Ke Saga Tonu Atu ki Mua Mai Tua o te ‵Talaga o te Avaga

e fakamoe‵moe a nisi tino ke ‵tala olotou avaga ke tai momea aka te ‵lei o olotou olaga, kae ko nisi tino koi fia a‵vaga eiloa kae ko se mafai o taofi ne latou olotou avaga ke ‵nofo mai. Kae mai tua ifo i ei, toeitiiti ko tino katoa e ‵tala olotou avaga ne lagona ne latou te faigata i lō te mea ne fakamoe‵moe latou ki ei. A te ‵tonuga loa, kafai ne fatoa ‵tala tau avaga, e mafai eiloa o fai mo fai te ‵toe mea faigata ki a koe i lō so se mea ka fepaki mo koe. Tela la, se mea tāua ke mafau‵fau ki nisi fakamalosiga aoga mai i te Tusi Tapu kolā e mafai o fesoasoani atu ki a koe ke fakafesagai atu mo te manuia ki tulaga faiga‵ta o te ‵talaga o te avaga.

TULAGA FAIGATA 1: LAGONAGA SĒ AOGA

E mafai eiloa o faigata a te loto fanoanoa telā e aofia i ei a fakalavelave i mea tau tupe, tausiga o tama‵liki, mo te sē sologa, kae e se mafai eiloa o ‵galo fakavave atu a lagonaga penā. Ne iloa aka ne se tino poto fou ko Judith Wallerstein me mai tua o te fia tausaga o te ‵talaga o te avaga, koi maua eiloa ne nisi tino a lagonaga me ne fakatogafiti kae fakaseaogagina latou, mai te mafaufau me “ko oko eiloa i te sē ‵lei o te olaga, fakafanoanoa, kae se sologa i te nofo tokotasi.”

MEA E MAFAI NE KOE O FAI

• Ke na fanoanoa eiloa ki mea ne ‵galo. E mafai o se sologa koe i te galo atu o tou soa telā koi alofa eiloa koe ki ei. Kafai foki loa ne seki ‵lei a te lū va, e mafai eiloa o loto mafatia koe ona ko te mea e se maua a te fiafia telā ne fakamoemoe koe ki ei i te fakaipoipoga. (Faataoto 5:18) Sa ma o fakaaoga se “taimi o te tagi fanoanoa.”​—Failauga 3:1, 4.

• Ke ‵kalo keatea mai i te nofo tokotasi. E tiga eiloa e manakogina se taimi ke fanoanoa ei koe, a te nofo tokotasi mō se taimi leva e sē se faiga poto. (Faataoto 18:1) Ke fakaaoga a pati fakamalosi i au sau‵talaga mo taugasoa, me i te fameo faeloa ki tau avaga mua, faitalia me e tonu eiloa koe, e mafai fua o fai ke ‵kalo keatea ei a tino. Kafai e ‵tau o fai fakavave ne koe a fakaikuga tāua mai tua o te ‵talaga o te avaga, ke ‵sala atu ki se fesoasoani paleni mai i se tino telā e talitonu koe ki ei.

• Tausi faka‵lei ki tou foitino. A te faigata o te ‵talaga o te avaga e mafai o iku atu ki fakalavelave faka-te-foitino, e pelā mo te toto maluga io me ko te ulu ‵mae. Kai faka‵lei, ke fakamalosilosi te foitino, kae ke lava foki tau moe.​—Efeso 5:29.

• Ke ave keatea so se mea telā e fakamalosi aka ne ia tou kaitaua ki tau avaga mua io me se manako koe ki ei, kae tausi a pepa tāua. Kafai e aumai ne ata o te fakaipoipoga a te logo‵mae, ke faulu atu ki loto i pokisi kae ‵teu mō au tama‵liki.

• Ke ‵teke atu ki manatu sē aoga. A Olga, telā ne ‵tala tena avaga mai tua o te taimi ne mulilua ei tena avaga tagata, ne fai mai penei: “Ne fesili ifo faeloa au ki a au eiloa, ‘Ne a mea e maua ne ia kae e se maua ne au?’” E pelā mo te mea ne iloa fakamuli aka ne Olga, a te mafaufau faeloa ki manatu sē aoga e mafai fua o iku atu ki te galo o “tou loto fia ola.”​—Faataoto 18:14.

  Ne iloa ne tino e tokouke me kafai e tusi olotou mafaufauga ki lalo e fesoasoani atu ke maina latou kae pule faka‵lei atu ki olotou manatu. Kafai e fai ne koe te mea tenei, taumafai o ‵sala se manatu fou kae aoga, ke sui ki ei a te manatu sē aoga telā e ‵teke atu koe ki ei. (Efeso 4:23) Mafaufau ki fakaakoakoga e lua konei:

  Manatu Mua: Ko toku ‵se eiloa ne ala ei o se fakamaoni taku avaga.

  Manatu Fou: Ne seki tuku atu eiloa ne oku vāivāiga a te saolotoga ki toku avaga ke fakaloiloi ne ia au.

  Manatu Mua: Ne fakamāumāu ne au a toe tausaga ‵lei eiloa mo te tagata ‵se.

  Manatu Fou: Ka fiafia atu au māfai e kilo tonu atu au ki mua i te olaga, i lō te ‵toe saga ki tua.

• Sa saga ki pati fakalogo‵mae. E mafai o fai mai ne taugasoa mo kāiga ‵lei a pati faka‵mae loto io me e se ‵tonu: ‘E ‵lei foki me e masei fua tou fafine’ io me ‘E takalialia a te Atua ki te ‵talaga o avaga.’b Se mea ‵lei ke polopoloki mai penei te Tusi Tapu: “Sa saga sāle ki mea katoa e faipatigina ne tino.” (Failauga 7:21) E fai mai a Martina, telā ko lua tausaga te ‵talaga o tena avaga: “I lō te mafaufau faeloa ki pati fakalogo‵mae, e taumafai au ke kilo atu ki mea e ‵tusa mo te kilokiloga a te Atua. E ma‵luga fakafia atu ana mafaufauga i lō tatou.”​—Isaia 55:8, 9.

• ‵Talo ki te Atua. E fakamalosi ne ia ana tino tapuaki ke ‘‵pei atu ki luga i a ia a mea katoa e manava‵se ei latou,’ maise eiloa māfai ko ‵tu atu latou i se tulaga fakafanoanoa ‵ki.​—1 Petelu 5:7.

TULAGA FAIGATA I TE 2: TOU FESOKOTAKIGA MO TAU AVAGA MUA

E fai mai a Juliana, telā ne avaga mō tausaga e 11, penei: “Ne fakamolemole malosi atu au ki taku avaga ke se fano. I te otiga ne fano keatea tou tagata, ne kaitaua malosi au ki a ia mo te fafine e ‵nofo tasi lāua.” E tumau eiloa i te kaitaua a tino e tokouke kolā ko oti ne ‵tala olotou avaga ki olotou avaga mua i te fia o tausaga. Kae e faimālō latou ke fesokotaki atu faeloa ki a latou, maise eiloa māfai e isi ne lā tama‵liki.

MEA E MAFAI NE KOE O FAI

• Ke fakatumau se fesokotakiga āva mo tau avaga mua. Ke ‵saga tonu atu ki mea tāua kae fai‵pati ‵tonu loa ki te manatu tāua. Ko oti ne iloa aka ne tino e tokouke me e fakamalosi aka ne te mea tenei a te filemu.​—Loma 12:18.

• ‵Kalo keatea mai i pati fakalogo‵mae. Maise eiloa māfai e faipati kaitaua mai se tino ki a tatou, e aoga eiloa a te fakamalosiga poto a te Tusi Tapu: “A tino kolā e filemu e lasi te mea e iloa ne latou.” (Faataoto 17:27) Kafai e se mafai o toe faka‵tonu faka‵lei se sau‵talaga, e mafai ne koe o fai atu: “E ‵tau o toe mafaufau au ki au pati ko oti ne fai kae ka toe faipati fakamuli atu au ki a koe.”

• Ke na ‵vae keatea a mea ne manavase koe ki ei mai i tau avaga mua, e aofia i ei a pepa i mea tau tulafono, tupe, mo togafiti fakatokita.

TULAGA FAIGATA I TE 3: FESOASOANI KI TAMA‵LIKI KE TALIA A TE ‵FULIGA TENEI

E masaua ne Malia a te mea telā ne fai pelā me se mea tonu mai tua o te ‵talaga o tena avaga: “Ne tagi faeloa taku tama fafine kae toe kamata o mimi sāle i po. Kae e tiga eiloa ne taumafai taku tama fafine matua o ‵funa aka ana lagonaga, ne mafai foki o lavea ne au te ‵kese o tou fafine.” Se mea fakafanoanoa, me kati e mafaufau koe me ko se lava tou taimi mo tou malosi ke fesoasoani atu ki au tama‵liki i te taimi ko ma‵nako malosi ei latou ki a koe.

MEA E MAFAI NE KOE O FAI

• Fakamalosi atu ki au tama‵liki ke fai‵pati atu ki a koe e uiga ki olotou lagonaga, faitalia me e mafai o iku atu te mea tenei ki ‘muna fai valevale.’​—Iopu 6:2, 3.

• Fakatumau a tulaga ‵tonu. E tiga eiloa e manako malosi koe ki se fesoasoani i mea tau lagonaga kae e foliga mai me e fiafia eiloa tau tama o fesoasoani atu, e sē se faifaiga ‵lei ke fakamolemole atu ki se tamaliki ke fesoasoani atu ki fakalavelave o tino ma‵tua. (1 Kolinito 13:11) ‵Kalo keatea mai i te faipati atu o mea katoa ki tau tama io me e fai ne koe e pelā me se avefekau i te va o koe mo tau avaga mua.

• Ke fakatoka faka‵lei te olaga o tau tama i se auala tumau. A te tumau i te fale mo se fakasologa tumau e fesoasoani malosi, kae e sili atu i te tāua ke fakatumau se fakasologa faka-te-agaga ‵lei, e aofia i ei te faitauga ki te Tusi Tapu mo te tapuakiga a kāiga.​—Teutelonome 6:6-9.

E mafai eiloa o saga tonu atu koe ki mua i tou olaga mai tua o te ‵talaga o tau avaga. A Melisa, telā ne avaga i tausaga e 16, e fai mai, “I te otiga ne ‵tala taku avaga, ne mafaufau au penei, ‘E se tenei eiloa te vaegā olaga ne manako au ki ei.’” Nei la, ko lotomalie eiloa a ia faitalia ana fakanofonofoga. E fai mai tou fafine, “I te taimi ne fakagata aka ei toku taumafai o ‵fuli a mea ko oti ne ‵tupu, ne gasolo aka eiloa o ‵lei oku lagonaga.”