Ke Momea Aka te ‵Lei o Au ‵Talo e Auala i Sukesukega ki te Tusi Tapu
“Fakalogo mai nei ki taku ‵talo.”—NEEMIA 1:11.
1, 2. Kaia ka aoga ei ke mafaufau ki nisi ‵talo kolā ne fakamau i te Tusi Tapu?
E FAI eiloa a ‵talo mo sukesukega ki te Tusi Tapu mo fai ne vaega tāua o te tapuakiga tonu. (1 Tesalonia 5:17; 2 Timoteo 3:16, 17) E tonu, a te Tusi Tapu e sē se tusi ‵talo. Kae e aofia i ei a ‵talo e uke, e aofia i ei a ‵talo e uke i te tusi o Salamo.
2 I te taimi e faitau kae sukesuke ei koe ki te Tusi Tapu, kāti e maua ne koe a ‵talo kolā e fetaui ‵lei mo ou fakanofonofoga. A te ‵tonuga loa, a te fakaaogaga o manatu i ‵talo kolā e fakamau i te Tusi Tapu e mafai o momea aka ei te ‵lei o au ‵talo. Ne a mea e mafai o tauloto ne koe mai i tino kolā ne maua ne latou a tali ki olotou ‵talo mo mea kolā ne aofia i olotou ‵talo?
Ke ‵Sala Kae Tau‵tali Atu i te Takitakiga a te Atua
3, 4. Se a te tiute ne panaki mo te tavini a Apelaamo, kae se a te mea e mafai o tauloto ne tatou mai i te ikuga telā ne tuku atu ne Ieova?
3 I tau sukesukega ki te Tusi Tapu, e iloa ne koe i ei me e ‵tau faeloa o ‵talo atu mō te takitakiga a te Atua. Mafaufau la ki te mea ne tupu i te taimi ne uga atu ei ne Apelaamo tena tavini matua eiloa—kāti la ko Eliesa—ke fano ki Mesopotamia o ‵sala mai se avaga telā e mataku ki te Atua mō Isaako. I te taimi ne asu aka ei ne fafine a vai mai i se vaikeli, ne ‵talo atu te tavini: “[Ieova] . . . , kafai e fai au ki se tamafine penei, ‘Fakamolemole tuku ifo tau tiā ke inu au.’ Kafai e fai mai penei, ‘Inu, ke fainu foki ne au au kamela,’ ke fai te fafine tenā mo ia telā ne filifili ne koe mo fai te avaga a Isaako. Kafai e fai penā, ko iloa ei ne au me e tausi eiloa ne koe tau feagaiga ki toku pule.”—Kenese 24:12-14.
4 Ne tali atu eiloa te ‵talo a te tavini a Apelaamo i te taimi ne fainu ei ne Lepeka ana kamela. E seki leva kae ne olo atu ei lāua mo tou fafine ki Kanana kae ne fai mo fai te avaga pele a Isaako. E tonu, e se mafai o fakamoemoe koe ke tuku atu ne te Atua se fakailoga fakapito. Kae e mafai o takitaki ne ia koe i te olaga māfai e ‵talo atu koe kae fakaiku aka ke takitaki koe ne tena agaga.—Kalatia 5:18.
E Fakafeoloolo Aka ne ‵Talo a te Manavase
5, 6. Se a te mea e laveagofie atu i te ‵talo a Iakopo i te taimi ko pili ei o fetaui lāua mo Esau?
5 E mafai o fakafeoloolo aka ne ‵talo a te manavase. Ona ko te mataku i tena masaga, ko Esau, ne ‵talo atu a Iakopo: “[Ieova], . . . E se taitai o fetaui te lasi o tou alofa mo tou fakamaoni ki a au tau tavini, ka ko au se tagata fua seai se aoga. . . . Fakamolemole fakasao mai au, mai toku taina ko Esau. Au e mataku i te mea ma vau o faitaua mai kae ta ne ia matou, fakatasi mo fafine mo tama‵liki. Masaua i a koe ne tauto ke fakasolosolo ‵lei ne koe a mea katoa mō au, kae fakatokouke foki ne koe toku gafa ke se maua o lau, e pelā mo one i te matafaga.”—Kenese 32:9-12.
6 E tiga eiloa ne fai ne Iakopo a nisi mea ke puipui aka ei te faiga o se kinauga, kae ne tali atu eiloa ki tena ‵talo i te taimi ne faka‵lei aka ei lāua mo Esau. (Kenese 33:1-4) Ke faitau faka‵lei ki te akai tenā, kae ka lavea ne koe me ne seki fakamolemole atu fua a Iakopo mō se fesoasoani. Ne fakaasi atu ne ia te fakatuanaki ki te Fanau telā ne folafola mai mo tena fiafia ki te alofa atafai o te Atua. E mata, e isi ne mea e “mataku” koe ki ei? (2 Kolinito 7:5) Kafai e penā loa, a te akai a Iakopo e fakamasaua atu me e mafai o fakafeoloolo aka ne ‵talo a te manavase. Kae e se ‵tau fua o aofia i ei a fakamolemole kae ko fakaasiga foki o te fakatuanaki.
‵Talo mō te Poto
7. Kaia ne ‵talo atu ei a Mose ke iloa ne ia a auala o Ieova?
7 A te manakoga ke fakafiafia atu ki a Ieova e ‵tau o fakamalosi aka ei koe ke ‵talo atu mō te poto. Ne ‵talo atu a Mose ke iloa ne ia a auala o te Atua. Ne akai atu a ia: “E tonu me ko oti ne fai mai koe [Ieova] ki a au, me ka takitaki ne au a tino konei ki te fenua tenā [mai i Aikupito] . . . Kafai koe e fai penā, taku mai nei ki a au au fuafuaga, ko te mea ke tavini au o fakafiafia atu faeloa ki a koe.” (Esoto 33:12, 13) I te tali atu, ne tuku atu ei ne te Atua ki a Mose te poto e sili atu i Ana auala—se mea telā e manakogina ke takitaki atu ei ne ia a tino o Ieova.
8. E mafai pefea o maua ne koe a mea aoga mai i te mafaufau ‵loto ki te 1 Tupu 3:7-14?
8 Ne ‵talo atu foki a Tavita: “Te Aliki, akoako mai ki a au ou auala.” (Salamo 25:4) Ne akai atu a te tamaliki tagata a Tavita ko Solomona mō te poto telā ne manakogina ke fakataunu a tiute fakatupu i Isalaelu. Ne fakafiafia atu ki a Ieova te ‵talo a Solomona, telā ne seki tuku atu fua ne ia te mea ne fakamolemole atu ki ei kae penā foki te maumea mo te ‵malu. (Faitau te 1 Tupu 3:7-14.) Kafai e maua ne koe a tauliaga i te taviniga kolā e foliga mai me ko tō faiga‵ta, ke ‵talo atu mō te poto kae fakaasi atu te uiga loto maulalo. Kae ka fesoasoani atu te Atua ke iloa ne koe kae fakagalue aka ei te poto e manakogina ke tausi atu ki ou tiute i se auala ‵lei kae alofa.
Ke ‵Talo Atu Mai te Loto
9, 10. Kaia e fakaofoofogia ei te fakasino sāle atu o Solomona ki te loto i tena ‵talo i te taimi ne ‵tala ei te faletapu?
9 Ko te mea ke lagona ne ia, e ‵tau o fai atu a ‵talo mai te loto. Ne fai atu ne Solomona se ‵talo mai i te loto, telā ne fakamau i te 1 Tupu mataupu e 8 i te Tusi Paia, Samoa, i mua o se vaitino telā ne maopoopo i Ielusalema mō te ‵talaga o te faletapu o Ieova i te 1026 T.L.M. Mai tua o te tukuatuga o te pusa o te feagaiga ki te Potu Tafasili i te Tapu kae ‵fonu foki te faletapu i te kaumana a Ieova, ne tavae atu a Solomona ki te Atua.
10 Ke sukesuke ki te ‵talo a Solomona kae onoono ki taimi ne fakasino sāle atu a ia ki te loto. Ne iloa ne Solomona me ko Ieova fua e iloa ne ia te loto o se tino. (1 Tupu 8:38, 39) E fakaasi mai foki i te ‵talo tenā me e isi se fakamoemoega mō se tino agasala telā e ‘salamo mo te fakamaoni.’ Kafai e puke ne se fili a tino o te Atua, ka lagona atu olotou akai māfai e katoatoa olotou loto mō Ieova. (1 Tupu 8:48, 58, 61) E mautinoa eiloa me e ‵tau o fai atu au ‵talo mai tou loto.
Te Auala e Mafai ei ne te Salamo o Fai ke Momea Aka te ‵Lei o Au ‵Talo
11, 12. Se a te mea ne tauloto ne koe mai i tugapati i se ‵talo a se tagata Levi telā ne seki mafai o fanatu ki te faleie o te Atua mō se vaitaimi?
11 A te sukesuke ki te Salamo e mafai o fai ei ke momea aka te ‵lei o au ‵talo kae fesoasoani atu ke faka‵tali koe ki te Atua ke tali mai ne ia. Mafaufau ki te kufaki o se tino Levi telā ne ave fakapagota. E tiga eiloa ne seki mafai ne ia o fanatu ki te faleie tapu o Ieova mō se vaitaimi, ne usu atu a ia: “Ai a e fanoanoa ei au? Ai a e puapuagatia ei au? Ka tuku atu toku fakamoemoega ki te Atua, kae ka toe ‵viki atu foki au ki a ia. Toku fakaola mo toku Atua.”—Sala 42:5, 11; 43:5.
12 Ne a mea e mafai o tauloto ne koe mai i te tino Levi tenei? Kafai ko ‵pei atu tatou ki te falepuipui mō te amiotonu telā ko se mafai ei o ‵kau fakatasi koe mo taina tali‵tonu i te lotou koga tapuaki mō se vaitaimi, ke na faka‵tali mo te loto pulea ki te taimi e fesoasoani atu ei te Atua ki a koe. (Salamo 37:5) Ke mafaufau ‵mafa ki te fiafia ne maua ne koe i aso ko ‵teka i te taviniga a te Atua, kae ‵talo atu mō te kufaki i te taimi e “fakamoemoe” io me e faka‵tali ei koe ki te Atua ke toe mafai o fakatasi atu koe mo ana tino.
Ke ‵Talo Atu i te Fakatuanaki
13. E ‵tusa mo te Iakopo 1:5-8, kaia e ‵tau ei o ‵talo atu tatou i te fakatuanaki?
13 Faitalia ‵tou fakanofonofoga, ke ‵talo atu faeloa i te fakatuanaki. Kafai ko fepaki mo se tofotofoga o te fakamaoni, ke tautali atu koe i pati fakatonutonu a te soko ko Iakopo. Ke ‵fuli atu ki a Ieova i te ‵talo, kae ke mo a ma fakalotolotolua koe me e mafai o tuku mai ne ia te poto e manakogina ke kufaki i tou tofotofoga. (Faitau te Iakopo 1:5-8.) E iloa ne te Atua so se mea faigata telā e fepaki mo koe, kae e mafai ne ia o takitaki kae fakamafanafana atu e auala i tena agaga. Ke fakaasi atu ou lagonaga ki a ia mo te fakatuanaki katoatoa, ke “sa fakalotolotolua,” kae talia te takitakiga o tena agaga mo pati fakatonutonu i tena Muna.
14, 15. Kaia e mafai ei o fai atu me ne ‵talo atu a Hana kae ne gasuesue foki i te fakatuanaki?
14 A Hana, se avaga e tokotasi a te tagata Levi ko Elekana, ne ‵talo atu kae gasuesue foki i te fakatuanaki. Ne fakaitaita sāle a Hana, telā e seai ne ana tamaliki, ne te suā avaga fafine a Elekana, ko Penina, telā ne uke ‵ki ana tama‵liki. I te fale o te Aliki, ne tauto atu a Hana me kafai e fanau mai ne ia se tamaliki tagata, ka toe tuku atu eiloa ne ia ki a Ieova. Ona ko te mea ne gasue‵sue fua ana laugutu i te taimi ne ‵talo atu ei a ia, ne mafaufau a te Faitaulaga Sili ko Eli me ne konā tou fafine. I te iloaga ne ia me e ‵se tena mafaufauga, ne fai atu tou tagata: “Ke tuku atu ne te Atua o Isalaelu a te mea ne fakatagi atu koe ki a ia.” E tiga eiloa e se iloa tonu ne Hana me se a te ikuga, ne fakatuanaki a ia me ka tali mai eiloa tena ‵talo. Tela la, “ko se fanoanoa foki” tou fafine. Ne seki toe loto vāivāi foki.—1 Samuelu 1:9-18.
15 Mai tua o te fanaumaiga mo te ‵vaega o Samuelu mai i te susu, ne tuku atu ei ne Hana a ia ki a Ieova mō te taviniga tapu i te faletapu. (1 Samuelu 1:19-28) A te fakaaogaga o taimi ke mafaufau ‵loto ki tena ‵talo i te taimi tenā e mafai foki o faka‵lei aka ei au ‵talo kae fesoasoani atu ke lavea ne koe me i te fanoanoa i se fakalavelave faka‵mae loto e mafai o galo atu māfai e ‵talo atu mo te fakatuanaki me ka tali mai eiloa a Ieova ki a koe.—1 Samuelu 2:1-10.
16, 17. Se a te mea ne tupu me ne ‵talo atu a Neemia kae gasuesue foki i te fakatuanaki?
16 A te tagata amiotonu ko Neemia i te lima o senitenali T.L.M. ne ‵talo kae gasuesue foki i te fakatuanaki. Ne akai atu a ia: “Fakalogo mai nei ki taku ‵talo mo talosaga a nisi o au tavini kolā e fakaaloalo ki a koe. Tuku mai te manuia ki a au i te aso nei, kae fai ne koe te tupu ke alofa mai ki a au.” Ko oi “te tupu” tenei? Ko te tupu o Pelesia ko Aletaseta, telā ne tavini atu a Neemia ki a ia e pelā me se tino ligiligi uaina.—Neemia 1:11.
17 Ne ‵talo atu eiloa a Neemia i te fakatuanaki i aso e uke mai tua o te iloaga ne ia me i tino Iutaia kolā ko oti ne fakasaoloto mai te ‵nofo pologa i Papelonia “ko oko eiloa i te puapuaga, ka ko tino fakaatea foki kolā e ‵nofo tasi latou e ‵kilo mo te fakatauemu ki a latou.” Ko “‵pui o Ielusalema koi maofa eiloa, mo mataloa foki o te fa‵kai e seki toe faite eiloa.” (Neemia 1:3, 4) Ne sili atu eiloa i te mea ne fakamoemoe a ia ki ei a te auala ne tali atu ei a ‵talo a Neemia i te taimi ne talia ei ne te tupu ko Aletaseta ke fanatu tou tagata ki Ielusalema kae toe faite ana ‵pui. (Neemia 2:1-8) E seki leva kae ne palele atu te faitega o ‵pui. Ne ‵tali atu eiloa a ‵talo a Neemia me ne fakasino tonu atu ki te tapuakiga tonu kae ne fai atu foki i te fakatuanaki. E mata, e penā eiloa au ‵talo?
Ke Masaua a Tavaega mo ‵Talo Fakafetai
18, 19. Ne a pogai e ‵tau ei mo se tavini a Ieova o tavae kae fakafetai atu ki a ia?
18 I te faiga o ‵talo, ke masaua o tavae kae fakafetai atu ki a Ieova. E uke ‵ki eiloa a pogai e ‵tau ei o fai penā! E pelā mo Tavita, ne loto fiafia a ia ke tavae atu ki te pulega fakatupu a Ieova. (Faitau te Salamo 145:10-13.) E mata, e fakaasi atu i au ‵talo me e fakatāua ne koe te tauliaga o te folafolaatuga o te Malo o te Atua? E mafai o fesoasoani atu a pati a te faisalamo ke fakaasi atu ne koe e auala i se ‵talo mai tou loto eiloa, tou fiafia ki fakatasiga, tamā fono, mo fono i atufenua a Kelisiano.—Salamo 27:4; 122:1.
19 A tou fiafia ki tou fesokotakiga tāua mo te Atua e mafai o fakamalosi atu ke ‵talo atu koe mai tou loto i vaegā pati penei: “[Ieova], au e ‵viki fakafetai atu ki a koe i mua o malo! Au e tavae ki a koe i mua o tino! A tou alofa tumau e oko atu ki te lagi; mo tou fakamaoni e oko atu ki te vanimonimo. Te Atua, fakaasi tou sili i te lagi.” (Salamo 57:9-11) Ko oko eiloa i te fakamalosi loto a manatu konei! E mata, e se lotomalie koe me i vaegā pati fakaosofia penā mai te Salamo e mafai o aoga kae faka‵lei aka foki i ei au ‵talo?
Ke Akai Atu ki te Atua mo te Āva Lasi
20. Ne fakaasi atu pefea ne Malia tena tapuaki katoatoa atu ki te Atua?
20 E ‵tau eiloa o lavea atu te āva ki te Atua i au ‵talo. A pati āva a Malia mai tua malie ifo fua o te iloaga ne ia me ka fai a ia mo fai te mātua o te Mesia ne tai ‵pau eiloa mo pati a Hana i te taimi ne avatu ei ne tou fafine a Samuelu mō te taviniga i te faleie tapu. E lavea faka‵lei atu eiloa a pati āva a Malia ki te Atua i ana pati konei: “Ko tavae atu toku loto ki te Aliki [Ieova], ko fiafia foki toku agaga ki te Atua toku Fakaola.” (Luka 1:46, 47) E mata, e mafai o momea aka te ‵gali o au ‵talo mai i te fakaasiatuga o vaegā lagonaga penā? E se tioa eiloa o filifili a Malia amio atua mo fai te mātua o Iesu te Mesia!
21. Ne fakamaoni atu pefea ne ‵talo a Iesu tena āva mo te fakatuanaki?
21 Ne ‵talo atu a Iesu mo te āva i te fakatuanaki katoatoa. A koi tuai o toe fakatu mai a Lasalo, ne “kilo ake a Iesu ki luga kae fai atu: ‘Au ko fakafetai atu ki a koe te Tamana, me ne talia ne koe au. Kae e iloa ne au me fakalogo mai faeloa koe ki a au i taimi katoa.’” (Ioane 11:41, 42) E mata, e fakamaoni atu i au ‵talo a te vaegā āva mo te fakatuanaki penā? Kafai e sukesuke faka‵lei koe ki te ‵talo fakaakoako a Iesu telā e fai atu mo te āva, kae ka lavea ne koe a vaega tāua i ei ko te faka‵maluga o te igoa o Ieova, te oko mai o tena Malo, mo te faiga o tena loto. (Mataio 6:9, 10) Mafaufau ki au ‵talo eiloa. E mata, e fakaasi atu i ei me e fiafia malosi koe ki te Malo o Ieova, te faiga o tena loto, mo te faka‵maluga o tena igoa tapu? E ‵tau eiloa o fai penā.
22. Kaia e mafai ei o mautinoa i a koe me ka tuku atu eiloa ne Ieova a te loto malosi ke folafola atu te tala ‵lei?
22 Ona ko fakasauaga io me ko nisi tofotofoga, e masani o aofia i ‵talo a fakamolemole mō se fesoasoani ke tavini atu ki a Ieova mo te loto malosi. I te taimi ne fakatonu atu ei a te Sanetulini ki a Petelu mo Ioane ke fakagata te “‵toe fai‵pati [o] lāua ki te igoa o Iesu,” ne seki talia eiloa ne apositolo konā mo te loto malosi ke fakagata te lā fai‵pati atu. (Galuega 4:18-20) Mai tua o te la fakasaolotoga, ne fai atu ne lāua a te mea ne tupu ki taina tali‵tonu. Ne akai atu ei a tino katoa kolā ne ‵nofo atu i konā ki te Atua mō se fesoasoani ke fai‵pati atu ne latou tena muna mo te loto toa. Ko tafaga la te fiafia ne maua i te taimi ne tali atu ei te ‵talo tenā me ne “‵fonu katoa latou i te agaga tapu, kamata eiloa o faipati atu ne latou a te muna a te Atua mo te loto toa”! (Faitau te Galuega 4:24-31.) Ne iku atu i ei ki te faiga o tino e tokouke mo fai ne tino tapuaki ki a Ieova. E mafai foki o fakamalosi aka koe ne ‵talo ke folafola atu te tala ‵lei mo te loto toa.
Ke Tumau Eiloa i te Faka‵leiga o Au ‵Talo
23, 24. (a) Taku mai ne fakaakoakoga kolā e fakaasi mai i ei me e mafai o faka‵lei aka au ‵talo ne te sukesukega ki te Tusi Tapu. (e) Ne a mea ka fai ne koe ke faka‵lei aka ei au ‵talo?
23 E mafai o taku atu foki a nisi fakaakoakoga ke fakaasi atu ei me e mafai o faka‵lei aka au ‵talo ne te faitau mo te sukesuke ki te Tusi Tapu. E pelā mo Iona, e mafai o fakaasi atu ne koe i se ‵talo me i “te fakaolataga e vau mai te Aliki [ko Ieova].” (Iona 2:1-10) Kafai ko loto mafatia koe i se agasala matagā kae ko oti foki ne ‵sala atu ki se fesoasoani mai i toeaina, a lagonaga o Tavita kolā ne fakaasi atu ne ia i tena ‵talo e mafai o fesoasoani atu ke fakaasi atu ne koe tou salamo i te taimi e fai ei au ‵talo totino. (Salamo 51:1-12) I nisi ‵talo, e mafai o tavae atu koe ki a Ieova e pelā mo te mea ne fai ne Ielemia. (Ielemia 32:16-19) Kafai e manako koe o ‵sala atu ki se avaga, a te ‵talo telā e maua i te Esela mataupu e 9, fakatasi mo fakamolemole totino, e mafai o fakamalosi aka ei tau fakaikuga ke fakalogo ki te Atua mai i te ‘avaga fua ki Kelisiano.’—1 Kolinito 7:39; Esela 9:6, 10-15.
24 Ke tumau i te faitau, mafaufau, kae sukesuke ‵loto ki te Tusi Tapu. Ke onoono ki manatu e mafai o aofia ne koe i au ‵talo. E mafai o fakaaoga ne koe a manatu faka-te-Tusi Tapu i au fakatagi mo ‵talo fakafetai mo tavaega. Ka momea aka eiloa tou fakapilipili atu ki a Ieova te Atua i te taimi e faka‵lei aka ei au ‵talo e auala i sukesukega ki te Tusi Tapu.
Ka Tali Mai Pefea ne Koe?
• Kaia e ‵tau ei o ‵sala kae tau‵tali atu tatou ki te takitakiga a te Atua?
• Se a te mea e ‵tau o fakamalosi aka ei tatou ke ‵talo atu mō te poto?
• E mafai pefea o faka‵lei aka ‵tou ‵talo ne te tusi o Salamo?
• Kaia e ‵tau ei o ‵talo atu tatou i te fakatuanaki mo te āva?
[Ata i te itulau e 15]
Ne ‵talo atu te tavini a Apelaamo mō te takitakiga a te Atua. E a, e penā foki koe?
[Ata i te itulau e 17]
E mafai o faka‵lei aka au ‵talo i tapuakiga a te kāiga i te vaiaso