E Mafai Eiloa o Manuia a Kāiga Kolā e Taki Tokotasi a Mātua i ei!

1-3. Ne a mea ne iku atu ei ki te gasoloakaga o te aofaki o kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei, kae e pokotia pefea a tino kolā e aofia i ei?

KO OTI ne fakaasi mai me i kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei ko toe “vaegā kāiga tokouke” eiloa i te Iunaite Sitete. E penā foki eiloa i nisi fenua e uke. Ko oko atu nei ki toe aofaki ma‵luga o avaga ko oti ne ‵tala, avaga tiaki, avaga nofo ma‵vae mo tama‵liki fua‵taka kae e pokotia masei i ei te fia miliona o mātua mo tama‵liki.

² Ne tusi mai se mātua taka: “Au nei se mātua ko mate taku avaga kae ko 28 oku tausaga mo aku tama‵liki e tokolua. Ko oko eiloa i toku māfatia me e se manako au o puti aka aku tama‵liki e aunoa mo te tamana. E foliga mai me e seai eiloa se tino e fia saga mai ki a au. E lavea ne aku tama‵liki i a au e tagi faeloa kae e pokotia foki laua i ei.” I tafa o te fakafesagai atu ki vaegā lagonaga e pelā mo te kaitaua, te fanoanoa mo te sē sologa i te nofo tokotasi, e fe‵paki eiloa a mātua taka mo te tulaga faigata ko te galue i se galuega ‵togi mo te faiga o galuega i te fale. Ne fai mai se mātua taka e tokotasi: “A te fai mo fai se mātua taka e fai eiloa pelā me se tino telā e peipei ne ia a pōlo e uke ki luga i te ea kae saposapo ne ia. Mai tua o te ono masina e fakaakoako ei ki ei, kae fatoā mafai o peipei kae saposapo ne koe a pōlo e fa i te taimi e tasi. Kae ko te taimi eiloa telā ko mafai ei ne koe o fai te mea tenā, kae ‵pei mai ne se tino se pōlo fou ki a koe!”

³ E isi foki eiloa ne fakalavelave e fe‵paki mo tama‵liki i kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei. Kāti ka fe‵paki latou mo te loto māfatia i te mate io me ko te tiaki ne se mātua te kāiga. E pokotia masei a talavou e tokouke māfai ko galo atu se mātua e tokotasi.

4. E iloa pefea ne tatou me e amanaia eiloa a Ieova ki kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei?

⁴ Ne isi ne kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei i taimi o te Tusi Tapu. E taku mai faeloa i te Tusi Tapu a “tama‵liki ko seai ne mātua” mo “fāfine ko ‵mate olotou avaga.” (Esoto 22:22; Teutelonome 24:19-21; Iopu 31:16-22) Ne seki manatu māmā a Ieova te Atua ki olotou fakalavelave. E fai mai te faisalamo me i te Atua “e tausi ne ia tama‵liki ko seai ne mātua, e puipui ne ia fāfine ko ‵mate olotou avaga.” (Salamo 68:5) E mautinoa eiloa, me e manavase foki a Ieova ki kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei i aso nei! E tonu, e tuku mai i tena Muna a akoakoga fakavae kolā e mafai o fesoasoani atu ke manuia olotou taumafaiga.

KE ILOA ‵LEI A GALUEGA MASANI A TE KĀIGA

5. Se a te fakalavelave muamua e fe‵paki mo mātua taka?

⁵ Mafaufau ki te tausiga o se kāiga. Ne fai ‵tonu mai se fāfine telā ne ‵tala tena avaga: “E uke a taimi e manako ei koe ke isi se tagata i te kāiga, e pelā mo taimi ko kamata ei o pakēkē te motokā kae e se iloa ne koe te koga e pakēkē i ei.” Kāti e penā foki te ‵poi o tāgata fatoā ‵tala olotou avaga io me ko ‵mate olotou avaga ona ko te uke o galuega masani kolā e ‵tau o fai nei ne latou i te kāiga. Kae e maua eiloa ne tama‵liki a lagonaga sē ‵lei māfai ko fai valevale penā te tulaga o te kāiga.

6, 7. (a) Se a te fakaakoakoga ‵lei telā ne tuku mai ne “se avaga telā e fakatuagagina” i te Faataoto? (e) E mafai pefea o fesoasoani atu a te loto finafinau o fai a galuega i te fale ki kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei?

⁶ Se a te fesoasoani e mafai o maua? Ke onoono ki te fakaakoakoga telā e tuku mai ne “se avaga telā e fakatuagagina” i te Faataoto 31:10-31. Ko se faka‵tau eiloa i te fakaofoofogia o ana mea e fai​—te fakatauatuga o mea, te ‵togimaiga o mea, te suisui, te kuka, te ‵togiga o laukele, te fai fatoaga, mo te fakagaluegaga o se pisinisi. Se a te mea ne fesoasoani atu ki a ia? Ko tena loto finafinau o galue i itula e uke o te aso kae e ala vave o kamata ana galuega. A ia se fafine telā e fakatoka faka‵lei ana galuega, e tuku atu nisi galuega ki nisi tino kae fai foki ne ia a nisi galuega ke tausi atu ei ki nisi tino. E se tioa eiloa o tavae atu ki tou fafine!

⁷ Kafai koe se mātua taka, ke na maua ne koe te loto finafinau o fai au galuega i te fale. Fai ke fiafia tonu koe i te faiga o galuega penā, me e fesoasoani malosi atu a te mea tenei ke maua ne au tama‵liki te fiafia. Kae e tāua eiloa a te faiga o aofaga mo fakatokaga ‵lei. E fai mai te Tusi Tapu: “Fai faka‵lei au aofaga kae ka uke au mea.” (Faataoto 21:5) Ne fai mai se tamana taka e tokotasi: “E se mafaufau sāle au ki meakai seiloga ko fiakai au.” Kae ko meakai kolā e aofaga faka‵lei e uke atu a mea aogā e maua i ei i lō te fai fakavave fua. Kāti e mafai foki o tauloto koe ki te faiga o nisi galuega i te fale. Mai te ‵sala atu ki se fesoasoani mai taugasoa ‵poto, tusi, mo tino ata‵mai, ne mafai ei ne nisi mātua [fāfine] taka o pēni, faite a paipa vai, kae faite foki a tamā mea ma‵sei i motokā.

8. E mafai pefea o fesoasoani atu a tama‵liki a mātua taka ki galuega i te fale?

⁸ E mata, se mea ‵lei ke fai atu ki tama‵liki ke fesoasoani i te faiga o galuega? Ne fai mai se mātua taka e tokotasi: “E manako eiloa koe ke fakafeoloolo aka a mea ona ko te seai o sau avaga mai te fakafaigofie aka o mea mō tama‵liki.” E mafai o malamalama tatou i te mea tenā kae kāti e se ko te ‵toe mea ‵lei tenā mō te tamaliki. Ne tuku atu a nisi galuega ‵tau ki talavou kolā e ma‵taku ki te Atua i taimi o te Tusi Tapu. (Kenese 37:2; Pese a Solomona 1:6) Tela la, e tiga eiloa e fakaeteete koe ke mo a ma tō fakafi‵ta atu ki au tama‵liki, ka poto eiloa koe māfai e tuku atu a nisi galuega ke fai ne latou, e pelā mo te ‵fuluga o tifa mo te ‵teuga o olotou potu ‵moe. Kaia e se fai fakatasi ei ne koutou a nisi galuega? E mafai eiloa o fakafiafia malosi te faiga tenei.

TE TULAGA FAIGATA I MEA E TAUSI EI TE OLA

9. Kaia e masani ei o fe‵paki a mātua taka mo tulaga faiga‵ta i mea tau tupe?

⁹ E faigata eiloa ki mātua taka e tokouke a te faiga ke lava a mea e tausi ei te ola, kae maise eiloa ki mātua fo‵liki kolā e seki a‵vaga.a I fenua kolā e isi i ei se fesoasoani mai te malo, kāti se faiga poto ke na fakaaogā te avanoaga tenā ke oko ki te taimi e maua ei se galuega. E fakasaoloto ne te Tusi Tapu a Kelisiano ke fakaaogā a vaegā fakatokaga konā māfai e manakogina. (Loma 13:1, 6) E tai ‵pau eiloa a mea faiga‵ta e fe‵paki mo fāfine ko ‵mate olotou avaga mo fāfine ko ‵tala olotou avaga. Ko oti ne faimālōgina a nisi o latou ke toe ‵sala ki galuega ‵togi mai tua o te fia o tausaga ne ga‵lue ei latou i te fale, kae e masani o maua fua a galuega kolā e se ‵lasi a ‵togi i ei. Ne mafai ne nisi o latou o faka‵lei aka te lotou tulaga mai te lotou aofia i polokalame kolā e fakamasani ei ki te faiga o galuega ‵togi io me ko kōsi toe‵toe i akoga.

10. E mafai pefea o fakamatala atu ne se mātua taka ki ana tama‵liki te pogai e ‵tau ei o ‵sala sena galuega ‵togi?

¹⁰ Ke mo a ma poi koe māfai e se fia‵fia au tama‵liki i tou ‵sala atu ki se galuega, kae ke mo a ma fanoanoa koe i ei. I lō te fai penā, fakamatala atu ki a latou te pogai e ‵tau ei koe o galue, kae fesoasoani atu foki ke malamalama me e manako a Ieova ke tausi atu koe ki a latou. (1 Timoteo 5:8) E oko mai te taimi ka ‵fuli ei te kilokiloga a te tokoukega o tama‵liki. Kae taumafai ke lasi tou taimi e ‵nofo fakatasi ei mo latou i tafa o tau galuega. E mafai foki o fesoasoani atu a vaegā faifaiga a‵lofa penā ke fakafeoloolo aka ei te manavase ki so se fakalavelave i mea tau tupe telā e fepaki mo te kāiga.​—Faataoto 15:16, 17.

KO OI E ‵TAU O TAUSI ATU KI TE KĀIGA?

11, 12. Ne a tapulā e ‵tau o fakaeteete i ei a mātua taka, kae e mafai pefea o fai ne latou te mea tenā?

¹¹ Se mea masani ke maua ne mātua taka mo olotou tama‵liki se vā pili ‵ki, kae e ‵tau eiloa o fakaeteete ke mo a ma soli a tapulā kolā e tuku mai ne te Atua i te vā o mātua mo tama‵liki. E pelā mo te fakamoemoe o se mātua taka ke fai ne tena tamaliki tagata a tiute o te tagata i te kāiga māfai ko tupu se fakalavelave lasi io me e fai ne ia tena tamaliki fafine e pelā me se taugasoa pili, mai te fakaasi faka‵sau atu o ana fakalavelave totino ki ei. A te faiga penā e se ‵lei, e fai ei se tamaliki ke māfatia io me kāti ka ‵numi ei tena mafaufau.

¹² Fakatalitonu atu ki au tama‵liki, me ka tausi atu koe ki a latou, e pelā me ko te lotou mātua​—kae e se ko tama‵liki ke tausi mai. (Fakatusa ki te 2 Kolinito 12:14.) Kāti e manako koe i nisi taimi ki nisi manatu fesoasoani io me ko te fesoasoani mai nisi tino. Ke ‵sala atu ki ei mai toeaina Kelisiano io me ko fāfine Kelisiano kolā ko ma‵tua ‵lei, kae e se mai i au tama‵liki fo‵liki.​—Tito 2:3.

TE FAKATUMAUGA O POLOPOLOKIGA

13. Se a te fakalavelave e uiga ki te faiga o polopolokiga e mafai o fepaki mo se mātua [fafine] taka?

¹³ Kāti e se faigata ki se tagata ke fai atu a polopolokiga, kae e iku loa o faigata ki se fafine i te feitu tenei. E fai mai se mātua taka e tokotasi: “E maua eiloa ne aku tama‵liki tāgata a foitino mo leo o tāgata ma‵tua. E faigata eiloa i nisi taimi ke mo a ma fakaasi atu tou fakalotolotolua io me ko tou vāivāi māfai e fakatusa ki a latou.” E se gata i ei, kāti koi fanoanoa koe i te mate o tau avaga pele, io me kāti koi ma‵sei ou lagonaga io me koi kaitaua koe i te ‵talaga o te lū avaga. Kafai e maua ne koulua mo tau avaga mua te saolotoga ki te lū tamaliki, e iku loa o manavase koe māfai e fia ‵nofo fakatasi tau tamaliki mo tau avaga mua. E mafai eiloa o fai ne vaegā tulaga penā ke fakafaigata ei te faiga o polopolokiga paleni.

14. E mafai pefea o fakatumau ne mātua taka se kilokiloga paleni e uiga ki te faiga o polopolokiga?

¹⁴ E fai mai te Tusi Tapu me kafai e tuku faitalia fua ‘se tamaliki sē fakalogo, ka masiasi ei tena mātua.’ (Faataoto 29:15) E maua eiloa ne koe te fesoasoani mai i a Ieova te Atua i te faiga mo te tausiga o tulafono faka-te-kāiga, tela la, ke mo a ma talia ne koe ke masei tou loto, ke fanoanoa, io me ke mataku koe. (Faataoto 1:8) Ke mo a ma gutugutulua koe i akoakoga fakavae i te Tusi Tapu. (Faataoto 13:24) Taumafai ke fakaasi atu a uiga faigo‵fie, kae ke ‵mautakitaki i te faiga o te mea tonu. E oko mai eiloa te taimi ka talia ei ne te tokoukega o tama‵liki a mea konā. Kae ka manako eiloa koe ke mafaufau ki lagonaga o au tama‵liki. E fai mai se tamana taka e tokotasi: “E ‵tau eiloa o fai atu aku polopolokiga mo te loto malamalama ona ko te lotou ‵poi i te seai o se lotou mātua. E faipati atu au ki a latou i so se avanoaga. E maua eiloa ne matou a ‘taimi ‵gali ke sau‵tala fakatasi’ māfai ko fakatoka ne matou omotou meakai mō te afiafi. Tenā eiloa te taimi e fakaasi mai ei olotou lagonaga ‵loto ki a au.”

15. Se a te mea e ‵tau o ‵kalo keatea mai i ei se mātua telā ne ‵tala tena avaga māfai ko faipati atu e uiga ki tena avaga mua?

¹⁵ Kafai ne ‵tala tau avaga, e seai eiloa se mea ‵lei e maua māfai e fakamasei faeloa ne koe tau avaga mua. E fakalogo‵mae atu ki tama‵liki a kinauga a olotou mātua kae ka fakavāivāi aka ei te lotou āva ki a laua tokolua. Tela la, ke ‵kalo keatea mai te faiga o vaegā pati fakalogo‵mae, penei: “A koe e soko loa ki tou tamana!” Faitalia me ne a logo‵maega ne fai ne tau avaga mua, koi fai eiloa a ia mo fai te mātua o tau tamaliki, telā e manako ki te alofa, te amanaia, mo polopolokiga mai i ana mātua katoa.b

16. Ne a fakatokaga faka-te-agaga kolā e ‵tau o fai mo fai se vaega masani o polopolokiga i se kāiga telā e tokotasi te mātua i ei?

¹⁶ E pelā mo fakamatalaga i mataupu mai mua atu, e aofia i te polopolokiga a akoakoga mo fakatonutonuga, e se ko te fakasalaga fua. E mafai eiloa o faka‵seke ki fakalavelave e uke mai te faiga o se polokalame ‵lei o akoakoga faka-te-agaga. (Filipi 3:16) A te kau atu faeloa ki fakatasiga Kelisiano se mea eiloa e ‵tau o fai. (Epelu 10:24, 25) Kae penā foki loa mo te faiga o se akoga faka-te-Tusi Tapu a te kāiga i vaiaso katoa. E tonu, e se faigofie faeloa ke fakatumau se vaegā akoga penā. E fai mai se mātua galue malosi e tokotasi, penei: “I te fakaotiga o te aso, e manako eiloa koe o malōlō. Kae e fakatoka faka‵lei eiloa ne au toku mafaufau ke sukesuke fakatasi maua mo taku tamaliki fafine, ona ko toku iloa me se mea eiloa e ‵tau o fai. Ko se faka‵tau eiloa tena fiafia ki te mā akoga faka-te-kāiga!”

17. Ne a mea e mafai o tauloto ne tatou mai te putiakaga ‵lei o te taugasoa o Paulo, ko Timoteo?

¹⁷ Ne akoako atu eiloa ne te mātua mo te tupuna o te taugasoa o te apositolo ko Paulo, ko Timoteo, a akoakoga fakavae i te Tusi Tapu​—kae e manino ‵lei me e se ko tena tamana. Kae ne fai eiloa a Timoteo mo fai se Kelisiano malosi ‵ki! (Galuega 16:1, 2; 2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) E mafai foki o maua ne koe a ikuga ‵lei māfai e taumafai koe o puti aka au tama‵liki “i te olaga ‵lei mo akoakoga faka-Kelisiano.”​—Efeso 6:4.

KE MANUMALO I TE OLAGA SĒ SOLOGA

18, 19. (a) E mafai pefea o oko atu a lagonaga o te nofo taka ki se mātua taka? (e) Ne a pati fakatonutonu e mafai o fesoasoani atu ke pule faka‵lei atu ei ki lagonaga faka-te-foitino?

¹⁸ Ne fai mai mo te fanoanoa se mātua taka e tokotasi: “Kafai ko foki mai au ki te fale kae lavea ne au a feitu e fa o toku fale, maise eiloa māfai ko ‵moe a tama‵liki, ko lagona ei ne au a te masei o te nofo tokotasi.” E tonu, a te sē sologa ko te fakalavelave lasi eiloa e tasi e fe‵paki sāle mo mātua taka. Se lagonaga masani ke manako se tino ki se fesokotakiga ‵pili telā e maua fua i te tauavaga. Kae e mata, e ‵tau o taumafai se tino ke faka‵lei aka te fakalavelave tenei i so se auala? I aso o te apositolo ko Paulo, ne talia ne nisi fāfine koi fo‵liki kolā ko ‵mate olotou avaga a “manakoga o te foitino, ko te mea eiloa ko ‵fuli keatea latou mai i a Keliso.” (1 Timoteo 5:11, 12) A te taliaga o manakoga o te foitino ke taofi aka ei a manakoga faka-te-agaga e lasi ‵ki tena fakamaseiga.​—1 Timoteo 5:6.

¹⁹ Ne fai mai se tagata Kelisiano: “E ma‵losi ‵ki a manakoga fakatauavaga, kae e mafai eiloa o pule atu koe ki ei. Kafai e oko mai se mea penā ki tou mafaufau, e se ‵tau eiloa o mafaufau faeloa koe ki ei. E ‵tau o tapale fakavave keatea ne koe mai i tou mafaufau. E fesoasoani atu foki māfai e mafaufau koe ki tau tamaliki.” E polopoloki mai penei te Muna a te Atua: “Fakagata a uiga faka te lalolagi i loto i a koutou, penei mo mea konei: te fina lalolagi.” (Kolose 3:5) Kafai e taumafai koe o katikati tau kai, e mata, ka faitau koe ki mekesini kolā e aofia i ei a ata o mea‵kai ‵gali, io me ka fesokotaki atu koe ki tino kolā e fai‵pati faeloa ki meakai? Ikai, e se tāitāi eiloa! E penā foki te ‵tonu o te mea tenā e uiga ki manakoga o te foitino.

20. (a) Ne a mea fakama‵taku e faka‵tali mai mō tino kolā e fai famau ki tino sē tali‵tonu? (e) Ne fakafesagai atu pefea a tino taka i te senitenali muamua mo aso nei ki lagonaga ma‵sei o te nofo taka?

²⁰ Ko oti ne fai famau a nisi Kelisiano mo tino sē tali‵tonu. (1 Kolinito 7:39) E mata, ne faka‵lei aka ei olotou fakalavelave? Ikai. Ne polopoloki mai penei se fafine Kelisiano telā ne ‵tala tena avaga: “E isi aka se mea telā e sili atu tena masei i lō te nofo taka. Ko te avaga ki te tino telā e se ‵tau o avaga ki ei!” E seai eiloa se fakalotolotolua me ne isi ne taimi e fe‵paki ei a Kelisiano taka mo fakalavelave o te nofo taka, kae ne tumau eiloa i te fakalave‵lave a tino ‵poto i te ‘fakaafe ne latou a fakaa‵lofa ki olotou fale kae mulumulu ne latou a vae o tino o te Atua, e fesoasoani atu foki ki tino e maua ne fakalavelave faiga‵ta.’ (1 Timoteo 5:10) E fakalave‵lave malosi foki loa a Kelisiano fakamaoni i aso nei kolā ko leva ne faka‵tali i tausaga e uke ke maua ei se avaga telā e mataku ki te Atua. Ne kamata o āsi atu se fafine Kelisiano ko mate tena avaga kae ko 68 ana tausaga ki nisi fāfine ko ‵mate olotou avaga māfai ko kamata o lagona ne ia a lagonaga sē ‵lei o te nofo taka. Ana muna: “E iloa ne au me kafai e fai ne au a vaegā āsiga penei, te faiga o galuega i te fale mo te tausi faka‵lei atu ki toku malosi faka-te-agaga, e seai eiloa se taimi e fanoanoa ei au.” A te akoako atu ki nisi tino e uiga ki te Malo o te Atua ko te ‵toe galuega ‵lei eiloa kae aogā.​—Mataio 28:19, 20.

21. Se a te auala e mafai ei o fesoasoani atu a ‵talo mo maopoopoga ‵lei ke manumalo ei i lagonaga o te nofo taka?

²¹ E iloa ne tatou me e seai eiloa se faka‵leiga fakavavega ki te olaga sē sologa. Kae e mafai eiloa o kufaki i ei fakatasi mo te malosi mai i a Ieova. E maua eiloa te vaegā malosi tenā māfai se Kelisiano e “‵soko faeloa te ‵talo ki a ia i te ao mo te po mō se fesoasoani.” (1 Timoteo 5:5) A te ‵talo ‵soko atu ko te fakamolemole atu mo te loto finafinau, ko te akai atu mō se fesoasoani, kāti mai te fakatagi atu mo loimata. (Fakatusa ki te Epelu 5:7.) A te taku ‵tonu atu o ou fakalavelave ki a Ieova “i te ao mo te po” e mafai eiloa o fesoasoani atu. E se gata i ei, a te maopoopo fakatasi i se auala ‵lei e mafai eiloa o fakafeoloolo aka ei te sē sologa. E auala i maopoopoga ‵lei, e mafai eiloa o maua ne se tino a fakamalosiga “a‵lofa” kolā e fakamatala mai i te Faataoto 12:25.

22. Ne a manatu ‵lei ka fesoasoani mai māfai ko oko mai a lagonaga o te nofo taka i nisi taimi?

²² Kafai e oko mai a lagonaga o te nofo taka i nisi taimi​—e pelā eiloa mo te masani​—ke na masaua la me e seai eiloa se tino e ‵lei katoatoa tena olaga. A te ‵tonuga loa, a “otou taina kelisiano i te lalolagi kātoa” e logo‵mae eiloa i auala kese‵kese. (1 Petelu 5:9) Ke ‵kalo keatea mai te mafaufau ‵soko ki mea ne ‵tupu i aso ko ‵teka. (Failauga 7:10) Ke mafaufau ki mea ‵gali kolā ko maua nei ne koe. Kae e sili atu i ei, ke na fakaiku aka ke fakatumau ne koe tou fakamaoni kae ke fai foki te loto o Ieova ke fiafia.​—Faataoto 27:11.

AUALA E FESOASOANI ATU EI A NISI TINO

23. Se a te tiute e maua ne taina Kelisiano ki mātua taka i te fakapotopotoga?

²³ E se faka‵tau eiloa i te tāua o te fesoasoani mo te ‵lago malosi mai o taina Kelisiano. E fai mai te Iakopo 1:27: “Tenei te mea e taku ko te lotu mo te ‵lei i mua o te Atua te Tamana: ko te tausi koutou ki tama‵liki ko ‵mate olotou mātua, mo fāfine ko ‵mate olotou avaga i olotou puapuagā.” E tonu, e maua eiloa ne Kelisiano te tiute ke fesoasoani atu ki kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei. Ne a nisi auala aogā e mafai ei o tuku atu se fesoasoani?

24. I auala fea e mafai ei o fesoasoani atu ki kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei māfai e manakogina?

²⁴ E mafai eiloa o fesoasoani atu i te feitu faka-te-foitino. E fai mai te Tusi Tapu: “Kafai se tino e maumea, kae e matea foki ne ia a tena taina e mativa, kae e se alofa ki a ia; e mafai pefea o molimau mai i a ia e alofa ki te Atua i tena loto?” (1 Ioane 3:17) A te pati mua i te ‵gana Eleni mō te “matea,” e se fakauiga fua ki te fakamakila atu, kae ko te kilo ‵tonu atu. E fakaasi mai i te mea tenei me i te Kelisiano alofa e mafai o kamata o fakamasani mo tulaga mo manakoga o te kāiga. Kāti e ma‵nako malosi latou ki tupe. Kāti e ma‵nako a nisi tino ki se fesoasoani ke faite aka a koga ma‵sei o te fale. Io me kāti e fakatāua fua ne latou se ‵kamiga ki se ‵kaiga i ‵tou fale io me se fakatasiga fakafiafia.

25. E mafai pefea o fakaasi atu ne taina Kelisiano a te alofa atafai ki mātua taka?

²⁵ E se gata i ei, e fai mai te 1 Petelu 3:8: “E ‵tau o tasi katoa otou mafaufauga pelā foki mo otou lagona; ke fakatau a‵lofa koutou e pelā mo ne tautaina, ke fakatau atafai kae loto ma‵lalo foki koutou.” E fai mai se mātua taka e tokotasi telā e tokoono ana tama‵liki: “Ko se faka‵tau eiloa i te faigata kae i nisi taimi ko lasi taku amoga e amo. Kae i nisi taimi e fai mai a taina io me ko tuagane ki a au: ‘Joan, ko oko eiloa i te ‵lei o au taumafaiga. Ka aogā eiloa a mea kolā e iku mai i ei.’ E fesoasoani ‵ki mai a te iloa atu me e mafau‵fau a nisi tino ki a koe kae e atafai malosi mai foki latou.” E masani eiloa o ma‵goi a taumafaiga a fāfine Kelisiano ma‵tua i te fesoasoani atu ki fāfine fo‵liki kolā e fai mo fai ne mātua taka, mai te fakalogo‵logo atu ki a latou i taimi e fe‵paki ei latou mo fakalavelave kolā e se ‵tau o sau‵tala ki ei mo se tagata.

26. E mafai pefea o fesoasoani atu a tāgata Kelisiano ma‵tua ki tama‵liki e seai ne tamana?

²⁶ E mafai foki o fesoasoani atu a tāgata Kelisiano i nisi auala. Ne fai mai te tagata amiotonu ko Iopu: “E fesoasoani foki au ki tama‵liki seai ne mātua, kolā ko seai se koga e olo ki ei.” (Iopu 29:12) E ‵saga atu foki a nisi tāgata Kelisiano i aso nei ki tama‵liki kolā e seai ne olotou tamana i “te alofa [tonu] telā e maua mai i te loto ‵ma,” e aunoa mo lagonaga ma‵sei. (1 Timoteo 1:5) E aunoa mo te fakata‵mala ki olotou kāiga, e mafai o fakatoka ne latou i nisi taimi ke ga‵lue fakatasi latou mo tama‵liki penā i te galuega faka-Kelisiano kae ‵kami atu foki ke ‵kau mai ki te sukesukega io me ko fakafiafiaga a te kāiga. E mafai eiloa o fakasao ne te vaegā atafai penā se tamaliki e seai sena tamana mai i se auala masei.

27. Se a te fesoasoani telā e mafai o tali‵tonu katoatoa ki ei a mātua taka?

²⁷ Kae e ‵tau eiloa o ‘amo ne mātua taka olotou amoga.’ (Kalatia 6:5) E tiga te feitu tenā, e maua eiloa ne latou te alofa o taina mo tuagane Kelisiano, penā foki loa mo Ieova te Atua. E fai mai te Tusi Tapu e uiga ki a Ia: “E fesoasoani a ia ki fāfine ko ‵mate olotou avaga mo tama‵liki seai ne mātua.” (Salamo 146:9) E mafai eiloa o manuia a taumafaiga a kāiga kolā e taki tokotasi a mātua i ei fakatasi mo Tena fesoasoani alofa!