Te fatata maira te faaoraraa o te feia paieti!
“Ua ite maori te Fatu i te faaora i te feia paieti i roto i te ati ra, e te tapea i te feia parau-tia ore e ia tae i te mahana haavaraa, ia pohe.” — PETERO 2, 2:9.
1. a) Eaha te mau haafifiraa e haamauiui nei i te huitaata i to tatou mau mahana? b) Eaha te mau uiraa ta tatou e hiˈopoa?
UA INO te mau huru oraraa no te huitaata paatoa. Noa ˈtu te ora nei tatou i roto i te hoê fenua navai aore ra te hoê fenua veve, te itehia ra taua huru tupuraa ra. Te itehia ra te hau ore i te mau vahi atoa. E au atura e aita te papu-ore-raa i te pae faanavairaa faufaa i navai noa, te vai atoa ra ïa te mau haamǎtaˈuraa rahi i nia i te natura e haaati ra ia tatou e i nia i te mau huru oraraa atoa e vai nei i nia i te fenua. Te parare noa ˈtura te mau maˈi. Te haapohe nei te mau maˈi pee, te mau maˈi mafatu e te mariri ai taata e rave rahi taata. Te haamauiui nei te viiviiraa i te pae taatiraa, i te mau mafatu e te mau utuafare fetii. Taa ê noa ˈtu i te reira, ua î roa te ao nei i te haavîraa uˈana. E aratai te mau ati e faaoto nei i te huitaata ia ui tatou i teie mau uiraa tano maitai: Te vai ra anei te mau tumu papu no te tiaturi e e fatata roa tatou i te faaorahia? Mai te peu e, e, mea nafea taua faaoraraa e faatupuhia ˈi? E no vai ma? — Hiˈo Habakuka 1:2; 2:1-3.
2, 3. a) No te aha tatou e ite ai i te tamahanahanaraa i roto i te mau parau i papaihia i roto i te Petero 2, 2:9? b) I nia i teihea ohipa faaoraraa te Bibilia e aratai ˈi i to tatou ara-maite-raa no te faaitoito ia tatou?
2 Te faahaamanaˈo ra te mau ohipa e tupu ra i teie nei mahana i te tahi atu mau anotau faufaa roa o te Aamu. Te aratai ra te aposetolo Petero i to tatou ara-maite-raa i nia i te mau ohipa faaoraraa ta te Atua i faatupu i taua mau anotau taa ê ra, e ua tae oia i teie faaotiraa tamahanahana: “Ua ite maori te Fatu i te faaora i te feia paieti i roto i te ati ra.” (Petero 2, 2:9). E hiˈopoa anaˈe na tatou i te mau irava na mua ˈtu e i muri mai o taua faˈiraa ra, i roto i te Petero 2, 2:4-10:
3 “Aore te Atua i faaherehere i te mau melahi i rave i te hara ra, tapea ˈtura râ ia ratou i te fifi ra o te pouri i te po ia vaiihohia e ia tae i te haavaraa; e aore i faaherehere i to te ao nei i tahito ra, faaora ihora râ ia Noa i te taata i aˈo i te parau-tia ra, o te toovau ïa i te feia i faaorahia ra, a hopoi mai ai oia i te diluvi i teie nei ao paieti ore ra; e faariro atura i na oire ra o Sodoma e Gomora ei rehu auahi, huri tumu atura ia ratou i te faahaparaa ˈtu, faariro atura ei hiˈoraa na te feia e mau i te paieti ore a muri atura; e faaora ˈtura ia Lota parau-tia ra, o tei mauiui i te parau viivii a te feia parau iino ra: (mauiui atura hoi te aau parau-tia o taua taata parau-tia ra i te parahiraa i roto ia ratou, i te hiˈoraa e te faarooraa ˈtu i tera mahana, i tera mahana, i ta ratou parau-tia ore.) Ua ite maori te Fatu i te faaora i te feia paieti i roto i te ati ra, e te tapea i te feia parau-tia ore e ia tae i te mahana haavaraa, ia pohe: E rahi atu râ i tei titau i ta te tino ra i te hinaaro faufau ra, e tei vahavaha i te feia i hau ra, e mâtaˈu ore, e te mârô i to ratou iho hinaaro, aore ratou e mǎtaˈu ia faaino i te feia teitei.” Mai ta teie mau irava e faaite maira, te ohipa i tupu i te tau o Noa e i te tau o Lota, e auraa rahi ïa no tatou.
Te huru feruriraa o tei itehia i te tau o Noa
4. I te tau o Noa, no te aha te fenua i ino ai i mua i te aro o te Atua (Salamo 11:5)?
4 Te haapii nei te aamu tahito o te Genese i te pene 6 ia tatou e, i te tau o Noa, ua ino te fenua i mua i te aro o te Atua mau. No te aha te reira? No te haavîraa uˈana. E ere te tahi noa mau taparahiraa taata i ravehia i te tahi noa mau vahi. Oia mau, te haapapu ra te Genese 6:11 e “ua î te fenua i te parau-tia ore”.
5. a) I te mau mahana o Noa, eaha te haerea o te mau taata o tei faatupu i te haavîraa uˈana? b) Eaha te faaararaa no nia i te paieti ore ta Enoha i parau?
5 Mea nafea taua mau ohipa ra i te tapaeraa i reira? Te faahiti ra te piti o te rata a Petero i te parau o te feia paieti ore. I te tupuraa mau, ua faaô te paieti ore i roto i te totaiete taata, o tei ore noa i faaite tahaa i te hoê haavahavaharaa taatoa no te mau ture a te Atua, o tei patoi roa ˈtu râ i te Atua ihoa. E nehenehe anei ïa e tiaturi e e hamani maitai te feia e patoi i te Atua i to ratou mau taata-tupu? Na mua roa i te fanauraahia o Noa, ua parare rahi te paieti ore, no reira Iehova i tono ai ia Enoha no te faaite atea i te faahopearaa o taua huru tupuraa ra (Iuda 14, 15). Ma te papu maitai, e faatupu te patoiraa a te mau taata i te Atua i ta ˈna haavaraa.
6, 7. Eaha te huru tupuraa, i faatupuhia e te mau melahi, o tei tauturu rahi i te faainoraa i te mau huru oraraa na mua ˈˈe i te diluvi?
6 Ua faatupu atoa te tahi atu tumu i te haavîraa uˈana o tei itehia na i taua anotau ra. Te faaite maira te Genese 6:1, 2 i te reira. Te taio nei tatou e: “E rahi roa aˈera te taata i nia i te fenua nei, e ta ratou mau tamahine i te fanauraa, ua hiˈo aˈera te tamarii a te Atua ra i te mau tamahine a te taata nei, e te maitai ra; ua rave ihora ratou i ta ratou i hinaaro ra ei vahine.” O vai taua mau tamarii ra a te Atua? E ere i te mau taata rii noa, i te mea e, a tau senekele te maoro to te mau tane iteraa i te haviti o te mau vahine e to ratou faaipoiporaa ia ratou. Taua mau tamarii a te Atua ra, e mau melahi ïa o tei rave i te tino taata. I roto i te Iuda 6, ua faaitehia ratou mai te mau “melahi (...) o tei ore i haapao i to ratou iho toroa ra, faarue ihora râ i to ratou parahiraa”. — Hiˈo Petero 1, 3:19, 20.
7 Ua rave taua mau poieteraa puai aˈe i te taata o tei rave i te tino taata, i te mau taatiraa i te pae tino e te mau tamahine a te taata. Eaha te faahopearaa? “E aito haapao atâ tei te fenua nei i taua anotau ra. E a muri aˈera, ia rave hoi te tamarii a te Atua i te mau tamahine a te taata ra, fanau ihora ta ratou tamarii tamaroa, e riro atura ratou ei aito, e feia tuiroo ïa i tahito ra.” Oia mau, na roto i taua mau taatiraa tia ore ra i fanauhia mai ai te mau Aito (Néphilim), te feia pautuutu o tei faaohipa i to ratou puai rahi no te hamani ino ia vetahi ê. — Genese 6:4.
8. Nafea ihora Iehova i mua i te mau huru ino tei tupu i nia i te fenua?
8 Ua tae te ino o taua huru tupuraa ra i nia i teihea faito? I teie faito e “ite aˈera Iehova, e ino rahi to te taata o te ao nei, e ua ino anaˈe te mau manaˈo atoa, e te mau opuaraa atoa o te aau i te mau mahana atoa ra”. Nafea ihora Iehova i mua i taua ohipa ra? “Tatarahapa ihora Iehova oia i hamani i te taata i nia i te fenua nei; ooo roa aˈera tana aau.” E ere ïa te auraa e ua manaˈo te Atua e ua hape oia i te hamaniraa i te mau taata. Ua tatarahapa râ oia no te mea e, i muri aˈe i to ratou poieteraahia, ua rahi to ratou ino, na te reira i turai ia ˈna ia haamou ia ratou. — Genese 6:5-7.
Te mea i faaora ia Noa
9. a) No te aha te Atua i hiˈo maitai ai ia Noa? b) Eaha ta te Atua i faaara ia Noa?
9 O Noa râ, ua “arohahia mai oia e Iehova ra. (...) E taata hau Noa i te parau-tia e te piˈo ore i to ˈna ra ui: e ua au to Noa haerea i te Atua”. (Genese 6:8, 9.) Ua faaara ihora ïa Iehova ia Noa e e faatae mai oia i te hoê diluvi i nia i te ao atoa nei, e ua faaue aˈera ia ˈna ia hamani i te hoê araka. Taa ê atu ia Noa e to ˈna utuafare fetii, e haamouhia te huitaata paatoa i nia i te fenua. E haamou-atoa-hia te mau animala i poietehia, taa ê noa ˈtu i te tahi mau animala no te huru rarahi tataitahi ta Noa e aratai i roto i te araka. — Genese 6:13, 14, 17.
10. a) Eaha te mau faaineineraa tei tia ia ravehia no te parururaa i te ora, e eaha ïa te aanoraa o te reira? b) Na roto i teihea huru faahiahia to Noa rave-faaoti-raa i ta ˈna ohipa?
10 Ua horoa te iteraa o taua mau tupuraa ra i te hoê hopoia teiaha na Noa. E tia ia ˈna ia hamani i te hoê araka mai te hoê afata rarahi te huru, fatata e 40 000 metera afata to ˈna rahiraa. Ua tia ia Noa ia haapue i te maa, e ia haaputu i te mau animala e te mau manu, “e rave rahi te huru ra”, ia paruruhia ratou. E titauhia ïa te tahi tau matahiti i te maoro no te rave i taua ohipa ra. Eaha ta Noa i rave? “Ua na reira hoi [oia] i te mau mea atoa ta te Atua i faaue mai ia ˈna ra, o ta ˈna ïa i rave maite.” — Genese 6:14-16; 19-22; Hebera 11:7.
11. Eaha te hopoia faufaa roa ta Noa i rave no to ˈna utuafare?
11 A tupu noa ˈi taua ohipa ra, e tia atoa ia Noa ia rave i te taime no te faarahi i te ite i te pae varua o to ˈna utuafare. E tia ia ˈna ia vai ara eiaha te mau melo o to ˈna utuafare ia rave i te mau peu haavî uˈana e te haerea patoi o te feia e haaati ra ia ratou. Mea faufaa eiaha ratou e vaiiho ia umehia ratou e te mau ohipa no te oraraa o te mau mahana atoa. Ua hinaaro te Atua e horoa i te hoê ohipa na ratou, e mea faufaa ia faanaho ratou i to ratou oraraa ma te haapao i taua ohipa ra. Mai ta tatou i ite, ua farii te utuafare fetii o Noa i te auraro i te mau faaueraa a te patereareha e ua apiti atu ratou i to ˈna faaroo. Oia mau, te faaite maira te mau Papai ia Noa, ta ˈna vahine, ta raua e toru tamaiti e ta ratou vahine — e vau taata pauroa — mai te feia i fariihia e te Atua. — Genese 6:18; Petero 1, 3:20.
12. Mai ta te Petero 2, 2:5 e faaite ra, eaha te hopoia ta Noa i rave ma te haapao maitai?
12 E hopoia atu â ta Noa: e tia ia ˈna ia faaara i te feia o to ˈna ra tau i te taeraa mai o te diluvi e ia faaite ia ratou i te tumu o te reira. Aita e feaaraa e ua rave o Noa i taua ohipa ra ma te haapao maitai, no te mea te na ô ra te Parau a te Atua no ˈna e e “taata i aˈo i te parau-tia ra”. — Petero 2, 2:5.
13. I roto i teihea mau huru tupuraa to Noa raveraa i te hopoia ta te Atua i horoa na ˈna?
13 A feruri na i teie nei i te mau huru i faaruruhia e Noa i to ˈna raveraa i ta ˈna hopoia. A manaˈo na e o outou aˈe tera. Mai te peu e o outou Noa aore ra te hoê melo o to ˈna utuafare fetii, e ora ïa outou i rotopu i te haavîraa uˈana faatupuhia e te mau Aito e te feia paieti ore. Tei raro aˈe ïa outou i te mana a te mau melahi orure hau. E faaooohia ïa outou a hamani noa ˈi outou i te araka. E, hoê matahiti i muri aˈe i te tahi matahiti, e ite ïa outou, ia faaite outou i te taeraa mai o te diluvi, e e haapao rahi roa te feia i ta ratou mau ohipa o te mau mahana atoa e aita ratou e ‘ite’ ra i te hoê noa ˈˈe mea — ‘e roohia noa ihora ai ratou e te diluvi, pau roa ˈtu ai ratou’. — Mataio 24:39; Luka 17:26, 27.
Eaha ta te oraaraa o Noa e nehenehe e haapii mai ia outou?
14. No te aha e ere i te mea ohipa rahi ia manaˈo i te mau huru tupuraa i orahia e Noa e to ˈna utuafare fetii?
14 No te rahiraa o te feia e taio ra i ta matou mau vea, e ere i te ohipa rahi ia feruri i taua huru tupuraa ra. No te aha? Ua faahohoˈahia taua mau huru e tupu ra i teie nei i te mau huru i itehia i te tau o Noa. Ua parau o Iesu Mesia e ia tupu taua mau mea ra e tia ˈi. I roto i ta ˈna parau tohu rahi no nia i to ˈna hoˈiraa mai i te hopea o te amuiraa o te mau mea nei, ua faaite oia e: “Mai tei te anotau ra ia Noa ra, oia atoa te haerea mai o te Tamaiti a te taata nei.” — Mataio 24:37.
15, 16. a) I roto i teihea faito to te ao îraa i te haavîraa uˈana, mai tei tupu i te tau o Noa? b) Eaha te haavîraa uˈana taa ê e haamauiui ra i te mau tavini a Iehova?
15 Ua tupu mau anei te reira? Ua î anei te ao i te haavîraa uˈana i teie nei? Ma te papu maitai! Ua haapohe te mau tamaˈi o te senekele XX hau atu i te hanere mirioni taata. Ua roohia vetahi o to matou feia taio i te mau mauiui o taua mau tamaˈi ra. Peneiaˈe ua rahi atu â te feia i hamani-ino-hia no te eiâraahia i ta ratou moni aore ra te tahi atu mau taoˈa faufaa. Area te mau taurearea râ, ua roohia ïa ratou i te haavîraa uˈana i te fare haapiiraa.
16 Tera râ, aita te mau tavini a Iehova e mauiui noa ra no te mau ino e faatupuhia e te tamaˈi e te haavîraa uˈana i matauhia. O ratou atoa te tapao o te mau hamani-ino-raa, no te mea aita ratou e apiti atu nei i to teie nei ao e te faaitoito nei hoi ratou i te faaohipa i te paieti (Timoteo 2, 3:10-12). I te tahi taime, e itehia taua haavîraa uˈana na roto noa i te hoê poararaa aore ra te hoê turairaa; e nehenehe atoa râ e itehia na roto i te vavahiraa i te mau tauihaa, na roto i te mau tupairaa uˈana roa, e oia atoa na roto i te taparahi-haapohe-raa. — Mataio 24:9.
17. Ua parare anei te paieti ore i to tatou mau mahana? A faataa na i ta outou pahonoraa.
17 A rave noa ˈi ratou i taua mau ohipa iino ra, ua faaite hua atoa te feia paieti ore, i te tahi taime, i to ratou tâuˈa-ore-raa i te Atua. I roto i te hoê fenua no Afirika, ua faˈi te mau mutoi e: “Na matou e faatere ra. A haere na e farerei i te Atua, mai te peu e te ora mau ra oia, e a ani atu ia ˈna ia haere mai e tauturu ia outou.” I roto i te mau fare tapearaa e te mau aua haavîraa, ua û atu te mau Ite no Iehova i te mau taata mai ia Baranowsky, tomana o te aua no Sachsenhausen, i Helemani, o tei parau ma te faaooo e te ino e: “Ua haamata vau i te aro ia Iehova. E ite atu iho â tatou e o vai tei puai aˈe i roto ia mâua, o vau aore ra o Iehova.” I muri noa ˈˈe, ua maˈihia ihora o Baranowsky e ua pohe aˈera. Tera râ, te faaite ra â te tahi atu mau taata i te hoê â huru haerea. E ere noa te feia tiaraa teitei o te faatere i te hamani-ino-raa teie e aro nei i te Atua ma te riaria ore. I roto i te ao atoa nei, te faaroo nei te mau tavini a Iehova i te mau parau e te ite nei ratou i te mau ohipa e haapapu maira e aita te feia e rave ra i teie mau ohipa e mǎtaˈu noa ˈˈe i te Atua.
18. Na roto i teihea mau huru to te mau varua ino faatupuraa i te arepurepuraa o te huitaata?
18 I to tatou nei tau, tei faahohoˈahia i te mau mahana o Noa, te mataitai atoa ra tatou i te mau raveraa a te mau varua ino (Apokalupo 12:7-9). E mau melahi taua mau demoni ra tei rave i te tino taata, i te tau o Noa ra, no te faaipoipo atu i te mau vahine. I te tupuraa o te diluvi, ua haamouhia te mau vahine e te mau tamarii a taua mau melahi faaroo ore ra; area ia ratou ra, ua turaihia ïa ratou ia hoˈi i roto i te ao varua. Aita ratou i rave faahou i to ratou parahiraa i roto i te faanahonahoraa moˈa a Iehova: ua tapeahia ratou i roto i te pouri taotao meumeu, i reira to ratou ereraahia i te maramarama a te Atua (Petero 2, 2:4, 5). I raro aˈe i te aratairaa a Satani, te taai noâ ra ratou e te mau taata e, noa ˈtu eita ratou e nehenehe faahou e rave mai i te tino taata, te haa nei ratou i te faatîtî i te mau taata, te mau vahine e te mau tamarii atoa. Te manuïa nei ratou na roto i te ravea a te peu tahutahu. Te turai atoa ra ratou i te mau taata ia haapohe te tahi e te tahi na roto i te mau ravea o te ore e nehenehe e ferurihia. E ere râ te reira anaˈe.
19. a) I nia ia vai iho â râ te mau demoni e tuu ai i to ratou feiiraa? b) Eaha te mau mea ta te mau demoni e hinaaro ra e ia rave tatou?
19 Te faaite atoa ra te Bibilia e te tamaˈi nei te mau demoni i te feia “tei haapao i te parau a te Atua ra, o tei mau maite i te parau a Iesu Mesia i faaite maira”. (Apokalupo 12:12, 17.) O taua mau varua ino ra te tumu matamua o te hamani-ino-raa faataehia i nia i te mau tavini a Iehova (Ephesia 6:10-13). Na roto i te mau ravea atoa ta ratou e nehenehe e rave e e manaˈo, na roto i te haavarevareraa aore ra te puai, te imi nei ratou ia ofati i te mau-papu-raa o te feia haapao maitai ia Iehova e ia faaea ratou i te poro i To ˈna Basileia faaterehia e Iesu, te Arii mesia.
20. Nafea te mau demoni e haa ˈi ia ore te mau taata e ora ˈtu i ta ratou haavîraa (Iakobo 4:7)?
20 Te haa nei te mau demoni ia ore te mau taata ia tiamâ mai i ta ratou haavîraa. I te fenua Beresilia, te faatia ra te hoê vahine, e tahutahu hoi oia i te matamua ra, e i to te mau Ite patotoraa i to ˈna uputa, ua faaue te mau reo o te demoni ia ˈna eiaha e tatara i to ˈna uputa; aita râ oia i faaroo atu ia ratou, e ua nehenehe atura oia e ite i te parau mau. I roto e rave rahi mau vahi, te faaohipa roa ra te mau demoni i te mau tahuˈa no te haamamu i te mau Ite no Iehova. Mea na reira hoi, i roto i te hoê oire rii o te fenua Suriname, to te mau enemi o te mau Ite aniraa i te tauturu a te hoê taata tahutahu o tei parauhia ra e e nehenehe ta ˈna e haapohe i te mau taata ma te faatoro-noa-raa i ta ˈna raau manamana i nia ia ratou. Ma te apeehia e te mau taata ori e te feia tairi pahu, ua haere aˈera te taata tahutahu, i faauruhia e te demoni, i mua i te mau Ite no Iehova. Ua parau ihora oia i te mau parau manamana e ua faatoro ihora oia i ta ˈna raau i nia i te mau Ite. Ua tiaturi te feia o taua oire rii ra e e pohe roa te mau Ite, o te tahuˈa râ tei erehia i to ˈna hiroa e ua afaihia ihora oia e ta ˈna mau taata turu, ua haama maitai roa hoi ratou.
21. Mai te mau mahana o Noa, mea nafea te rahiraa o te feia i te fariiraa i ta tatou pororaa, e no te aha?
21 I roto i te mau vahi atoa aita e faaohipa-tahaa-hia ra te mau peu tahutahu e te peu tahuˈa, te tamata ra te mau Ite no Iehova paatoa i te poro haere i te feia o tei hepohepo rahi roa no te mau ohipa o te oraraa, no reira hoi ratou e ore ai e hinaaro ia haapeapeahia ratou. Mai te mau mahana o Noa ra, ‘aore roa’ te rahiraa o te feia o to tatou nei tau ‘e ite ra’. (Mataio 24:37-39.) Peneiaˈe te faahiahia ra vetahi pae i to tatou tahoêraa aore ra te ohipa ta tatou e rave ra. Tera râ, ta tatou ohipa haapiiraa i te pae varua — tei roto te mau hora faataahia no te haapiiraa tataitahi, te haere-tamau-raa i te mau putuputuraa e te pororaa — e ohipa maamaa ïa i mua i to ratou mata. No te mea ua haamau ratou i to ratou oraraa i nia i te mau mea e faaanaanatae i te tino e i nia te mau taoˈa materia o ta ratou e fanaˈo ra i teie nei, te faaooo nei ratou i te tiaturiraa ta tatou e tuu ra i roto i te mau parau fafau o te Parau a te Atua.
22, 23. No te aha te mau ohipa i tupu i te anotau o Noa e horoa mai ai i te haapapuraa e e faaora Iehova i te feia paieti i roto i te ati?
22 E tamau noa anei te feia e ore ra e here i te Atua, i te hamani ino i te mau tavini haapao maitai a Iehova? Mea papu roa e, eita! Eaha te ohipa i tupu i te tau o Noa? I nia i te faaueraa a te Atua, ua tomo ihora o Noa e to ˈna utuafare fetii i roto i te araka, o tei oti i te hamanihia. E i te taime i faataahia e te Atua, “te amahamaharaa ïa o te tumu o te moana rahi ra, e iritihia aˈera te mau uputa o te raˈi ra”. Ua topa aˈera te pape e ua nina-atoa-hia te mau mouˈa iho (Genese 7:11, 17-20). Ua tia ˈtura i te mau melahi o tei faarue i to ratou faaearaa, ia vaiiho i te tino taata ta ratou i rave e ia hoˈi faahou i roto i te ao varua. Ua haamouhia te mau Aito e te toea atoa o te ao o te feia paieti ore, e te feia atoa o tei ore i haapao i te faaararaa a Noa. I to ratou aˈe pae, ua faaorahia o Noa, ta ˈna vahine, ta raua e toru tamaiti e te vahine a ta raua mau tamaiti. Mea na reira to Iehova faaoraraa ia Noa e to ˈna utuafare i te tamataraa ta tatou i faaruru ma te haapao maitai e rave rahi hoi matahiti i te maoro.
23 E na reira atoa anei te Atua i nia i te feia paieti o to tatou nei tau? Aita e feaaraa no te reira. Ua tǎpǔ mai oia i te reira, e eita oia e nehenehe e haavare. — Tito 1:2; Petero 2, 3:5-7.
[Nota i raro i te api]
a “Te faataa ra te parau ra Anomia i te tâuˈa-ore-raa i te mau ture a te Atua, aore ra te oreraa e auraro i te reira; te faataa ra te parau ra asébéïa [papairaa haafaufaa i te parau i tatarahia na roto i te parau ra ‘paieti ore’] hoê â huru haerea i nia i te Atua.” — Titionare tatararaa i te mau parau a te Faufaa Tahito e te Faufaa Apî (beretane) a Vine, tuhaa 4, api 170.
Te haamanaˈo ra anei outou?
◻ Mea nafea to Petero faaiteraa e e nehenehe Iehova e faaora i te feia paieti i roto i te ati?
◻ Eaha te mau tumu i faatupu i te haavîraa uˈana tei itehia i te mau mahana o Noa?
◻ No te mea e tae mai te diluvi i nia i te ao atoa nei, eaha te hopoia i horoahia na Noa?
◻ Eaha te mau taairaa e itehia i rotopu i te anotau o Noa e to tatou?
[Hohoˈa i te api 23]
Ua titauhia e rave rahi matahiti ohipa no te hamaniraa i te araka.
[Hohoˈa i te api 24]
Ua faataa o Noa i te taime no te faarahi i te ite i te pae varua o to ˈna utuafare fetii.