfuaga mo tena Tama ke fakasaoloto ei latou mai te fakamaseiga a te agasala. A latou kolā e fakatuanaki ki ei ka maua eiloa ne latou se pogai fakapito o te fiafia. Ne tusi mai te apositolo ko Petelu e uiga ki ana taina Kelisiano: “Ke tali‵tonu foki koutou ki a ia, . . . tela la, ke ‵lifu koutou mo te fiafia lasi, ko te fiafiaga telā ko se mafai o fakamatalagina, me ko maua ne koutou a te ikuga o te otou fakatuanaki, telā ko te fakaolataga o otou agaga io me ko koutou.” (1 Petelu 1:8, 9) Mai te atiakaga o te alofa mō Iesu Keliso mo te fakatuanaki ki tena taulaga togiola, ko faka‵fonu ei ne koe tou olaga ki te fiafia i aso nei kae kilo atu ki aso mai mua ke fakasao koe mai te agasala mo te mate.
[Ata i te itulau e 6]
Ne ofo atu ne Iesu tena ola ke fakapaleni aka ei te mea telā ne galo i a Atamu
[Ata i te itulau e 7]
Ka fakamanatu te mate o Iesu Keliso i te Aso Ono, Mati 22, 2008 ma tō te mata o te la