Akoako Tau Tamaliki i te Taimi Koi Pepe ei

1, 2. Ko oi e ‵tau o ‵kilo atu ki ei a mātua mō se fesoasoani i te putiakaga o olotou tama‵liki?

“A TAMA‵LIKI ne meaalofa mai [i a Ieova],” ko pati a se mātua loto fakafetai i se 3,000 tupu tausaga ko ‵teka. (Salamo 127:3) E tonu, a te fiafia telā e maua ne mātua se taui tafasili i te gali mai te Atua, se mea telā e maua ne te tokoukega o tino a‵vaga. Kae e iloa foki ne latou kolā e isi ne olotou tama‵liki me i tafa o te fiafia, e maua foki ne mātua a tiute i ei.

² Kae maise eiloa i aso nei, a te putiakaga o tama‵liki se galuega ‵mafa ‵ki. E tiga te feitu tenā, ko oti eiloa ne manuia a taumafaiga a nisi tino, kae ne fakasino atu te faisalamo ki te pogai, i ana muna: “Kafai e se faite ne te Aliki [ko Ieova] te fale, e seai se aogā e ga‵lue fua ei a tufuga fai fale.” (Salamo 127:1) Ko te lasi o tou tautali ki fakatonuga a Ieova, ko te lasi foki o tou ‵lei e pelā me se mātua. E fai mai te Tusi Tapu: “Talitonu ki te Aliki [ko Ieova] mo tou loto kātoa. Sa fakalagolago lele eiloa ki tou iloa.” (Faataoto 3:5) E mata, e loto fiafia koe o fakalogo ki pati fakatonutonu a Ieova i te taimi ko kamata ei tau galuega ko te putiakaga o se tamaliki i loto i se 20 tausaga?

TE TALIAGA O TE KILOKILOGA A TE TUSI TAPU

3. Se a te tiute o tamana i te putiakaga o olotou tama‵liki?

³ I te ukega o kāiga i te lalolagi kātoa, e mafau‵fau a tāgata me i te akoakoga o tama‵liki ko te galuega eiloa a fāfine. E tonu, e fakasino atu te Muna a te Atua ki te tiute muamua o te tamana ko te tausiga faka-te-foitino o te kāiga. Kae e fai mai foki i ei me e isi ne ana tiute e ‵tau o fai i te fale. E fai mai te Tusi Tapu: “Sa faite muamua tou fale mo tou kāiga, vaganā ke toka mua au fatoaga kae ko talitonu foki koe me ko mafai o lava ne mea e maua ne koe mo tausi te olaga.” (Faataoto 24:27) I te kilokiloga a te Atua, e ga‵lue fakatasi a tamana mo mātua e pelā me se tīmu i te akoakoga o tama‵liki.​—Faataoto 1:8, 9.

4. Kaia e se ‵tau ei o ‵kilo atu tatou ki tama tāgata e pelā me e tāua atu i tama fāfine?

⁴ E pefea tau kilokiloga ki au tama‵liki? E fai mai a lipoti me i Asia “e se fia‵fia sāle a mātua māfai ko fanau mai se tamaliki fafine.” E lipoti mai me e tumau foki te sē fia‵fia ki tama‵liki fāfine i Latina Amelika, ke oko foki eiloa ki “kāiga loto malamalama.” A te ‵tonuga loa, a tama‵liki fafine e se ‵tu i se tulaga napa lua. Ne fai mai a Iakopo, se tamana lauiloa i aso mua, e uiga ki ana tama‵liki katoa, e aofia i ei so se tamaliki fafine telā ne maua ne ia ke oko ki te taimi tenā, e pelā me ne “tama ne tuku mai ne te Atua i tena alofa.” (Kenese 33:1-5; 37:35) E penā foki loa mo Iesu, ne fakamanuia katoa ne ia a “tama‵liki” (ko tama‵liki tāgata mo tama‵liki fāfine) kolā ne avatu ki a ia. (Mataio 19:13-15) E mautinoa eiloa i a tatou me ne fakaasi atu ne ia te kilokiloga a Ieova.​—Teutelonome 16:14.

5. Ne a mea e ‵tau o fakavae ki ei te fakaikuga a se tauavaga e uiga ki te aofaki o lā tama‵liki?

⁵ E mata, e fakamoe‵moe sāle a tino o tou fenua ke fanau mai ne se fafine a tama‵liki e tokouke? A te ‵tonuga loa, e ‵tau eiloa o fai ne se tauavaga se filifiliga totino e uiga ki te aofaki o lā tama‵liki. Kae e a māfai ko se mafai o fagai, fakalavalava, kae fakaa‵koga ne mātua lā tama‵liki e tokouke? E mautinoa eiloa me e ‵tau o mafau‵fau te tauavaga ki te mea tenei māfai ko fakaiku ne laua te lasi o te lā kāiga. E tuku atu ne nisi tauavaga kolā ko se ‵kafi o tausi atu ki lā tama‵liki katoa a te tiute ki lā kāiga ke tausi atu ki nisi tama‵liki. E mata, e ‵lei te faifaiga tenei? Ikai. Kae e se fakasaoloto ei a mātua mai te lotou tiute ki olotou tama‵liki. E fai mai te Tusi Tapu: “Kafai e isi se tino e se fia tausi ki sona kāiga, kae maise eiloa tino o tona kāiga tonu, ko tona uiga ko ‵teke ne ia te fakatuanaki, kae sili atu tona masei i lō te tino sē kelisiano.” (1 Timoteo 5:8) E taumafai eiloa a tauavaga ‵poto o fuafua faka‵lei te lasi o te “kāiga” ko te mea ke mafai o ‘tausi atu ki tino o olotou kāiga ‵tonu.’ E mata, e mafai o fakaaogā ne latou a fuafuaga o te kāiga? A te mea tenā, se filifiliga totino foki, kae kafai e fakaiku aka ne te tauavaga a te auala tenei, a te filifiliga o te vaegā fuafuaga e manakogina se filifiliga totino foki. “E ‵tau eiloa mo te tino o amo tena amoga.” (Kalatia 6:5) Kae ko te vaegā fuafuaga telā e aofia i ei so se vaega o te faka‵tōga o pepe, e se fetaui mo akoakoga fakavae i te Tusi Tapu. A Ieova te Atua ko “te pogai o te ola katoatoa.” (Salamo 36:9) Tela la, a te tamatega o se pepe telā ko oti ne fakafua, e fakaasi atu ei a te lasi o te sē āva ki a Ieova kae e ‵pau eiloa mo te tatino.​—Esoto 21:22, 23; Salamo 139:16; Ielemia 1:5.

TE TAUSI ATU KI MANAKOGA O TAU TAMALIKI

6. Ko te taimi fea e ‵tau ei o kamata te akoakoga o se tamaliki?

⁶ E fai mai te Faataoto 22:6: “Akoako atu ki te tamaliki te mea e ‵tau o fai ne ia e ola ei a ia.” A te akoakoga o tama‵liki ko te suā tiute lasi eiloa o mātua. Ko te taimi fea e ‵tau ei o kamata te akoakoga tenā? E ‵tau eiloa o kamata fakavave. Ne iloa ne te apositolo ko Paulo me ne akoakogina a Timoteo i te taimi koi ‘foliki’ ei a ia. (2 Timoteo 3:15) A te pati Eleni telā ne fakaaogā i konei e mafai o fakauiga ki se tamā pepe io me se pepe seki fanau. (Luka 1:41, 44; Galuega 7:18-20) Tela la, ne akoakogina eiloa a Timoteo i te taimi koi foliki ‵ki ei a ia​—kae ne ‵tau eiloa o fai penā. A te taimi koi foliki ei te tamaliki ko te ‵toe taimi ‵lei eiloa ke kamata ei tena akoakoga. Ke oko foki eiloa ki se pepe e fia iloa ne ia a mea e uke.

7. (a) Kaia e tāua ei ke ati aka se fesokotakiga ‵pili i te vā o mātua mo te lā pepe? (e) Se a te fesokotakiga telā ne maua i te vā o Ieova mo tena Tama fagasele e tokotasi?

⁷ E fai mai se mātua e tokotasi: “I te taimi ne lavea muamua ei ne au taku pepe, ne alofa malosi eiloa au ki a ia.” Kae e penā foki loa te tokoukega o mātua. A te fesokotakiga gali tenā i te vā o te mātua mo te pepe e gasolo aka eiloa o malosi māfai e ‵nofo fakatasi laua i taimi e uke mai tua ifo i ei. E toe fakaopoopo atu ki te fesokotakiga ‵pili tenā a te faū sāle o te pepe. (Fakatusa ki te 1 Tesalonia 2:7, NW.) A te sapasapai ne te mātua o tena pepe mo te faipati atu foki ki a ia, e tāua ‵ki eiloa ki lagonaga o te pepe. (Fakatusa ki te Isaia 66:12.) Ako te tamana? E ‵tau foki o fakamalosi aka ne ia se fesokotakiga ‵pili mo tena tama fou. E fai eiloa Ieova mo fai se fakaakoakoga ‵lei i te feitu tenei. I te tusi ko Faataoto, e matea ne tatou i ei a te fesokotakiga o Ieova mo tena Tama fagasele eiloa e tokotasi, telā e fakamatala mai penei: “Ko au ne muamua o faite ne te Aliki [ko Ieova], ko te kamataga o ana galuega i aso mua eiloa . . . Au ko te pogai o tena fiafia i aso takitasi.” (Faataoto 8:22, 30; Ioane 1:14) E penā foki te faiga a se tamana ‵lei, ko te atiakaga o se fesokotakiga ‵pili kae alofa atafai i te lā vā i te taimi eiloa e fanau mai ei te pepe. E fai mai se mātua e tokotasi: “Fakaasi atu faeloa te alofa. E seai eiloa se tamaliki kai mate i te ‵sai mai ne koe mo te uma atu ki ei i taimi e uke.”

8. Se a te fakamalosiga telā e ‵tau o tuku fakavave atu ne mātua ki mafaufau o olotou pepe?

⁸ Kae e uke atu a mea e ma‵nako ki ei a pepe. I te taimi eiloa e fanau mai ei, ko te taimi foki eiloa tenā e toka ei tena faiai o talia kae ‵teu aka a fakamatalaga i ei, kae e faka‵na eiloa ki mātua te mauaga o fakamatalaga konā. E pelā mo te faipati i se ‵gana. E fai mai a tino ‵poto i te faiga o sukesukega me e faka‵na eiloa te faipati mo te faitau faka‵lei o se tamaliki ki “te ‵pili o tena fesokotakiga mo ana mātua i te kamataga eiloa.” Faipati kae faitau atu ki tau tamaliki mai te taimi koi pepe ei. I se taimi toetoe ka fia fakaakoako atu a ia ki a koe, kae e se leva foki ko akoako ne koe a ia ke iloa o faitau. E mafai o iloa ne ia o faitau a koituai o ulu ki te akoga. Ka fesoasoani malosi atu te mea tenā, maise eiloa māfai e nofo atu koe i se fenua telā e se tokouke a faiakoga kae tō tokouke a tama‵liki i ei.

9. Se a te ‵toe fakamoemoega tāua telā e ‵tau o masaua ne mātua?

⁹ A ko te ‵toe mea tāua ki mātua Kelisiano ko te tausi atu ki manakoga faka-te-agaga o olotou tama‵liki. (Ke onoono ki te Teutelonome 8:3.) Se a te pogai? Ke fesoasoani atu ki olotou tama‵liki ke ati aka ne latou a uiga o Keliso i loto i a latou, telā ko te “pei ki te foitino fou.” (Efeso 4:24) Mō te faiga o te mea tenei, e manakogina ke mafau‵fau latou ki uiga ‵lei mo vaegā auala ma‵goi kolā e mafai ei o ati aka a uiga konei.

FAKAOKO ATU TE MUNATONU KI TAU TAMALIKI

10. Ne a uiga e ‵tau o ati aka ne tama‵liki?

¹⁰ A te ‵lei o te fale e faka‵na malosi eiloa ki vaegā mea fai fale kolā e fakaaogā. Ne fai mai te apositolo ko Paulo me i toe mea fai fale ‵lei mō te mauaga o uiga faka-Kelisiano ko “aulo, io me ko siliva, io me ko fatu tāua.” (1 Kolinito 3:10-12) E fakaata mai i mea konei a uiga pelā mo te fakatuanaki, te poto, te loto malamalama, te alofa fakamaoni, te āva, mo te loto fakafetai ki a Ieova mo ana tulafono. (Salamo 19:7-11; Faataoto 2:1-6; 3:13, 14) E mafai pefea o fesoasoani atu a mātua ki olotou tama‵liki talu mai te taimi koi fo‵liki ei latou ke ati aka a uiga konei? Mai te tau‵tali atu ki te fakatokaga telā ko leva ‵ki ne fakaasi mai.

11. Ne fesoasoani atu pefea a mātua Isalaelu ke ati aka ne olotou tama‵liki a uiga fakaatua?

¹¹ Mai mua malie o te uluatuga o te fenua ko Isalaelu ki te Fenua o te Folafolaga, ne fai atu a Ieova ki mātua Isalaelu: “Ke mo a eiloa e puli i a koutou a fakatonuga konei ne avatu ne au ki a koutou i te aso nei. Akoako atu a tulafono konā ki otou tama‵liki. Kafai e ‵nofo koutou i otou fale, sa puli o fakamasausau faeloa a tulafono konā, pelā foki manafai e olo koutou ki se koga, io me mānava koutou, pelā foki i taimi e ga‵lue ei koutou.” (Teutelonome 6:6, 7) E tonu, e ‵tau o fai a mātua mo fai ne fakaakoakoga ‵lei, ne taugasoa, ne tino fai fesokotakiga ‵lei, mo faiakoga foki.

12. Kaia e tāua ei ke fai mātua mo fai ne fakaakoakoga ‵lei?

¹² Ke fai mo fai se fakaakoakoga ‵lei. Muamua la, ne fai atu a Ieova: “Ke mo a eiloa e puli i a koutou a fakatonuga konei.” Kae ne toe fai atu: “Akoako atu a tulafono konā ki otou tama‵liki.” Tela la, e ‵tau o ‵mau muamua a uiga fakaatua konā i loto o mātua. E ‵tau o a‵lofa a mātua ki te munatonu kae ola foki e ‵tusa mo te munatonu. Ko te faiga fua tenā e fakaoko atu ei te munatonu ki te loto o te tamaliki. (Faataoto 20:7) Kaia? Ona ko te mea e sili atu te fakamalosiga e maua ne tama‵liki i olotou mea e lavea i lō mea e lagona ne latou.​—Luka 6:40; 1 Kolinito 11:1.

13. I te ‵saga atu ki olotou tama‵liki, e mafai pefea o tau‵tali atu a mātua Kelisiano ki te fakaakoakoga a Iesu?

¹³ Ke fai mo fai se taugasoa. Ne fai atu a Ieova ki mātua i Isalaelu: “Kafai e ‵nofo koutou i otou fale, sa puli o fakamasausau faeloa a tulafono konā, pelā foki manafai e olo koutou ki se koga.” E manakogina ke fakamāumāu a taimi e uke mo tama‵liki faitalia te fakalave‵lave o mātua. E manino ‵lei me ne iloa ne Iesu a te tāua o te fakamāumāuga o ana taimi mō tama‵liki. I toe aso o tena taviniga, “ne aumai ne nisi tino a tama‵liki ki a Iesu ke puke atu a ia ki ei.” Ne saga atu pefea Iesu ki ei? “Ne kopi ne ia a tama‵liki, kae puke atu ona lima ki a latou takitokotasi o fakamanuia atu latou.” (Maleko 10:13, 16) Mafaufau la ki te taimi ka pili ei o tamate a Iesu. Ne fakamāumāu eiloa ne ia ana taimi mo tama‵liki konei kae ne saga tonu atu foki ki a latou. Ko tafaga la te gali o te fakaakoakoga tenei!

14. Kaia e tāua ei ke fakamāumāu ne mātua a taimi e uke mo olotou tama‵liki?

¹⁴ Ke fai mo fai se tino fai fesokotakiga ‵lei. A te fakamāumāu fakatasi o taimi mo tau tamaliki ka fesoasoani atu ei ke isi se fesokotakiga ‵lei i a koulua. Ko te uke o taimi e fesokotaki ei koulua ko te iloa ‵lei foki ne koe ana uiga. Masaua la, me e uke atu a mea e aofia i te faiga o fesokotakiga i lō te sau‵tala fua. Ne fai mai se mātua i Pasili: “Ne ‵tau o ati aka ne au te atamai i te fakalogologo, ko te fakalogologo atu mo toku loto kātoa.” Ne aogā eiloa tena kufaki i te taimi ne kamata ei o fakaasi atu ne tena tamaliki tagata ana lagonaga.

15. Ne a mea e ‵tau o masaua māfai ko fai a fakafiafiaga?

¹⁵ E ‵tau foki o maua ne tama‵liki ‘a taimi ke ‵kata fia‵fia mo taimi ke ‵saka fia‵fia,’ ko tena uiga, se taimi fakafiafia. (Failauga 3:1, 4; Sakalia 8:5) E aogā eiloa a taimi fakafia‵fia māfai e fia‵fia fakatasi a mātua mo tama‵liki. Se mea fakafanoanoa me i te ukega o kāiga, a taimi o fakafiafiaga ko te onoono ki te televise. E tigā eiloa e fakafia‵fia a nisi polokalame i te televise, e fakamasei eiloa ne polokalame e uke a amioga ‵lei, kae e fakagata foki i ei a fesokotakiga i te kāiga. Tela la, kaia e se fai fakatasi ei ne koe mo au tama‵liki a nisi mea kolā e ‵gali atu? Usuusu pese, ta‵fao fakatasi, ‵kau fakatasi mo taugasoa, āsi atu ki koga ‵gali i te maimoa. E fakamalosi aka ne vaegā mea penā a fesokotakiga ‵lei.

16. Ne a mea e ‵tau o akoako atu ne mātua ki olotou tama‵liki e uiga ki a Ieova, kae e ‵tau o fai pefea ne latou te mea tenā?

¹⁶ Ke fai mo fai se faiakoga. Ne fai mai Ieova: “Akoako atu a tulafono konā ki otou tama‵liki.” E fakaasi atu eiloa i te mataupu kātoa o te tusi tenā a mea e ‵tau o akoako atu mo te auala e akoako atu ei. Muamua la, e ‵tau mo koe o “alofa ki te Aliki [ko Ieova] te otou Atua mo otou loto kātoa, mo otou agaga kātoa, mo otou malosi kātoa.” (Teutelonome 6:5) Oti, ko “akoako atu a tulafono konei.” Ke tuku atu a akoakoga kolā e aogā ki te atiakaga o te alofa tonu ki a Ieova mo ana tulafono. (Fakatusa ki te Epelu 8:10.) A te pati “akoako atu” e fakauiga ki te fakafokifoki atu faeloa o akoakoga. Tela la, e fai atu a Ieova me i te ‵toe auala tāua ke fesoasoani atu ei ke ati aka i au tama‵liki a uiga fakaatua ko te fai‵pati faeloa e uiga ki a ia i taimi e uke. E aofia i te mea tenei a te faiga o se akoga faka-te-Tusi Tapu tumau mo latou.

17. Se a te mea kāti e ‵tau o ati aka ne mātua i olotou tama‵liki? Kaia?

¹⁷ E iloa ne te tokoukega o mātua me e se faigofie a te fakaokoatuga o fakamatalaga ki te loto o se tamaliki. Ne fakamalosi atu te apositolo ko Petelu ki ana taina Kelisiano: “Ke fai koutou e pelā mo ne tama‵liki fatoā fa‵nau, kolā ka ‵mate i te fia inu ki te tinā susu faka te Agaga.” (1 Petelu 2:2) Me e tokouke a tino e se fia‵kai sāle ki mea‵kai faka-te-agaga, e ‵tau eiloa o ‵sala atu a mātua ki auala ke fai ei olotou tama‵liki e pelā me ne tama‵liki fatoā fa‵nau, kolā ka ‵mate eiloa i te fia inu ki te susu faka-te-agaga.

18. Ne a nisi auala ne akoako atu ei a Iesu kolā e fakamalosi atu ki mātua ke tau‵tali ki ei?

¹⁸ Ne oko atu eiloa a Iesu ki loto o tino e auala i ana tala fakatusa. (Maleko 13:34; Luka 10:29-37) E magoi malosi eiloa te auala tenei i te akoako atu ki tama‵liki. Akoako atu a akoakoga fakavae i te Tusi Tapu mai te fakaaogāga o tala mo ata ‵gali, kāti kolā e maua i te tusi ko Taku Tusi o Tala Mai te Tusi Tapu.a Taumafai ke aofia a tama‵liki i ei. Ke fakagasue‵sue aka olotou mafaufau mai te ‵lomiga mo te faiga o koniseti kolā e fakavae ki tala i te Tusi Tapu. Ne fakaaogā foki ne Iesu a fesili. (Mataio 17:24-27) Fakaakoako atu ki auala ne fakaaogā ne ia i te faiga o akoga faka-te-kāiga a koutou. I lō te taku atu fua o se tulafono a te Atua, fesili atu penei, Kaia ne tuku mai ei ne Ieova a te tulafono tenei ki a tatou? Se a te mea ka tupu māfai e faka‵logo tatou ki ei? Se a te mea ka tupu māfai e se faka‵logo tatou ki ei? E fesoasoani atu a vaegā fesili penā ke iloa ne te tamaliki a pogai e aogā kae ‵lei ei a tulafono a te Atua.​—Teutelonome 10:13.

19. Kafai e tau‵tali a mātua ki fakatakitakiga kolā e fakavae ki te Tusi Tapu i faifaiga ki olotou tama‵liki, ne a mea tafasili i te ‵lei kae aogā ka maua ne tama‵liki?

¹⁹ Mai te fai mo fai se fakaakoakoga ‵lei, se taugasoa, se tino fai fesokotakiga, mo se faiakoga, ka fesoasoani atu ei a koe ki tau tamaliki i tausaga kamata o tena olaga ke ati aka ne ia se fesokotakiga pili mo Ieova te Atua. Ka fakamalosi aka ne te fesokotakiga tenei tau tamaliki ke fiafia e pelā me se Kelisiano. Ka taumafai eiloa a ia o ola e ‵tusa mo tena fakatuanaki, i tena fakafesagai mo fakamalosiga ma‵sei mai taugasoa mo tofotofoga. Fesoasoani atu faeloa ke matea faka‵lei ne ia te tāua o te fesokotakiga tenei.​—Faataoto 27:11.

TE TĀUA O POLOPOLOKIGA

20. Se a te uiga o te polopoloki, kae e ‵tau o fai pefea te mea tenā?

²⁰ A te polopoloki se akoakoga telā e fakatonutonu aka ei te mafaufau mo te loto. E manakogina faeloa ne tama‵liki te mea tenei. Ne fautua atu a Paulo ki tamana ke “puti ake [olotou tama‵liki] i te olaga ‵lei mo akoakoga faka-Kelisiano.” (Efeso 6:4) E ‵tau eiloa o polopoloki atu a mātua i te alofa, e pelā eiloa mo Ieova. (Epelu 12:4-11) E mafai o fakaasi atu te faiga o polopolokiga telā e fakavae ki te alofa mai te faiga o fakasakosakoga. Tela la, e fai mai ki a tatou ke ‘faka‵logo ki polopolokiga.’ (Faataoto 8:33) E ‵tau o fai pefea a polopolokiga?

21. Ne a akoakoga fakavae e ‵tau o masaua ne mātua māfai ko polopoloki olotou tama‵liki?

²¹ E mafau‵fau a nisi mātua me i te polopolokiga o olotou tama‵liki e aofia fua i ei a te fakamatakutaku atu, kotekote, io me fakamasiasi atu latou. Kae ne faipati mai a Paulo e uiga loa ki te mataupu tenā, ke fakaeteete i ei: “A koutou e tamana, sa fakaitaitagina otou tama‵liki.” (Efeso 6:4) E fakamalosi mai ki Kelisiano katoa ke “a‵lofa ki so se tino . . . fakatonu ne ia ona fili i te loto malalo.” (2 Timoteo 2:24, 25) E tigā eiloa e matea ne mātua Kelisiano te manakoga ke fakatumau olotou akoakoga, i te suā feitu e ‵tau o masaua faeloa a pati konei i te taimi e polopoloki ei olotou tama‵liki. Kae i nisi taimi, ko se lava a fakasakosakoga e fai atu, kae kāti ko manakogina se vaegā fakasalaga.​—Faataoto 22:15.

22. Kafai e ‵tau o fakasala te tamaliki, se a te mea e ‵tau o fesoasoani atu ke malamalama a ia i ei?

²² E se ‵pau a polopolokiga e manakogina ne tama‵liki katoa. E se mafai o “fakatonu te mea ‵se” a nisi tino mai te “faipati fua ki ei.” Kāti e mafai o faka‵sao olotou ola mai te faiga o fakasalaga i nāi taimi mō te lotou sē faka‵logo. (Faataoto 17:10; 23:13, 14; 29:19) Kae e ‵tau eiloa o malamalama te tamaliki i te pogai e fakasala ei a ia. “A te fakatonuga o mea ‵se, mo te ‵kini, e ‵lei mō tama‵liki.” (Faataoto 29:15; Iopu 6:24) E se gata i ei, e isi eiloa se tapulā o te fakasalaga. Ne fai atu a Ieova ki ana tino: “Kafai e fakasala ne au koutou, e fakasala eiloa i te auala tonu.” (Ielemia 46:28e) E se talia lele ne te Tusi Tapu a te ‵kiniga o se tamaliki mo te kaitaua io me ko te ‵ta fakamasei, telā e mafai ei o fakauliuli te foitino o te tamaliki io me e pakia i ei.​—Faataoto 16:32.

23. Se a te mea e ‵tau o malamalama i ei te tamaliki māfai ko fakasala a ia ne ana mātua?

²³ I taimi e fakailoa atu ei ne Ieova ki ana tino me ka polopoloki ne ia latou, ne fai atu muamua a ia: “Sa ma‵taku . . . me i a au e fakatasi mo koutou.” (Ielemia 46:28a, NW) E penā foki loa, a polopolokiga a mātua, e se ‵tau lele eiloa o fai i ei ke mafaufau te tamaliki i a ia ko se manakogina. (Kolose 3:21) I lō te fai penā, e ‵tau eiloa o fai ke matea ne te tamaliki te pogai e tuku atu ei te polopolokiga ona ko te mea e ‘nofo atu’ te mātua i ana tafa.

KE PUIPUI TAU TAMALIKI MAI LOGO‵MAEGA

24, 25. Se a te mea matagā fakamataku e tasi telā e ‵tau o maua ne tama‵liki se puipuiga mai i ei i aso nei?

²⁴ E ‵kilo atu eiloa a tino ma‵tua e tokouke ki te taimi koi fo‵liki ei latou e pelā me ne taimi fakafia‵fia. E masaua ne latou te lagonaga tokagamalie, ona ko te tali‵tonu me ka tausi eiloa latou ne olotou mātua i mea faiga‵ta kolā e fakafesagai mo latou. E ma‵nako a mātua ke maua ne olotou tama‵liki te vaegā lagonaga tenā, kae ko sili atu nei te faigata te puipuiga o tama‵liki i te lalolagi i aso nei telā e ‵fonu i fakalavelave, i lō aso mua.

²⁵ E tasi te fakalavelave matagā telā ko gasolo aka o lauiloa i tausaga fakamuli nei ko te maneaneaga o tama‵liki i faifaiga fakatauavaga. I Meleisia, ne gasolo aka fakafa taimi a te aofaki o tama‵liki ne maneaneagina i se vaitaimi i loto i te sefulu tausaga. E maneaneagina a tama‵liki e toko 300,000 tupu i Siamani i tausaga takitasi, kae e ‵tusa mo se sukesukega e tasi, e fakatāutāu pelā me e toko 9,000,000 i tausaga takitasi i se atufenua e tasi i Amelika ki Saute! Se mea fakafanoanoa me i te tokoukega o tama‵liki konei, e maneaneagina eiloa i olotou fale ne tino kolā e iloa kae tali‵tonu latou ki ei. Kae e ‵tau eiloa o maua ne tama‵liki se puipuiga malosi ‵ki mai olotou mātua. E mafai pefea o fai a mātua mo fai ne puipuiga?

26. Ne a nisi auala e mafai ei o puipui a tama‵liki, kae e mafai pefea o puipui se tamaliki ne te poto?

²⁶ Ona ko te mea e fakaasi mai i mea ne ‵tupu me e tuku faka‵sau atu ki tino manea‵nea a tama‵liki kolā e mu‵tana fua olotou mea e iloa i faifaiga fakatauavaga, a te auala tāua e tasi ke puipui ei a tama‵liki, ko te akoako atu a koi fo‵liki latou. E mafai o puipui ne te poto a tama‵liki “mai i tino faka‵tupu [fakalavelave] i olotou muna e fai.” (Faataoto 2:10-12) Se a te poto tenā? Ko te poto e uiga ki akoakoga fakavae i te Tusi Tapu, e uiga ki amioga ‵lei mo amioga ma‵sei. Ko te poto foki ke iloa me e fai ne nisi tino ma‵tua a mea ma‵sei kae e se ‵tau o fakalogo se tamaliki foliki ki se manatu e fai atu ne se tino ke fai ne ia a mea ma‵sei. (Fakatusa ki te Tanielu 1:4, 8; 3:16-18.) Ke mo a ma fakatapulā a vaegā akoakoga penā ki se sautalaga fua e tasi. E ma‵nako te tokoukega o tama‵liki ke fakafoki‵foki atu faeloa a akoakoga a koituai o masaua ‵lei ne latou. I te taimi e gasolo aka ei o ma‵tua a tama‵liki, ka fakaasi atu eiloa ne te tamana tena āva ‵tau ki tena tama fafine, ako te mātua ki tena tama tagata​—telā e fakalasi aka ei te malamalama o te tamaliki i mea e ‵tau o fai. Kae ko te ‵toe puipuiga ‵lei e tasi mai te maneaneaga o tama‵liki ko te puipuiga eiloa telā e tuku mai ne mātua.

KE ‵SALA ATU KI TE TAKITAKIGA A TE ATUA

27, 28. Ko oi te Tino sili telā e maua mai i ei ne mātua te fesoasoani māfai ko fe‵paki latou mo te tulaga faigata e uiga ki te putiakaga o se tamaliki?

²⁷ E tonu, e faigata eiloa te akoakoga o se tamaliki a koi foliki a ia, kae e se ‵tau o fakafesagai atu a mātua tali‵tonu i a latou eiloa ki te tulaga faigata tenā. I aso o te kau Famasino, i te taimi ne iloa ei ne se tagata e igoa ki a Manoa i a ia ka fai mo fai se tamana, ne fakamolemole atu a ia ki a Ieova mō tena takitakiga i te tausiga o tena tamaliki. Ne tali atu a Ieova ki ana ‵talo.​—Famasino 13:8, 12, 24.

²⁸ E penā foki loa i aso nei, i te taimi e puti aka ei ne mātua tali‵tonu olotou tama‵liki, e mafai foki o fai‵pati atu latou ki a Ieova e auala i ‵talo. A te fai mo fai se mātua se galuega ‵mafa, kae e isi foki ne taui tafasili i te ‵gali e maua mai i ei. E fai mai se tauavaga Kelisiano i Hawaii: “E maua ne koe a tausaga e 12 ke akoako atu ei au tama‵liki a koituai o oko atu ki tausaga faiga‵ta o te tulaga o te talavou. Kae kafai ko oti ne galue malosi koe o fakaaogā a akoakoga fakavae faka-te-Tusi Tapu, ko te taimi eiloa tenā ka maua ei ne koe te fiafia mo te filemu māfai ko fakaiku aka ne latou ke tavini atu ki a Ieova mai i olotou loto eiloa.” (Faataoto 23:15, 16) Kafai ko fai ne tau tamaliki te filifiliga tenā, ka otia foki tou loto ke fai atu koe penei: “A tama‵liki ne meaalofa mai [i a Ieova].”