Сиз биләмсиз?

Биринчи әсирдә роһанийлар Ибадәтханида қурбанлиқ қилған малниң қенини қәйәргә төкәтти?

ИСРАИЛДА роһанийлар һәр жили миңлиған мални қурбанлиққа сунатти. Биринчи әсирдики тарихшунас Иосиф Флавийниң ейтишичә, Өтүп кетиш һейтида роһанийлар 250 000дин ошуқ қозиларни сойған (Лав. 1:10, 11; Сан. 28:16, 19). Шу чағда малниң қени судәк аққан. Бу қанниң һәммиси қәйәргә төкүлгән?

Археологлар милади 70-жили вәйран болуп кәткән Иродниң ибадәтханисида су системисини, йәни ибадәтханидин қан еқип кетидиған каналларни тапқан.

Қурбангаһни таза тутушқа ярдәм бәргән икки нәрсини көрүп чиқайли:

• Қурбанлиқ суписиниң түвидики төшүкләр. Мишнаa китавида йезилғандәк, қурбангаһниң булуңида төшүкләр болған. Қурбанлиқ қилинған малниң қени вә қурбангаһни пакиз тутуш үчүн қоллинилған су шу төшүкләр арқилиқ Кедрон вадисиға ақатти.

  Археологлар бу кона китапта йезилғанлар билән келишиду. Бир энциклопедиядә мундақ йезилған: «Бу система ибадәтханидин су вә қанни чиқириш үчүн ишлитилгән» (The Cambridge History of Judaism).

• Мол су йәткүзүш. Қурбангаһни вә дренаж системисини таза тутуш үчүн көп су керәк болған. Шуңа Ибадәтханиға шәһәрдин дайим таза су еқип туратти. Бу су ериқ билән каналлар арқилиқ еқип келип, цистернилар билән һавузларда сақланған. Археолог Джозеф Патрик мундақ дегән: «Ибадәтханини таза тутуш үчүн ясалған мошу әҗайип система шу заманда башқа һеч йәрдә болмиған».