Ne Lavea ne Au te Fanofano ‵Lei a Olaga o Tino Fakamaoni

Ne kata au—ne seki kilo mai toku taugasoa ki a au pelā me se tino lotu. Ne fesili atu au “Ne a au mea e iloa e uiga ki te Tusi Tapu?” Ne seki tali fakavave mai ne ia taku fesili. Kae fakamuli loa, ne fai mai a ia me i tena mātua se Molimau a Ieova; kae ne tauloto ne ia ne nai mea mai tou fafine. Ne fia iloa ne au a mea konā kae fai atu ki tou tagata ke fakamatala mai.

Toeitiiti ko te po kātoa ne sau‵tala ei māua. Ne fai mai toku taugasoa me fai mai te Tusi Tapu me i a Satani ko te pule o te lalolagi. (Ioane 14:30) Kāti ne iloa ne koe te mea tenā i tou olaga kātoa, kae ki a au, te manatu tenā e fou ‵ki kae fakaofoofogia. Ne logo sāle au me i te lalolagi e pule ne se Atua alofa kae atafai. Kae ne seki fetaui te mea tenā mo mea ne lavea ne au i toku olaga. E tiga loa ko 26 fua oku tausaga, ne lavea ne au a mea e uke kolā ne fakafanoanoa mai ki a au.

Toku tamana ne pailate sāle i te United States Air Force. Tela la, i taku folikiga ne iloa ‵lei ne au me i taua fakaniukelea se mea tonu; kae e toka fua te kautau o faka‵pa se pōmu fakaniukelea i so se taimi. Ne fai te taua i Vietnam i te taimi ko akoga au i akoga ma‵luga i California. Ne kau au ki se potukau o tama‵liki kolā e ‵teke ki te malo. Ne afuli matou ne pulisimani mo olotou kuini, kae ne ‵tele matou mo te gae‵gae kae se lavea faka‵lei a mea ona ko kēsi faka‵kona mata. Te taimi tenā se taimi eiloa o fakalavelave mo ‵tekemaiga. Ne tamate a nisi tino fakapolitiki, ne fai a ‵tekeatuga ki te malo, mo taua. Ne tofu a tino mo olotou manatu ki te auala ke fai ei a mea. Ko oko eiloa i te faka‵numi.

I te 1970, ne galue au i te feitu ki mātū o Alaska kae ne uke ‵ki aku sene. Tenā ne eva atu au ki Lonitona, ‵togi taku pasikaiti, kae tele ki te feitu ki saute e aunoa mo se koga mautinoa ke fano ki ei. I nai masina mai tua, ne oko atu au ki Afelika. I toku auala, ne fetaui au mo tino kolā ne ma‵nako o ‵tele kea‵tea—ke saoloto latou mai i olotou fakalavelave i te olaga.

Tela la, ona ko mea ne lavea kae logo au i ei, ne talia katoatoa ne au a te akoakoga a te Tusi Tapu me pule te lalolagi nei ne se tino faka-te-agaga masei. Kae tefea te Atua i te taimi e ‵tupu ei a mea konei? Ne fia iloa ne au te tali ki ei.

I masina mai tua ifo, ne maua ne au te tali. Kae fakamuli ifo, ne kamata o iloa kae alofa au ki tāgata mo fāfine e tokouke kolā ne tumau i te fakamaoni ki te Atua tonu e tokotasi, faitalia a fakalavelave o te olaga e fe‵paki mo latou.

AIALANI KI MĀTŪ—“TE FENUA O PŌMU MO POLOFANA”

I taku fokiatuga ki Lonitona, ne fesokotaki au ki te mātua o toku taugasoa, kae ne tuku mai ne ia se Tusi Tapu. Fakamuli ifo, i taku fanoga ki Amsterdam, i te Netherlands, ne lavea ne se Molimau a au e faitau te Tusi Tapu mai lalo o se pouiti, kae ne fesoasoani mai ke tauloto au ki mea e uke atu. Oti, fano ei au ki Dublin, i Aialani, kae ne lavea ne au te ofisa lagolago o Molimau a Ieova. Ne tukituki atu au i te mataloa, kae ne fetaui ei au mo Arthur Matthews, se taina poto kae atamai. Ne fakamolemole atu au ke fai saku akoga faka-te-Tusi Tapu, kae ne fiafia a ia ke fai ne ia.

Ne saga tonu au ki taku akoga, kae faitau malosi ki tusi mo bound volumes kolā ne ‵lomi ne Molimau. Kae ne faitau foki eiloa au ki te Tusi Tapu. Ko oko eiloa i te gali! I fakatasiga a te fakapotopotoga, ne lavea ne au me iloa foki ne tamā tama‵liki a tali ki fesili kolā ko leva ne ‵numi i ei a tino ‵poto e tokouke i se fia senitenali: ‘Kaia ko uke ei amioga ma‵sei? Ko oi te Atua? Ne a mea e ‵tupu māfai ko mate se tino?’ Ne ‵kau fakatasi faeloa au mo te kau Molimau. Ne faigofie fua te mea tenā, me e seai se isi tino i te fenua kātoa e masani mo au. Ne fesoasoani mai latou ke alofa au ki a Ieova kae ke manako foki o fai tena loto.

Ne papatiso au i te 1972. I te tausaga mai tua ifo, ne paenia au kae kau atu ki se tamā fakapotopotoga i Newry, i Aialani ki Mātū. Ne nofo au i se tamā fale ‵togi e faite ki fatu i tafa o se mauga. E isi ne pulumakau i tafa o te fale, kae ne fakaakoako sāle aku lāuga i mua o latou. E pelā me fakalogo‵logo faka‵lei mai latou kae kai‵kai a mouku. E se mafai o fakatonutonu ne latou au, kae ne aoga eiloa latou i te fai pelā me ko aku tino fakalogo‵logo. I te 1974, ne ‵tofi au e pelā me se paenia fakapito kae ne ga‵lue tasi māua mo Nigel Pitt, telā ne fai mo toku taugasoa i toku olaga kātoa.

I te taimi tenā, ne uke ‵ki a fakasauaga i Aialani ki Mātū. Ne taku ne nisi tino te feitu ki Mātū me ko “te fenua o pōmu mo polofana.” A te ‵fusu i auala, fanafanaga o tino, mo te pōmu motoka se mea masani fua. Ne māfua a fakalavelave penā i mea fakapolitiki mo mea fakalotu. Kae ne lavea ne tino ‵lotu Poletesano mo Katolika me e se ‵kau a Molimau ki se feitu i mea fakapolitiki, tenā ne mafai eiloa o talai atu matou e aunoa mo se fakalavelave. E masani o iloa ne tino i fale a koga e fai ei a taua, ko fakailoa mai ei ki a matou ke se olo ki koga konā.

Kae koi isi eiloa ne tulaga fakama‵taku. I te aso e tasi, ne talai māua mo Denis Carrigan, telā se paenia foki, i se fakai pili mai telā e seai ne Molimau i ei kae ne oko fakatasi fua matou ki ei muamua. Ne ‵losi mai se fafine me i a māua ne sotia Peletania ‵funa, kāti ona ko te mea e se ‵tagi Aialani a mā gaugaleo. Ne ma‵taku māua i te ‵losiga tenā. A te fai taugasoa fua ki sotia e mafai o iku atu ki te tamate io me fana ou tuli. I te taimi ne ‵tu māua o faka‵tali ki te pasi mo te maka‵lili e aunoa mo se tino e iloa ne māua, ne ‵kilo atu māua ki se motoka e tele mai tu loa i te fale‵kai ne fai ei ne te fafine a te ‵losiga tenā. Ne vau ki tua tou fafine faipati ki tāgata e tokolua i te motoka, kae tusitusi mai tena lima ki a māua. Tenā ne tele malielie mai te motoka a tāgata konā ki a māua kae fesili mai e uiga ki te pasi. Ne oko mai te pasi, kae ne olo atu lāua o fai‵pati ki te tulaiva. E se lagona atu ne māua olotou pati. E seai ne nisi pasese, tela la, ne mafau‵fau māua me ko fai se lotou palani ke ‵ta māua ma seke atu mo te fakai. Kae e se tenā te mea ne tupu. I taku tuifoga mo te pasi, ne fesili atu au ki te tulaiva: “A tāgata kolā ne fesili atu e uiga ki a māua?” Ne tali mai a ia: “E iloa ne au koulua, tenā ne fai au ki a lāua, ke se manava‵se me i a koulua ne tino ‵lei.”

I te 1976, i se fono o te atufenuaa i Dublin, ne fetaui au mo Pauline Lomax, se paenia fakapito telā ne vau mai Egelani. A ia se tuagane matua faka-te-agaga, loto maulalo, kae gali. Ne iloa ne lāua mo tena tuagane ko Ray a te munatonu i te lā olaga kātoa. I se tausaga mai tua ifo, ne avaga māua mo Pauline kae ne tumau e pelā me ne paenia fakapito i Ballymena, i Aialani ki Mātū.

Ne ga‵lue māua i te seketi mō se vaitaimi, o tavini atu ki mā taina i Belfast, Londonderry, mo nisi koga fakama‵taku. Ne otia mā loto i te fakatuanaki o taina mo tuagane kolā ne tiaki olotou talitonuga fakalotu, te fakailoga tino, mo te uiga takalialia ko te mea ke tavini atu latou ki a Ieova. Ne fakamanuia kae puipui eiloa ne ia latou!

Ne nofo au i Aialani mō tausaga e sefulu. Kae i te 1981 ne ‵kami māua ke ‵kau ki te vasega napa 72 i te akoga o Kiliata. Mai tua o te pukega a pepa, ne ‵tofi māua ke ga‵lue i Sierra Leone, i Afelika ki Togala.

SIERRA LEONE—TE FAKAMAONI O TAINA FAITALIA TE MATIVA

Ne ‵nofo māua i se fale misionale mo nisi tino e toko 11 kolā e ‵gali ‵ki. E tasi te motou umu kuka, e tolu fale fo‵liki, e lua fale kou‵kou, e tasi te telefoni, tasi te masini tā gatu, kae tasi te masini fakamalō. Se mea masani ke ‵mate a iti i so se taimi. E uke a kimoa e ‵nofo sāle i te tuafale, kae ko gata fakama‵taku e ‵tolo mai sāle i te potu tafa ki lalo.

E tiga loa e se na ko te ‵lei a te mā koga ‵nofo, kae ne fia‵fia eiloa māua ki te galuega talai. Ne āva a tino ki te Tusi Tapu kae fakalogo‵logo faka‵lei. Ne suke‵suke kae tauloto a tino e tokouke ki te munatonu. A toku igoa i tino o te fenua ko “Mister Robert.” Kae ko Pauline ko “Missus Robert.” Fakamuli ifo, ona ko te uke o galuega mai te ofisa lagolago e ‵tau o fai ne au, ne seki uke oku taimi i te galuega talai, tenā ne kamata ei o ka‵laga a tino ki a Pauline me ko “Missus Pauline.” Kae ko au ko “Mister Pauline.” Ne gali ki a Pauline te mea tenā!

E tokouke a taina e ma‵tiva, kae ne tausi atu faeloa a Ieova ki olotou manakoga, i auala fakaofoofogia i nisi taimi. (Mata. 6:33) E masaua ne au se tuagane telā ne maua fua ne ia a tupe e lava ke ‵togi ki ei a meakai mō te aso tenā ma ia mo ana tama, kae ne tuku atu ne ia a tupe katoa konā mō ‵togi a vailakau a se taina telā e masaki i te malalia kae e se lava ana tupe mo ‵togi ana vailakau. Fakamuli ifo i te aso eiloa tenā, ne vau se fafine ki te tuagane tenā ke teu fakagaligali tena laulu kae ‵togi. Ne uke ‵ki a vaegā tala penā.

NIGERIA—TE TAULOTOGA KI TUU MO AGANUU ‵FOU

E iva tausaga ne ‵nofo māua i Sierra Leone. Oti mai konā, ave ei māua ke ga‵lue i te Peteli i Nigeria. Ko ‵nofo atu nei māua i se ofisa lagolago lasi ‵ki. Ko fai ne au a galuega i te ofisa kolā ne fai sāle ne au i Sierra Leone, kae ki a Pauline, a te mea tenei se fakamafuliga lasi eiloa kae faigata. Ne masani o fakamāumāu ne ia se 130 itula i te galuega talai i masina katoa, kae uke ana akoga ‵gali faka-te-Tusi Tapu. Kae nei ko ‵tofi a ia ke galue i te potu suisui, kae fakaaoga tena aso kātoa ke suisui faka‵lei a gatu masae‵sae. Ne leva te taimi ne manakogina ke fakamasani tou fafine ki te fakamafuliga tenā, kae ne iloa fakamuli ne ia me tokouke a tino e loto fakafetai malosi ki te galuega e fai ne ia, kae ne fakaaoga ne ia nisi avanoaga ke fakamalosi a nisi tino i te Peteli.

Ne fou ‵ki a tuu mo aganuu a Nigeria ki a māua, kae ne uke a mea e ‵tau o tauloto ne māua. I se taimi e tasi, ne mai ne se taina se tuagane, telā ne fatoa talia ke galue i te Peteli, ki toku ofisa ke fakatalofa mai ki a au. Ne ‵kapa atu toku lima o fakatalofa ki a ia, kae ne fakasiga ifo tou fafine kae punou ifo ki oku vae. Ne poi masei au! E lua tusi fai‵tau ne eva aka ki toku mafaufau: Galuega 10:25, 26 mo te Fakaasiga 19:10. Ne mafaufau ifo au, ‘E a, ka fai atu au ki a ia ke se fai penā?’ Kae oti aka ko masaua ne au me ko oti ne talia a ia ke galue i te Peteli; e iloa ‵lei ne ia a akoakoga i te Tusi Tapu.

Ne se ‵lei valevale oku lagonaga i te taimi kātoa ne sau‵tala matou kae oti aka fai ei aku sukesukega. Ne iloa aka ne au me i te mea ne fai ne te tuagane se tuu mo te aganuu telā koi fai eiloa i nisi kogā koga o te fenua i te taimi tenā. E fai foki ne tāgata a te mea tenā. A te faifaiga tenā se fakaasiga o te āva. E sē se vaega o te tapuaki atu ki se tino; e isi ne tala penā i te Tusi Tapu. (1 Samu. 24:8) Ne fiafia au me seki fai atu ne au ne pati kolā e mafai o fakamavale atu ei ki te tuagane tenā.

Ne fetaui māua mo tino Nigeria e tokouke kolā ne fakaasi mai ne latou te fakatuanaki tu ‵kese i tausaga e uke. E pelā mo Isaiah Adagbona.b Ne iloa ne ia te munatonu a koi talavou ei, kae ne poko a ia i te lepela. Ne ave a ia ke nofo i te koga o tino lepela, telā ko ia fua te Molimau i ei. Faitalia ‵tekemaiga, ne fesoasoani atu a ia ki nisi tino lepela e toko 30 tupu ke talia ne latou te munatonu kae ne fakatu aka i ei se fakapotopotoga i te koga o tino lepela.

KENYA—NE KUFAKI A TAINA I A AU

I te 1996 ne ‵tofi māua ke ga‵lue i te ofisa lagolago i Kenya. Tenei te taimi muamua ke toe foki au ki te fenua talu mai taku asiga ki ei telā ne fakamatala atu i te kamataga. Ne ‵nofo māua i te Peteli. Kae e masani o isi ne magiki e ‵tele atu sāle ki loto i te Peteli. E “kaisoa” ne latou a fuagalakau mai tuagane kolā e sau ne latou. E tasi te aso, ne puli i se tuagane o ‵pono tena famalama. I tena fokimaiga ki te fale, lavea ei ne ia se kāiga o magiki e ‵kai atu i ana meakai i tena potu. Ne pakalaga tou fafine kae tele ki tua. Ne ‵poi a magiki kae eva ki tua mo te famalama.

Ne ‵kau māua mo Pauline ki te fakapotopotoga Swahili. Mai tua malie ifo, ne ‵tofi au ke fai te Akoga i Potukau (tenei ko fakaigoa ki te Sukesukega a te Fakapotopotoga ki te Tusi Tapu). Kae ko taku ‵gana koi ‵pau eiloa mo te ‵gana a se tamā tamaliki. E sukesuke muamua au ki te mataupu, tela la, ne mafai o faitau ne au a fesili. Kae kafai ko tai ‵loa a tali mai taina kae ko se fakaaoga a pati i te palakalafa, ko se maina ei au. Ne masei ‵ki oku lagonaga! Ne alofa au i taina mo tuagane. Kae ne ofo au me ne talia ne latou a te fakatokaga tenā mo te kufaki mo te loto maulalo.

AMELIKA—TE FAKATUANAKI FAITALIA TE MAUMEA

Ne seki kātoa te tausaga o te mā ‵nofoga i Kenya. I te 1997 ne ‵kami māua ke ga‵lue i te Peteli i Brooklyn, New York. Ko ‵nofo atu nei māua i se fenua telā e mau‵mea i te feitu faka-te-foitino, telā e isi foki ne ana fakalavelave. (Faata. 30:8, 9) Kae ne ma‵losi eiloa i te feitu faka-te-agaga a taina i se vaegā fenua penā. Ne fakaaoga ne ‵tou taina olotou taimi mo kope, ke se fai ei ke mau‵mea latou, kae ke ‵lago atu ki galuega ‵lei a te fakapotopotoga a Ieova.

I se fia tausaga, ne lavea eiloa ne māua a te fakatuanaki o taina Molimau i fakanofonofoga kese‵kese. I Aialani, ko te fakatuanaki faitalia a taua. I Afelika, ko te fakatuanaki faitalia te mativa mo te nofo tokotasi i se koga ‵mao. I Amelika, ko te fakatuanaki faitalia te maumea. E fiafia eiloa a Ieova māfai e kilo ifo kae lavea ne ia a tino kolā e fakaasi atu te lotou a‵lofa ki a ia i vaegā tulaga kese‵kese!

A aso ko ma‵kini atu—“i lō se masini ‵laga laugatu.” (Iopu 7:6) Ko ga‵lue nei māua mo nisi tino i te ‵tou laumua i Warwick, New York, kae e fia‵fia eiloa māua me koi tumau māua i te tavini atu fakatasi mo tino kolā e fakatau a‵lofa tonu. E fia‵fia māua, lotoma‵lie, kae ma‵nako malosi o fai so se mea ke ‵lago atu ki te ‵tou Tupu, ko Keliso Iesu, telā ko pili o aumai ne ia te taui gali ki ana tino fakamaoni e tokouke.—Mata. 25:34.