Fakamatalaga mō te Tusi mō Fakatasiga ko te ‵Tou Olaga Kelisiano mo te Galuega Talai

IANUALI 11-17

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | LEVITIKO 20-21

“E ‵Vae Kea‵tea ne Ieova Ana Tino”

it-1 1199

Tofi

Ko so se kope a te tino telā ne mate kae tuku ki tena sui io me ko tino kolā e ‵tau o maua ne latou; io me ko so se kope telā ne maua ne ia mai i ana tupuga io me ko te tino telā ne sui ne ia. A te veape Epelu telā ne fakaaoga ko te na·chalʹ (nauna, na·chalahʹ). E aofia i ei a te maua io me ko te tuku atu o se tofi io me se kope telā ne togi atu ne ana tupuga ki a ia e pelā me ko te sui pule. (Num 26:55; Esk 46:18) A te veape ko te ya·rashʹ e fakauiga i nisi taimi ki te “fai mo fai se sui,” kae i te ukega o taimi e fakauiga ki te “puke ma se tino” kae e sē se mea ne togi. (Ken 15:3; Lev 20:24) E fakauiga foki ki te “fakatakavale; afuli kea‵tea,” se faifaiga telā e masani o fai ne kautau. (Teu 2:12; 31:3) A te pati Eleni ko te kleʹros, ne ‵fuli ki te “tofi.”—Mat 27:35; Gal 1:17; 26:18.

it-1 317 ¶2

Manu Eva

Mai tua o te lolo, ne ofo atu ne Noa a “manu eva kolā e ‵ma” fakatasi mo manu vae fa e pelā me se taulaga. (Ken 8:18-20) Fakamuli ifo ne talia ne te Atua ke aofia a manu eva i meakai kolā e kai ne tino kae ko te toto fua e se ‵tau o kai. (Ken 9:1-4; fakatusa ki te Lev 7:26; 17:13.) A te ‘‵ma’ o nāi manu eva i taimi konā, se fakamaoniga ki te pogai ne talia ne te Atua ke fai mo fai a taulaga; e fakaasi mai ne te Tusi Tapu, me i te taliaga ke fakaaoga e pelā me ne meakai, e seai loa ne manu eva ne taku pelā me “e se ‵ma” ke oko loa ki te taimi ne fai ei te Tulafono faka-Mose. (Lev 11:13-19, 46, 47; 20:25; Teu 14:11-20) A fakamatalaga kolā ne fai me isi ne manu eva “e se ‵ma” mō fai a taulaga e se fakaasi mai i te Tusi Tapu. Kae tigā loa a manu eva ne manu kolā e kai ne latou a nisi manu eva io me ‵sala olotou meakai mai mea ma‵sei, e se ko manu eva katoa e fai penā. (Ke onoono ki te HOOPOE.) A te fakataputapuga tenei ne fakaseai i te taimi ne fai ei a te feagaiga fou, telā ne fakaasi faka‵lei ne te Atua i se fakaasiga ki a Petelu.—Gal 10:9-15.

Taemani Faka-te-Agaga

it-1 563

Katikatiga o te Foitino

Ne fakatapu i te Tulafono a te Atua ke katikati ne se tino a tena fotino ona ko te fanoanoa i se tino mate. (Lev 19:28; 21:5; Teu 14:1) A te pogai, ona ko Isalaelu se fenua tapu ki a Ieova, ko ana tino fakapito. (Teu 14:2) E ‵tau o ‵kalo kea‵tea a tino Isalaelu mai so se vaega o te ifo ki tupua. Tela la, a te fakaasiatuga o te fanoanoa mai te katikati o te foitino, se mea e se ‵tau o fai ne tino kolā e iloa ‵lei ne latou a te tulaga o te tino mate penā foki mo te fakamoemoega ki te toetuga. (Tan 12:13; Epe 11:19) E se gata i ei, a te fakataputapuga ki te katikati o te foitino, se auala e fakaasi atu ei ne tino Isalaelu a te āva ki te mea a te Atua ne faite, ko te foitino o te tino.

IANUALI 18-24

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | LEVITIKO 22-23

“‵Kaiga Fia‵fia mo te Lotou Aoga ki a Tatou”

it-1 826-827

‵Kaiga Fia‵fia o Falaoa sē Fakafete

A te aso muamua o te ‵Kaiga Fia‵fia o Falaoa sē Faka‵fete se maopoopoga ‵malu, kae se sapati foki. I te lua o aso, i a Nisani 16, e ave ki te faitaulaga se fusiga o fuataga muamua o kalite, telā ko te lakau muamua e fua i Palesitina. Mai mua o te ‵kaiga fiafia tenei e se ‵tau mo tino o ‵kai ki saito fou, falaoa, io me ko saito fou kolā ne tao. E ofo atu ne te faitaulaga a fuataga muamua konā ki a Ieova i se auala fakatusa mai te fakagasuesue ne ia o fusiga saito ki mua mo tua, kae ofo atu se tamā mamoe ‵lei telā ko tasi tena tausaga e pelā me se taulaga ‵sunu fakatasi mo te taulaga meakai telā ne palu tasi mo sinu, mo se taulaga o meainu. (Lev 23:6-14) E seai se fakatonuga ne tuku atu ke ‵sunu so se fuataga saito io me ko te falaoa telā e maua mai i ei i luga i te fatafaitaulaga, e pelā mo te faifaiga ne fai fakamuli ne faitaulaga. E se gata fua i te tuku atu o fuataga muamua e pelā me se taulaga i mua o tino, ne tuku atu foki se fakatokaga ki kāiga takitasi io me ko tino taki tokotasi ke tuku atu ne latou olotou mea kolā e maua i Isalaelu ke ofo atu e pelā me ne taulaga fakafetai i te taimi o te ‵kaiga fiafia tenei.—Eso 23:19; Teu 26:1, 2; onoono ki te FIRSTFRUITS.

Te Pogai e Tāua i ei. A te ‵kaiga ki falaoa sē faka‵fete i te taimi tenei e fetaui ‵lei mo fakatonuga ne maua ne Mose mai i a Ieova, kolā e tusi i te Esoto 12:14-20, kolā e aofia i ei a te fakatonuga tāua i te fuaiupu e 19: “E seai ne falaoa ne palu ki te isi e ‵tau o maua atu i otou fale i aso e fitu konā.” I te Teutelonome 16:3 a falaoa sē faka‵fete ne fakaigoa ki “falaoa o te puapuaga,” kae se fakamasauaga i tausaga katoa ki tino i Iutaia i te taimi ne tiakina fakavave ne latou a te fenua o Aikupito (kae ne seki lava te lotou taimi ke faka‵fete olotou falaoa [Eso 12:34]). Tenā ne masaua ei ne latou a te taimi ne faka‵sao ei latou mai te ‵nofo puapuaga kae pologa, e pelā mo pati a Ieova, “ko te mea ke masaua ne koe a te aso ne fano kea‵tea ei koe mai te fenua o Aikupito i tou olaga kātoa.” Kafai e mafau‵fau ki te lotou saolotoga e pelā me se fenua kae fakaasi atu foki ne latou me ko Ieova te Tino ne Faka‵sao ne ia latou, e fetaui ‵lei eiloa mo te pogai e fakamanatu ei ne latou a ‵kaiga fia‵fia muamua e tolu o te tausaga.—Teu 16:16.

it-2 598 ¶2

Penitekoso

E ‵tau o ‵kese a faifaiga e fai ki fuataga muamua o saito mai fuataga muamua o kalite. E ‵tau o tao ne koutou se lua vae sefulu o se efa o falaoa mata kae ‵lei (4.4 L; 4 dry qt) fakatasi mo mea faka‵fete ke maua a falaoa e lua. E ‵tau o aumai ne koutou “mai otou koga ‵nofo,” ko tena uiga e ‵tau o fai pelā mo falaoa kolā e fakaaoga ne koutou i aso takitasi i otou fale kae e se ko mea kolā e fakaaoga i tapuakiga ‵malu. (Lev 23:17) E avatu fakatasi a te mea tenei mo taulaga ‵sunu mo se taulaga mō agasala, kae e ‵tau o ofo atu e lua tamā mamoe tāgata e pelā me se taulaga ‵kai fakatasi. E fakagasue‵sue ne te faitaulaga a falaoa mo tamā mamoe i mua o Ieova mai te tuku atu o ana lima i lalo o falaoa mo vaega o tamā mamoe kae fakagasuesue ne ia ki mua mo tua e fakaasi atu ei me ofo atu ne ia a mea konā i mua o Ieova. Mai tua o te ofoatuga o falaoa mo tamā mamoe, ko tuku atu ei ke kai ne te faitaulaga e pelā me se taulaga ‵kai fakatasi.—Lev 23:18-20.

IANUALI 25-31

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | LEVITIKO 24-25

“Te Tausaga ko te Iupeli mo te Fakasaolotoga i Aso Mai Mua”

it-1 871

Saolotoga

Te Atua o te Saolotoga. A Ieova ko te Atua o te saolotoga. Ne fakasaoloto ne ia a tino Aikupito mai te ‵nofo pologa i Aikupito. Ne fai atu ne ia me kafai e faka‵logo latou ki ana fakatonuga, ka mafai o maua ne latou te salolotoga ke se toe fai pelā me ne tino ma‵tiva. (Teu 15:4, 5) Ne faipati a Tavita ki te “tokagamalie” i loto i taoa ma‵luga o Ielusalema. (Sal 122:6, 7) Kae fakaasi mai i te Tulafono me kafai ko mativa se tagata e mafai o fakatau atu ne ia a ia e pelā me se pologa ke mafai ei o maua a mea mo tausi a ia mo tena kāiga. Kae ne tuku atu ne te Tulafono a te saolotoga ki te tino Epelu tenei i te fitu o tausaga o tena taviniga e pelā me se pologa. (Eso 21:2) I te Iupeli telā ko te (taki 50 tausaga), ne folafola atu te saolotoga i te fenua ki ana tino katoa. A pologa Epelu katoa ne fakasaoloto, kae ne foki eiloa te tino ki tena laukele totino.—Lev 25:10-19.

it-1 1200 ¶2

Tofi

A te laukele se kope o te kāiga telā e ‵tau o tausi kae fakasolo i kautama kese‵kese o te kāiga, e se ‵tau o ‵togi atu ki tua ki te se-gata-mai. A te ‵togi o te laukele e fakavae ki lakau kolā e ola i luga i te laukele, a te ‵togi e ‵tau o fetaui mo te aofaki o tausaga e ‵toe mō te suā Iupeli, telā ko te taimi ka faka‵foki a mea katoa i luga i te laukele ki te tino i o ia te laukele māfai e seki magalo te togiga o mea mai mua o te Iupeli. (Lev 25:13, 15, 23, 24) Kae ko te tulafono foliki tenei e aofia foki ei a fale i fakai kolā e seai ne‵pui, kolā ko fai pelā me ne vaega o te laukele o te fenua. Kae pelā mo te fale i se fakai telā e ‵pui, a te saolotoga ke toe ‵togi mai te fale e ‵tau fua o tasi te tausaga mai te taimi ne fakatau atu i ei, kafai e se mafai o ‵togi ne ia i te fakaotiga o te tausaga tenā, ka puke te fale ne te tino telā ne ‵togi ne ia. Kae pelā mo fale i fakai o tino Levi, a te saolotoga ke toe ‵togi, e tumau eiloa ki te se-gata-mai me i tino Levi e seai se olotou tofi i luga i te laukele.—Lev 25:29-34.

it-2 122-123

Iupeli

Kafai e faka‵logo ki te tulafono o te Iupeli, ka mafai o faka‵sao a te fenua mai te tulaga fakafanoanoa e lavea ne tatou i aso nei, telā e lua a vaegā potukau, ko tino kolā e maumea ‵ki mo tino kolā e ma‵tiva ‵ki. A mea aoga e maua ne tino taki tokotasi ka fakamalosi aka ei a te fenua, me seai se tino ka pokotia kae tigaina i te mativa ona ko te se ‵lei o te tulaga i mea tau tupe, kae ko tino katoa ka fai tusaga ki te fenua mai i olotou taleni mo mea e mafai o fai ne latou. Mai fakamanuiaga e tuku mai ne Ieova e auala i te ‵fua o te laukele mo akoakoga kolā e tuku mai, kafai e faka‵logo a tino Isalaelu, ka mafai o fia‵fia latou mai lalo i te takitakiga telā e tuku mai fua e auala i tena fakapotopotoga tonu.—Isa 33:22.

Taemani Faka-te-Agaga

w09 9/1 22 ¶4

Māfai Koe ko Kaitaua

Kafai se tino Isalaelu ne ta ne ia te suā tino Isalaelu kae ne to i ei tena kanomata, e talia eiloa i te Tulafono ke tuku atu se fakasalaga telā e fetaui ‵lei. Kae tiga i ei, e se tuku atu ki te tino telā ne pakia ke pule loa i tena fakasalaga e fai ki te tino telā ne ta ne ia a ia io me se tino o tena kāiga. E manakogina i te Tulafono ke ave a te fakalavelave tenā ki tino pule‵pule—kolā ko famasino—ke fai se fakaikuga ‵lei. A te iloaga i te tino solitulafono io me ko te tino amio fakasauā e fakasala, ka fai ei ke mataku a ia ma toe fai a te mea tenā. Kae koi isi aka foki ne nisi mea e ‵tau o fai.

FEPUALI 1-7

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | LEVITIKO 26-27

“Te Auala ke Maua Fakamanuiaga a Ieova”

it-1 223 ¶3

Āva

Ona ko te auala telā ne fakaaoga ne Ieova a Mose mo ana faifaiga ki a ia, ne fakaasi atu ei ne Mose a ‵mana fakaofoofogia (Epe., moh·raʼʹ) i mua o tino o te Atua. (Teu 34:10, 12; Eso 19:9) A tino kolā ne fakatuanaki ne fakaasi atu ne latou a te ma‵taku ki te takitakiga a Mose. Ne iloa ne latou me ne faipati atu a te Atua e auala i a ia. E pelā foki mo te koga tapuaki o Ieova, e ‵tau foki mo tino Isalaelu o fakaasi atu a te āva ki ei. (Lev 19:30; 26:2) Ko tena uiga, ne ‵tau o fakaasi atu ne latou a te āva ki te koga tapuaki, mai te faiga o te tapuakiga i te auala telā ne fakatonu atu ne Ieova kae ola e ‵tusa mo mea katoa kolā ne fakatonu atu ne ia.

w91 3/1 17 ¶10

Ke Puipui Tou Loto ne te “Filemu o te Atua”

¹⁰ Ne fakatonu atu a Ieova ki te fenua: “Kafai e tumau koutou i te tau‵tali ki aku tulafono fakavae kae tausi aku fakatonuga kae faka‵logo ki ei, ka faka‵to ifo ne au a vaiua ki a koutou i te taimi tonu, kae ka ‵fua mai ne te laukele ana fuataga, kae ko lakau o te laukele ka ‵fua mai i ei a fuagalakau. Ka fai ne au ke filemu te fenua, kae ka ‵moe koutou e aunoa mo te ma‵taku ki se tino; ka afuli kea‵tea ne au a manu fakama‵taku o te vao mai te fenua, kae ka seai se pelu o te taua ka fanatu i loto i te otou fenua. Ka sasale au i loto i a koutou kae ka fai au mo otou Atua, kae ko koutou, ka fai koutou mo oku tino.” (Levitiko 26:3, 4, 6, 12) Ne mafai o maua ne Isalaelu te filemu me maua ne latou te puipuiga mai i olotou fili, kope e uke, mo te fesokotakiga pili mo Ieova. Kae faka‵na te mea tenei ki te lotou faka‵logo ki Tulafono a Ieova.—Salamo 119:165.

Taemani Faka-te-Agaga

it-2 617

Masaki

Ne Maua Ona ko te se Tau‵tali ki Tulafono a te Atua. Ne fakailoa atu ki te fenua o Isalaelu me kafai e se tausi latou ki te feagaiga a te Atua mo latou ka ‘aumai ne ia a masaki ki a latou.’ (Lev 26:14-16, 23-25; Teu 28:15, 21, 22) I te Tusi Tapu kātoa, a te malosi i te feitu faka-te-agaga mo te feitu faka-te-foitino, e isi sena sokoga ki fakamanuiaga a te Atua (Teu 7:12, 15; Sal 103:1-3; Fat 3:1, 2, 7, 8; 4:21, 22; Fks 21:1-4), kae ko masaki e isi sena sokoga ki te agasala mo te tulaga sē ‵lei katoatoa. (Eso 15:26; Teu 28:58-61; Isa 53:4, 5; Mat 9:2-6, 12; Ioa 5:14) Se mea tonu me i nisi taimi e fakaoko ‵tonu mai ne Ieova te Atua a te fakasalaga ki tino, pelā mo te taimi ne lepela i ei a Miliama, Usia, mo Keasi (Num 12:10; 2No 26:16-21; 2Tu 5:25-27), kae ko te ukega o taimi a famai mo masaki ne mea kolā e ‵tupu ona ko te tulaga agasala mo ikuga o agasala e fai ne tino io me ko fenua. Ne tau eiloa ne latou olotou mea ne ‵toki, kae ne logo‵mae olotou foitino ona ko pokotiaga mai i olotou mea ‵se. (Kal 6:7, 8) Kae pelā mo tino kolā ne fai ne latou a amioga fakatauavaga sē ‵tau, e fai mai te apositolo me “ne tuku atu ei ne te Atua a latou ke fai ne latou a amioga lai‵lai, ko te mea ke fakamasiasigina olotou foitino i a latou eiloa . . . kae ka maua ne latou te lotou fakasalaga e ‵tusa mo olotou mea ‵se e fai.”—Lom 1:24-27.

FEPUALI 8-14

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NUMELA 1-2

“E Fakatoka ne Ieova Ana Tino”

it-1 397 ¶4

Fakai

A te fakai o tino Isalaelu e lasi ‵ki. A tino ne fakamau olotou igoa e ‵tusa mo te 603,550 tāgata taua, fakaopoopo atu ki ei ko fafine mo tamaliki, tino ma‵tua mo tino se katoatoa, 22,000 tino Levi, kae “tokouke foki a tino valevale”—kāti te aofaki kātoa e ‵tusa mo te 3,000,000 io me tokouke atu. (Eso 12:38, 44; Num 3:21-34, 39) A te lasi o te fakai ne ‵nofo sāle i ei latou e se mautinoa kae fakatautau pelā me lasi ‵ki. I te taimi ne fakatu ei te lotou fakai telā e fakafesagai ki Ieliko i luga i te Koga Laugatasi o Moapi, ne fakamatala mai me ne ‵nofo eiloa latou mai “Peta-iesimota ke oko atu ki Apelu-sitima.”—Num 33:49.

Taemani Faka-te-Agaga

it-2 764

Fakamauga o Igoa

A te fakamauga o igoa e fai ki luga i igoa mo gafa e ‵tusa mo matakāiga io me ko kāiga ne ‵mai i ei. E uke atu a mea e aofia i ei i lō te fakamauga masani io me ko te lauga o tino. A te fakamauga o igoa kolā e fakaasi mai i te Tusi Tapu ne fai mō pogai kese‵kese, e pelā mo te togiga o lafoga, tiute o tino i te kautau, io me ko tofiga kolā e fai i te koga tapuaki (kae aofia i ei a tino Levi).

FEPUALI 15-21

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NUMELA 3-4

“Galuega e Fai ne Tino Levi”

it-2 683 ¶3

Faitaulaga

Mai Lalo i te Feagaiga o te Tulafono. I te taimi ne ‵nofo i ei a tino Isalaelu e pelā me ne pologa i Aikupito, ne fakatapu ne Ieova a toekimua katoa a tino Isalaelu mā ia i te taimi telā ne tamate ne ia a toekimua Aikupito i te sefulu o mala. (Eso 12:29; Num 3:13) A toekimua konei ne fai pelā me i a Ieova, kae ne fakaaoga latou ke tavini ki a ia i se auala fakapito. Ne mafai o fili ne te Atua a toekimua tāgata katoa a tino Isalaelu e pelā me ne faitaulaga mo tino tausi o te koga tapuaki. I lō te fai penā, ne puke fua ne ia a tāgata mai te matakāiga o Levi mō te taviniga tenei. Ona ko te pogai tenei, ne talia ei ne ia a uluma‵tua tāgata mai te matakāiga o Levi ke sui ne latou a uluma‵tua tāgata o nisi matakāiga e 12 (a tamaliki a Iosefa ko Efalaima mo Manase ne aofia e pelā me ne matakāiga e lua). I te lauga o tino, ne maua aka me 273 a uluma‵tua tāgata kolā e se ne tino Levi mai te tasi masina o fano ki luga e silia atu i tāgata Levi, telā ne fakatonu ne te Atua ke ‵togi latou ki se lima sekela ($11) i tino taki tokotasi mai te 273, a sene konā e tuku atu ki a Alona mo ana tama tāgata. (Num 3:11-16, 40-51) Mai mua o fai te togiga tenei ko oti ne ‵vae keatea ne Ieova a tāgata o te kāiga o Alona mai te matakāiga o Levi ke fai pelā me ne faitaulaga o Isalaelu.—Num 1:1; 3:6-10.

it-2 241

Tino Levi

Tiute. A tino Levi ne māfua mai i kāiga e tolu, ko tama tāgata a Levi ko Kelesona (Kelesoma), Koate, mo Melali. (Ken 46:11; 1No 6:1, 16) A kāiga takitasi konei ne ‵nofo i tafa o te faleie tapu i te koga lavaki. A te kāiga o Alona telā ne aumai i a Koate ne ‵nofo i te feitu ki mua o te faleie tapu ki te feitu ki saegala. A nisi tino Koate ne ‵nofo i te feitu ki saute, tino Kelesona ne ‵nofo i te feitu ki togala, kae ko tino Melali ne ‵nofo i te feitu ki mātū. (Num 3:23, 29, 35, 38) A galuega a tino Levi ko te fakatu, tapalepale kae ave a te faleie tapu. Kafai ko oko ki te taimi ko ‵tau o fakagasue i ei, a Alona mo ana tamaliki tāgata e tapale ne latou a te ‵pui laugatu telā e ‵vae i ei a te Potu Tapu mai te Potu Tafasili i te Tapu kae ufi ne latou a te pusa o te feagaiga, a fatafaitaulaga, mo nisi meaafale tapu. A tino Koate e ave ne latou a mea konei. A tino Kelesona e ave ne latou a laugatu, ufi, ‵pui laugatu, ‵pui laugatu o te koga ateatea, mo uka (ko uka loa o te faleie tapu), kae ko tino Melali e ave ne latou a felemi laupapa, pou, lagolago, pine o te faleie mo olotou uka (ko uka o te koga ateatea mai tua o te faleie tapu).—Num 1:50, 51; 3:25, 26, 30, 31, 36, 37; 4:4-33; 7:5-9.

it-2 241

Tino Levi

I aso o Mose ko te 30 tausaga telā e fai ei ne se tino Levi ana tiute katoa, e pelā mo te avega o te faleie tapu mo ana mea katoa māfai ko fakagasue. (Num 4:46-49) A nisi tiute e mafai o fai mai te 25 tausaga, kae e se ko galuega ‵mafa e pelā mo te avega o te faleie tapu. (Num 8:24) I taimi o te Tupu ko Tavita, ne tuku ifo a tausaga ki te 20. Te pogai ne fai ei ne Tavita ona ko te faleie tapu (telā ka sui ki te faletapu) ko se manakogina ke aveave. A tiute e fai i te taviniga e ‵tau o gata i te 50 tausaga. (Num 8:25, 26; 1No 23:24-26; onoono ki te AGE.) E ‵tau mo tino Levi o iloa ‵lei ne latou a te Tulafono, me ‵tau o faitau ne latou i mua o tino katoa kae akoako ne latou ki tino.—1No 15:27; 2No 5:12; 17:7-9; Nee 8:7-9.

FEPUALI 22-28

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NUMELA 5-6

“E Mafai Pefea o Fakaakoako Koe ki Tino Naseli?”

it-2 477

Tino Naseli

E tolu a fakatakitakiga ne tuku atu ki tino Naseli māfai e fai olotou tautoga: (1) E se ‵tau mo latou o inu ki meainu ma‵losi; e se ‵tau foki mo latou o ‵kai ki so se mea ne maua mai i fuagavine, faitalia me e se ‵pala, e ‵pala, io me malō, e se inu foki ki so se sua mai ei, faitalia me koi fou, ne faka‵vi, io me ko te vinika. (2) E se ‵tau o ‵kati a laulu i olotou ulu. (3) E se ‵tau o patele ki se foitino mate, faitalia se kāiga pili o latou—tamana, mātua, taina io me se tuagane.—Num 6:1-7.

Tautoga Fakapito. A te tino telā e fai ne ia a te tautoga fakapito tenei “e ‵tau o ola a ia e pelā me se Naseli [ko tena uiga ne tuku atu io me ne ‵vae keatea] ki a Ieova” kae e se ko tena uiga ke maua a tavaega mai tino ona ko te olaga fakataputapu telā e ola i ei a ia. I lō te fai penā, e ‵tau eiloa o “fakatapu a ia ki a Ieova i aso katoa e fai a ia e pelā me se Naseli.”—Num 6:2, 8; fakatusa ki te Ken 49:26.

A mea kolā e fai ne tino Naseli e tāua ‵ki kae aoga i te tapuakiga ki a Ieova. E pelā mo te faitaulaga sili telā e se ‵tau o patele ki se foitino mate ke oko foki loa ki sena kāiga pili ona ko tena tulaga ‵malu, e ‵tau foki o fai penā te tino Naseli. A te faitaulaga sili mo faitaulaga fesoasoani e se ‵tau o inu ki uaina io me ko meainu ma‵losi māfai e fai olotou tiute tapu i mua o Ieova ona ko te tāua o te lotou tōfiga.—Lev 10:8-11; 21:10, 11.

E se gata i ei, a te tino Naseli (Epe., na·zirʹ) “e ‵tau o tumau a ia i te tulaga tapu mai te faka‵loaga o ana laulu,” e pelā me se fakailoga ke mafai o laveagofie a tena tulaga tapu e pelā me se tino Naseli. (Num 6:5) A te pati Epelu foki loa tenā na·zirʹ ne fakaaoga ki vine kolā “ne seki velevele” i te taimi o te Sapati tapu mo tausaga o te Iupeli. (Lev 25:5, 11) E se gata i ei, a te mea malipolipo i te feitu ki mua o te pulou laugatu o te faitaulaga sili, e tusi ei a pati “A Ieova e ‵malu,” ne fakaigoa a te mea tenā ki te “fakailoga tapu o te tukuatuga [Epe., neʹzer, mai te mafuaga o te pati ko te na·zirʹ].” (Eso 39:30, 31) E penā foki a kalauna kolā ne pei sāle ne tupu o Isalaelu ne fakaigoa foki ki neʹzer. (2Sa 1:10; 2Tu 11:12; onoono ki te CROWN; DEDICATION.) I te fakapotopotoga Kelisiano e fai mai te apositolo me i fafine e ‵tau o faka‵loa olotou ulu i lō te pulou olotou ulu ki se laugatu. A te mea tenā se fakamasauaga ki a ia me ‵kese tena tulaga mo te tagata; e ‵tau o fakalogo a ia ki tena avaga mai lalo i te fakatokaga a te Atua. A vaegā fakatokaga penā—sē ‵kati o te ulu (e se mata ‵tau ki te tagata), te ‵kalo katoatoa kea‵tea mai te uaina mo te manakoga ke tumau i te ‵ma kae ke mo a e lailai—e fakaasi atu ei ki te tino Naseli telā ne tukugina atu a te tāua ke fakataputapu a ia kae ke fakalogo katoatoa ke fai te loto o Ieova.—1Ko 11:2-16; onoono ki te HAIR; HEAD COVERING; NATURE.

Taemani Faka-te-Agaga

w05 1/15 30 ¶2

Fesili Mai Tino Fai‵tau

A Samasoni se tino Naseli kae ‵kese tena tulaga. Mai mua o fanau a Samasoni, ne fai atu a Ieova ki tena mātua: “Kiloke! A koe ka faitama kae fanau ne koe se tamaliki tagata, kae ke seai eiloa se ‵vele e patele ki tena ulu, me i te tamaliki ka fai pelā me se Naseli ki te Atua mai te taimi e fanau ei, kae ka takitaki ne ia te faka‵saoga o tino Isalaelu mai lima o tino Filisitia.” (Famasino 13:5) E seki ai se tautoga ne fai ne Samasoni e pelā me se Naseli. A ia

ne fili ne te Atua ke fai pelā me se Naseli kae ka fai a ia e pelā me se Naseli i tena olaga kātoa. A te fakataputapu ke mo a e patele ki se foitino mate e se fakagalue ki a ia. E mafai pefea o toe kamata tena olaga e pelā me se Naseli māfai a ia ne fanau mai loa ke fai penā? E lavea faka‵lei atu i ei me i te fai pelā me se Naseli i te olaga kātoa e ‵kese mai tino kolā ne ofo atu ke fai pelā me ne Naseli.