Fakamatalaga mō te Tusi mō Fakatasiga

SETEMA 5-11

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA| 1 TUPU 9-10

“Tavae Atu ki a Ieova mō Tena Poto”

w99 7/1 30 ¶6

Se Asiga Telā ne Maua Mai ei se Taui Gali

I tena fetauiga mo Solomona, ne kamata o tofotofo ne te tupu fafine a tou tagata ki “fesili faiga‵ta.” (1 Tupu 10:1) A te pati Epelu telā ne fakaaoga i konei e mafai o ‵fuli ki te “tupua.” E se ko tena uiga me ne fai ne te tupu fafine ke aofia a Solomona i tafaoga sē tāua. Kae gali me i te Salamo 49:4, ne fakaaoga i ei a te pati Epelu loa tenā, ke fakamatala mai i ei a fesili tāua e uiga ki te agasala, te mate, mo te faka‵saoga. E se taumate, ne sau‵tala te tupu fafine o Seepa mo Solomona ki mataupu tai ‵loto ke tofotofo aka i ei a te poto o tou tagata. E fai mai te Tusi Tapu me ne kamata tou fafine o “faipati atu ki a ia e uiga ki mea katoa i tena loto. Tenā ne tali ei ne Solomona ana fesili katoa. E seai eiloa se mea ne faigata ki te tupu ke fakamatala atu ki tou fafine.”—1 Tupu 10:2e, 3.

w99 11/1 20 ¶6

Ko Lasi te Kaimalie

Ona ko tena ofo i ana mea ne lagona kae lavea, ne tali atu te tupu fafine mo te loto maulalo: “E fia‵fia eiloa . . . au tavini kolā e ‵tu faeloa i ou mua o fakalogo‵logo ki tou poto!” (1 Tupu 10:4-8) Ne seki fakauiga a ia me ka fia‵fia a tavini a Solomona ona ko te gali o te koga e ‵nofo latou i ei. Kae ne manuia eiloa a tavini a Solomona me e mafai o fakalogo‵logo faeloa latou ki te poto o Solomona telā ne maua mai i te Atua. Ko oko loa i te gali o te fakaakoakoga a te tupu fafine o Seepa ki tino o Ieova i aso nei, kolā e maua ne latou a mea e uke e auala i te poto o te Mafuaga e pelā foki mo tena Tama ko Iesu Keliso!

w99 7/1 30-31

Se Asiga Telā ne Maua Mai ei se Taui Gali

Ne lavea ne te tupu fafine o Seepa a te poto o Solomona mo te lasi o te maumea i tena malo telā ne “ofo malosi eiloa tou fafine i ei.” (1 Tupu 10:4, 5) E fakauiga ne nisi tino a te tugapati tenei me ne “seai se mānava” o te tupu fafine. Kae ne fai mai te manatu o se tino poto e tokotasi me ne matapō tou fafine! Faitalia me tonu te manatu tenā io me ikai, kae ne ofo eiloa te tupu fafine i ana mea ne lagona kae lavea. Ne taku ne ia a tavini a Solomona me fia‵fia ona ko te mea e fakalogo‵logo faeloa ki te poto o te tupu, kae ne fakamanuia atu tou fafine ki a Ieova mō te fakasopoga o Solomona ke fai mo tupu. Tenā ne tuku atu ei ne tou fafine a meaalofa ‵togi ‵mafa ki te tupu. Kafai e ‵fuli a te aofaki fua o aulo ki tupe i aso nei, e nofo eiloa ki se $40,000,000. Ne tuku atu foki ne Solomona a meaalofa ki te tupu fafine, ko “so se mea ne manako kae fakamolemole mai a ia ki ei.”—1 Tupu 10:6-13.

Taemani Faka-te-Agaga

w08 11/1 22 ¶4-6

E Iloa ne Koe?

E pefea te uke o aulo a Solomona?

E fai mai te Tusi Tapu me i a Hilamo, te tupu o Tulo, ne ave ne ia e fa tane o aulo ki a Solomona, ne avatu foki ne te tupu o Seepa se aofaki tai ‵pau, kae e siliga atu mo te 15 tane aulo ne aumai ne fuāvaka a Solomona mai Ofeila. E fai mai te tala me i “te ‵mafa o aulo kolā ne maua ne Solomona i te tausaga e tasi e ‵tusa mo te 666 taleni aulo,” io me silia atu mo te 25 tane. (1 Tupu 9:14, 28; 10:10, 14) E mata, e tonu te mea tenei? E pefea te uke o aulo e mafai o maua ne kaigā tupu i aso mua?

E fai mai se tusitusiga mua, telā e fai mai a tino ‵poto me e fakatuagagina, me i te Falao ko Thutmose III o Aikupito (lua meleniuma T.L.M.) ne avatu ne ia se 13.5 tane o aulo ki te faletapu o Amun-Ra i Karnak. I te valu senitenali T.L.M., ne maua ne te tupu o Asulia ko Tiglath-pileser III e 4 tane o aulo e pelā me ne meaalofa mai Tulo, kae ne avatu ne Sargon II a te aofaki foki tenā o aulo e pelā me ne meaalofa ki atua o Papelonia. Ne lipoti mai foki me i te tupu ko Philip II o Maketonia (359-336 T.L.M.) ne keli aka ne ia e ‵tusa mo te 28 tane o aulo i tausaga takitasi mai koga keli aulo o Pangaeum i Thrace.

I te taimi ne puke ne te tama tagata a Philip ko Alesana te Sili (336-323 T.L.M.) a te fakai o Pelesia ko Susa, e fai pelā me ‵tusa mo te 1,180 tane o aulo ne puke ne ia mai konā kae toeitiiti ko tai kātoa te 7,000 tane mai i Pelesia kātoa. Tela la, kafai e faka‵pau ki lipoti konei, ko iloa atu me i fakamatalaga i te Tusi Tapu e uiga ki aulo a te tupu ko Solomona ne mea ‵tonu eiloa.

SETEMA 19-25

Taemani Faka-te-Agaga

w10 7/1 29 ¶5

E Lavea ne Ia a Mea ‵Lei

E tāua ‵ki a pati i te 1 Tupu 14:13, me akoako mai i ei se mea gali e uiga ki a Ieova mo mea e lavea ne ia i a tatou. Ke masaua la, me e isi se mea ‵lei ne “lavea” atu i a Avia. E mautinoa me ne iloilo ne Ieova te loto o Avia ke oko ki te taimi ko maua ei ne Ia se mea ‵lei i a ia. Kafai e faka‵tusa ki tino o tena kāiga, ne fai mai se tagata poto me i a Avia ne fai pelā me se penina “i loto i se fakaputugā kilikili.” Ne fakatāua ne Ieova tena aga‵lei kae taui atu ne ia, e auala i te fakaasiatuga o te alofa fakamagalo ki te tino e tokotasi tenei, telā ne vau mai se kāiga ma‵sei.

SETEMA 26–OKETOPA 2

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA| 1 TUPU 15-16

“Ne Gasuesue a Asa mo te Loto Malosi—E Mata, e Penā Foki Koe?”

w12 8/15 8 ¶4

“E Isi se Taui mō Au Galuega”

I te 20 tausaga mai tua o te ‵vaega o Isalaelu ki malo e lua, ne ‵fonu eiloa a Iuta i faifaiga ma‵sei kae fapaupau. I te taimi ne fai ei a Asa mo tupu i te 977 T.L.M., ne fai foki i te palesi o te tupu a te tapuakiga a tino Kanana kolā e fai ki atua o te fanafanau. Kae e ‵tusa mo te tala fakaosofia e uiga ki te pulega a Asa, e fai mai me ne fai ne ia “te mea ‵lei kae tonu i te kilokiloga a Ieova tena Atua.” Ne “tapale kea‵tea ne [Asa] a fatafaitaulaga fakaa‵tea mo koga ma‵luga, ne tuki ne ia a pou fatu tapu kae ‵kati ki lalo a pou lakau tapu.” (2 Nofo. 14:2, 3) Ne ‵tuli kea‵tea foki ne Asa a “tāgata talitāgata o te faletapu” mai te malo o Iuta, kolā ne fai ne latou a amioga fakasotoma i te igoa o te lotu. Kae ne seki gata fua i konā a mea ne fai ne Asa. Ne fakamalosi atu foki a ia ki tino ke “‵sala ki a Ieova te Atua o olotou tupuga” kae ke faka‵logo ki “te Tulafono mo fakatonuga” a te Atua.—1 Tu 15:12, 13; 2 Nofo. 14:4.

it-1 184-185

Asa

Faitalia te sē lava o tena poto mo te malamalama i te feitu faka-te-agaga i nisi taimi, kae ko uiga ‵lei o Asa mo tena saoloto mai faifaiga aposetasi e mautinoa me ne sili fakafia atu i lō ana mea ‵se, kae ne ‵kilo atu a tino ki a ia e pelā me se tokotasi o tupu fakamaoni i te fakasologa o tupu o Iuta. (2No 15:17) I te 41 tausaga o te pulega a Asa, ne pule a ia i te vaitaimi ne pule ei a tupu e tokovalu i Isalaelu: Ielopoamo, Natapu, Paasa, Ela, Semeli, Omeli, Tipeni (telā ne pule i se kogā koga o Isalaelu kae ‵teke atu ki a Omeli), mo Aapo. (1Tu 15:9, 25, 33; 16:8, 15, 16, 21, 23, 29) I te taimi ne mate ei a Asa ne fai tena tama tagata ko Iosefatu mo fai te tupu.—1Tu 15:24.

Taemani Faka-te-Agaga

w98 9/15 21-22

E Mata, a te Atua se Tino Tonu ki a Koe?

E pelā me se fakaakoakoga, faitau ki te valoaga e uiga ki te fakasalaga ka maua ne se tino māfai e taumafai o toe faite a Ieliko kae mafaufau ki te auala ne fakataunu i ei. E fai mai te Iosua 6:26: “Ne fai atu ne Iosua te tautoga tenei: ‘Ke malaia a te tagata telā e taumafai o toe faite ne ia a te fakai tenei ko Ieliko i mua o Ieova. Ka mate a tena toekimua māfai e faite ne ia tena fakavae, kae ka mate a tena toekimuli māfai e faite ne ia ana mataloa.’” Ne taunu te valoaga tenā i se 500 tausaga mai tua ifo, me e fai‵tau tatou i te 1 Tupu 16:34: “I aso o te pulega a Aapo, ne toe faite ne Ieli te tino Peteli a Ieliko. Ne mate a tena toekimua ko Apilamo i te faitega ne ia o tena fakavae, kae ne mate foki a tena toekimuli ko Sekupa i te faitega o ana mataloa, e ‵tusa eiloa mo te fakatonuga a Ieova ne fai e auala i a Iosua te tama tagata a Nuno.” Ko te Atua tonu fua e mafai o fai ne ia se valoaga penā kae fakataunu ne ia.

OKETOPA 3-9

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA| 1 TUPU 17-18

Ka Pefea te Leva e Fakalotolotolua ei Koutou i Manatu Kese‵kese e Lua?

ia 88 ¶15

Ne Tu a Ia mō te Tapuakiga ‵Ma

¹⁵ I te tali atu ki ei, ne gasolo aka eiloa a faitaulaga a Paala o fia‵fia malosi, “ne ka‵laga atu latou i se leo maluga kae katikati olotou foitino ki sīfi mo tao, e ‵tusa mo olotou tuu masani, ke oko ki te taimi ko ‵sali ei olotou toto ki luga i a latou.” Kae seki ai eiloa se aoga! E “seai eiloa se leo kae seai se tino e tali mai; e seai se tino e saga mai.” (1 Tu 18:28, 29) A te tonuga loa, e seai eiloa se atua ko Paala. Ko Satani fua ne faite ne ia te manatu tenā ko te mea ke takitaki kea‵tea ne ia a tino mai i a Ieova. A te ‵tonuga loa, se mea fakafanoanoa kae fakamasiasi māfai e filifili ne se tino se isi mea aka mo fai tena matai, i lō Ieova.—Faitau te Salamo 25:3; 115:4-8.

ia 90 ¶18

Ne Tu a Ia mō te Tapuakiga ‵Ma

¹⁸ Mai mua o fai te ‵talo a Elia, kāti ne mafau‵fau te vaitino i konā me kāti a Ieova e sē se tino tonu, e pelā mo te mea ko iloa atu e uiga ki a Paala. I te otiga o te ‵talo, ko se lava te taimi ke mafau‵fau ki ei. E fai mai te tala: “I konā loa, ko te afi eiloa a Ieova ko tō mai te lagi kae ne ‵ka i ei te taulaga ‵sunu, fafie, fatu mo ‵pefu, kae ne ‵miti aka foki i ei a vai i te lua.” (1 Tu 18:38) Ko tafaga te fakaofoofogia te tali tenei! Kae ne ‵saga atu pefea a tino ki ei?

Taemani Faka-te-Agaga

w08 4/1 19, pokisi

Ne Onoono Atu a Ia, kae Nofo Fakatalitali

E Pefea te Leva o te Tau La i Aso o Elia?

Ne fakailoa atu ne te pelofeta a Ieova, ko Elia, ki te tupu ko Aapo me ko pili o palele atu te tau la. Ne tupu te mea tenā “i te tolu o tausaga”—e mautinoa me ne kamata o lau mai i te aso ne fai ei te faka‵pulaga a Elia me ka poko te tau la. (1 Tupu 18:1) I te otiga eiloa o pati a Elia me ka ‵to te vaiua, kae faka‵to ifo ne Ieova te vaiua. E mafai o fakaiku aka ne nisi tino me ne palele atu te tau la kae seki kātoa te tolu o tausaga. Kae ne fai mai a Iesu mo Iakopo me e ‵tusa mo “tausaga e tolu mo te ono masina” te leva o te tau la. (Luka 4:25; Iakopo 5:17) E mata, e fe‵paki a manatu konā?

Ikai. E lavea ne koe me i te ‵tau e seai ei ne vaiua i Isalaelu e leva ‵ki kae mafai o patele ki te ono masina. E mautinoa me ne fanatu a Elia o fakailoa ki a Aapo me ka poko te tau la i te taimi telā ko leva ‵ki eiloa ne seki ai ei ne vaiua. E pelā eiloa me ne kamata a te tau la i se āfa tausaga ko ‵teka. Tela la, i te taimi ne fakailoa atu ne Elia me ka palele atu te tau la “i te tolu o tausaga” mai tena faka‵pulaga muamua, kae kāti ko tai kātoa te tolu mo te āfa tausaga ne poko i ei te tau la. I te taimi ne maopoopo ei a tino o molimau a te tofotofoga sili i te Mauga o Kalamelu, kae ko oti ne palele atu a “tausaga e tolu mo te ono masina.”

Mafaufau la ki te taimi muamua ne fanatu ei a Elia ki a Aapo. Ne tali‵tonu a tino me i a Paala ko “te tino e fakatele ne ia kaumana,” ko te atua telā e aumai ne ia a vaiua ke fakagata atu ei te tau la. Kāfai ko tō te leva te tau la, e mafai o mafau‵fau aka a tino: ‘Tefea nei a Paala? Ka faka‵to mafea ne ia a vaiua?’ A te faka‵pulaga a Elia me ka seai ne vaiua mo te ‵sau ke oko ki te taimi e fakailoa mai ne ia me ka ‵to a vaiua, kāti ne fai ei ke kaitāua ‵ki a tino tapuaki a Paala.—1 Tupu 17:1.

OKETOPA 10-16

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA| 1 TUPU 19-20

“‵Sala Atu ki a Ieova mō se Fakamafanafanaga”

ia 103 ¶13

Ne ‵Sala a ia ki te Fakamafanafanaga Mai Tena Atua

¹³ Se a tau faka‵tau, ne pefea lagonaga o Ieova i te kiloifoga mai te lagi, kae lavea ne ia tena pelofeta pele e takato i lalo o te lakau tenā i te koga lavaki, kae fakamolemole atu ke na tamate a ia? E se manakogina ke tuku taumate ne tatou te tali. I te taimi ne ‵nau ei te moe a Elia, ne uga atu ne Ieova se agelu ki a ia. Ne fakapatele atu te agelu o ‵fagu faka‵lei a Elia kae fai atu: “Tu ki luga o kai.” Ne tu aka a Elia o kai, me ko oti ne fakatoka ne te agelu a mea‵kai ‵gali mō ia—se falaoa koi ‵vela mo vai. E mata, ne fakafetai atu a ia ki te agelu? E fai mai te tala me ne kai kae inu te pelofeta kae toe takato ifo o moe. E mata, ko tō loto vāivāi a ia, ko se mafai ei o faipati? Fakamuli ifo, ne toe ‵fagu a ia ne te agelu i te lua o taimi, kāti ko pili ei o ao. Ne toe fai atu a ia ki a Elia, “Tu ki luga o kai,” kae ne toe fakaopoopo atu ne ia a pati fakaofoofogia konei, “me ka faigata eiloa te malaga ki a koe.”—1 Tu 19:5-7.

ia 106 ¶21

Ne ‵Sala a ia ki te Fakamafanafanaga Mai Tena Atua

²¹ I tulaga takitasi konā, e fakamasaua mai i te tala ki a tatou me i a Ieova e se nofo i loto i fakaasiga fakaofoofogia konei o te natula. Ne iloa ne Elia i a Ieova e sē se atua sē mautinoa o te natula e pelā mo Paala, telā ne fakamaluga aka ne ana tino tapuaki e pelā me ko te “tino e fakatele ne ia a kaumana,” io me aumai ne ia a vaiua. A Ieova ko te Pogai tonu o te ‵mana fakaofoofogia e lavea atu i mea o te natula, kae e sili fakafia atu foki a ia i lō so se mea ne faite ne ia. Ke oko ki te lagi e se mafai o ofi a ia i ei! (1 Tu 8:27) Ne fesoasoani atu pefea a mea katoa konei ki a Elia? Masaua te mea ne mataku a ia i ei. Ne seki ‵tau eiloa o mataku a Elia i a Aapo mo Iesepela, me i te Atua ko Ieova e kau i tena feitu, ko te Atua telā e katoatoa te ‵mana i a ia!—Faitau te Salamo 118:6.

ia 106 ¶22

Ne ‵Sala a ia ki te Fakamafanafanaga Mai Tena Atua

²² I te mateifoga o te afi, ne filemu a mea katoa kae ne lagona ne Elia se “leo filemu kae malalo.” Ne fakamalosi atu ki a Elia ke toe fakaasi atu ana lagonaga ‵tonu, tenā ne fakaasi atu ei ne ia i te lua o taimi a mea katoa e manavase a ia ki ei. E se taumate ne fai ne te mea tenā ke tai māmā tena loto. E mautinoa, me ne maua ne Elia a nisi fakamafanafanaga mai pati ne fai fakamuli atu ne te “leo filemu kae malalo” tenā. Ne fakamaoni atu ne Ieova ki a Elia i a ia se tagata aoga. E pefea la? Ne fakaasi atu ne te Atua a tena fuafuaga ko leva ne fai ke ‵teke atu ki te tapuakiga a Paala i Isalaelu. E mautinoa, me ne aoga eiloa a galuega a Elia, me ne gasolo eiloa ki mua a te fuafuaga a te Atua e aunoa mo te fakatalave. E se gata i ei, koi aofia eiloa a Elia i te fuafuaga tenā, me ne toe tuku atu ne Ieova a nisi fakatonuga kae uga atu ke toe foki o fai te galuega.—1 Tu 19:12-17.

Taemani Faka-te-Agaga

w97 11/1 31 ¶2

Se Fakaakoakoga o te Uiga Fesoasoani mo te Fakamaoni

E tokouke a tavini a te Atua i aso nei ne fakaasi atu ne latou te uiga fesoasoani tai ‵pau. Ko oti ne tiaki ne nisi tino olotou “manafa,” ko mea e ola ei latou, ko te mea ke olo atu latou o talai te tala ‵lei i koga ‵mao io me tavini atu i te kāiga Peteli. Ne faima‵laga a nisi tino ki nisi fenua o ga‵lue i galuega fakatu‵tu a te Sosaiete. Ne talia ne tino e tokouke a galuega fatauvā. Kae e seai se galuega e fai ne tavini a Ieova e se tāua. E loto fakafetai eiloa a Ieova ki tino katoa kolā e tavini atu mo te loto fia‵fia ki a ia, kae ka fakamanuia ne ia te lotou uiga fesoasoani.—Maleko 10:29, 30.

OKETOPA 17-23

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA| 1 TUPU 21-22

“Fakaakoako ki te Auala e Fakagalue ne Ieova Tena Tulaga Pule”

it-2 21

Ieova o Kautau

I te laveaga ne Iosua a te agelu i tafa o Ieliko kae fesili atu me ko ia e kau i Isalaelu io me i te fili, ne tali atu te agelu, “Ikai, kae ko au ne vau e pelā me se pelenise o te kautau a Ieova.” (Ios 5:13-15) Ne fai atu te pelofeta ko Mikaio ki tupu ko Aapo mo Iosefatu, “E lavea ne au a Ieova e sagasaga i luga i tena nofogaaliki kae ko kautau katoa o te lagi e ‵tu i ana tafa, i tena feitu fakaatamai mo tena feitu fakamaui,” e mautinoa me fakasino atu eiloa ki tama faka-te-agaga a Ieova. (1 Tu 22:19-21) A te fakaaogaga o mea e uke i te tugapati “Ieova o kautau” e fetaui ‵lei eiloa, me i tafa o te fakamatala mai o te kau agelu i olotou vaega pelā me ne kelupi, selafi mo agelu (Isa 6:2, 3; Ken 3:24; Fks 5:11) kae ne fakamatala mai foki e pelā me ne potukau, tenā ne mafai ei o faipati atu a Iesu Keliso ke uga mai ne ia “e sili atu i te 12 o kautau o agelu.” (Mat 26:53) I te fakatagi a Hesekia ki a Ieova ke fesoasoani atu, ne fai atu tou tagata “Ieova o kautau, te Atua o Isalaelu, e sagasaga i te nofogaaliki mai luga o kelupi,” e mautinoa me ne fakasino atu a ia ki te pusa o te feagaiga mo kelupi faite i tena ‵pono, telā e fakaata mai ei a te nofogaaliki faka-te-lagi o Ieova. (Isa 37:16; fakatusa ki te 1Sa 4:4; 2Sa 6:2.) Ne galo te mataku o te tavini a Elisaia i te laveaga ne ia e auala i se fakaasiga fakavavega, a mauga kolā e fakatamilo i te fakai telā e nofo i ei a Elisaia, e ‘‵fonu i solofanua mo kaliota afi,’ telā se vaega o te kau agelu a Ieova.—2Tu 6:15-17.

it-2 245

Loi

Ne talia ne Ieova te Atua ke maua ne tino kolā e fia‵fia ki te loi, a “mea fakaloi‵loi . . . ko te mea ke tali‵tonu latou ki te loi” i lō te tala ‵lei e uiga ki a Iesu Keliso. (2Te 2:9-12) A te fakatakitakiga tenei e lavea atu i te mea ne tupu i se fia senitenali ko ‵teka ki te tupu o Isalaelu ko Aapo. Ne fakatalitonu atu a pelofeta ‵loi ki a Aapo me ka manumalo a ia i te taua ki Lamota-kileata, kae ne ‵valo atu ne te pelofeta a Ieova ko Mikaio me ka tupu se matugā fakalavelave lasi. E pelā mo te fakaasiga ne lavea ne Mikaio, ne talia ne Ieova se agelu ke fano o “fakaloiloi” a pelofeta a Aapo. Ko tena uiga, ne oko atu te pule a te agelu tenei ki a latou ke se faipati ne latou te mea tonu, kae ko te mea eiloa e ma‵nako latou o fai atu mo te mea e fia lagona ne Aapo mai i a latou. E tiga loa ko oti ne fakailoa atu ki a Aapo te mea tonu telā ka tupu, kae ne talia ne Aapo ke fakaloiloi a ia ne latou, tenā ne mate atu i ei a ia.—1Tu 22:1-38; 2No 18.

OKETOPA 31–NOVEMA 6

Taemani Faka-te-Agaga

it-2 697 ¶2

Pelofeta

“Tama Tāgata a Pelofeta.” E ‵tusa mo te fakamatalaga i te Gesenius’ Hebrew Grammar (Oxford, 1952, itu. 418), a te pati Epelu ko te ben (te tama tagata a) io me ko te benehʹ (tama tāgata a) e mafai o fakasino ki te “aofia o se tino i se fakapotopotoga io me sosaiete (io me se matakāiga, io me se potukau mautinoa) o tino kolā e ‵pau olotou galuega e fai.” (Fakatusa ki te Nee 3:8, telā a te “tino palu sinu” e fakasino tonu ki “se tama tagata a tino palu sinu.”) Tela la, “a tama tāgata a pelofeta” kāti e mafai o fakasino atu ki se akoga telā e akoako ei a tino e ‵tau o fai ne latou te galuega tenei io me kāti ki se potukau fua o pelofeta. A potukau o pelofeta konā e taku mai me ‵nofo i Peteli, Ieliko, mo Kilikala. (2Tu 2:3, 5; 4:38; fakatusa ki te 1Sa 10:5, 10.) Ne tausi ne Samuelu se potukau penā i Lama (1Sa 19:19, 20), kae e foliga mai me ne maua ne Elisaia se tofiga tai ‵pau penā i ana aso. (2Tu 4:38; 6:1-3; fakatusa ki te 1Tu 18:13.) E fai mai te tala me i olotou fale telā ko olotou koga ‵nofo mo mea faigaluega a nisi tino kolā e fakaaoga sāle ne latou, e fakaasi mai i ei me ne ola latou i se olaga faigofie. E tiga loa ne masani o ‵nofo kae ‵kai fakatasi latou mo nisi tino, kāti e isi ne tofiga ne maua ne latou ke olo atu o fai olotou galuega fakapelofeta i nisi koga.—1Tu 20:35-42; 2Tu 4:1, 2, 39; 6:1-7; 9:1, 2.