Mareferensiya e Urongwa we Musangano Basa Redu uye Kurarama
NOVEMBRO 7-13
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 5-6
“Ari Katiri Akawanda Kupinda Ari Kaari”
it-1 paji. 797 ndi. 5
Erizeu
Aisraeri Akadziirirhwa Paaida Kurhwisana no Asiriya. Pakutonga ka Mambo Djeoramu, we ku Israeri, Asiriya anopangana kurhwisa Aisraeri awona asikazvizii. Hinga zvakaitikazve zvairangarirhwa na Bheni-Hadhadhe II zvakakonereswa na Erizeu waibvunza Mambo Djeoramu zvese zvaiida kuita Asiriya. Pakutanga Bheni-Hadhadhe wairangarira kuti umwe wawo waitora masoko ese ecienda koobvunza Aisraeri. Asi paakazviziya kuti wainga ari Erizeu waiitisa zvese, akatuma masurudado kuti aende kootenderedza Dhotani no makavharo uye ngoro dze hondo kuti abate Erizeu. (FOTO, Vhuru. 1, paji. 950) Mubetseri wa Erizeu anothya, asi Erizeu anonamata ecikumbira Mwari kuti afunungure madziso o mubetseri wake, “uye wakaona kumatunhu kakadzara no makavharo uye no makaru omuriro ohondo, akatenderedza Erizeu.” Atungamiriri oku Siriya paainyasa kutenderedza, Erizeu akanamatazve ecikumbira cishamiso cimweni, “Ndapota, itai kuti anhu aya asaone.” Erizeu akati ku Asiriya, “Nditeerei,” uye Erizeu wainga asikaiti zvekuabata nyara, zvecida kureya kuti ainga asikaripi mabofu kamare. Awona aazi kuedzurira Erizeu, uya waaida kubata, asikatozii kuti ndikupi kaari kuendeswa.—2Md 6:8-19.
w13 8/15 paji. 30 ndi. 2
Erizeu Wakaona Karu ye Muriro—Imwimwi Munokwanisa Kuionawo Here?
Kunyazi ainga atendererhwa no azondi ku Dhotani, Erizeu wakarumbwa wakaterama. Ngei? Ngekuti iyena wainga wasakurira kutenda kakabamba kuna Djehovha. Isusuwo tinodikana kugara no kutenda kakabamba. Ngekudaro, ngatinamate tecikumbira mwiya mucena wa Mwari kuti tipangidze kutenda uye no mawara amweni ezvekumwiya.—Ruka 11:13; Aga. 5:22, 23.
it-1 paji. 463 ndi. 5
Ubofu
Masoko a Erizeu ekuti anyahondo eku Siriya akafungwa madziso anopangidza kuti kainga kuri kufungwa mundangariro. Kudai anyahondo ese akagara mabofu kamere, ese aida kuhamba akabathwa nyara. Asi ngano ii inobhuya kuti Erizeu akati kaari: “Iri andiropi gwanza rakhona, uye iri andiropi thaundi rakhona. Nditeererei.” Ngezve nyaya ii, William James ecibhuya ngezve basa rake Principles of Psychology (Princípios de Psicologia, 1981, Vhuru. 1, paji. 59) unoti: “Cinonyanya kukosha ce córtice cerebral ndi ubofu we pfungwa. Izvi azvibatanidzi pakuremba ke madziso, asi ikutama kunyasa kuzvizwisisa. Mu Psicologia zvinopanganidwza hinga kukonerhwa kushamwaridzana ke kuzwa madziso uye zvazvinoreya; uye kukanganwa makwanza ari pakati pe mbuto dze madzizo no mbuto dzemazano amweni zvingaitisa ubofu we pfungwa.” Zvingaita kuti ubofu uu ndiwo wakabviswa ndi Djehovha masurudado e Asiriya paakaguma ku Samariya. (2Md 6:18-20) Ubofu we pfungwa uu pamweni ndiwo umwewo wakaitika ne anarume eku Sodhoma, ngano yaco inopangidza kuti, pane kutsukwara nge ndaa ye ubofu, awona airumbwa eciedza kupsvaka musuwo we nyumba ya Roti.—Ge 19:11.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
w05 8/1 paji. 9 ndi. 2
Mafundo Makuru Anobva mu Bhuku ra Madzimambo Wecipiri
5:15, 16—Ngei Erizeu aazi kutambira cipo ca Naamani? Erizeu aazi kutenda cipo ca Naamani ngekuti waiziya kuti cishamiso cekurapa Naamani rainga riri simba ra Djehovha. Erizeu aazi kumborangarira kuti basa rake raainga apaswa na Mwari rigare mukana wekupaswa zviro. Zvinoitikawo ku anamati ecokwadi enyamasi uno, awona aiiti kuti basa rawo kuna Mwari rigare mukana wekupaswa zviro. Awona anoita zviri zvese kuti aite zvakabhuiwa na Djesu: “Makatambira nyore, pasaiwo nyore.”—Mateu 10:8.
NOVEMBRO 14-20
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 7-8
“Djehovha Akaita kuti Zviro Zvisikakarirhwi Zviitike”
it-1 paji. 798
Erizeu
Mumasure mazvo Bheni-hadhadhi II wakapinda, haiwa no masurudado padoko asikateereri mutemo, asi no masurudado akawanda uye akatenderedza Samariya. Mbutoyo yainga yakashata maningi zvekutoti zvinopanganidzwa kuna mambo ngezve nyaya yokuti mwanakadzi wakarhya mwana wake kamare. Hinga mubarirhwana wa Akabhi, Mambo Djeoramu, “mwana we bhinya rimweni” unopika kuuraya Erizeu. Mupiko uu wecibvumbu auzi kubudirira. Paakaguma ku nyumba ye muphorofita no mubhetseri wemutemo, Djeoramu unobhuya kuti waruza kariro yese yekubetswa na Djehovha. Erizeu unogondesa mambo kuti kaizooneka zvekurhya zvakawanda muzuwa rinoteera. Mubetseri we mutemo wa mambo unoshora gondeso ii, eciitisa kuti Erizeu arekete kuti: “Ucazviona no madziso ako kamare, asi auzozvirhyi.” Nge ndaa ro barulha rakaitisa Djehovha kuti Asiriya azwe ku musasa wawo, izvi zvakaaitisa kuti awona atendere kuti wainga uri mubatanidzwa we masurudado akawanda arikuuya kaari, uye akatiza, ecisiya musasa wawo wega no zviro zvese zvekurhya. Paakazwa kuti Asiriya atiza mambo, wakagadza mubetseri we mutemo kuti aende koonerera musuwo mukuru we Samariya, uye anhu eku Israeri paakapinda ipona ecienda kootora zvokurhya ku musasa, unotsikwa dakara kufa, Iyena wakaona zvokurhya, asi aazi kuzvirhya.—2Md 6:24–7:20.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
it-2 paji. 188 ndi. 7
Getsi
Madzimambo e Dzinza ra Dhavhidhi. Djehovha Mwari akagadza Mambo Dhavhidhi pacigaro ce Israeri, uye Dhavhidhi wakapangidza kugara mutungamiriri we dzinza iri, ecitungamirirhwa na Mwari. Zvekutoti waidainzwa kuti “getsi re Israeri.” (2Sa 21:17) Mucitenderano ce umambo cakaizwa na Dhavhidhi, Djehovha akapika kuti: “Cigaro cako ce umambo cicagara cakabamba nokusikaperi.” (2Sa 7:11-16) Mugumisiro wakhona ngewe kuti, dzinza re madzimambo raizobuda mu mhuri ya Dhavhidhi, nge ndaa ye mwana wake Soromoni, wainga ari “getsi” kuna Israeri.—1Md 11:36; 15:4; 2Md 8:19; 2Mk 21:7.
NOVEMBRO 21-27
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 9-10
“Akaita no Ushingi, Kutsunga, uye Nokushingaira”
w11 11/15 paji. 3 ndi. 2
Djeu Wakadziirira Kunamata Kakacena
Djeu akatumwa na Mwari panguwa yekuti dzinza re Aisraeri rainga riri pamugariro wakashata. Anhu o mu nyika ii aicengedzerhwa kuti aite zviro zvakashata na Djezabheri, mufirhwakadzi wa Akabhi mai a mambo Djeoramu. Djezabheri wakamutsidzira kunamata Bhaari pane kunamata Djehovha, uye wakauraya aphorofita a Mwari uye waipausa anhu no “uhure” uye no “uroi.” (2 Mad. 9:22; 1 Mad. 18:4, 13) Djehovha akabhuya kuti nyumba yese ya Akabhi yaidikana kuparadzwa, kutobatanidzawo Djeoramu uye na Djezabheri. Djeu ndiye waidikana kutungamirira basa irona.
w11 11/15 paji. 4 mandi. 2-3
Djeu Wakadziirira Kunamata Kakacena
Mumasure mekuramba kupasa masoko atumwa airi, Djeu wakasongana na Mambo Djeoramu no shamwari yake Akaziya, mambo we ku Djudha, ari mukaru dzawo dze hondo. Djeoramu akabvunzisa kuti, “Kuno runyararo here Djeu?” Akadairhwa no hasha kuti: “Kungagara no runyararo rei ino uhure wa mai ako Djezabheri no uroi wawo uciripo?” Ngokuthya mushobo waakadairhwa, Djeoramu wakatanga kutiza. Asi na Djeu, Djeoramu aazi kutiza kwenda kure! Djeu wakakunga uta wobora mwoyo wake no mupasha, obva watofira mukaru yake ye hondo. Akaziya wakakwanisa kutiza asi Djeu wakazomutera uye woitawo kuti auraiwe.—2 Mad. 9:22-24, 27.
Waidikana kuteera kuuraiwa pa nyumba ya Akabhi ndi Mambokadzi Djezabheri waiita zviro zvakashata. Ndiyo ndaa Djeu wakamudainza kuti “wakatukwa.” Paakaguma ku Djezreeri, Djeu wakamuona akaima pa janera ro nyumba ya mambo. Nokukasika, Djeu wakabvunza masurudado kuti akhandire Djezabheri pasi ngopajanera. Pedzepo Djeu wakaita kuti atsikwe-tsikwe no makavharo uu waipausa Aisraeri ese kuti aite zvakashata. Mumasure mazvo wakaparadza anhu akawanda opanyumba ya Akabhe.—2 Mad. 9:30-34; 10:1-14.
w11 11/15 paji. 5 mandi. 3-4
Djeu Wakadziirira Kunamata Kakacena
I zvirokwazvo kuti Djeu wakadurura ngazi ye anhu akawanda. Kunyazi zvakadaro, Matarhwa anoreketa kuti wainga ari mwanarume akashinga uye wakasudzunura Aisraeri pakushuphwa na Djezabheri uye mhuri yake. Mutungamiriri upi hake we Aisraeri kuti abudirire pakuita izvona, zvaitodikana kuti agare no ushingi, nokutsunga uye kushingaira. Dhisiyonariyo rimweni ro Bhaibheri rinoti: “Rainga riri basa rinoshupha uye raidikana kuizwa dakara kupedzwa asikahwiriri sure.” “Kudai wakaita zvokutamba panyaya ii kunamata ka Bhaari kudai kusikazi kupera mu Israeri.”
I zvirokwazvo kuti migariro inosongana ne Akristu mazuwa ano inoda kuti titeedzere zvakaizwa na Djeu. Hinga muezaniso, tinodikana kuitei patinoedzwa kuita zviro zvinopesana no zvinodiwa na Djehovha? Tinodikana kushinga tokasika kuzvisiya. Kana tecida kurumbwa tecidzipira kuna Mwari, atidikani kuita zviro zvisikadikanwi ndi Djehovha.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
w11 11/15 paji. 5 mandi. 6-7
Djeu Wakadziirira Kunamata Kakacena
Djeu pamweni waitendera kuti umambo wa Israeri waidikana kunamata zvakasiyana no umambo wa Djudha kuti urumbwe weidziimirira. Hingana zvakaita madzimambo ekare eku Israeri, Djeu wakaedza kuita kuti madzinza aya arumbwe akaparadzana nge kunamata mufanikiso we oro. Asi izvi zvaipangidza kuti ainga asina kutenda kuna Djehovha, uya ainga amugadza hinga mambo.
Djehovha akasimba Djeu ngekuti wakaita zviro zvakanaka uye ngekuita zvakasisira pamberi pa Mwari. Kunyazi zvakadaro, Djeu “aazi kusakurira kuhamba mumutemo wa Djehovha Mwari we Aisraeri no mwoyo wake wese.” (2 Mad. 10:30, 31) Tecirangarira zvese zvakaizwa na Djeu, pamweni izvi zvingatishamisa uye kutsukwarisa. Asi, pano zvatingafunda. Atimbodikani kurerusa ushamwari wedu na Djehovha. Mazuwa ese tinodikana kusakurira kugondeka kedu kuna Mwari nge kufunda soko rake, kunyasa kurangarira zvatinofunda uye kuita munamato no mwoyo wese kuna Baba edu ekudenga. Ngekudaro, ngatingwarirei kurumbwa tecihamba mumitemo ya Djehovha no mwoyo wese.—1 Ako. 10:12.
NOVEMBRO 28–DEZEMBRO 4
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 11-12
“Mwanakadzi Anodzikudza, uye Anoita Zvakashata Acagara no Mubairo Wakashata”
it-1 paji. 247
Atariya
Atariya, hingana mai akhona Djezabheri, waicengedzera mwamuna wake Djeoramu, kuti asaite zvinodiwa na Djehovha pakutonga kake ke makore 8. (1Md 21:25; 2Mk 21:4-6) Uyewo hinga mai ake, Atariya wakadurura ngazi yo anhu asina ndaa. Mwana wake Akaziya waiita zvakashata, paakafa, mumasure mekutonga ke gore rimwe Atariya wakauraya ese e mudzinza roumamabo, kusiya basi mwana mudoko Djoashi, wainga aigiswa no mupristi mukuru no mukadzi wake ainga ari titiya ake. Mumasure mazvo Atariya wakadziita hinga Mambokadzi, ke makore 6, k.g. 905-899 K.A.A. (2Mk 22:11, 12) Ana ake akaba zviro zvipsvene mu tempro ya Djehovha oenda koopasa Bhaari.—2Mk 24:7.
it-1 paji. 247
Atariya
Djoashi paakakwanisa makore 7, Mupristi Mukuru aithya Mwari Djoiyadha akabudisa mwanewo paainga akamuiga uye akamupfekedza korona kuti agare hingana nhaka pacigaro ce umambo. Atariya paakazwa kukhuwa kaaiita wakagogoma ecienda ku tempro, uye paakaona zvaiitika ikona wakakhuwa eciti, “Ndapandukirhwa! Ndapandukirhwa!” Mupristi Mukuru Djoiyadha akabhuya kuti Atariya abudiswe padhuze no tempro kuti aurayiwe pamusuwo mukuru we makavharo ye nyumba ya mambo. Pamweni iyena wainga ari wekupedzesera mu nyumba ya Akabhi (2Md 11:1-20; 2Mk 22:1–23:21) Izvona zvakapangidza zvecokwadi kuti: “Apana kana soko rimwe haro rakarekethwa na Djehovha nge zve nyumba ya Akabhi risikazi kuiitika”!—2Md 10:10, 11; 1Md 21:20-24.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
it-1 paji. 31
Djoashi
Zvaazvadaro, panguwa yekuti Mupristi Mukuru Djoiyadha wainga aciri mupenyu uye waiita hingana baba uye aipasa mazano Djoashi, mambo uu wecidjaha waibudirira. Paainga ano makore 21, ainga ano akadzi airi, umwe wakhona waizwi Djeoyadhaa, uye nge ndaa yawo Djoashi wagara baba e anarume uye anakadzi. Ngekudaro, dzinza ra Dhavhidhi raitungamirira kuna Mesiya rainga rasara padoko kuti ripere, rakabambiswazve.—2Md 12:1-3; 2Mk 24:1-3; 25:1.
DEZEMBRO 5-11
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 13-15
“Kupeta Masimba nge Mwoyo Wese Kunobara Makomborero Akawanda”
w10 4/15 paji. 26 ndi. 11
Muri Kunyasa Kuteera Kristu Here?
11 Kuti muezanise kukosha kekushingaira mu basa ra Mwari, onai zvakaitika mu upenyu wa Mambo Djoashi weku Israeri. Ecirangarira ngezve Israeri kuda kurhwisa Asiriya, Djoashi akaenda ecicema kuna Erizeu. Muphorofita akamupanganizira kuti akhandire mupasha nge pajanera kudii re Asiriya, zvecipangidza kuti Djehovha aizoabetsera kuti arhwise dzinza iri. Izvi zvezvirokwazvo zvakapfadza mambo. Mumasure mazvo, Erizeu wakabvunza Djoashi kuti anonge mipasha yake uye abaye pasi nayo. Djoashi wakabaya pasi katatu kese. Erizeu wakanyagadzwa nazvo, ngekuti kubaya pasi 5 kana kuti 6 kese kaizoreya “kurhwisa Asiriya dakara kuaparadza.” Zvino Djoashi aizowina katatu basi. Kusama kushingaira kake kakamuitisa kuti asabudirire maningi. (2 Madzimambo 13:14-19) Zviitiko izvi zvinotifundisei? Djehovha acatikomborera kana tikaita basa rake no mwoyo wese uye nokushingaira.
w13 11/1 paji. 11 mandi. 5-6
“Anokomborera Aya Anomupsvaka no Mwoyo Wese”
Ndiani acakomborerhwa na Djehovha? Pauro anoti, “aya anomupsvaka no mwoyo wese.” Bhuku rimweni muci Grego rakaturikira soko iri kuti “anomupsvaka no mwoyo wese”, azvireyi “kumboedza kufunda ngezva Mwari” asi, kuita zviri zvese tecipeta masimba kuti “timunamate.” Bhuku rimweni rinopanganidza kuti soko iri muci Grego rinopangidza kuti kuseenza nosimba uye kudzipira no mwoyo wese. Zvezvirokwazvo, Djehovha anokomborera aya ano kutenda anomunamata no mwoyo wese uye nokushingaira.—Mateu 22:37.
Djehovha anokomborera kudini anamati ake akagondeka? Ayena akagondesa kuti acaapasa mubairo wakanaka maningi we upenyu usikaperi mu Paraizo pasi pano, zvecinyasa kupangidza kukura kakaita rudo rake uye rupo. (Zvakapangidzwa 21:3, 4) Kunyazi izvona nyamasi uno, ese aya anopsvaka Djehovha no mwoyo wese anokomborerhwa maningi. Anobetserhwa no mwiya mucena wa Mwari uye no uzii uri mu Soko rake Bhaibheri, kuti agare no upenyu unopfadza.—Pisarema 144:15; Mateu 5:3.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
w05 8/1 paji. 11 ndi. 3
Mafundo Makuru Anobva mu Bhuku ra Madzimambo Wecipiri
13:20, 21—Cishamiso ici cinotsigira kukudza zviro zvekare zve magereja here? Haiwa, acitsigiri. Bhaibheri arireketi kuti makodo a Erizeu akambonamathwa nguwa imweni. Rainga riri simba ra Mwari rakaitisa kuti cishamiso ici ciitike, hingana zvishamiso zvese zvakaizwa na Erizeu paainga ari mupenyu.
DEZEMBRO 12-18
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 16-17
“Kunonoka Kutsamwa ka Djehovha Kuno Pakunogumira”
it-2 paji. 908 ndi. 6
Sharimaneseri
Kutonga ke Aisraeri. Panguwa yekuti Mambo Ozeya weku Israeri waitonga (k.g. 758-740 K.A.A.), Sharimaneseri V akapinda mu Palestina uye Ozeya akagara mubati wake eciripiswa musoho gore ne gore. (2Md 17:1-3) Pano nguwa imweni yekuti Ozeya wakasiya kuripa musoho uye wakabatika ecipangana na Mambo So, weku Edjipitu. (Onai SO.) Nge ndaa yazvo, Sharimaneseri akakanda Ozeya mukaraboso uye mumasure mazvo akaunganira Samariya ke makore matatu, pedzepo thaundi rainga rakabamba rakazopedzesera pakuparadzwa, uye Aisraeri akaendeswa kuutaphwa.—2Md 17:4-6; 18:9-12; ezanisai na Oze 7:11; Eze 23:4-10.
it-1 paji. 450
Utaphwa
Pa umambo we madzinza gumi eku Israeri, uye pa umambo we madzinza mairi eku Djudha, ndaa yakaaitisa kuti aendeswe kuutaphwa yainga iri imweyo: yekusiya kunamata Djehovha Mwari we cokwadi nge ndaa ye kunamata anamwari e kunyepa. (Dhe 28:15, 62-68; 2Md 17:7-18; 21:10-15) Djehovha, pa cake, aiatumira nguwa dzese aphorofita ake kuti angwadze umambo we Isareri uye no umambo we Djudha, asi awona aazi kupurutana. (2Md 17:13) Apana mambo umwe we umambo we madzinza gumi, we Israeri, akaguma pakuparadza kunamata kekunyepa kakasiiwa na Djerobhoamu, mambo we kutanga we dzinza irona. Djudha, dzinza re hanzvadzi yake, akasiya kuteerera zvaibhuiwa na Djehovha hinga muezaniso we utaphwa wainga waitika no Aisraeri. (Dje 3:6-10) Agari ese akaendeswa kuutaphwa, dzinza rimwe na rimwe raindorumbwa recishuphwa nguwa dzese.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
it-2 paji. 924
Musamariya
Soko rekuti “Asamariya” rinotanga kubudiswa mumatarhwa mumasure mekurhwisa umambo we Samariya, e madzinza gumi, 740 K.A.A.; rakaseenzeswa ku aya airarama mu umambo we kucamhembe paainga asati arhwisa ikona, kuti asiyanise no atorhwa amweni akazounziswawo ecibva ku madii amweni e Umambo we Asiriya. (2Md 17:29) Zvinoita hingana kuti Asiriya aazi kubvisa agari ese e Aisraeri ainga ari ikona, ngekuti matarhwa ari pana 2 Makoronika 34:6-9 (ezanisai na 2Md 23:19, 20) inoita kuti tiziye kuti, munguwa ye utongi wa Mambo Djosiya, kainga kuno Aisraeri kunyika iyona. Nokuhamba kenguwa, soko rekuti “Asamariya” rakaguma pa kureya abarirhwana aya ainga asara ku Samariya no aya akaunziswa no Asiriya. Ngekudaro, apana mubvunzo wekuti mubairo wakhona wainga uri mubatanidzwa we mucato dzinganani. Pane imweni nguwa yakazoteera gare-gare, zina rakhona rainga rino zviro zvakawanda zvinobatanidza magereja, pambuto pe madzinza kana kuti pe zvematongerhwe e nyika. Soko rekuti “Samariya” rinoreya munhu wainga ari grupu re gereja rainga rakapfuma munharaunda ye anyacigarisano e Sikemu uye Samariya yekare, uye wainga usikatendi fundiso dzainga dzakasiyana no dze ci Djudha.—Ju 4:9.
DEZEMBRO 19-25
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 18-19
“Azondi Edu Anoedza Kudini Kutirembesa”
w05 8/1 paji. 11 ndi. 5
Mafundo Makuru Anobva mu Bhuku ra Madzimambo Wecipiri
18:19-21, 25—Ezekiya wakaita citenderano no Edjipitu here? Haiwa. Rabhisake wakanyepa paakapumha Ezekiya hinga zvaakanyepa kuti wainga “atumwa na Djehovha.” Mambo wakagondeka Ezekiya waigonda Djehovha basi.
w10 7/15 paji. 13 ndi. 3
“Usambothye. Inini Ndicakubetsera”
Rabhisheki akanyepera kuita hinga munhu wakanaka ecida kuti anhu e ku Djudha asagare necokwadi. Iyena wakati: “Andiepi [Djehovha] ano mbuto dzakakwirira uye ano artari dzakabviswa ndi Ezekiya here? . . . Djehovha akati kandiri, ‘Enda urhwise nyika ii, uiparadze.’ ” (2 Mad. 18:22, 25) Apa Rabhisake waibhuya kuti Djehovha ainga asikazodziiriri anhu Ake ngekuti ainga asikazi kumupfadza. Asi wainyepa. Djehovha ainga apfadzwa na Ezekiya uye no Adjudha ainga ahwirinza kunamata kakacena.—2 Mad. 18:3-7.
w13 11/15 paji. 19 ndi. 14
Aushi Anomwe, no Macinda Masere—Anoimirira Ani Nyamasi Uno
14 Mambo we Asiriya akagadzira musasa ku Rakishi iri kumaodzanyemba ke Djerusarema. Ari keneyo, akatuma aimiriri ake atatu kuti abvunze anhu eku Djerusarema agare ku dii rake. Umwe we atatu aya waizwi Rabhisheki wakaseenzesa makwanza akasiyana-siyana, kuti aite kuti anhu agare munyara dze Asiriya. Ecibhuya muci Hebheru, iyena akabambidzira anhu kuti apandukire mambo uye agara kudii re Asiriya, eciagondesa manyepo kuti aizoaendesa kunyika yaaizogara no upenyu wakanaka. (Erengai 2 Madzimambo 18:31, 32.) Pedzepo, Rabhisheki wakabhuya kuti kuita hingana anamwari eku nyika dzimweni aazi kukwanisa kudziirira anamati awo, Djehovha aazokwanisiwo kudziirira Adjudha pa kurhwiswa ne Asiriya. Adjudha akapangidza ungwaru ngekutama kumboedza kudaira manyepo awona, uye izvona ndizvo zvinosoizwawo no aseenzi a Djehovha mazuwa ano.—Erengai 2 Madzimambo 18:35, 36.
yb75 paji. 177 ndi. 2
Part 1—Alemanha
Zvinokosha kuziya kuti anya SS, aiseenzesa makwanza akashata maningi kuitira kuti munhu umwe na umwe a asinari ciziiso cawo, kakawanda kakhona aiwuyazve kaari mumasure meku asinari uye aiyashupha maningi kudarika kare. Karl Kirscht unotenderenawo nazvo eciti: “Kupinda anhu api hawo, Apupurir a Djehovha akatambudzwa maningi noma surudado e musasa we asungwa. Zvairangarirhwa kuti aizoaitisa kuti a asinari ciziiso icona. Takadainzwa kakawanda kuti tiasinari. Anganani akaasinari, asi, kajinji kakhona, aidikana kuimira kudarika gore asati abudiswa. Panguwa yese ii awona aitukwa maningi pamberi pe a SS hinga anyepi uye mapenzi uyewo akabambidzirhwa kuhamba kunozwi ‘kuhamba kekukudzwa’ ecitenderera hama dzawo asati atenderhwa kuti abudiswe mumusasa.”
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
it-1 paji. 203 ndi. 3
Aceri e Mapuwe
Hinga muezaniso, Bhaibheri rinobhuya kuti Mambo Senakeribhe we ku Asiriya wakauraiwa no ana ake airi, Adremereki na Sarezeri, uye mwana wake umweni Ezari-Hadhomi wakagara mambo. (2Md 19:36, 37) Citarhwa cimweni ce Bhabhironi cakabhuya kuti, pazuwa 20 re Tebheti, Senakeribhe akauraiwa no mwana wake nge kupandukirhwa. Bheroso, mupristi we Bhabhironi we musekuro recitatu K.A.A., uye na Nabhonidho, mambo we Bhabhironi we musekuro recitanhatu K.A.A., akabhuya ngano imwe basi kuti, Senakeribhe akauraiwa no umwe we mwana wake. Ngekudaro, pasikatori nguwa yakareba maningi pakaonekwa cidimbu ce Prisma ca Ezari-Hadhomi, mwana wakagara mambo mumasure ma Senakeribhe, Ezari-Hadhomi unonyasa kubhuya kuti hama dzake dzakapandukira baba ake uye owauraya kakutiza. Paaibhuya ngezvazvo, Philip Biberfeld mu Universal Jewish History (Ngano ye ci Djudha Yese 1948, Vhuru. I, paji. 27), inoti: “Citarhwa ce Bhabhironi ca Nabhonidho uye Bheroso cainga cisiripi ce cokwadi, ngano dze Bhaibheri basi ndidzo dzinoreketa cokwadi. Akagondeswa kamare masoko ese akatarhwa na Ezari-Hadhomi kuti ngeecokwadi uye akapangidza kuti ngano ye Asiriya eku Bhabhironi ainga akagondeka kupinda matarhwa amweni e Bhabhironi. Iri idii rinokosha maningi pakupsvakisisa kunyazi matarhwa e mazuwa ano asikaendererani ne zvinorekethwa no Bhaibheri.”
DEZEMBRO 26–JANERO 1
UPFUMI UNOBVA MU SOKO RA MWARI | 2 MADZIMAMBO 20-21
“Munamato Wakaita kuti Djehovha Aite Ciito”
ip-1 paji. 394 ndi. 23
Mambo Wakakomborerhwa Nge Kutenda Kake
23 Kubvira pakatanga kuuya Senakeribhe koorhwisa Adjudha, Ezekiya wakarhwara maningi. Isaya wakamubvunza kuti ucafa. (Isaya 38:1) Mambo wainga uno makore 39, wakatsukwara maningi. Iyena wainetsekapi basi nge ndaa yake, asi wainetsekawo nge zvicaitika mune ramangwana re anhu ake. Djerusarema uye Djudha rainga riri pangozi yekugumirhwa no Asiriya. Kana Ezekiya akafa ndiani aizotungamirira pakurhwisana? Panguwa iyona Ezekiya wainga asina mwana kuti agare pambuto yake ye kutonga. Eciita munamato no mwoyo wese, Ezekiya wakakumbira usisi wa Djehovha.—Isaya 38:2, 3.
w17.03 paji. 21 ndi. 16
Seenzerai Djehovha no Mwoyo Wese!
16 Nokuhamba ke nguwa Ezekiya wakarhwara maningi zvekutoti wainga ari paduze nokutofa. Iyena wakakumbira frtgyhjukhjurftgyhjiklkuti Djehovha asakanganwe kugondeka kainga akaita. (Erengai 2 Madzimambo 20:1-3.) Djehovha akazwa munamato wa Ezekiya uye akamurapa. Izviro kwazvo kuti maererano no Bhaibheri, atidikani kuetsera kuti Djehovha aite cishamiso kuti atirape kana kuti aite kuti isusu tirarame nguwa yakareba. Kunyazi zvakadaro, tingakwanisa kuita munamato kuna Djehovha hinga Ezekiya, iyena wakati: “Ndinosohamba ndakagondeka pamberi penyu no mwoyo wese.” Imwimwi munotendera kuti Djehovha acamubetserai nguwa dzese, kunyazi mecirhwara here?—Pis. 41:3.
g01 7/22 paji. 13 ndi. 4
Munamato Ungandibetsera Kudini?
Munguwa dze Bhaibheri anarume amweni ainga ano kutenda akatambira mhinduro dzakananga—kutobatanidzawo zvishamiso kamare—dze minamato dzawo. Hinga muezaniso, Mambo Ezekiya paakaziya kuti wainga ano nhenda yaizomuuraya, Iyena wakadeketera kuna Mwari kuti amurape. Mwari wakamudaira kuti: “Ndauzwa munamato wako. Ndaona misodzi yako. Ndicakurapa.” (2 Madzimambo 20:1-6) Anarume uye anakadzi amweni aithya Mwari akabetserhwawo na Mwari.—1 Samueri 1:1-20; Dhanyeri 10:2-12; Zviito 4:24-31; 10:1-7.
Upfumi Watinogumira mu Bhaibheri
it-2 paji. 478 ndi. 4
Mupimo
Mupimo ungaseenzeswa pakuwakwa ke predhiyo uye kuedza kuona kuti predhiyoyo ingasiiwa here kana kuti haiwa. Djehovha akabhuya kuti aizoseenzesa ku Djerusarema isikatereri mutemo “usaru wekupima wakaseenzeswa ku Samariya uyewo mupimo wakaseenzeswa ku nyumba ya Akabhi.” Mwari akapima Samariya uye nyumba ya Mambo Akabhi ngekuti akawona kuti ainga aiita zviro zvakashata uye ainga asikazi kugondeka, zveciita kuti aparadzwe. Nge mushobo umwewo, Mwari aizotonga Djerusarema uye no atongi aro, ecipangidza citema cawo pamhene uye eciparadza thaundi irona. Zviitiko izvi zvakaitikadi kamare muna 607 K.A.A. (2Md 21:10-13; 10:11) Peciseenzeswa Isaya, atongi anodzikudza akasiyana-siyana aiita zvakashata no atongi e anhu e mu Djerusarema akaziiswa kuti kuparadzwa kawo kainga keciuya uye masoko a Djehovha aiti: “Ndicaita kuti kutonga kugare usaru wekupima uye kuti unatsi ugare mupimo.” Mitemo ye aya anoita zviro zvakanaka uye no unatsi zvaizopangidza pamhene kuti ndiyani wainga ari museenzi wa Mwari kana kuti haiwa, zvecipangidza kuti ndiyani waizoponeswa kana kuti kuparadzwa.—Isa 28:14-19.