‘Ko Oko Eiloa te ‵Poko o te Poto o te Atua!’

“Tapa! Ko oko eiloa i te ‵poko o te maukoloa, mo te poto mo te malamalama o te Atua! E faigata o sukesukegina ana fakamasinoga, e faigata foki o iloa ona auala.”​—LOMA 11:33.

1. Se a te ‵toe tauliaga sili mō Kelisiano papatiso?

SE A te ‵toe tauliaga sili ko oti ne maua ne koe? Muamua la, kāti e mafaufau koe ki nisi tofiga kolā ne maua ne koe io me se tulaga fakaaloalo telā ko oti ne tuku atu ki luga i a koe. A ko te tauliaga sili mō Kelisiano papatiso, ko te mauaga o se fesokotakiga ‵pili mo te Atua tonu fua e tokotasi, ko Ieova. E iku atu a te mea tenei ki te “iloa . . . ne te Atua” a tatou.​—1 Kolinito 8:3; Kalatia 4:9.

2. Kaia e fai ei e pelā me se tauliaga sili a te iloa ne tatou o Ieova e pelā foki mo te iloa ne ia o tatou?

² Kaia e fai ei e pelā me se tauliaga sili a te iloa ne tatou o Ieova e pelā foki mo te iloa ne ia o tatou? Me e se fai fua a ia e pelā me ko te Tino Sili i te lalolagi kātoa kae e fai foki a ia e pelā me ko te Tino e Puipui ne ia a latou kolā e alofa a ia ki ei. Ne fakaosofia eiloa te pelofeta ko Nauma ke tusi mai, penei: “E ‵lei te Aliki [ko Ieova]; e puipui ne ia ona tino i taimi o puapuaga; e tausi faka‵lei ne ia a latou kolā e ‵fuli mai ki a ia.” (Nauma 1:7; Salamo 1:6) E tonu, e fakalagolago eiloa a ‵tou fakamoemoega mō te ola se-gata-mai ki te iloa ne tatou a te Atua tonu mo tena Tama, ko Iesu Keliso.​—Ioane 17:3.

3. Ne a mea e aofia i te iloa ne tatou o te Atua?

³ A te iloa ne tatou o te Atua e se fakauiga fua ki te iloa ne tatou a tena igoa tonu. E ‵tau o iloa ne tatou a ia e pelā me se Taugasoa, kae malamalama i mea e manako a ia ki ei mo mea kolā e se manako a ia ki ei. A te ola e ‵tusa mo te iloaga tenā e fai foki e pelā me se vaega tāua i te fakaasiatuga me e iloa ‵lei ne tatou te Atua. (1 Ioane 2:4) Kae e isi aka foki se mea e manakogina māfai e ma‵nako tonu tatou ke iloa ne tatou a Ieova. E se ma‵nako fua tatou ke iloa atu ana mea ne fai kae e ‵tau foki o iloa ne tatou a te auala mo te pogai ne gasuesue ei a ia i te auala tenā. Ko te lasi o te malamalama o tatou i fuafuaga a Ieova, ko te lasi foki o te ofo o tatou i te ‘‵poko o te poto o te Atua.’​—Loma 11:33.

Se Atua o Fuafuaga

4, 5. (a) E pelā mo te mea ne fakaaoga i te Tusi Tapu, se a te mea e fakasino atu ki ei te “fuafuaga”? (e) Fakamatala mai a te auala e mafai ei o taunu se fuafuaga i auala e uke.

⁴ A Ieova se Atua o fuafuaga, kae e faipati eiloa te Tusi Tapu e uiga ki ana “fuafuaga se gata mai.” (Efeso 3:​10, 11) Se a te uiga tonu o te tugapati tenei? E pelā mo te mea ne fakaaoga i te Tusi Tapu, a te pati “fuafuaga” e fakasino atu ki se fakamoemoega tonu, telā e mafai o maua ne koe i auala e uke.

⁵ Ke fai se fakatusa: Kāti e fia faimalaga atu se tino ki se koga. A te oko atu ki te koga tenā ko tena fakamoemoega, io me ko tena fuafuaga. E mafai o ‵kese ana filifiliga e uiga ki mea e faimalaga atu ei a ia mo auala e fakaaoga ne ia ke oko atu ki te koga tenā. I te taimi e faimalaga atu ei a ia i te auala ne filifili ne ia, e mafai o se masani a ia mo te tau o te aso telā e seki fakamoemoegina, ko te auala e ‵fonu i mea fakatele‵tele, ko auala e ‵pono, kae manakogina ke filifili ne ia te suā auala. Kae faitalia me ne a fakamafulifuliga e ‵tau o fai ne ia, ka fakataunu eiloa tena fakamoemoega māfai ko oko atu a ia ki te koga telā e fanatu a ia ki ei.

6. Ne fakaasi mai pefea ne Ieova a te auala e fai ei ne ia a ‵fuliga ke fakataunu ei a tena fuafuaga?

⁶ E pelā mo se tino faimalaga telā e mafai o ‵fuli ne ia te auala e fanatu a ia i ei, ne fai foki ne Ieova a ‵fuliga tāua ko te mea ke fakataunu ei tena fuafua se-gata-mai. Mai te mafaufau ‵mafa ki te saolotoga telā ne maua ne tino kolā ne faite ne ia, e toka eiloa a ia o fakamafulifuli a te auala e fakataunu ei a tena fuafuaga. E pelā me se fakaakoakoga, ke na onoono nei tatou ki te auala e fakataunu ei ne Ieova tena fuafuaga e uiga ki te Fanau telā ne folafola mai. Muamua la, ne fai atu a Ieova ki te tauavaga muamua: “Fakatokouke otou tama‵liki, ko te mea ko otou fanau ke ‵nofo i te lalolagi kae pule i ei.” (Kenese 1:28) E mata, ne taofi aka a te fuafuaga tenā e auala i te ‵tekeatuga i te fatoaga o Etena? E se penā eiloa! Ne saga fakavave atu a Ieova ki te tulaga tenā mai te fakaaogaga o se isi “auala” ke fakataunu ei tena fuafuaga. Ne ‵valo mai ne ia se “fanau” telā ka sae mai kae ka faka‵lei ne ia a fakamaseiga kolā ne fai ne tino ‵teke.​—Kenese 3:​15; Epelu 2:​14-​17; 1 Ioane 3:8.

7. Se a te mea e tauloto ne tatou mai te fakamatalaga a Ieova e uiga ki a ia telā ne fakamau i te Esoto 3:​14?

⁷ A te atamai o Ieova ke fai ne ia a fakamafulifuliga ki fakanofonofoga ‵fou i te taimi e taumafai ei a ia o fakataunu tena fuafuaga e fetaui ‵lei eiloa mo se fakamatalaga ne tuku mai ne ia e uiga ki a ia eiloa. I te taimi ne sui ei ne Mose a Ieova ke fai ne ia se galuega faigata telā ne tuku atu ki a ia, ne fakatalitonu atu a Ieova ki a ia i ana pati: “ ‘Ko au ko te Atua, ko Au eiloa.’ Kae ne fakaopoopo mai a ia, penei: ‘Tenei te tali a koe e fai ki a latou: A iatelā e fakaioga ko Au [ko te Atua] . . . ne uga mai ne ia au.’ ” (Esoto 3:​14) E tonu, e mafai o fai ne Ieova so se mea e ‵tau o fai ne ia ke fakataunu katoatoa ei a tena fuafuaga! Ne fakaasi faka‵lei mai a te mea tenei ne te apositolo ko Paulo i te mataupu e 11 o te tusi ko Loma. E faipati eiloa a ia i konei ki te lakau fakatusa ko te olive. A te suke‵suke ki te fakatusaga tenei ka ati aka i ei a te ‵tou loto fakafetai mō te ‵poko o te poto o Ieova, faitalia me e fakamoe‵moe tatou ke olo atu ki te lagi io me ke maua te ola se-gata-mai i lalo i te lalolagi nei.

Te Fuafuaga a Ieova e Uiga ki te Fanau Telā ne Folafola Mai

8, 9. (a) Ne a manatu fakavae e fa kolā ka fesoasoani mai ke malamalama tatou i te fakatusa e uiga ki te lakau ko te olive? (e) Se a te tali ki te fesili telā e fakaasi mai i ei me e mafai ne Ieova o fai a ‵fuliga ke fakataunu ei ana fuafuaga?

⁸ A koi tuai o malamalama tatou i te fakatusa e uiga ki te lakau ko te olive, e ‵tau o iloa ne tatou a manatu ‵tonu ki te atiakaga o te fuafuaga a Ieova e uiga ki te fanau telā ne folafola mai. Muamua la, ne tauto atu a Ieova ki a Apelaamo me “ka ka‵laga mai katoa a malo ki a au ke fakamanuia atu latou” e auala i tena fanau, io me ko tena gafa. (Kenese 22:​17, 18) Te lua, ne tuku atu ki te fenua o Isalaelu telā ne māfua mai i a Apelaamo a te fakamoemoega ke fakatu mai i a latou se malo o “faitaulaga.” (Esoto 19:​5, 6) A ko te tolu, i te taimi ne seki talia ei ne te tokoukega o tino Isalaelu faka-te-foitino a te Mesia, ne ‵sala ne Ieova a nisi auala ke fakatu aka se malo o “faitaulaga.” (Mataio 21:43; Loma 9:​27-​29) A ko te fa, e tiga eiloa a Iesu ko te vaega muamua o te fanau a Apelaamo, ne maua foki ne nisi tino a te tauliaga ke fai e pelā me ne vaega o te fanau tenā.​—Kalatia 3:​16, 29.

⁹ Mai manatu fakavae konei e fa, ko iloa ei ne tatou me e fakaasi mai i te tusi ko Fakaasiga me e ‵tusa mo te toko 144,000 tino kolā ka pule fakatasi mo Iesu e pelā me ne tupu mo faitaulaga i te lagi. (Fakaasiga 14:​1-4) Ne taku foki latou e pelā me ne “matakāiga katoa o Isalaelu.” (Fakaasiga 7:​4-8) Kae e mata, a te toko 144,000 ne tino Isalaelu faka-te-foitino katoa, io me ne Iutaia? A te tali ki te fesili tenā e fakaasi mai i ei a fakamafulifuliga e fai ne Ieova ke fakataunu ei tena fuafuaga. Ke na onoono nei tatou ki te auala e fesoasoani mai ei a te tusi a te apositolo ko Paulo ki te kau Loma ke maua ei ne tatou a te tali.

Se Malo o “Faitaulaga”

10. Se a te fakamoemoega gali ne maua ne te fenua o Isalaelu?

¹⁰ E pelā mo te mea ne taku mai muamua, ne maua katoatoa ne te fenua o Isalaelu a te ­fakamoemoega ke fakamaopoopo mai a tino ke fakatu aka ei se malo o “faitaulaga” mo se fenua tapu. (Faitau te Loma 9:​4, 5.) Kae se a te mea e mafai o tupu māfai e oko mai te Fanau telā ne folafola mai? E mata, e mafai o maua i te Isalaelu faka-te-foitino se aofaki e toko 144,000 o Isalaelu faka-te-agaga kolā ka fai e pelā me ko te lua o vaega o te fanau a Apelaamo?

11, 12. (a) Ne kamata anafea te filifiliga o latou kolā ka aofia i te Malo faka-te-lagi, kae se a te kilokiloga a te tokoukega o tino Iutaia kolā ne ola i te taimi tenā? (e) Ne fakakātoa pefea ne Ieova a te aofaki o “tino katoa” kolā ka fai e pelā me ko te fanau a Apelaamo?

¹¹ Faitau te Loma 11:​7-​10. E pelā me se fenua, ne ‵teke atu a tino Iutaia i te senitenali muamua ki a Iesu. Tela la, ne seki toe maua ne latou te avanoaga ke aofia latou i te fanau a Apelaamo. Kae i te taimi ne kamata ei a te filifiliga o tino kolā ka fakatu aka ne latou se malo o “faitaulaga” i te Penitekoso i te 33 T.A., ne talia ne nisi tino Iutaia loto ‵lei a te ‵kamiga tenā. A te fia afe konei, ko te “‵toega” fua māfai e fakatusa ki te fenua kātoa o Iutaia.​—Loma 11:5.

¹² Kae e mafai pefea o fakakātoa ne Ieova a “tino katoa” kolā ka fai pelā mo te fanau a Apelaamo? (Loma 11: 12, 25) Mafaufau ki te tali ne tuku atu ne te apositolo ko Paulo: “E se fai pelā me ko se taunu te muna a te Atua. I te mea e se ko tino katoa kolā ne ‵tupu mai i a Isalaelu [faka-te-foitino] ko fai mo tino Isalaelu, kae se ne fanau katoa a Apelaamo [tama‵liki] i te mea ko ona mokopuna katoa [vaega o te fanau a Apelaamo] . . . Ko tona uiga, e se ko tama‵liki o te foitino ko fanau a te Atua, ka ko tama‵liki o te feagaiga, ko takua ko fanau ‵tonu konā.” (Loma 9:​6-8) Tela la e se ko tama‵liki faka-te-foitino a Apelaamo kolā ne manakogina ke fakataunu ei te fuafuaga a Ieova e uiga ki te fanau.

Te Lakau Fakatusa ko te Olive

13. Se a te mea ne fakasino atu ki ei (a) te lakau ko te olive, (e) ana aka, (i) te foitino, (o) mo ana kaula?

¹³ Ne fakatusa eiloa ne te apositolo ko Paulo a latou kolā ka fai mo vaega o te fanau a Apelaamo ki kaula o te lakau fakatusa ko te olive.a (Loma 11:21) A te lakau tenei ko te olive telā ne ‵toki e fakasino atu ki te fakataunuga o te fuafuaga a te Atua e uiga ki te feagaiga a Apelaamo. A aka o te lakau e tapu kae fakasino atu ki a Ieova e pelā me ko te tino telā e tuku atu ne ia te ola ki te Isalaelu faka-te-agaga. (Isaia 10:20; Loma 11:16) E fakasino atu te foitino o te lakau ki a Iesu e pelā me ko te vaega muamua o te fanau a Apelaamo. A kaula ko “tino katoa” kolā e aofia i te lua o vaega o te fanau a Apelaamo.

14, 15. Ko oi ne “‵fati keatea” ne latou a kaula o te lakau ko te olive telā ne ‵toki kae ko oi ne faka‵piki atu ki ei?

¹⁴ I te tala fakatusa e uiga ki te lakau ko te olive, ne fakatusa eiloa a tino Iutaia faka-te-foitino kolā ne ‵teke atu ki a Iesu e pelā mo kaula o te olive kolā ne “‵fati keatea.” (Loma 11:17) Ne galo i a latou a te avanoaga ke fai e pelā me se vaega o fanau a Apelaamo. Kae ko oi la ka sui ne ia latou? Mai te kilokiloga a tino Iutaia faka-te-foitino, kolā ne fakamata‵mata me i a latou ne māfua mai i a Apelaamo, ka se taunu eiloa a te manatu tenā. Kae ko oti ne fakailoa atu ne Ioane te Papatiso ki a latou me kafai ne manako a Ieova ke fai te mea tenā, ne mafai fua o fakafua ne ia ne fanau a Apelaamo mai i fatu.​—Luka 3:8.

¹⁵ Kae ne a la mea e fai ne Ieova ke fakataunu ei tena fuafuaga? E fakamatala mai a Paulo me ne faka‵piki atu a kaula mai se olive vao ki te olive ‵toki ke sui ei a kaula ko oti ne ‵fati. (Faitau te Loma 11:​17, 18.) Tela la, ne faka‵piki atu i se auala fakatusa a Kelisiano fakaekegina ki te agaga, e pelā mo nisi tino i te fakapotopotoga i Loma, kolā ne faka‵piki atu i se auala fakatusa ki te lakau fakatusa ko te olive. I te feitu tenei ne fai eiloa latou e pelā me ko te vaega o te fanau a Apelaamo. Muamua la, e ‵pau eiloa latou mo kaula o olive vao, kolā e seai se lotou avanoaga ke fai mo vaega o te feagaiga fakapito tenei. Kae ne ‵tala ne Ieova a te auala mō latou ke fai mo Iutaia faka-te-agaga.​—Loma 2:​28, 29.

16. E fakamatala mai pefea ne te apositolo ko Petelu a te fakatuakaga o te fenua fou faka-te-agaga?

¹⁶ E fakamatala mai ne te apositolo ko Petelu a te tulaga tenā i te auala tenei: “A te fatu tenei [Iesu Keliso] se fatu e pito sili i te aoga mō koutou [Isalaelu faka-te-agaga, e aofia ei a Kelisiano mai fenua fakaa‵tea] kolā e tali‵tonu; kae ki a latou kolā e se tali‵tonu: ‘Ko te fatu ne tiakina ne tufuga me se aoga ko fai nei mo fatu e tafasili i te tāua.’ E penei foki a nisi muna i te Tusi, ‘Tenei te fatu e fai ne ia tino ke takase‵se, ko te fatu e fakapa‵ku ne ia latou.’ Ne takase‵se ona ko te se tali‵tonu ki te muna; me ko te loto eiloa o te Atua ke fai penā latou. A koutou ko te fenua filifilia, ko faitaulaga a te Tupu, ko te fenua tapu, ko tino tonu o te Atua, ne filifilia ke folafola atu a galuega fakaofoofogina a te Atua, telā ne kalagagina ne ia a koutou mai i te pouliga ki tona mainaga fakaofoofogina. Ne seki fai koutou mo tino o te Atua i aso mua, kae nei ko fai koutou mo ona tino; ne seki maua foki ne koutou a te alofa ‵nau o te Atua i aso mua, kae nei ko maua ne koutou a tena alofa ‵nau.”​—1 Petelu 2:​7-10.

17. Ne a mea ne fai ne Ieova ki te lakau “telā ne seki tupu mai” i te olive tonu?

¹⁷ Ne fai eiloa ne Ieova se mea telā e ‵kilo atu ki ei a tino e tokouke e pelā me se mea e seki fakamoemoegina. E fakamatala mai ne Paulo a te mea ne tupu e pelā me ne “seki tupu mai” i te olive tonu. (Loma 11:24) Ne fai pefea te mea tenei? E tonu, e mafai o foliga se ‵lei io me e se masani ke faka‵piki atu se kaula o se lakau vao ki se lakau telā ne ‵toki; kae tenā eiloa te mea ne fai ne nisi tino fai fatoaga i te senitenali muamua.b I se auala tai ‵pau, e fai eiloa ne Ieova se mea fakaofoofogia. Mai te kilokiloga a tino Iutaia, e se mafai ne tino mai fenua fakaa‵tea o maua a fuataga konā. Kae ne fai ne Ieova a tino konei ke fai pelā me se vaega o “se fenua” telā e ‵fua mai i ei a fuataga o te Malo. (Mataio 21:43) E kamata mai i te fakaekega o Konelio​—te tino muamua mai fenua fakaa‵tea telā ne seki pilitome, ne ‵tala atu a te avanoaga i te 36 T.A., ki tino kolā e se ne Iutaia ke faka‵piki atu ki te lakau fakatusa ko te olive.​—Galuega 10:​44-​48.c

18. Se a te avanoaga ne maua ne tino Iutaia faka-te-foitino mai tua o te 36 T.A.?

¹⁸ E mata, e fakauiga i ei me mai tua o te 36 T.A., e seai eiloa se avanoaga mō tino Iutaia ke fai e pelā me ne vaega o te fanau a Apelaamo? Ikai. E fakamatala mai a Paulo, penei: “Kae kafai ko nisi tino [Iutaia faka-te-foitino] e se tumau i te lotou fakatuanaki, ka faka‵piki ki ei, me i te Atua e isi sona ‵mana o toe faka‵piki latou. I te mea kafai ne ‵kati koe keatea mai te olive vao telā ne tupu mai ei koe, kae faka‵piki ki te olive, telā e seki tupu mai ei koe, ka faigofie atu manafai ko toe faka‵piki a maga konā ki olotou olive ‵tonu, kolā ne ‵tupu mai ei.”d​—Loma 11:​23, 24.

“Ka Fakaolagina a Isalaelu Kātoa”

19, 20. Se a te mea ne fakataunu ne Ieova telā e fakamatala mai e auala i te lakau fakatusa ko te olive?

¹⁹ E tonu, a te fuafuaga a Ieova e uiga ki te “Isalaelu a te Atua” ko oti ne fakataunu i se auala fakaofoofogia. (Kalatia 6:​16) E pelā mo pati a Paulo, “ka fakaolagina a Isalaelu kātoa.” (Loma 11:26) I te taimi tonu o Ieova, a te “Isalaelu kātoa”​—telā ko te aofaki kātoa o te Isalaelu faka-te-agaga​—ka fai e pelā me ne tupu mo faitaulaga i te lagi. E seai eiloa se mea e mafai ne ia o fai ke se taunu a te fuafuaga a Ieova!

²⁰ E pelā mo te mea ne ‵valo mai, a te fanau a Apelaamo​—ko Iesu Keliso fakatasi mo te toko 144,000​—ka aumai ne latou a fakamanuiaga ki “fenua fakaa‵tea.” (Loma 11:12; Kenese 22:18) I te auala tenei, ka maua ei ne tino katoa o te Atua a mea aoga mai te fakatokaga tenei. E tonu, i te taimi e suke‵suke ei tatou ki te auala ne fakataunu ei te fuafuaga se-gata-mai a Ieova, e fia‵fia eiloa tatou ki te “‵poko o te maukoloa, mo te poto mo te malamalama o te Atua!”​—Loma 11:33.

[Fakamatalaga fakaopoopo]

E Mata, e Masaua ne Koe?

• Ne a mea e tauloto ne tatou e uiga ki a Ieova mai te auala e fakataunu ei ne ia tena fuafuaga?

• I te Loma mataupu e  11, se a te mea e fakaata mai i . . .

te lakau ko te olive?

ana aka?

tena foitino?

ana kaula?

• Kaia e fai ei a te faka‵pikiga o te lakau ko te olive vao e pelā me “seki tupu mai” i te lakau ko te olive tonu?

[Pokisi/Ata i te itulau e 26]

Te Faka‵pikiga o Kaula o te Olive Vao ​​—Kaia?

▪ A Lucius Junius Moderatus Colu­mel­la se sotia Loma kae se tino fai fatoaga telā ne ola i te senitenali muamua T.A. Ne lauiloa a ia e pelā me ko te tino telā ne tusi ne ia a tusi e 12 e uiga ki te olaga i te fenua mo te faiga o fatoaga.

I tena tusi i te lima, ne siki mai ne ia te tugapati i aso mua, penei: “A te tino telā e fakamalū ne ia te fatoaga olive, e akai ke maua ne ia a fuagalakau; a ia telā faka-kaiao ne ia te fatoaga, e manako ke ‵fua mai a fuagalakau; a ko ia telā e velevele ne ia te fatoaga, e taumafai malosi ke ‵fua mai a fuagalakau.

Mai tua o te fakamatalaga e uiga ki te ola gali mai o te lakau kae fakamuli ifo ko se ‵fua mai, e tuku mai eiloa ne ia a fakatakitakiga konei mai lalo: “Se aofaga ‵lei ke fakaaoga se mea faigaluega ke keli kae ‵toki faka‵lei se kaula mai te lakau ko te olive vao; kae ne iku atu ki te ‵fua ‵lei mai o te lakau ko te olive tenā.”

[Ata i te itulau e 25]

E mata, e malamalama koe i te fakatusa e uiga ki te lakau fakatusa ko te olive?