Fakamatalaga mō te Tusi mō Fakatasiga

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

IULAI 3-9

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | ESELA 4-6

“Sa Fakalavelave ki te Galuega”

w86 2/1 29, pokisi ¶2-3

A Mata o Ieova e “Fakatasi ki Tāgata Ma‵tua”

Mai tua o te ‵toe fokiga o te ‵toega o tino Iutaia mai Papelonia, e ‵tusa mo te 16 tausaga ne ‵nofo latou e aunoa mo mea ne fai. Ne ‵fuli ne pelofeta ko Hakai mo Sakalia a tino Iutaia mai te tulaga sē fia ‵saga ki mea e ‵tau o fai, kae ne fai ei ke toe kamata te ‵toe faitega o te faletapu o Ieova. E se leva mai tua ifo, ne ‵teke atu a ofisa ma‵luga o Pelesia ki te galuega tenei. Ne fesili atu latou “Ko oi ne fakatonu ne ia koutou ke faite a te fale tenei?”.​—Esela 5:1-3.

Ne tai faigata loa te tali ki te fesili tenei. Kafai a toeaina e ma‵taku, ka taofi fakavave te toe faitega o te faletapu. Kafai a toeaina e ‵teke ki ofisa ma‵luga konei, e mafai loa o fakatapu fakavave te galuega. Tela la, ne ‵poto a toeaina (e mautinoa me ne takitaki ne te Kovana ko Selupapelu mo te Faitaulaga Sili ko Iosua) i te tukuatuga o se tali magoi. Ne fakamasaua ne latou ki ofisa ma‵luga konā a te tulafono telā ko leva ne fai ne Kulesa telā ne fakatalia ne te tupu a tino Iutaia ke fai te galuega tenei. E iloa ne ofisa ma‵luga konei me tapu i te tulafono a tino Pelesia ke ‵fuli se tulafono telā ko oti ne fakamau ki lalo, tela la ne fakaiku aka ei ne latou ke se ‵teke ki te tulafono a te tupu. Ne tumau loa te faiga o te galuega ke oko ki te taimi ne tuku atu ei ne te Tupu ko Taliu a te taliaga ke faka‵soko loa te faiga o te galuega!​​—Esela 5:11-17; 6:6-12.

Taemani Faka-te-Agaga

w93 6/15 32 ¶3-5

E Talitonu Koe ki te Tusi Tapu?

A te tupe ne faite i Taso, se fakai i te feitu ki saute saegala o te koga telā e fakaigoa nei ki Turkey. Ne faite te tupe i taimi o te pulega a te kovana Pelesia ko Mazaeus i te fa senitenali T.L.M. Ne fai a ia e pelā me ko te kovana i te kogā koga e taku ki te “Suā Feitu o te Vaitafe,” telā ko te Vaitafe ko te Eufilate.

Kaia ne tāua i ei te tugāpati tenā? Me maua foki ne koe a pati konā i tau Tusi Tapu. I te Esela 5:6–6:13 e fakamatala mai ei a fesokotakiga ne fai i te va o te tupu o Pelesia ko Taliu mo te kovana e igoa ki a Tatenai. A te mataupu ne fai‵pati ki ei ko te ‵toe faitega ne tino Iutaia a te lotou faletapu i Ielusalema. A Esela se tino laga tusi telā e iloa ‵lei ne ia te Tulafono a te Atua, telā la e fakamoemoe koe ke ‵tonu kae ‵sao ana mea ne tusi. E lavea ne koe i Esela 5:6 mo te 6:13 me ne taku ne ia a Tatenai ko “te kovana i te suā feitu o te Vaitafe.”

Ne tusi ne Esela a te mea tenā kāti i te 460 T.L.M., se selau tausaga mai mua o faite te tupe tenei. E mafau‵fau a nisi tino i fakamatalaga penā e uiga ki se ofisa maluga i aso mua se tamā mea fua kae e se tāua malosi. Kae kafai e talitonu koe ki tino ne tusi ne latou te Tusi Tapu ke oko foki loa ki olotou tamā fakamatalaga fo‵liki penā, e mata e se momea aka i ei tou loto talitonu ki nisi mea ne tusi ne latou?

IULAI 10-16

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | ESELA 7-8

“Ne Faka‵malu a Ieova i Faifaiga a Esela”

si 75 ¶5

Tusi i te Tusi Tapu Napa 13​—1 Nofoaiga Tupu

⁵ Ko Esela loa te tino ne fetaui ‵lei ke tusi ne ia a te tala fakasolopito tenei telā e tonu kae fakatalitonugina. Me “ne fakatoka ne Esela a tena loto ke ‵sala atu ki te Tulafono a Ieova kae fakagalue aka ne ia, kae ke akoako atu ne ia a tulafono mo fakamasinoga i Isalaelu.” (Esela 7:10) Ne fesoasoani atu a Ieova ki a ia e auala i te agaga tapu. Ne lavea ne te tupu o Pelesia a te poto o te Atua i a Esela kae ne tuku atu ki tou tagata a te pule i kogā fenua o Iuta. (Esela 7:12-26) Tela la, ona ko te malosi mo te pule ne maua ne ia mai te Atua mo malo pule, ne mafai ei ne Esela o tusi tena tala mai toe tusi ‵lei kolā ne maua aka.

it-1 1158 ¶4

Loto Maulalo

E Tuku Mai ei te Takitakiga Tonu. A te tino telā e fakamalalo a ia i mua o te Atua e maua ne ia te takitakiga a te Atua. Ne maua ne Esela se tiute ‵mafa ke ‵taki mai ne ia a tino mai Papelonia ki Ielusalema kolā e sili atu mo te 1,500 tāgata, mai tafa o faitaulaga, Netini, fāfine mo tama‵liki. E se gata i ei, e ave foki ne latou a aofaki lasi o aulo mo siliva mo fakagaligali te faletapu i Ielusalema. Tela la, e manakogina ne latou se puipuiga i te lotou malaga, kae ko Esela ne seki fakamolemole ki te tupu o Pelesia ki se kautau ke ave latou io me fakalagolago ki malosi o tāgata. Mai mua malie ne fai atu a ia ki te tupu: E “fakatasi mai eiloa a te motou Atua ki a matou.” Tenā ne fai atu ei a ia ke fakaliki‵liki a tino ke fakaasi atu te lotou loto maulalo i mua o Ieova. Ne fai atu te lotou fakamolemole ki te Atua, kae ne fakalogo a ia ki a latou kae ne puipui foki ne ia latou mai fili kolā e mafai o oso fakapoi atu i te auala, ko te mea ke mafai o oko faka‵lei atu latou mai te malaga faigata tenā. (Esl 8:1-14, 21-32) A te pelofeta ko Tanielu telā se tokotasi o tino ne ave fakapagota ki Papelonia, ne taulia malosi me ne uga mai ne te Atua se agelu ki a ia e auala i se fakaasiga, ona ko Tanielu ne loto maulalo i mua o te Atua i te taimi ne ‵sala i ei ki se takitakiga mo te malamalama.​—Tan 10:12.

IULAI 17-23

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | ESELA 9-10

Ikuga Fakalogo‵mae o te sē Fakalogo”

w09 10/1 10 ¶6

Se a te Mea e Manako a Ieova Mai i a Tatou?

A te ‵tou loto fia‵fia o faka‵logo e maua mai ei a fakamanuiaga. Ne tusi mai a Mose: “Fakalogo ki fakatonuga . . . kolā e fakatonu atu ne au i te aso nei mō te ‵lei o koe.” (Fuaiupu 13) Ao, a fakatonuga katoa a Ieova​—so se mea telā e manako a ia mai i a tatou​—e fai mō te ‵lei o tatou. E mafai pefea o fai penā? E fai mai te Tusi Tapu i “te Atua ko te alofa eiloa a ia.” (1 Ioane 4:8) E tuku mai fua ne ia vaegā fakatonuga penā ko te mea ke mafai o fakatumau te ola ‵lei o tatou. (Isaia 48:17) A te faiga o mea katoa kolā e fakatonu mai ne Ieova ke fai, ka ‵sao ei tatou mai mea fakafi‵ta i te taimi nei kae ka iku atu ei ki fakamanuiaga se-gata-mai mai lalo i te pulega a tena Malo.

IULAI 24-30

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NEEMIA 1-2

“I Konā Eiloa, ‵Talo ei Au”

be 177 ¶4

Se Fakasaoga Fakavave

Kafai ko fili fakavave koe ke fai se fakamatalaga ki ou talitonuga e aunoa mo se fakatoka, se a te mea ka mafai o fesoasoani atu ke mafai o tuku atu ne koe se fakamatalaga telā e magoi? Fakaakoako ki a Neemia, telā ne ‵talo lēmū koi tuai o tuku atu ne ia se tali ki te fesili ne fai atu ne te Tupu ko Aletaseta. (Nee. 2:4) Ka oti, ko fakatoka fakavave se fakasologa o manatu i tou mafaufau. E mafai o fakasolo a manatu i te auala tenei: (1) Fili e tasi io me lua a manatu kolā e ‵tau o aofia i tau fakamatalaga (e mafai o fili ne koe a manatu i te Reasoning From the Scriptures). (2) Mafaufau ki tusi fai‵tau ka fakaaoga ne koe ke ‵lago atu ki manatu konā. (3) Mafaufau faka‵lei ki te auala gali ke kamata tau fakamatalaga ko te mea ko tino kolā e fai ne latou a fesili ke fia fakalogo‵logo atu. Ko kamata ei koe o faipati.

Taemani Faka-te-Agaga

w86 2/15 25

E Manumalo te Tapuakiga Tonu

A te tulaga masei o Ielusalema ko te mataupu ne ‵talo faeloa ki ei a Neemia i te “ao mo te po” mō se taimi tai leva. (1:4, 6) I te taimi ne maua ne ia te avanoaga ke fakaasi atu ki te Tupu ko Aletaseta a tena manakoga ke toe faite a ‵pui o Ielusalema, ne toe ‵talo foki a Neemia, e pelā loa mo te mea ne fai faeloa ne ia. A te tali fakafiafia a Ieova ne fakaasi atu e auala i te fakatonuga ke toe faite a ‵pui o te fakai.

Akoakoga mō Tatou: Ne kilo atu a Neemia ki a Ieova mō se takitakiga. Kafai foki e fakafesagai tatou ki se fakaikuga tāua, e ‵tau foki mo tatou o “tumau faeloa i te ‵talo” kae ga‵sue e ‵tusa mo te takitakiga a Ieova.​—Loma 12:12.

AOKUSO 7-13

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NEEMIA 5-7

“Ne Manako a Neemia o Tavini ki Tino Kae e se Ko Tino ke Tavini Atu”

w02 11/1 27 ¶3

Tino Kolā e ‵Lago ki te Tapuakiga Tonu​—i Taimi ko ‵Teka mo Taimi Nei

E uke atu a mea ne tuku atu ne Neemia mai tafa o ana taimi mo tena atamai i te fakatokaga o mea. Ne fakaaoga foki ne ia ana kope ke ‵lago atu ki te tapuakiga tonu. Ne fakaaoga foki ana tupe totino ke ‵toe ‵togi mai ana taina Iutaia kolā ne ‵nofo pologa. Ne tuku atu ne ia a tupe e aunoa mo se pasene. Ne seki “fakapuapuaga” aka loa ne ia a tino Iutaia mai te fakatonu atu ke maua sena peofuga e pelā me se kovana, kae se mea telā ne ‵tau o maua ne ia. I lō te fai penā, ne matala faeloa tena fale o fagai a ‘tino e toko selau lima sefulu, fakatasi mo latou kolā ne o‵mai ki a latou i nisi atufenua.’ I aso katoa ne tuku atu ne ia “te pulumakau e tasi, e ono mamoe tafasili i te ‵lei mo manu eva” ma ana tino ‵kami. E se gata i ei, fakatasi i aso e sefulu, e “uke a uaina kese‵kese” e tuku atu ne ia ki a latou​—mai i ana mea totino.​—Neemia 5:8, 10, 14-18.

w00 2/1 32

Ka Masaua Pefea ne Ieova a Koe?

I te Tusi Tapu, kafai se mea e uiga ki te Atua, a te “masaua” e fakauiga ki te gasue mo te mautinoa. E pelā me se fakaakoakoga, i te otiga ne lōfia te lalolagi i vai, “Kae ko te Atua ne saga atu ki a Noa . . . , kae ne fai ne te Atua ke agi te matagi i luga i te lalolagi, kae ne kamata o fanaifo te vai.” (Kenese 8:1) I senitenali fakamuli ifo, i te taimi ko ‵kivi kae ne pikifao ei ne tino Filisitia, ne ‵talo atu a Samasoni: “Ieova, fakamolemole masaua mai au, kae fakamalosi aka ne koe au i te taimi fua e tasi tenei.” Ne masaua ne Ieova a Samasoni mai te tuku atu o te malosi telā e sili atu mo te malosi o tino ke mafai ne ia o taui atu a fili o te Atua. (Famasino 16:28-30) Kae penā foki a Neemia, ne fakamanuia ne Ieova ana taumafaiga, kae ne toe kamata i ei te tapuakiga tonu i Ielusalema.

AOKUSO 14-20

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NEEMIA 8-9

“Te Fiafia o Ieova ko te Otou ‵Puiga Malosi”

Taemani Faka-te-Agaga

it-1 145 ¶2

Alamaika

I tausaga mai tua o te toe ‵fokimaiga o tino Iutaia mai te ave fakapagota ki Papelonia ne faitau ne Esela te faitaulaga a te tusi o te Tulafono ki tino Iutaia kolā ne maopoopo i Ielusalema, kae ne fakamatala ne tino Levi ki tino, e pelā mo pati i te Neemia 8:8: “Kae ne tumau eiloa latou i te faitauatuga o te tusi i se leo maluga, mai te Tulafono a te Atua tonu, kae fakamatala faka‵lei atu kae fakamalamalama atu a mea i ei; tenā ne fesoasoani atu eiloa latou ki tino ke malama‵lama i mea kolā ne faitau mai.” A te fakamatalaga faka‵lei io me ko te fakamalamalamaga tenei ne aofia i ei a te fakama‵fuliga o mea i tusitusiga Epelu ki te ‵gana Alamaika, me i te ‵gana Alamaika ne fakaaoga ne tino Epelu i Papelonia. Ne aofia i te fakamalamalamaga tenei a te fakamatala fakamaea atu, me faitalia e malamalama a tino i te ‵gana Epelu, e manakogina ke ‵loto te lotou mainaga i mea kolā ne faitau atu.

AOKUSO 21-27

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NEEMIA 10-11

“Ne Fai ne Latou a Mea Faiga‵ta Ona ko Ieova”

w86 2/15 26

E Manumalo te Tapuakiga Tonu

A te tiaki o kope tāua kae olo ki Ielusalema e iku atu ki te fakamāumāuga o mea io me ne fakalavelave. A tino kolā e ‵nofo i te fakai ne fe‵paki mo mea fakama‵taku kese‵kese. I vaegā tulaga penā, ne aoga ki nisi tino a te fai o mea mo te loto fiafia kae ne ‵talo atu mo te mautinoa ke fakamanuia ne Ieova a latou.

AOKUSO 28–SETEMA 3

KOLOA MAI TE MUNA A TE ATUA | NEEMIA 12-13

“Ke Fakamaoni ki a Ieova Māfai e Filifili a Taugasoa”

it-1 95 ¶5

Tino Amoni

Mai tua o te faiga ke se talia a Tovia i te laukele o te faletapu, ne faitau kae fakagalue a te tulafono a te Atua i te Teutelonome 23:3-6 ke fakatapu a tino Amoni mo tino Moapi ma ulu ki loto i te fakapotopotoga o tino Isalaelu. (Nee 13:1-3) Ne fai te fakatapuga tenei i se 1,000 tausaga mai mua ona ko tino Amoni mo tino Moapi ne ita ma fesoasoani ki tino Isalaelu i te taimi ne olo atu ei ki te Fenua o te Folafolaga., Ko tena uiga e se talia a tino konei ke ulu mai o ‵nofo i te fenua kae fai katoatoa pelā me ne tino Isalaelu kae maua a saolotoga mo tauliaga kolā e maua ne tino kolā ne fai pelā me ne tino Isalaelu. Kae e se ko tena uiga me e se talia a tino Amoni mo tino Moapi taki tokotasi ke fai taugasoa io me ‵nofo fakatasi mo tino Isalaelu kae ke maua fakamanuiaga mai te Atua, e pelā mo te mea e lavea atu i a Seleka telā ne taku atu muamua, ne aofia i takitaki o tāgata ‵toa a Tavita, e pelā foki mo te tala o te fafine Moapi ko Luta.​—Lut 1:4, 16-18.

Taemani Faka-te-Agaga

it-2 452 ¶9

Pese Fakatagi‵tagi

E tāua ‵ki a pese fakatagi‵tagi i te faletapu. E lavea faka‵lei atu te mea tenei mai fakamatalaga e uke i te Tusi Tapu e uiga ki tino usuusu, penā foki mo te fakamatalaga i a latou ne “saoloto mai olotou tiute” kolā ne masani o fai ne nisi tino Levi, ko te mea ke tuku katoatoa atu latou ki te lotou taviniga. (1No 9:33) A te tumau o latou i te fai pelā me se potukau fakapito o tino Levi, ne fakamaoni mai i te tusiga fakama‵vae o latou mai tino kolā ne ‵foki mai i Papelonia. (Esl 2:40, 41) Ke oko foki loa ki te fakatonuga a te tupu o Pelesia ko Aletaseta (Longimanus) ne fai mō te ‵lei o latou, mai te fakasaoloto o latou fakatasi mo nisi potukau fakapito mai ‘lafoga foitino, tupe e ‵tau o ‵togi ki te malo, io me ko tupe e ‵togi mō te fakaaogaga o auala.’ (Esl 7:24) Fakamuli ifo ne fai ne te tupu se fakatonuga telā “ne maua ei ne tino usuusu se aofaki mautinoa o meakai ma latou i aso takitasi.” E tiga loa ne lauiloa te fakatonuga tenei e pelā me i a Aletaseta, e foliga mai me ko Esela te tino ne fai ne ia mai luga i te malosi telā ne tuku atu ne Aletaseta ki a ia. (Nee 11:23; Esl 7:18-26) E tiga loa e maina ‵lei i tino usuusu katoa ne tino Levi, e fakasino sāle te Tusi Tapu ki a latou e pelā me se potukau fakaa‵tea, telā e taku penei “tino Levi mo tino usuusu.”​—Nee 7:1; 13:10.