MUSORO WE KUFUNDA 18
NGOMA 65 Tihambire Mberi!
Madjaha—Teedzerai Muezaniso wa Marko uye Timoti
“Uya pamwepo na Marko, ngokuti iyena unondibetsera maningi pa basa randinoitira Mwari.”—2 TI. 4:11.
CINANGWA
Kuona kuti muezaniso wa Marko uye Timoti ungabetsera kudini hama dzo cidjaha pakusakurira mawara anodiwa kuti dzitunhudzire kuseenzera amweni.
1-2. Cinyi pamweni cingadai cakapingaidza Marko uye Timoti kuti asaite zvakawanda mu basa ra Djehovha?
MADJAHA, imwimwi munoda kuita zvakawanda mu basa ra Djehovha uye kubetsera amweni mu ungano here? Tino rugondo rokuti honde. Tinopfara maningi ngo kuona hama dzakawanda dzo cidjaha dzakagadzirira kubetsera amweni! (Pis. 110:3) Asi pamweni munoona hingana zvinoshupha. Kodi munothya kuitira Djehovha zvakawanda, ngokuti amuzii kuti izvona zvingabata-bata kudini upenyu here? Kana kuti pamweni makamboramba ubaba umweni ngokuti makarangarira kuti mainga musikazokwanisa kuzviita? Imwimwi andimwipi mwega makambozwa kudaro.
2 Marko na Timoti akabatanawo na izvona. Asi awona aazi kusiya kuti kuthya uye kutama kugara no esperiensiya, zviaitise kuti asakwanise kuita zvakawanda kuna Djehovha. Zvinoita hinga kuti Marko wainga ecigara na mai ake pa nyumba yainga yakanaka paakapikwa ndi muphostori Pauro na Bharnabhee pa rhwendo rawo re umisiyonariyo. (Zvii. 12:12, 13, 25) Marko wakasiya kugara no mhuri yake kuti aite zvakawanda mu basa re kuparidzira. Kutanga, iyena wakafuruka oenda ku Antioquia. Pedzepo, wakazoenda na Pauro na Bharnabhee ku mbuto dzimweni dziri kure. (Zvii. 13:1-5) Timoti pamweni waigara no abereki ake paakapikwa ndi Pauro kuti aende koobetsera pa rhwendo re kuparidzira. Ngokuti wainga ari mudjaha uye munhu asina esperiensiya, Timoti ungadai akarangarira kuti wainga asikakwanisi kuita basa irona. (Ezanisai 1 Akorinti 16:10, 11 uye 1 Timoti 4:12.) Kunyazi zvakadaro, iyena wakatendera mupiko waakapaswa ndi Pauro uye wakagara no upenyu unopfadza nge kuseenzera Djehovha.—Zvii. 16:3-5.
3. (a) Tinoziya kudini kuti Pauro waikoshesa Marko uye Timoti? (2 Timoti 4:6, 9, 11) (Onaiwo mifanikiso.) (b) Mibvunzo dzipi dzicadairhwa mu fundo ino?
3 Marko na Timoti akagara no maesperiensiya uye akafundira kucengeta ubaba wakakura paainga aciri madjaha. Pauro waikoshesa maningi madjaha aya, zvekuti paainga aa dhuze no kufa, iyena wakaakumbira kuti aende komuona. (Erengai 2 Timoti 4:6, 9, 11.) Pauro wakaona mawara api kuna Marko na Timoti? Hama dzo cidjaha dzingateedzera kudini muezaniso wa Marko na Timoti? Uye mazano a Pauro ainga akaita hinga a baba angabetsera kudini madjaha?
Pauro waikoshesa maningi Marko uye Timoti ngo kutenda kaakaita ubaba wakakura paainga aciri madjaha (Onai ndima 3)b
MARKO—WAINGA AKADZIPIRA KUSEENZERA DJEHOVHA UYE AMWENI
4-5. Marko wakapangidza kudini kuti wainga akagadzirira kuseenzera amweni?
4 Maererano no referensiya imweni, kuseenzera amweni zvinobatanidza “kushingaira uye kudzipira,” kana kuti kupeta masimba pakubetsera uye kurumbwa wecibetsera, kunyazi paya pazvinonga zvecishupha. Marko wakagara muezaniso wakanaka pakuita izvona. Pamweni iyena wakatsukwara uye kuora mwoyo paya pekuti Pauro aazi kumupika kuti aende naye pa rhwendo rake re umisiyonariyo. (Zvii.15:37, 38) Asi Marko aazi kusiya kuti kuora mwoyo uku kumuitise kuti asiye kurumbwa eciseenzera hama no hanzvadzi dzake.
5 Marko wakaenda kooseenza pamwepo no hama yake Bharnabhee ku mbuto yainga iri kure. Mumasure me kudarika makore 11, Pauro paainga akasungwa ku Roma, iyena wakada rubetso uye Marko wainga ari ikona kuti amubambise. (Firi. 23, 24) Rubetso irona rakagara rinokosha maningi kuna Pauro, zvekuti iyena wakabhuya ngezva Marko kuti “akandinyaradza maningi.”—Ako. 4:10, 11.
6. Kupedza nguwa kakaita Marko no hama dzino maesperiensiya akawanda kakamubetsera kudini? (Onai masoko e pasi.)
6 Marko wakapedzawo nguwa no hama dzimweni dzakatendeka uye izvona zvakaita kuti agare no maesperiensiya akanaka. Ngo muezaniso, mumasure me kupedza nguwa yakareba na Pauro ku Roma, iyena wakaenda ku Bhabhironi uye wakaseenza pamwepo no muphostori Pedru. Ushamwari wawo wainga wakabamba maningi zvekuti Pedru wakadainza Marko kuti “mwana wangu.” (1 Ped. 5:13) Paainga eciseenza pamwepo, Pedru pamweni wakapanganidzira mudjaha uu zviro zvinokosha zvinocokuita no upenyu uye basa ra Djesu. Uye nokuhamba ke nguwa, iyena wakanyasa kupanganidza ngezvazvo mu Evhangeri raakatara.a
7. Seung-Woo wakateedzera kudini muezaniso wa Marko? (Onaiwo foto.)
7 Marko wairumbwa akabatikana pa kuseenzera Djehovha uye waipedza nguwa no hama dzino maesperiensiya akawanda. Imwimwi mungateedzerawo kudini muezaniso wa Marko? Pamweni muri kuda kuita zvakawanda pa kuseenzera Djehovha, hinga kugara mubati anoseenzera kana kuti mukuru, asi amusati madzadzisa cinangwa icona. Kana uri mugariro wenyu, musaore mwoyo. Garai no mwoyo unononoka kutsamwa imwimwi pacenyu kamare uye psvakai mikana imweni ye kuseenzera Djehovha uye ungano. Onai zvakaitika na Seung-Woo, zvino uri kuseenza hinga mukuru. Paainga aciri mudoko, iyena waidziezanisa no madjaha amweni. Anganani e madjaha awona, akagara no ubaba iyena asati agara nawo. Seung-Woo wakarangarira kuti wainga akanganika uye wakatsukwara maningi. Pakupedzesera, iyena wakapanganidzira akuru mazwiro ake. Mukuru umweni wakamupasa zano rekuti aseenze no simba pakubetsera amweni, kunyazi zveciita hingana kuti apana uri kuona zviro zvakanaka zvaari kuita. Seung-Woo wakateerera zano irona uye wakatanga kubetsera hama dzacembera uye no amweni aida rubetso re kuenda ku misangano. Eciedzurira ngezve nguwa ii, iyena unoti: “Ndakazwisisa kuti zvinoreyei kamare kubetsera amweni. Uyewo ndakaona kuti kubetsera amweni kunopasa mupfaro wakakura.”
Hama dze cidjaha dzinobetsereka kudini nge kushamwaridzana no hama dzakakura pakunamata? (Onai ndima 7)
TIMOTI—WAIKOSHESAWO AMWENI
8. Ngei Pauro wakasanangura Timoti kuti amuperekedze pa rhwendo rake? (Afiripi 2:19-22)
8 Pauro waida kuperekedzwa no hama dzino ushingi kuti ahwirire ku mathaundi manganani kaaiinga akamboteererhwa. Pakutanga, iyena wakasanangura hama yaidanzwa kuzwi Sirasi, yainga yeciseenzera Djehovha ke makore akawanda. (Zvii. 15:22, 40) Pedzepo, Pauro wakazodainzawo Timoti kuti aende pamwepo naye pa rhwendo iri. Asi ngei Pauro wakasanangura Timoti? Cimwe ce zvikonzero ngece kuti Timoti wainga ano muhambiro wakanaka. (Zvii. 16:1, 2) Kusiya izvona, iyena zvezvirokwazvo waikoshesa anhu.—Erengai Afiripi 2:19-22.
9. Cinyi cinopangidza kuti Timoti waikoshesa hama no hanzvadzi?
9 Kubvira paakatanga kuhamba na Pauro, Timoti wakapangidza kuti waikoshesa mugariro wakanaka we amweni kudarika wake. Ndiyo ndaa, Pauro paakamusiya ku Bhereya, iyena waiziya kuti Timoti waizobetsera hama idzi dzipsva. (Zvii. 17:13, 14) Sirasi wakasarawo ku Bhereya uye zvezvirokwazvo Timoti wakafunda zvakawanda kubva ku muezaniso wake. Asi nokuhamba ke nguwa, Pauro wakatuma Timoti ku Tesaronika kuti abambise hama no hanzvadzi dze ku thaundi irona, pa nguwa iyona Timoti wakaenda ega. (1 Ate. 3:2, masoko e pasi) Pa makore 15 akazoteera, Timoti wakafundira kudzikanda pa mbuto pe hama no hanzvadzi dzake dzainga dzecishuphika, iyena ‘wakacema no aya anocema.’ (Aro. 12:15; 2 Ti. 1:4) Madjaha nyamasi uno angateedzerawo kudini muezaniso wa Timoti?
10. Hama Woo Jae akafundira kudini kunyasa kukoshesa amweni?
10 Hama imweni inozwi Woo Jae yakafundira kunyasa kukoshesa amweni. Payainga iciri mudjaha, iyona yaiona zvecishupha kucedza no hama uye hanzvadzi dzacembera. Iyona yaicungamidza hama no hanzvadzi idzi pa Nyumba ye Umambo, asi yainga isikamboimi kuti icedze nadzo. Pedzepo, mukuru umweni wakapasa Woo Jae zano rokuti arekete no hama idzi zviya zvainopfarira kadziri kuti makani aenderere. Mukuru iyena wakabhuyawo kuti iyena waidikana kurangarira makani anopfarirhwa no anhu amweni. Woo Jae uri kuseenza hinga mukuru nyamasi uno, wakateerera zano irona. Iyena unoti: “Nyamasi uno, ndinokwanisa kunyasa kucedza no anhu e mathunga akasiyana-siyana. Zvakanaka maningi kunyasa kuziya hama no hanzvadzi uye kuziya matambudziko adziri kusongana nawo. Pa nguwa ye kuabetsera, zvinoita nyore kuziya zviya zvaari kubatana nazvo.”
11. Hama dze cidjaha dzingafundira kudini kunyasa kukoshesa hama no hanzvadzi dze mu ungano? (Onaiwo foto.)
11 Madjaha, imwimwiwo mungakwanisa kufundira kupangidza cido uye kukoshesa amweni. Pa musangano, cedzai no anhu ese uye e thunga rakasiyana-siyana. Abvunzisei kuti awona akadini uye nyasai kuapurutana. Kana mukadaro, mucakwanisa kuona kuti mungaabetsera kudini. Ngo muezaniso, pamweni mungaona kuti pano kazado yacembera iri kuda rubetso kuti iseenzese apricativho ye JW Library®. Kana kuti pamweni mungaziya kuti awona ari kuda munhu kuti abude naye mu basa re kuparidzira. Kodi zviripo zvamungaita kuti muabetsere pa mugariro wakadaro here? Kana imwimwi mukatanga ndimwi kubetsera hama no hanzvadzi dzenyu, mucagara muezaniso wakanaka mu ungano.
Hama dze cidjaha dzingakwanisa kubetsera ungano nge mishobo yakasiyana-siyana (Onai ndima 11)
MAZANO A PAURO ANGAKWANISA KUMUBETSERAI
12. Hama dze cidjaha dzingafundira kudini no mazano akapaswa Timoti ndi Pauro?
12 Kuita hingana baba no mwana wawo, Pauro wakapasa mazano anoseenza kuna Timoti, akamubetsera kuti apfare uye aite zvese zvaanokwanisa pakuseenzera Djehovha. (1 Ti. 1:18; 2 Ti. 4:5) Kana imwimwi muri hama yo cidjaha, mazano a Pauro angakwanisawo kumubetserai. Kuita kudini? Erengai tsamba mbiri dza Pauro dzaakatarira Timoti uye onai hinga dzakatarirhwa imwimwi uye edzai kuona kuti mungaseenzesa kudini mu upenyu wenyu. Ngationei miezaniso minganani.
13. Tingasakurira kudini kugondeka kuna Djehovha?
13 “Kudziroedza pa kudzipira no mwoyo wese kuna Mwari.” (1 Tim. 4:7b) Cinyi cinozwi kudzipira kuna Mwari? I kugondeka kuna Djehovha uye cido cekuda kuita zviro zvinomupfadza. Isusu atizi kubarhwa naro wara iri, hino tinodikana kupeta masimba kuti tirisakurire. Tingazviita kudini? Soko re Cigrego rakaturikirhwa kuti “kudziroedza” kakawanda kakhona rinoseenzeswa kuti ripanganidze kudziroedza kakawanda kunoita agogomi kuti azokwikwidzane. Awona aidikana kugara akapangirhwa uye no maitiro akanaka kuti akwanise kuwina. Nyamasi uno, isusuwo tinodikana kupangirhwa kuti tisakurire maitiro akanaka anotunhudzira ushamwari wedu na Djehovha.
14. Ngacipi cinodikana kugara cinangwa cedu patinoerenga Bhaibheri? Panganidzai.
14 Maitiro akanaka atinodikana kusakurira i kuerenga Bhaibheri zuwa no zuwa. Asi edzurirai kuti cinangwa ce kuerenga Bhaibheri nge cekuti tikhwedere dhuze na Djehovha. Ngo muezaniso, pamunoerenga ngezve ngano inobhuya ngezve mudjaha mupfumi, munofundei ngezva Djehovha? (Mark. 10:17-22) Mudjaha uu waitenda kuti Djesu ndiyena ainga ari Mesiya, asi wainga asina kutenda kakakura kuti agare mufundi wake. Kunyazi zvakadaro, Djesu ainga ano “rudo rakakura naye” uye akareketa no mudjaha uu nge mushobo uno unaki. Zvinoita kuti tione kuti Djesu aida kuti mudjaha uu aite cisananguro cinopangidza ungwaru. Kusiya izvona, Djesu akapangidza rudo rainga rina Djehovha ku mudjaha uu. (Juau 14:9) Pamunonyasa kurangarira ngezve ngano ii, rangarirai ngezve mugariro wenyu kamare uye dzibvunzisei kuti: ‘Cinyi candinodikana kuita kuti ushamwari wangu na Djehovha utunhudzire uye ndingatunhudzira kudini kumuseenzera?’
15. Ngei zvecikosha kuti hama dze cidjaha dzigare muezaniso wakanaka? Panganidzai. (1 Timoti 4:12, 13)
15 “Garai muezaniso ku anhu akatendeka.” (Erengai 1 Timoti 4:12, 13.) Izvirokwazvo kuti Pauro wakakohomedzesa Timoti kuti asakurire zviro zvakaita hingana kuerenga uye kufundisa. Asi akamukohomedzesawo kuti asakurire mawara akaita hinga rudo, kutenda uye tsika dzakacena. Asi ngei? Ngokuti muezaniso wakanaka unokosha kudarika masoko. Rangaridzai kuti imwimwi magadzwa kuti muite mharidzo pa musangano inobhuya ngezve kushingaira mu basa re kuparidzira. Zvinogara nyore kureketa ngezve nyaya ii kana imwimwi mecipeta masimba mu basa re kuparidzira. Anhu acazwa ecikohomedzeswa kuseenzesa zviya zvamunonga mabhuya kana akaona kuti imwimwi muri muezaniso wakanaka pakuita izvona.—1 Ti. 3:13.
16. (a) Pa migariro ipi mishanu yekuti hama ye cidjaha ingakwanisa kugara muezaniso wakanaka? (b) Hama ye cidjaha ingakwanisa kudini kugara muezaniso wakanaka pa “kureketa”?
16 Pana 1 Timoti 4:12, Pauro unoreketa ngezve migariro mishanu yekuti hama ye cidjaha ingagara muezaniso. Munoona kudini kuita urongwa we fundo ye munhu ega uye kupsvakisisa zvakawanda ciro cimwe na cimwe pa zviro izvi? Ngo muezaniso, kana mukada kutunhudzira mushobo wenyu we “kureketa,” rangarirai kuti mungaita kudini kuti mubambise amweni ngo masoko enyu. Kana muri kugara no abereki enyu, mungaatenda here kakawanda ngo zviya zvaari kumuitirai? Mumasure me misangano, munoona kudini kucedza no munhu waita dii kana kuti mharidzo uye kureketa zviya zvamapfarira? Munoona kudini kudaira pa musangano meciseenzesa masoko enyu kamare? Kana mukapeta masimba kugara muezaniso wakanaka we kureketa, anhu ese anoona pamhene kubudirira kenyu pa kunamata.—1 Ti. 4:15.
17. Cinyi cingabetsera hama ye cidjaha kuti idzadzise zvinangwa zve kunamata? (2 Timoti 2:22)
17 “Tiza zvido zve udjaha, asi psvaka unatsi.” (Erengai 2 Timoti 2:22.) Pauro wakakohomedzesa Timoti kuti atize zvido zvekuti zvaida kuzomupingaidza pa zvinangwa zvake zve kunamata kana kuti zvaizoda kukuwadza ushamwari wake na Djehovha. Pamweni imwimwi mungaona kuti pano zviro zvinganani zvisikazi kushata zviri kupedza nguwa yamaida kuseenzesa pa kuita zviro zve ku mwiya. Ngo muezaniso, rangarirai nguwa yamunopedza meciita maezersisiyo, muri pa interneti kana kuti mecitamba mavhidhiyo gemi. Hino mungaseenzesa imwe ye nguwa ii pakuitira Djehovha zvakawanda uye pakubetsera amweni? Pamweni mungaseenzesa imwe ye nguwa ii kuti mubetsera pa kugadziriswa ke Nyumba dze Umambo kana kuti pa kuita basa re kuparidzira no zvingoro. Kana mukaita mabasa hingana aya, mucagumira shamwari dzipsva dzicamubetserai kuti mukwanise kugara no zvinangwa zve kunamata uye mozvidzadzisa.
SEENZERAI AMWENI UYE GARAI NO UPENYU UNOPFADZA
18. Ngei tingabhuya kuti Marko uye Timoti akagara no upenyu unopfadza?
18 Marko na Timoti akapeta masimba kuti aseenzere amweni zvakanaka. Ndiyo ndaa, awona akagara no upenyu unopfadza uye akagara no maesperiensiya anoshamisa. (Zvii. 20:35) Marko wakaita rhwendo ku mbuto dzakawanda dziri kure no cinangwa cekuda kubetsera hama dzake. Iyena wakatarawo ngano inoshamisa ye upenyu uye basa ra Djesu. Timoti wakabetsera Pauro pa kuumba ungano dzipsva uye wakabambisa hama. Zvezvirokwazvo, Djehovha akaona kuti Marko na Timoti ainga akadzipira kuti apete masimba pa kumuseenzera uye Djehovha akapfara ndizvo.
19. Ngei hama dze cidjaha dzecidikana kuseenzesa mazano akapaswa Timoti ndi Pauro uye dzicagara no mugumisiro upi?
19 Tinokwanisa kuzwisisa rudo rainga rina Pauro ku shamwari yake Timoti pa tsamba dzaakamutarira. Tsamba idzi dzakafemerhwa, dzinopangidzawo rudo rakakura rina Djehovha kamuri imwimwi hama dzinodiwa dze madjaha. Djehovha anoda kuti mupfare. Hino, petai masimba kuti museenzese mazano a Pauro uye mutunhudzire kuseenzera amweni. Kana mukaita izvona, mucagara no upenyu unopfadza zvino uye “mucabatisisa upenyu we zvirokwazvo” wamucagara nawo.—1 Ti. 6:18, 19.
NGOMA 80 “Rairai Muone Kuti Djehovha Akanaka”
a Pedru wainga ari mwanarume ano mazwiro akabamba. Ndiyo ndaa, iyena wakakwanisa kupanganidzira Marko ngezve mazwiro uye zviito zvakanaka zva Djesu. Pamweni, ndiyo ndaa Evhangeri ra Marko rinopanganidza kuti Djesu aizwa kudini uye aiita kudini pa migariro yakasiyana-siyana.—Mark. 3:5; 7:34; 8:12.
b KUPANGANIDZWA KE MIFANIKISO PA: Marko ecibetsera Pauro uye Bharnabhee pa rhwendo rawo ro umisiyonariyo. Timoti ecipfara nge kuvhakacira ungano kuti abambise hama.