E faatura anaˈe na i te taata atoa
“E faaturatura ˈtu i te taata atoa. (...) E mǎtaˈu i te Atua. E faateitei i te arii.” — PETERO 1, 2:17.
1. a) O vai, taa ê atu i te Atua e te Mesia, tei tia ia faaturahia ˈtu? b) Ia au i te Petero 1, 2:17, i roto i teihea mau tuhaa e tia ia faaturahia te mau taata?
UA ITE tatou e e tia ia tatou ia faatura i te Atua ra o Iehova e ia Iesu Mesia. Ua tano te reira i te eˈa afaro, i te paari e i te aroha. Teie râ, te faaite atoa ra te Parau a te Atua e e tia ia tatou ia faatura i te mau taata. “E faaturatura ˈtu i te taata atoa,” ta ˈna e parau maira (Petero 1, 2:17). E faaoti te irava na roto i teie faaueraa “e faateitei i te arii,” oia hoi te auraa ia horoa i te tura i te feia o tei tia ia horoahia ˈtu i te reira no to ratou tiaraa. O vai râ teie mau taata? Mea rahi roa paha to ratou numera i ta te tahi pae e manaˈo ra. E nehenehe e parau e te vai ra e maha tuhaa e tia tatou ia faatura ia vetahi ê.
E faatura anaˈe na i te mau faatere politita
2. Nafea tatou e ite ai e te “arii” i faahitihia i roto i te Petero 1, 2:17, o te hoê taata ïa: te hoê arii aore ra te hoê faatere politita?
2 Te tuhaa matamua, no nia ïa i te mau faatereraa a te taata. E tia ia tatou ia faatura i te mau faatere politita. O ratou ta Petero e manaˈo ra a parau ai oia ia ‘faateitei i te arii.’ Na te aha e haapapu ra i te reira? No te mea te parau nei oia no nia i te huru tupuraa i rapae au mai i te amuiraa kerisetiano. No parau noa ˈtura o ˈna e: “E auraro outou i te toroa o te taata atoa (...); i te arii ra ei nia roa iho ïa; e te mau tavana ra, ei feia tonohia e ana.” E tapao atoa na e te faataa ê nei Petero i te Atua e te “arii” ia parau oia e: “E mǎtaˈu i te Atua. E faateitei i te arii.” (Petero 1, 2:13, 14). No reira, te “arii” ta Petero e faaue ra ia tatou ia faatura, o te mau arii taata ïa e te mau faatere politita.
3. O vai te “feia mana toroa,” e eaha tei tia ia faahoˈi na ratou?
3 Te faaue atoa ra te aposetolo Paulo e: “Ia auraro maite te taata atoa i te feia mana toroa ra.” E ere te Atua ra o Iehova aore ra Iesu Mesia teie “feia mana toroa,” o te mau faatere politita râ. Te manaˈo ra o Paulo i taua feia ra i to ˈna parau-faahou-raa e: “E tuu atu i te mea e au i te taata atoa ra, (...) o tei faateiteihia ra, e faateitei atu â ïa.” No reira, mea tano e ia faaturahia te feia ta te Atua i faatia ia rave i te faatereraa politita. — Roma 13:1, 7.
4. a) Nafea e nehenehe ai e faatura i te mau faatere politita? b) Eaha te hiˈoraa ta te aposetolo Paulo i horoa mai i roto i teie tuhaa?
4 Nafea e nehenehe ai e faatura i te mau faatere politita? I te hoê pae, na roto ïa i te faaite atu ia ratou i te hoê tura hohonu (hiˈo Petero 1, 3:15). E, noa ˈtu e e feia iino ratou, e horoahia teie tura no ratou no to ratou tiaraa. Ua faataa te taata papai aamu no Roma ra o Tacite i te tavana ra o Felisi mai te hoê taata e “manaˈo na e nehenehe oia e rave i te mau ohipa iino atoa ma te ore e faautuahia.” Aita râ te reira i tapea ia Paulo ia faatia ia ˈna iho i mua ia Felisi ma te tura. Oia atoa, ua ite o Paulo e ua taati na o Ageripa II e to ˈna iho fetii; ua parau râ oia ia ˈna ma te tura e “E te arii, e Ageripa, ua maitai roa vau, o vau e parau noa ia ˈu iho i teie nei mahana i mua i to aro nei.” Ua faatura atoa o Paulo i te tavana ra o Phesito, ma te pii ia ˈna ‘Mana teitei,’ noa ˈtu e e taata haamori idolo oia. — Ohipa 24:10; 26:2, 3, 24, 25.
5. Nafea atu â ia faatura i te mau mana faatere, e eaha te hiˈoraa maitai ta te mau Ite no Iehova e horoa ra i roto i teie tuhaa?
5 I te tahi pae, e nehenehe tatou e faatura i te feia e faatere ra ma te faahoˈi atu i te mea e au ia ratou, mai ta te aposetolo Paulo e papai ra. Te parau ra oia e ia faahoˈi ‘i tei ani i te taoˈa aufauhia, te taoˈa aufauhia; i tei ani i te telo, te telo.’ (Roma 13:7.) O ta te mau Ite no Iehova ïa e rave ra i roto i te ao atoa nei, noa ˈtu eaha te fenua ta ratou e ora ra. I te fenua Italia, te haapapu ra te vea ra La Stampa, e: “O te huiraatira haapao maitai roa ˈˈe ratou o te nehenehe e hinaarohia: aita ratou e haavare ra no nia i te mau tute aore ra e ape ra i te mau ture o te ore e haamaitai ia ratou.” Teie ta te hoê vea marite (te Post no Palm Beach) i parau no nia ia ratou: “Te aufau nei ratou i ta ratou mau tute e tei rotopu ratou i te feia maitai roa ˈˈe i roto i te repubilika.”
E faatura anaˈe na i ta tatou paoti ohipa
6. Te parau ra te mau aposetolo Paulo e Petero e e tia ia faatura ia vai atu â?
6 Te piti o te tuhaa e tia ia tatou ia faatura ia vetahi ê, no nia ïa i ta tatou ohipa. Ua tapao te mau aposetolo Paulo e Petero i te faufaa no te hoê kerisetiano rave ohipa ia faatura i te feia tei nia aˈe ia ˈna. Ua papai o Paulo e: “O te mau tavini atoa i roto i te zugo ra, ia faatura hua ratou i to ratou iho mau fatu; ia ore te iˈoa o te Atua e ta ˈna parau ia faainohia. E te mau tavini e fatu faaroo to ratou ra, eiaha ratou e vahavaha ˈtu, no te mea e e taeae; ia rahi atu râ to ratou faaroo i reira.” Area o Petero, ua parau oia e: “E te mau tavini, e auraro outou i to outou mau fatu ma te mǎtaˈu, eiaha i te fatu maitai anaˈe ra, e te mǎrû, i te faefaea atoa râ.” — Timoteo 1, 6:1, 2; Petero 1, 2:18; Ephesia 6:5; Kolosa 3:22, 23.
7. a) Nafea e nehenehe ai e faaohipa i te aˈoraa bibilia no nia i te tura tei tia i te mau ‘tîtî’ ia horoa i ta ratou mau “fatu”? b) E tia i te mau kerisetiano e ohipa ra no te tahi atu mau kerisetiano ia haapao maitai i te aha?
7 Oia mau, aita e ite-rahi-hia te faatîtîraa i teie mahana. Teie râ, te mau faaueraa tumu e faatere ra i te kerisetiano i roto i te mau taairaa i rotopu i te fatu e te taata tîtî, e tano ïa no te mau auraa i rotopu i te taata rave ohipa e te paoti ohipa. No reira, e tia ïa i te kerisetiano rave ohipa ia faatura i ta ˈna paoti ohipa, noa ˈtu e mea fifi roa ia faaoaoa ˈtu ia ˈna. E mai te peu e ta ˈna paoti ohipa, o to ˈna ïa hoa i roto i te faaroo? Maoti i te tiai i te hoê faanahoraa taa ê aore ra te hoê faatureraa maitai aˈe, e tia ia ˈna ia tavini i ta ˈna paoti ohipa kerisetiano ma te itoito aˈe, ma te ore roa ˈtu e tamata i te fanaˈo i te tahi mau tuhaa.
Te tura i roto i te utuafare fetii
8, 9. a) E tia i te mau tamarii ia faatura ia vai? b) No te aha e tia i te mau tamarii ia faatura i to ratou mau metua, e nafea ratou e nehenehe ai e na reira?
8 Te toru o te tuhaa i reira e tia ia faaite i te tura, i roto ïa i te utuafare fetii. Ei hiˈoraa, e tia i te mau tamarii ia faatura i to ratou mau metua. E ere noa te reira i te hoê titauraa a te Ture i horoahia ia Mose ra, o te reira atoa râ tei titauhia i te mau kerisetiano. Ua papai te aposetolo Paulo e: “E te mau tamarii ra, e faaroo i to outou mau metua i te Fatu ra, e parau-tia hoi te reira. E faatura ˈtu i to metua tane e to metua vahine.” — Ephesia 6:1, 2; Exodo 20:12.
9 No te aha e tia i te mau tamarii ia faatura i to ratou metua? No te mea e ua horoa te Atua i to ratou mau metua i te mana i nia ia ratou e no te mea atoa ta to ratou mau metua i rave no ratou: te horoaraa i te ora, te faaamuraa e te haapiiraa ia ratou mai to ratou nainairaa. Nafea te mau tamarii e nehenehe ai e faatura i to ratou mau metua? Na mua roa, e tia ia ratou ia faaroo e ia auraro ia ratou (Maseli 23:22, 25, 26; Kolosa 3:20). Ia riro ratou ei feia paari, e tia paha i taua mau tamarii ra ia faatura i to ratou mau metua ruhiruhia aore ra to ratou mau metua tupuna ma te tauturu ia ratou i te pae materia e i te pae varua. E tia ia aifaito maitai i teie mau aupuraa e te tahi atu mau hopoia, mai te haapiiraa i te mau tamarii, te apitiraa ˈtu i te mau putuputuraa e te pororaa. — Ephesia 5:15-17; Timoteo 1, 5:8; Ioane 1, 3:17.
10. E tia i te mau vahine ia faatura ia vai, e nafea ratou e nehenehe ai e na reira?
10 E ere noa na te mau tamarii anaˈe e faatura ia vetahi ê i roto i te utuafare. Oia mau, e tia atoa i te mau vahine ia faatura i ta ratou tane. Ua parau atoa te aposetolo Paulo e ‘e tia i te vahine ia faatura hohonu atu i ta ˈna tane.’ (Ephesia 5:33; Petero 1, 3:1, 2.) No te ‘faatura hohonu’ i ta ˈna tane, mea faufaa e ia faaite te vahine i te tura no ˈna. A pii ai oia ia ˈna “fatu,” te faatura ra o Sara i ta ˈna tane, o Aberahama (Petero 1, 3:6). No reira, e te mau vahine, a pee i te hiˈoraa o Sara. A faatura i ta outou tane ma te farii i ta ˈna mau faaotiraa e ma te rave e ia manuïa te reira. Ma te rave i te mau mea atoa ta outou e nehenehe no te tauturu i ta outou tane ia amo i ta ˈna hopoia, ma te ore e tuu faahou atu, e faatura ïa outou ia ˈna.
11. E tia i te mau tane ia faatura ia vai, e no te aha?
11 Eaha ïa no te mau tane? Te faaue ra te Parau a te Atua ia ratou e: “Oia atoa hoi outou, e te mau tane, e parahi ia ratou ra [ta outou vahine] ma te ite, i te faaturaraa ˈtu i te vahine, i te farii paruparu ra, e ei fatu atoa hoi i te maitai ra i te ora; ia ore ta outou pure ia mairi.” (Petero 1, 3:7). Na te reira e haaferuri i te mau tane atoa. Mai te huru ra e te vai ra i nia i ta ratou vahine i te parau ra “Faufaa. Paruparu. Parari noa. Tei au i te tura rahi roa ˈˈe!” E tia i te mau tane ia haamanaˈo e ia ore anaˈe ratou e faatura i ta ratou vahine ma te faaite i te haapao maitai tei au ia ratou, e faaino ïa te reira i to ratou mau auraa e te Atua ra o Iehova, no te mea e mairi ta ratou mau pure. Oia mau, ia faatura te mau melo tataitahi o te utuafare i te tahi pae, e huti ïa ratou paatoa i te maitai.
I roto i te amuiraa
12. a) Tei ia vai ra te hopoia, i roto i te amuiraa, no te faaite i te tura? b) Nafea to Iesu faaiteraa e e ere i te mea ino ia farii i te tura?
12 Te tahi atu tuhaa tei tia i te taata atoa ia faatura ia vetahi ê: i roto ïa i te amuiraa kerisetiano. Ua aˈohia tatou e: ‘No te faaturaraa te tahi i te tahi, a horoa i te hiˈoraa.’ (Roma 12:10). I roto i te hoê faahohoˈaraa, ua faaite o Iesu aita e vahi ino ia farii i te tura. Ua parau oia e, ia titauhia tatou i te hoê oroa, e tia ia tatou ia rave i te parahiraa hopea roa, i reira ïa te taata i titau mai ia tatou, e ani ai ia haafatata ˈtu, e e turahia tatou i mua i te taatoaraa o te mau manihini (Luka 14:10). No reira, i te mea e te au nei tatou paatoa e ia faaturahia tatou, eita anei e tia ia tatou ia taa i to te tahi pae manaˈo e ia faatura ia ratou? Nafea tatou e nehenehe ai e na reira?
13. Eaha te tahi mau ravea e nehenehe ai tatou e faatura ia vetahi ê i roto i te amuiraa?
13 Te faaiteraa te hoê taata i te faufaa o te hoê ohipa i rave-maitai-hia, te faatura ra ïa oia i te taata i rave i taua ohipa ra. E nehenehe ïa tatou e faatura te tahi e te tahi ma te haapopou atu te tahi e te tahi, peneiaˈe no te hoê pahonoraa aore ra te hoê oreroraa parau horoahia i roto i te amuiraa. Hau atu, e nehenehe tatou e faatura te tahi e te tahi ma te ‘ahu i te feruriraa haehaa’ i nia i to tatou mau taeae e mau tuahine kerisetiano, ma te faaite i te hoê tura hohonu no ratou (Petero 1, 5:5). E faaite ïa tatou e ua riro ratou ei hoa faufaa mau no tatou i roto i te taviniraa a te Atua ra o Iehova.
14. a) I roto i te amuiraa, nafea te mau taeae e nehenehe ai e faaite i te tura e au i te mau tuahine? b) Eaha te mea e faaite ra e e nehenehe e faatura i te hoê taata na roto i te horoaraa i te mau ô?
14 Ua aˈo te aposetolo Paulo i te taurearea ra o Timoteo ia faariro i te mau tuahine paari kerisetiano ei metua vahine e te mau vahine apî ei tuahine, “ma te haapao maitai.” Oia mau, ia haapao te mau kerisetiano ia ore e rave mai ta ratou e hinaaro i nia i ta ratou mau tuahine i roto i te faaroo — ei hiˈoraa, ma te faatupu i te hoê taairaa piri tano ore — e faatura ïa ratou i ta ratou mau tuahine. Te papai ra o Paulo i muri iho e: “E ite maitai atu i te mau vahine ivi, i te ivi mau ra.” Te hoê tuhaa no te tauturu i te hoê vahine ivi i roto i te veve, mea na roto ïa i te tauturu ia ˈna i te pae materia. Teie râ, no te fanaˈo i te reira, e tia ia ˈna ia noaa “te roo maitai i te parau maitai ra.” (Timoteo 1, 5:2-10.) No nia i te mau ô i te pae materia, ua papai o Luka no te feia no te motu no Melita e: “Ua hamani maitai maira ratou ia matou, e ia fatata matou i te reva, ua hopoi maira i te maa e te taoˈa atoa ra.” (Ohipa 28:10). E nehenehe ïa e faatura i te hoê taata na roto i te horoaraa i te mau ô i te pae materia.
15. a) E faatura iho â râ tatou ia vai? b) Nafea tatou e nehenehe ai e faatura i te feia e aratai ra ia tatou?
15 Ma te tamau â i te papai i ta ˈna rata ia Timoteo, ua papai aˈera o Paulo e: “O te mau peresibutero i faaite maitai ra, ia rahi atu ïa i te faatura ˈtu, ia hau atu râ i tei ohipa i te aˈo e te haapii ra.” (Timoteo 1, 5:17). Nafea e nehenehe ai e faatura i te mau matahiapo aore ra te mau tiaau? Ua parau o Paulo e: “Ei pee mai outou ia ˈu mai ia ˈu atoa e pee i te Mesia nei.” (Korinetia 1, 11:1). Ma te haapao i teie mau parau a Paulo, oia hoi ma te pee ia ˈna, te faatura nei ïa tatou ia ˈna. E tano atoa te reira no te feia e aratai nei ia tatou i teie mahana. Ia pee atu tatou ia ratou ma te rave ia ratou ei hiˈoraa, te faatura nei ïa tatou ia ratou.
16. Nafea atu â tatou e nehenehe ai e faatura i te feia e aratai ra ia tatou?
16 Te tahi atu ravea no te faatura i te mau tiaau, mea na roto ïa i te auraroraa i teie aˈoraa: “E faaroo i to outou mau aratai, e auraro atu outou; te faaitoito ra hoi ratou i to outou mau [nephe], e faaitehia hoi ta ratou parau.” (Hebera 13:17). Oia mau, mai te mau tamarii o te faatura ra i to ratou mau metua ma te faaroo ia ratou, e faatura atoa tatou i te feia e aratai nei ia tatou na roto i te faarooraa e te auraroraa ia ratou. Hau atu, mai ia Paulo e ta ˈna mau hoa i faaturahia na roto i te mau ô i te pae materia a te feia maitatai no Melita, e rave rahi mau tia o te Taiete e haere ra e farerei i te mau amuiraa tei faatura-atoa-hia na roto i te mau ô. Oia mau, eita roa ˈtu e tia ia ratou ia titau i teie mau ô aore ra ia vaiiho i te manaˈo e mea hinaaro mau â na ratou i te reira.
17. E tia i te feia e hopoia tiaau ta ratou ia faatura ia vai?
17 I te tahi aˈe pae, te feia atoa e hopoia tiaau ta ratou i roto i te faanahonahoraa teotaratia — i roto i te mau amuiraa, te haaatiraa aore ra te mataeinaa no te mau tiaau haaati, te hoê o te mau amaa a te Taiete Watch Tower aore ra te utuafare fetii — e tia ia ratou paatoa ia faatura i te taata tei riro ei hopoia na ratou. No reira e tia ia ratou ia taa i to te tahi pae manaˈo, ia riro ei taata e nehenehe e aparau ohie noa e, ia au i te faataaraa ta Iesu i horoa no ˈna iho, ia riro ei taata mǎrû e te mafatu e te feruriraa haehaa. — Mataio 11:29, 30.
Ia tutava anaˈe na no te faatura te tahi i te tahi
18. a) Eaha te nehenehe e tapea ia tatou ia faaite i te tura i te feia e au i te reira? b) No te aha e ere i te mea tano te hoê huru feruriraa ino e te faahapa?
18 E tia ia tatou paatoa ia tutava rahi no te faatura te tahi i te tahi, no te mea e faaruru tatou i te hoê fifi puai mau: to tatou mafatu tia ore. “Ino noâ te manaˈo o to te taata [mafatu] mai to ˈna tamariiriiraa mai â,” ta tatou e taio ra i roto i te Bibilia (Genese 8:21). Te hoê o te mau huru a te taata o te nehenehe tapea ia tatou ia faaite i te tura tei au i te hoê taata, o te hoê ïa huru feruriraa ino e te faahapa. E feia paruparu e te tia ore tatou paatoa, e te hinaaro nei tatou i te aroha faito ore e te haamaitai rahi a te Atua ra o Iehova (Roma 3:23, 24). Ma te ite i te reira, e haapao anaˈe na ia ore tatou e faaea i nia i te mau paruparu o to tatou mau taeae e ia ore e horoa no ratou i te mau manaˈo iino.
19. Na te aha e tauturu ia tatou ia aro i te hinaaro ino?
19 Te raau no te mau hinaaro iino atoa, o te here ïa e te hitahita ore. E tia ia tatou ia taa i to vetahi ê manaˈo, ia ore tatou e taiva ia ratou e ia hiˈo i to ratou mau maitai. Ia ore anaˈe tatou e taa i te hoê mea, ia ineine noa ïa tatou ia vaiiho i nia i te papu-ore-raa e ia pee i teie aˈoraa a Petero e: “O te aroha, ia uˈana maite ïa ia outou outou iho: e moe hoi te hapa e rave rahi i te aroha.” (Petero 1, 4:8). No te faaite i te tura tei au i to tatou mau taeae, e tia e ia roaa ia tatou teie aroha.
20, 21. a) Eaha te tahi atu â huru o te nehenehe e tapea ia tatou ia faaite i te tura tei au ia vetahi ê? b) Na te aha e tauturu ia tatou ia aro i taua huru ra?
20 Te tahi atu huru o te nehenehe e tapea ia tatou ia faaite i te tura tei au ia vetahi ê, o te riri-oioi-raa aore ra te inoino haere noa. Oia mau, e auraa to te manaˈo hohonu i roto i te oraraa. Ei hiˈoraa, e taa oioi te feia aravihi no te hoê ohipa i te upaupa aore ra te peni; mea faufaa te reira no te faatupu i to ratou aravihi. Teie râ, te taata e inoino haere noa aore ra e riri oioi noa i roto i to ˈna mau taairaa e vetahi pae, e faaite ïa o ˈna i te hoê huru miimii o te nehenehe e faaere ia ˈna i te hau e e tapea ia ˈna ia faatura i to ˈna taata-tupu.
21 I roto i teie tuhaa, te horoa maira te mau parau i roto i te Koheleta 7:9 i te hoê aˈoraa paari mau: “Eiaha ia ru noa to aau i te riri, tei te opu o te maamaa ra te riri i te vai-maite-raa.” O te ereraa ïa i te paari e te taa-maitai-raa — e te here — te faaiteraa i te hoê huru inoino haere noa aore ra riri vave noa. E tia ia tatou ia ara ia ore te mau hinaaro o to tatou tino hara, mai te manaˈo ino, te faaino aore ra te inoino haere noa, ia tapea ia tatou ia horoa i te tura tei au i te taata tataitahi.
22. Eaha te tahi mau manaˈo no nia i te tura te tia ia horoa ia vetahi pae?
22 I te parau mau, e rave rahi ta tatou mau tumu no te faatura te tahi i te tahi. E, mai ta tatou i ite, e rave rahi mau tumu tatou e nehenehe ai e na reira. I te mau taime atoa, e tia ia tatou ia ara ia ore te hoê manaˈo miimii aore ra faaino e tapea ia tatou ia faatura ia vetahi ê. E tia iho â râ ia tatou ia faatura i te mau melo o to tatou utuafare: te tane i te vahine e te vahine i te tane, e te tamarii i to ratou mau metua. I roto i te amuiraa atoa, e tia ia tatou ia faatura i to tatou mau hoa kerisetiano, e te mau tiaau iho â râ o te rave rahi nei i te ohipa i rotopu ia tatou. E huti tatou i te mau haamaitairaa ia faatura anaˈe tatou i te mau huru taata atoa i faahitihia i nia nei, no te mea e ua parau o Iesu e: “E mea maitai i te horoa ˈtu i te rave mai.” — Ohipa 20:35.
Eaha ta outou e pahono atu?
◻ No te aha e tia ia tatou ia faatura i te mau faatere politita, e nafea tatou e nehenehe ai e na reira?
◻ Eaha te aˈoraa bibilia e nehenehe e faaohipahia i roto i te mau auraa i rotopu i te taata rave ohipa e te paoti ohipa?
◻ Nafea ia faaite i te tura i roto i te utuafare?
◻ I roto i te amuiraa, o vai tei au i te hoê tura taa ê, e no te aha?
◻ Nafea ia faaruru i te mau paruparu i te pae tino o te nehenehe e tapea ia tatou ia faatura ia vetahi ê?