SAKARIYA
1 Kosãi yecelãla yunyamo wavali wa Dariu,+ ondaka ya Yehova yeya kuprofeto Sakariya*+ omõla a Berekiya omõla a Ido yiti: 2 “Yehova wa tema calua omo lia va isiene.+
3 “Va sapuila hati: ‘Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: “‘Tiuki kokuange,’ oco Yehova ukualohoka a popia, ‘kuenda ame ndi ka tiuka kokuene,’+ oco Yehova ukualohoka a popia.”’
4 “‘Ko ka kali nda va isiene vana ovaprofeto va va imbila oluiya luokuti: “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati, ‘Mangi ohenda liwekipo kolonjila viene ka via sungulukile kuenda kovilinga viene ka via sungulukile.’”’+
“‘Pole, ovo ka va yevele ndaño oku yevelela lutate kokuange,’+ oco Yehova a popia.
5 “‘Va isiene pi va kasi cilo? Kuenda ovaprofeto va kala hẽ otembo ka yi pui? 6 Nda sapuila va isiene oviholo va sukilile oku kapako. Nda tuma akuenje vange ovaprofeto oco va lungule eci ca laikele oku pita nda va isia va sinĩla oviholo viaco. Ovina viosi evi via pita lavo, ka via pitile hẽ?+ Omo liaco, ovo va tiuka kokuange loku popia vati: ‘Yehova ukualohoka wa linga ndomo ci likuata lolonjila vietu kuenda ovilinga vietu, ndomo a sokiyile oku linga.’”+
7 Keteke 24 yosãi 11 okuti osãi yo Sevata* kunyamo wavali wa Dariu,+ ondaka ya Yehova yeya kuprofeto Sakariya omõla a Berekiya omõla a Ido yiti: 8 “Nda kuata ocinjonde cimue luteke. Kua kala ulume umue wa tumãla kokavalu kamue kakusuka kuenda eye wa talama pokati koviti via pulika* vocimbota; kuenda konyima yaye kua kala olokavalu vikusuka, levi vi tekãvelua kuenda evi vi yela.”
9 Omo liaco nda pula siti: “Ava velie, a ñala yange?”
Ungelo wa kala oku vangula lame wa tambulula hati: “Ndi ka ku lekisa nda ava velie.”
10 Noke ulume umue wa kala oku tumãla pokati koviti via pulika wa popia hati: “Ava ovo vana Yehova a tumile oku ka kũlĩhĩsa ofeka.” 11 Kuenje ovo va sapuila ungelo wa Yehova una wa kala pokati koviti via pulika vati: “Tua kũlĩhĩsa ofeka kuenda tala! ofeka yosi yõha kuenda yi kasi lombembua.”+
12 Omo liaco, ungelo wa Yehova wa popia hati: “A Yehova ukualohoka, toke eteke lipi o likala ohenda yove ko Yerusalãi kuenda kalupale o Yuda,+ ana ove wa temẽla vokuenda kueci ci soka 70 kanyamo?”+
13 Yehova wa tambulula ungelo wa kala oku sapela lame lolondaka viomboka havio vi lembeleka. 14 Omo liaco, ungelo wa kala oku vangula lame wa ndi sapuila hati: “Sapula okuti, ‘Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: “Ndi kuetele ombili o Yerusalãi kuenda o Siono ombili yalua.+ 15 Nda tema calua lolofeka vina vi litenda okuti via kolapo,+ momo eci nda temapo+ kamue, ovio via vokiya eyambulo liavio.”’+
16 “Omo liaco, ca popia Yehova ceci hati: ‘“Ame ndi ka tiukila ko Yerusalãi lohenda+ kuenda onjo yange muẽle yi ka tungiwa pocitumãlo calio,”+ oco Yehova ukualohoka a popia, “kuenda ukolo umue woseteko u ka nyanyumuĩwa kilu lio Yerusalãi.”’+
17 “Imba vali oluiya poku popia hoti, ‘Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: “Alupale ange a ka tumõha vali lovina viwa; kuenda Yehova o ka lembeleka vali o Siono+ kuenda o ka nõla vali o Yerusalãi.”’”+
18 Noke nda petula ovaso kuenje nda mola olombinga vikuãla.+ 19 Omo liaco, nda pula ungelo wa kala oku sapela lame hati: “Olombinga evi vi lomboloka nye?” Eye wa kumbulula siti: “Olombinga evi ovio via sandola o Yuda,+ o Isareli+ kuenda o Yerusalãi.”+
20 Noke Yehova wa ndekisa olomesele vikuãla. 21 Ame ndo pula siti: “Ava va kasi oku iya oku linga nye?”
Eye hati: “Ava ovo olombinga vina via sandula o Yuda oco okuti, lomue o tẽla oku votola utue waye. Vakuavo va keya oco va va saluise, loku nyõla olombiga violofeka vina via votuila olombinga viavo kofeka yo Yuda, oco va yi sandule.”
2 Kuenje nda petula ovaso kuenda nda mola ulume umue lukolo umue woseteko+ peka liaye. 2 Omo liaco, ndo pula siti: “Pi o kasi oku enda?”
Eye wa kumbulula hati: “Ndi kasi oku enda oku ka seteta o Yerusalãi oco ndi kũlĩhe upati kuenda usõvi wayo.”+
3 Kuenje tala! Ungelo una wa kala oku sapela lame wa tunda kuenda ungelo ukuavo weya oco a lisange laye. 4 Noke eye wo sapuila hati: “Yolokelako kuenda sapuila ukuenje hati: ‘“Vo Yerusalãi mu ka tungiwa ndofeka yimue+ yi kuete ovimbaka, omo liomanu vosi kuenda oviunda vi kasimo.+ 5 Kuenje ame ndi ka kala kokuayo,” oco Yehova a popia, ndocimbaka cimue condalu konẽle yalio yosi+ kuenda ndi ka kala ulamba pokati kayo.”’”+
6 “Enjui! Enjui! Tili vofeka yo konano,”+ oco Yehova a popia.
“Momo nda ku sanduili kolofela vikuãla vio kovailu,”+ oco Yehova a popia.
7 “Enju a Siono! Tila, ove wa tunga lomõla ufeko wa Bavulono.+ 8 Omo liaco, ca popia Yehova ukualohoka, una okuti noke yoku sivayiwa wa ndi tuma kolofeka vina vio pundi, ceci hati:+ ‘Una o ku lambi, o lamba vomõliso liange.*+ 9 Omo liaco, cilo ndi ka tuñunya okuokuo kuange kokuavo kuenda ovo va ka linga ovina via pundiwa kapika vavo.’+ Kuenje ene vu ka kũlĩha muẽle okuti, Yehova ukualohoka eye wa numa.
10 “Kaluka lesanju, Amõla ukãi wa Siono;+ momo ñasi oku iya+ kuenda ndi ka tunga pokati kove,” oco Yehova a popia.+ 11 “Olofeka vialua vi ka likongela ovio muẽle ku Yehova ketele liaco+ kuenje ovo va ka linga omanu vange; kuenda ame ndi ka tunga pokati kove.” Noke ove o ka kũlĩha okuti, Yehova ukualohoka eye wa ndi tuma kokuove. 12 Yehova o ka tambula o Yuda ndonepa yaye vofeka yi kola kuenje o ka nõla vali o Yerusalãi.+ 13 Omanu vosi* võhe kovaso ya Yehova momo eye o kasi oku tunda kocitumãlo caye ci kola, oco a linge eci eye a sokiya oku linga.
3 Kuenje eye wa lekisa kokuange ocitunda cinene Yehosua+ okuti, wa talama kovaso yungelo wa Yehova kuenda Satana+ wa talama konele yeka liaye liondio oco a tamalãle laye. 2 Noke ungelo wa Yehova wa sapuila Satana hati: “Yehova a ku siñale, A Satana,+ ocili Yehova una wa nõla o Yerusalãi+ a ku siñale! Ulume u hayeko hẽ ocimuanyuila cevaya cina copiwa vondalu?”
3 Noke Yehosua wa wala ovowalo amue a liña kuenda wa talama kovaso yungelo. 4 Ungelo wa sapuila vana va talama kovaso yaye hati, “U lulisi ovowalo aye a liña.” Noke eye wo sapuila hati: “Tala, ndopa pokati kove ekandu* liove kuenje o ka walisiwa ovowalo a posoka.”*+
5 Omo liaco nda popia siti: “Kapi ekofue limue lia yela kutue waye.”+ Kuenje va kapa ekofue limue lia yela kutue waye, noke vo walisa ovowalo; kuenda ungelo wa Yehova wa talama ocipepi. 6 Noke ungelo wa Yehova wa sapuila Yehosua hati: 7 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Nda wa endela volonjila viange loku tẽlisa ovikele viove kovaso yange, o ka vumba ndonganji vonjo yange+ kuenda o ka tata* ovitali viange; kuenje ndi ka ku ĩha elianjo kovaso yange lovangelo ava va kasi palo.’
8 “‘Yevelela, linga ohenda a Yehosua, Acitunda Cinene, ove kumue lakamba vove vana va tumãyala kovaso yove, momo alume ava va vumba ndondimbukiso; tala! Ndi kasi oku nena ukuenje wange+ o tukuiwa hati, Cinjovelela!+ 9 Tala ewe nda kapa kovaso ya Yehosua! Kewe liaco kuli ovaso epanduvali; kuenda ndi sonehamo olondaka vimue,’ oco Yehova ukualohoka a popia, ‘kuenda veteke limuamue njupa eko liofeka eyi.’+
10 “‘Keteke liaco,’ oco Yehova ukualohoka a popia, ‘omunu lomunu pokati kene o ka laleka omunu a lisungue laye oco a kale vemẽhi liuti waye wayuva kuenda wukuyu.’”+
4 Ungelo una wa vanguile lame wa tiuka kuenda wa ndi pasula ndeci va pasola omunu umue kotulo. 2 Kuenje wa ndi pula hati: “Nye o lete?”
Nda tambulula siti: “Ndi lete ociyekelo colondiyelo okuti culu,+ letiyela limue li kasi kilu liaco. Kociyekelo caco kuli epanduvali kolondiyelo,+ ocili, epanduvali kuenda olondiyelo vi kasi kilu liaco, vi kuete olohalupa epanduvali via kapiwa ketiyela. 3 Kuenje konẽle yociyekelo kuli oviti vivali violiveira,+ umue konẽle yondio yetiyela ukuavo konẽle yepĩli.”
4 Noke nda pula ungelo wa kala oku sapela lame siti: “Ovina evi vi lomboloka nye, a ñala yange?” 5 Omo liaco ungelo wa kala oku sapela lame wa ndi pula hati: “Kua kũlĩhĩle hẽ eci ci lomboloka ovina evi?”
Ndo tambulula hati: “Sio, a ñala yange.”
6 Noke eye wa ndi tambulula hati: “Eli olio esapulo lia Yehova ku Seruvavele liokuti: ‘“Ka ci lingiwa longusu yasualali ale yunene,+ pole, ci lingiwa lespiritu liange,”+ oco Yehova ukualohoka a popia. 7 Ove helie, Amunda yinene? Kovaso a Seruvavele+ ove o ka linga ofeka yimue ya tapika.+ Kuenje eye o ka nena ewe lionepa yokilu yonembele loku kaluka hati: “Ci komõhisa! Ci komõhisa!”’”
8 Ondaka ya Yehova yeya vali kokuange yiti: 9 “Ovaka a Seruvavele a seveta ociseveto conjo eyi+ kuenda ovaka aye muẽle a ka yi malusula.+ Kuenje ove o ka kũlĩha okuti Yehova ukualohoka, eye wa numa kokuove. 10 Helie wa nyehũla eteke liovina vitito?+ Momo ovo va ka sanjuka eci va ka mola opulumu peka lia Seruvavele. Ovaso epanduvali, ovaso a Yehova ana a kasi oku kũlĩhĩsa ilu lieve liosi.”+
11 Noke ndo pula hati: “Oviti evi vivali violiveira vi kasi konẽle yondio kuenda kepĩli liociyekelo colondiyelo vi lomboloka nye?”+ 12 Nda pula onjanja yavali siti: “Ovianja vivali violiveira vi kasi oku tunda ulela wulu vetiyela limue vi lomboloka nye?”
13 Omo liaco, eye wa ndi pula hati: “Ove kua kũlĩhĩle hẽ elomboloko liovina evi?”
Ame nda tambulula hati: “Sio, a ñala yange.”
14 Eye wa popia hati: “Oviti evi vi lomboloka olombuavekua vivali vi tãi ponẽle ya Ñala yo kilu lieve liosi.”+
5 Nda petula vali ovaso ange kuenda nda mola ociña cimue ca kala oku palãla. 2 Eye wa ndi pula hati: “Nye o lete?”
Nda tambulula siti: “Ndi lete ociña cimue ci kasi oku palãla okuti, vusõvi ci kuete 20 kovikeya* kuenda vupati 10 kovikeya.”
3 Noke eye wa ndi sapuila hati: “Eli esiñalo lia tunda konepa yosi yokilu lieve, momo omunu wosi o nyana ndomo+ ca sonehiwa konẽle yimue yociña, ka endele oku kangisiwa; kuenda wosi o linga ocisila cimue,+ ndomo ca sonehiwa konẽle yikuavo yociña, ka endele oku kangisiwa. 4 ‘Nda tuma esiñalo liaco,’ oco Yehova ukualohoka a popia, ‘kuenje olio li ka iñila vonjo yacimunu kuenda vonjo ya una wa linga ocisila cuhembi vonduko yange; kuenje olio li ka kala pokati konjo kuenda li ka lia onjo yaco, lavaya kumue lovawe alio.’”
5 Kuenje ungelo wa kala oku sapela lame wa amela kokuange kuenda wa ndi sapuila hati: “Mange ohenda, petula ovaso kuenda tala eci ci kasi oku pita.”
6 Omo liaco nda pula siti: “Oco nye?”
Eye wa tambulula hati: “Oco ocikuata cimue co efa* ci kasi oku iya.” Eye wa amisako hati: “Eli olio esetahãlo liavo kilu lieve liosi.” 7 Noke nda mola okuti onuviko yosumbu ya votuiwako kuenje vokati kocikuata caco mua tumãla ukãi umue. 8 Omo liaco, eye wa popia hati: “Ukãi waco o lomboloka evĩho.” Kuenje eye wa sindila ukãi vokati kocikuata co efa, noke wa tuvika longusu komẽla wocikuata caco.
9 Noke nda petula ovaso kuenje nda mola akãi vavali va kala oku iya okuti, va kala oku palãla lofela. Ovo va kuata avava ndonyañe. Kuenje va votuila ocikuata pokati kongongo lilu. 10 Omo liaco, nda pula ungelo wa kala oku sapela lame siti: “Pi va kasi oku tuala ocikuata co efa?”
11 Eye wa tambulula hati: “Va kasi oku cambata kofeka yo Sinare,*+ oco va tungile ukãi onjo yimue; kuenje eci onjo yaco yi pua, eye o ka kapiwamo okuti, vocitumãlo a sesamẽla.”
6 Noke nda petula vali ovaso ange kuenje nda mola akãlu akuãla wuyaki a kala oku tunda pokati kolomunda vivali kuenda olomunda viaco, via kala viosipi. 2 Ekãlu liatete lia kala oku nãliwa lolokavalu vikusuka kuenda ekãlu liavali lia kala oku nãliwa lolokavalu vi tekãva.+ 3 Ekãlu liatatu lia kala oku nãliwa lolokavalu vi yela kuenda ekãlu liakuãla lia kala oku nãliwa lolokavalu vi kuete avala alua kuenda atota.+
4 Nda pula ungelo wa kala oku sapela lame siti: “Akãlu a-a a lomboloka nye, a ñala yange?”
5 Ungelo wa nambulula hati: “Akãlu aco a lomboloka aspiritu akuãla+ o kovailu ana a kasi oku tunda noke yoku tẽlisa ocikele cavo kovaso ya Ñala yo kilu lieve liosi.+ 6 Lina* li kasi oku nãliwa lolokavalu vitekãva li kasi oku enda kofeka yo konano;+ olokavalu vi yela vi kasi oku enda oku pitahãla okalunga; kuenda olokavalu vi kuete avala alua, vi kasi oku enda kofeka yo kombuelo. 7 Kuenje olokavalu vi kuete atota, via sakalala oku enda oku ka ñuala ofeka yosi.” Noke eye wa popia hati: “Kuendi ka ñuali ofeka.” Kuenje ovio via fetika oku enda oku ñuala ofeka.
8 Noke eye wa ndi vilikiya kuenje wa popia hati: “Tala, vana va tunda oco va ende kofeka yo konano va lingisa okuti espiritu lia Yehova li puyukila vofeka yo konano.”
9 Ondaka ya Yehova yeya vali kokuange yiti: 10 “Tambula ku Heldai, ku Tovija kuenda ku Yedaya eci ovo va nena komanu va kasi kumandekua; kuenda keteke liaco, kuende konjo ya Yosiya omõla a Sofoniya kumue la vana va tunda ko Bavulono. 11 Ove o sukila oku tikula opalata, lulu loku linga ekolowa* limue loku li kapa kutue wa Yehosua+ omõla a Yehocadaka ocitunda cinene. 12 Kuenje u sapuila hoti,
“‘Yehova ukualohoka wa popia hati: “U eye ulume okuti onduko yaye Cinjovelela.+ Eye o ka yovela oku pisa kocitumãlo caye muẽle kuenda o ka tunga onembele ya Yehova.+ 13 Eye umue o ka tunga onembele ya Yehova haeye o ka kuata ocikele culamba. Eye o ka tumãla kocalo caye loku viala kuenda o ka kala ocitunda cimue kocalo caye+ kuenje pokati kavo kavali,* pa ka kala ocisila combembua. 14 Kuenje ekolowa* li ka kala vonembele ya Yehova ndonjivaluko ku Helema ku Tovija kuenda ku Yedaya+ omõla a Hene omõla a Sofoniya. 15 Kuenje vana va kasi kupãla va keya kuenda va ka kuatisa koku tunga onembele ya Yehova.” Kuenda vu sukila oku kũlĩha okuti Yehova ukualohoka wa numa kokuene. Kuenje ovina viaco vi ka pita lika nda wa yeveleli ondaka ya Yehova Suku yene.’”
7 Kuenje kunyamo wakuãla wa Soma Dariu, Ondaka ya Yehova yeya ku Sakariya+ keteke liakuãla kosãi yecea okuti, osãi ya Kisileu.* 2 Omanu vo ko Betele va tuma Siarecere kuenda Regemeleke lalume vavo oco va pinge ocali ca Yehova, 3 poku sapuila ovitunda vionjo* ya Yehova ukualohoka kuenda ovaprofeto vati: “Ndi sukila hẽ oku lila kosãi yatãlo+ loku likandangiya oku lia, ndomo nda siata oku ci linga vokuenda kuanyamo alua?”
4 Ondaka ya Yehova ukualohoka yeya vali kokuange yiti: 5 “Sapuila omanu vosi vofeka kuenda ovitunda hati: ‘Eci wa likandangiyi oku lia kuenda oku lisiosiõla kosãi yatãlo kuenda kosãi yepanduvali+ vokuenda 70 kanyamo,+ anga hẽ wa likandangiyi omo liame? 6 Eci wa kali oku lia loku nyua, ka wa lili hẽ loku nyua oco vu likuatisi ene muẽle? 7 Ene ka wa sukilili hẽ oku pokola kolondaka Yehova a popele vonduko yovaprofeto vosimbu,+ osimbu vo Yerusalãi kuenda alupale a sungueko mua kala omanu lombembua kuenda osimbu vo Negeve lo Sefela mua kala omanu?’”
8 Ondaka ya Yehova yeya vali ku Sakariya yiti: 9 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati, ‘Sombisi lesunga liocili+ kuenda tati omunu lukuavo locisola ka ci pongoloka+ kuenda ohenda. 10 Ko ka pundi ocimbumba, ndaño omõla ka kuete isia,*+ ocingendeleyi+ ale ohukũi;+ kuenda ko ka sokiyi vutima wene oku linga cĩvi omunu lukuavo.’+ 11 Pole, ovo vamamako oku likala oku yevelela+ kuenda lesino va imba onyima+ kuenda va sitika ovatũi avo oco ka va ka yeve.+ 12 Va tĩlisa utima ndondiamande*+ kuenda ka va pokuile kocihandeleko* ale kolondaka vina Yehova ukualohoka a tuma lespiritu liaye vonduko yovaprofeto vosimbu.+ Omo liaco, kueya onyeño yalua ya tunda ku Yehova ukualohoka.”+
13 “‘Ndeci ovo ka va njevele eci nda* enda oku vilikiya,+ amevo sia va yevelele eci ovo va mbilikiya,’+ oco Yehova ukualohoka a popia. 14 ‘Kuenje nda va sanduila lehunguhungu kolofeka viosi ka va kũlĩhĩle+ kuenda ofeka ovo va sia konyima ya siala upolokoso okuti, lomue o pitamo ale oku tiukilamo;+ momo va lingisa ofeka yimue ya fina ndocikuata cimue celaviso.’”
8 Ondaka ya Yehova ukualohoka yeya vali kokuange yiti: 2 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati, ‘Ndi ka lekisa ombili ko Siono okuti ombili yalua+ kuenda lonyeño yalua ndi ka lekisa ombili kokuayo.’”
3 “Ca popia Yehova ceci hati: ‘Ndi ka tiukila ko Siono+ kuenda ndi ka tunga vo Yerusalãi;+ kuenje o Yerusalãi yi ka tukuiwa okuti, olupale luocili*+ kuenda omunda ya Yehova ukualohoka, yi ka tukuiwa okuti, omunda yi kola.’”+
4 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Alume kuenda akãi va kuka va ka tumãla vali volokololo vio Yerusalãi, omunu lomunu lombueti yaye peka omo lioku kuka.*+ 5 Kuenje volokololo violupale, mu keyuka akuenje lafeko va ka papalelamo.’”+
6 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Ndaño okuti ci molẽha ndu okuti ka ca lelukile ku vana va ka supa pokati komanu ava koloneke viaco, anga hẽ ka ci ka lelukavo kokuange?’ oco Yehova ukualohoka a popia.”
7 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati, ‘Ñasi oku popela omanu vange kalupale o kutundilo kuenda o kutakelo.*+ 8 Kuenje ndi ka va nena vo Yerusalãi+ kuenda va ka tungamo; ovo va ka kala omanu vange kuenda ndi ka linga Suku yavo,+ una ukuacili haeye ukuesunga.’”
9 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Pamisi ovaka ene,*+ ene vu yeva olondaka evi vi tunda vomẽla wovaprofeto,+ olondaka vimuamue via popiwa keteke kua kapiwa ociseveto conjo ya Yehova ukualohoka oco ku tungiwe onembele. 10 Osimbu otembo yaco ka ya pitĩlile, ka kua kaile ofeto layimue yeciwa komanu ale kovinyama;+ kuenda omo liovanyãli, ka kua kaile elianjo lioku iya ale lioku enda, momo nda ecelela okuti, omanu vosi va li ñualelapo omunu lukuavo.’
11 “‘Pole, cilo si tati ocisupe comanu ava ndeci nda linga kosimbu,’+ oco Yehova ukualohoka a popia. 12 ‘Momo ombuto yombembua yi ka limiwa; uyuva u ka eca apako alio kuenda ongongo yi ka limiwa,+ ovailu a ka eca owume; kuenje ndi ka ecelela okuti, ovisupe viomanu ava vi ka piñala ovina viosi evi.+ 13 Kuenje ndeci ene wa lingi ocikuata cesiñalo pokati kolofeka,+ Anjo ya Yuda kuenda anjo ya Isareli, haico ndi ka ku popeli kuenda ene vu ka linga esumũlũho.+ Ko ka kuati usumba!+ Ovaka ene a pame.’*+
14 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘“Ndeci nda nõlapo oku nena eyambulo kokuene, eci vakukululu yene va wengula onyeño yange,” oco Yehova ukualohoka a popia, “kuenda ame sia li velele,+ 15 eyi oyo otembo nda nõlapo oku linga eci ciwa ko Yerusalãi kuenda konjo ya Yuda.+ Ko ka kuati usumba!”’+
16 “‘Ovina vu sukila oku linga vievi: Vanguli ocili omunu lukuene+ kuenda poku linga asombiso polombundi viene, ci lingi locili kuenda lasombiso a koka ombembua.+ 17 Ko ka sokololi oku linga cĩvi omunu lukuene kovitima viene+ kuenda liwekipo oku imba uvangi wesanda;+ momo ovina viaco viosi nda vi suvuka,’+ oco Yehova a popia.”
18 Ondaka ya Yehova ukualohoka yeya vali kokuange yiti: 19 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Oku likandangiya oku lia kuosãi yakuãla,+ oku likandangiya oku lia kuosãi yatãlo,+ oku likandangiya oku lia kuosãi yepanduvali+ kuenda oku likandangiya oku lia kuosãi yekũi,+ vi ka kala apuluvi amue onjolela kuenda esanju konjo ya Yuda okuti, ovipito viesanju.+ Omo liaco, sola ocili kuenda ombembua.’
20 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati, ‘Ku keya eteke okuti omanu kuenda olonungi vialupale alua va keya; 21 olonungi violupale lumue vi ka enda volupale lukuavo loku popia viti: “Tu pingi ohenda ya Yehova kuenda oku sanda Yehova ukualohoka. Ame ñasivo oku enda.”+ 22 Kuenje omanu valua kumue lolofeka via pama va keya oco va vumbe Yehova ukualohoka vo Yerusalãi+ loku pinga ohenda ya Yehova.’
23 “Ca popia Yehova ukualohoka ceci hati: ‘Koloneke viaco, alume ekũi vakualimi olofeka viosi+ va ka kuata, ocili, va ka kuata kuwalo* wu Yudea* umue loku popia vati: “Tu yongola oku enda lene,+ momo tua yeva okuti, Suku o kasi lene amanu.”’”+
9 Esapulo limue:
“Ondaka ya Yehova yoku katukila ofeka yo Haladake,
Kuenda o Damasko oyo ocimãho* cayo+
Momo ovaso a Yehova a lavulula omanu+
Kuenda ovikoti viosi via Isareli,
2 Kuenda o Hamati+ ya lingavo ocimãho cayo cina ci lisungue layo;
Kumue lo Turo+ kuenda o Sidono,+ momo ovo va loñolõha calua.+
3 Turo wa litungila eye muẽle ociteyuilo* cimue.
Wa liongoluila opalata ndoneketela
Kuenda ulu ndolonata violokololo.+
4 Tala! Yehova o ka tambula ovipiñalo viaye,
Kuenje eye o ka kundula asualali vo ko Turo, poku va imba vokati kokalunga;*+
Kuenda oyo yi ka liwa londalu.+
5 O Asikelone yi ka ci mola kuenje yi ka kuata usumba;
O Gasa yi ka kuata esakalalo lialua
Kuenda o Ekirone, momo elavoko liayo li ka kutisiwa osõi.
Osoma yo Gasa yi ka fa,
Kuenje o Asikelone yi ka kala upolokoso.+
6 Omõla umue ocingendeleyi o ka kala ko Asidode,
Kuenda ndi ka malako epela lia va Filisiti.+
7 Ndi kopa ovina viosonde vomẽla waye
Kuenda ovina pokati kovayo aye,
Kuenje eye o ka kala ndocisupe ku Suku yetu;
Kuenda eye o ka kala ndusongui* ko Yuda,+
Kuenda o Ekirone yi ka kala ndo Yevusi.+
8 Ndi ka linga ocilombo ndondavululi yonjo yange,+
Oco okuti lomue o pitako kuenda lomue o tiukilako;
Kuenda kakuli ondavululi* yi ka pitapo vali,+
Momo cilo, ndi ci* lete lovaso ange muẽle.
9 Yolela calua, Amõla ukãi a Siono.
Kaluka lonjolela, Amõla ukãi wa Yerusalãi.
Tala! Soma yove o kasi oku iya kokuove.+
10 Ndi ka tundisa ko Efarimi, ekãlu liuyaki
Kuenda olokavalu vio ko Yerusalãi.
Ohonji yuyaki yi kopiwako.
Kuenje eye o ka imba oluiya luombembua kolofeka;+
Uviali waye u ka kala oku upisa kokalunga toke kokalunga
11 Catiamẽla kokuove, A Siono, omo liosonde liocisila cove,
Ndi ka tuma olomandekua viove kovisimo ka vi kuete ovava.+
12 Tiukili kombonge, ene alomandekua vu kuete elavoko.+
Etaili ndi kasi oku ku sapuila, A Siono
‘O ka tambula asumũlũho avali kokuange, A Siono.+
13 Ndi ka pengisa* o Yuda ndohonji yange.
Ohonji yaco ndi ka yi yukisa lo Efarimi,
Kuenda ndi ka pasula omãla vove A Siono,
Lo komãla vove, A Helasi,
Kuenje ndi ka ku lingisa ndosipata yukuakuyaka.’
14 Yehova o ka muiwa lavo,
Kuenje usongo waye u ka tunda ndociliakulo.
Ñala Tõlo Yehova o ka sika ombinga,+
Kuenda eye o ka pita lofela yalua yo kutundilo.
15 Yehova ukualohoka o ka va teyuila,
Kuenda ovo va ka lia loku kosa epipili.+
Va ka sanjuka kuenda va ka kaluka ndu okuti, va nyua ovinyu;
Kuenda ovo va ka yukisiwa ndetiyela,
Ndavindi utala.+
16 Yehova Suku yavo o ka va popela keteke liaco
Ndocunda comanu vaye;+
Momo, ovo va ka kala ndovawe a tĩla ekolowa limue li kasi oku ninila kofeka yaye.+
17 Momo ohenda yaye yalua,+
Kuenda eposo liaye lialua!
Otiliku yi ka eca ongusu kukuenje,
Kuenda ovinyu yokaliye kafeko vosombo.”+
10 “Pingi ombela ku Yehova kotembo yombela yomandavela.*
Yehova eye ukuakupanga alende ehunguhungu,
Una wa siata oku eca ombela komanu,+
Loku eca ovikũla vio vepia komanu vosi.
2 Momo oviteka* vio vonjo yavo muẽle vi popia uhembi;
Kuenda vakuakutãha va kuate ovinjonde viuhembi.
Ovo va vangula olonjoi ka vi kuete esilivilo,
Kuenda va seteka oku lembeleka lesanda.
Eli olio esunga lieci va endela ndolomeme.
Va ka tala ohali omo okuti, ka va kuete ungombo.
3 Onyeño yange yi wengukila angombo vange,
Asongui* vana okuti olondingaĩvi ndi ka va ñualelapo;
Momo Yehova ukualohoka wa lekisa ohenda kocunda caye+ okuti onjo ya Yuda,
Kuenje wa va lingisa ndokavalu kaye kulamba kuyaki.
4 Kokuaye ku tunda usongui,*
Kokuaye ku tunda ombiali* yekuatiso,
Kokuaye ku tunda ohonji yuyaki;
Kokuaye ku tunda asongui, vosi yavo kumuamue.
5 Kuenje ovo va ka kala ndasualali,
Va liata olonata violokololo kuyaki.
Ovo va ka linga uyaki momo Yehova o kasi lavo;+
Kuenda vakuakuendela kolokavalu va ka kutisiwa osõi.+
6 Onjo ya Yuda ndi ka yi lingisa okuti yi velapo,
Kuenda ndi ka popela onjo ya Yosefe.+
Ndi ka va tumbulula,
Momo ndi ka lekisa ohenda kokuavo;+
Kuenje ovo va ka kala ndu okuti lalimue eteke nda va yandulukile;+
Momo ame ndi Yehova Suku yavo kuenda ndi ka va tambulula.
7 Va Efarimi va ka kala ndesualali lia pama,
Kuenda utima wavo u ka sanjuka ndu okuti va nyua ovinyu.+
Omãla vavo va ka ci mola kuenda va ka sanjuka;
Utima wavo u ka sanjukila Yehova.+
8 ‘Ndi ka va sikila ovilua kuenda oku va kongela pamosi;
Momo ame ndi ka va yovola+ kuenda ovo va ka lua,
Kuenje va kamamako oku lua.
9 Ndaño okuti ndi ka va sandola ndombuto pokati komanu,
Ovo va ka njivalukila kovitumãlo vi kasi ocipãla;
Kumue lomãla vavo va ka sanjuka kuenda va ka tiuka.
10 Ame ndi ka va nena vali kofeka Yegito
Kuenda ndi ka vongolola ko Asuria;+
Ndi ka va tuala kofeka yo Gileada+ kuenda ko Levanone,
Kuenje ka ku ka kala ohondo layimue yavo.+
11 Eye o ka pita vokati kokalunga poku nena efengi limue;
Kuenda o ka nyõla akimba okalunga;+
Alondo osi olui Nilu a ka kukuta.
Epela lio Asuria li ka kutisiwa osõi,
Kuenda epangati lio Egito li kopiwako.+
12 Ndi ka va lingisa okuti va velapo ku Yehova,+
Kuenda ovo va ka endela vonduko yaye,’+ oco Yehova a popia.”
11 “Yikula apito ove, A Levanone,
Oco ondalu yi lie oviti viove viosedru.
2 Lisiõsiõla, ove angaye, momo oviti viosedru via kupuka;
Oviti via posoka via nyõliwa!
Lisiõsiõli, ilemba vio Basiane,
Momo usenge wa nyõliwa!
3 Yeveleli oku lisiõsiõla kuangombo,
Momo ulamba wavo wa nyõleha.
Yeveleli oku koma kuolohosi viamalẽhe,*
Momo ovitungu violonelẽho ko Yordão via nyõliwa.
4 “Ca popia Yehova Suku yange ceci hati, ‘Lava ocunda colomeme ci laika oku pondiwa,+ 5 vakuakuvilanda va vi ponda+ kuenda ka va kuata eko lalimue. Kuenje vana va vi landisa+ va popia vati, “Yehova a sivayiwe, momo ndi ka kala ohuasi.” Kuenda angombo avo ka va kuete ohenda lavio.’+
6 “‘Momo si ka kuatela vali ohenda olonungi viofeka eyi,’ oco Yehova a popia. ‘Omo liaco, ndi ka ecelela okuti omunu lomunu o ka kupukila peka liomunu a lisungue laye kuenda kosoma yaye; kuenje va ka kundula ofeka kuenda si ka va popela peka liavo.’”
7 Nda fetika oku lava ocunda cina ca pongiyiwila oku pondiwa,+ Ene acunda ci kasi oku talisiwa ohali, oco ci ku kuatisi ene muẽle. Omo liaco, nda tikula olombueti vivali, yimue nda yi tukula okuti Henda yikuavo Omunga+ kuenje nda fetika oku lisa ocunda. 8 Vosãi yimosi nda lupuisa angombo vatatu, momo sia kuatele vali epandi lavo kuenda ovo va ndi suvukavo. 9 Kuenje nda popia siti: “Ame si kamamako oku vu lavi. Yina yi kasi oku fa yi fe kuenda yina yi kasi oku nyõleha yi nyõlehe. Kuenje vina vi supapo, vi lia ositu yomeme lukuavo.” 10 Omo liaco, nda tikula ombueti yi tukuiwa okuti, Henda+ kuenda nda yi teta ovinimbu loku imũla ocisila nda lingile lomanu vosi. 11 Kuenje ocisila caco ca imũha keteke liaco kuenda vina via kala oku talisiwa ohali vocunda, via ndi vandekela loku limbuka okuti, ya kala ondaka ya Yehova.
12 Noke nda va sapuila siti: “Nda eci ca sunguluka kokuene, feti ofeto yange; pole, nda hacoko ko ka feti.” Kuenda ovo va feta* ofeto yange okuti 30 kolosiekele viopalata.+
13 Kuenje Yehova wa ndi sapuila hati: “Eci cimba vohondo yoku seleka ukuasi okuti, ondando yinene yina va ndi seteka layo.”+ Omo liaco, nda tikula 30 kolosiekele viopalata kuenda nda vi imba vohondo yoku seleka ukuasi wonjo ya Yehova.+
14 Noke nda teta ombueti yange yavali yi tukuiwa okuti Omunga,+ poku nyõla ukamba u kasi pokati ka Yuda la Isareli.+
15 Kuenje Yehova wa ndi sapuila hati: “Cilo tikula ocikuata cungombo umue ka silivila.+ 16 Momo ndi ka lingisa okuti kuiya ungombo umue vofeka yilo. Eye ka ka lava olomeme vi kasi oku fa;+ ka ka sandiliya omõla omeme ale oku sakula omeme ya lemẽhiwa+ kuenda oku lisa yina yi kuete uhayele. Handi vali, o ka lia ositu yomeme ya lẽla+ kuenda o ka tukũla ovipa violomeme.+
17 Ngongo yungombo wange ka silivila,+ una o kasi oku yanduluka ocunda!+
Osipata yimue yi ka veta kokuokuo kuaye kuenda kiso liaye liondio.
Okuokuo kuaye ku ka kukuta,
Kuenda iso liaye liondio ka li ka leta.”*
12 Esapulo limue:
“Ondaka ya Yehova yatiamẽla ku Isareli.” Oco Yehova a popia,
Una wa nyanyumuĩsa ovailu,+
Una wa seveta ociseveto congongo,+
Haeye wa kapa efuimo vokati komunu.
2 “Ndi lingisa o Yerusalãi okopo* yina yi ka vengengisa omanu vosi va kasi konele yalio; kuenda o Yuda lo Yerusalãi vi ka ñualiwa ocingonja.+ 3 Keteke liaco, o Yerusalãi ndi ka yi lingisa ewe limue lia lema komanu vosi. Vosi vana va ka seteka oku litikula va ka li lemẽha calua;+ kuenda olofeka viosi viokilu lieve vi ka li kongela kokualio.+ 4 Keteke liaco,” oco Yehova a popia, “Ndi ka lingisa okuti olokavalu viosi vi kuata usumba kuenda vakuakuendela kolokavalu va ka linga ayui. Ovaso ange a ka luluvalela konjo ya Yuda, pole, ndi ka ecelela okuti olokavalu viosi viomanu vi kuatiwa lupeke. 5 Kuenje asongui* vo ko Yuda va ka popia vutima wavo vati, ‘olonungi vio Yerusalãi ovio ongusu yetu vonduko ya Yehova ukualohoka Suku yavo.’+ 6 Keteke liaco, ndi ka lingisa okuti asongui vo ko Yuda va ka kala ndociyukilo condalu pokati kolohũi+ kuenda ndocitonga ca tama kovitungu viotiliku via tetiwa kuenje ovio vi ka lia omanu vosi va kasi konele yondio+ kuenda konele yepĩli kuenje o Yerusalãi yi ka kala vali ocitumãlo* calio ca tungiwa, ko Yerusalãi.+
7 “Kuenje Yehova o ka yovola olombalaka vio Yuda, oco okuti eposo* lionjo ya Daviti leposo* liolonungi vio Yerusalãi ka vi velipo o Yuda. 8 Keteke liaco, Yehova o ka kala eteyuilo kolonele violonungi vio Yerusalãi;+ keteke liaco, una o lilondoka* pokati kavo, o ka kala nda Daviti kuenda onjo ya Daviti yi ka kala nda Suku, ndungelo wa Yehova una o pita kovaso yavo.+ 9 Keteke liaco, ndi ka nyõla muẽle olofeka viosi vi katukila o Yerusalãi.+
10 “Ndi ka sukumuila konjo ya Daviti lo kolonungi vio Yerusalãi espiritu liohenda kuenda apingilo kuenje va ka vandekela ku una ovo va toma+ kuenda va ka lisiõsuila kokuaye ndeci va lisiõsuila komõla wongunga; kuenda ovo va ka lila calua omo liaye ndeci nda va lila omõla umue wuveli. 11 Keteke liaco, ko Yerusalãi ku ka kala oku lisiõsiõla kualua, ndoku lisiõsiõla kuo Hadrimone, Vetapi lio ko Megido.+ 12 Ofeka yi ka lisiõsiõla vovimunga, epata lepata locimunga calio; epata lionjo ya Daviti locimunga calio kuenda akãi vavo locimunga cikuavo; epata lionjo ya Natana+ locimunga calio kuenda akãi vavo locimunga cikuavo; 13 epata lionjo ya Lewi+ locimunga calio kuenda akãi vavo locimunga cikuavo; epata lia va Simei+ locimunga calio kuenda akãi vavo locimunga cikuavo; 14 kuenda apata osi a supapo, epata lepata locimunga calio kuenda akãi vavo locimunga cikuavo.
13 “Keteke liaco, ku ka fẽliwa ocisimo cimue konjo ya Daviti kuenda kolonungi vio Yerusalãi, oco va yelisiwe kekandu kuenda kevĩho.+
2 “Keteke liaco,” oco Yehova ukualohoka a popia, “ndi ka tundisa vofeka olonduko vioviteka+ kuenje lalimue eteke vi ka ivalukiwa vali; kuenda ndi ka tundisavo vofeka ovaprofeto+ kuenda espiritu lievĩho. 3 Kuenje nda omunu umue imba vali owanji, isiaye kuenda ina yaye vocita, vo sapuila vati, ‘Ove ku kamamako oku kala komuenyo momo wa popia uhembi vonduko ya Yehova.’ Kuenje isiaye la ina yaye vocita, voko ponda omo liowanji waye.+
4 “Keteke liaco, uprofeto luprofeto o ka kutisiwa osõi omo liocinjonde caye poku imba owanji; kuenda ovo ka va ka wala ocikutu cilikasi covonya,+ oco va kembe. 5 Kuenda omunu lomunu pokati kavo o ka popia hati, ‘Ame siuprofetoko. Ndulume umue ukuakulima osi, momo ulume umue wa ndi landa ndupika eci nda kala umalẽhe.’ 6 Kuenje nda umue u pulisa hati, ‘Apute a-a a kasi vetimba* liove a lomboloka nye?’ eye o ka tambulula hati: ‘Nda lemẽhiwa konjo yakamba vange.’”*
7 “Asipata, pasuka, ka ponde ungombo wange,+
Kuende ka ponde ulume okuti ekamba liange,” oco Yehova ukualohoka a popia.
8 “Kuenje kofeka yaco yosi,” oco Yehova a popia,
“Olonepa vivali vi ka kunduiwa kuenda vi ka fa;
Kuenje onepa yatatu yi ka supapo, yi kamamako.
9 Kuenje onepa yatatu ndi ka yi pitisa vondalu;
Kuenda ndi ka va kangula ndeci va kangola opalata,
Loku va seteka ndeci va setaika ulu.+
Ovo va ka vilikiya onduko yange;
Kuenda ndi ka va tambulula.
Ndi ka popia hati: ‘Ovo omanu vange,’+
Kuenda ovo va ka popia vati, ‘Yehova eye Suku yetu.’”
14 “Tala! Eteke li kasi oku iya, eteke liatiamẽla ku Yehova, eci ovina via pundiwa kokuove* vi ka tepiwa pokati kove. 2 Ndi ka kongela olofeka viosi okuti, vi ñualelapo o Yerusalãi oco vi linge uyaki; kuenje olupale lu ka tambuiwa kuenda olonjo vi ka pundiwa, akãi va ka putuiwa. Kuenje onepa yimue yomanu vo volupale yi kambatiwa kumandekua, pole, omanu vana va ka supapo, ka va ka nyõliwa volupale.
3 “Yehova o ka liyaka lolofeka viaco+ ndeci a liyaka lovanyãli vaye kosimbu.”+ 4 Keteke liaco, olomãhi viaye vi ka talama Komunda Yoliveira,+ yi kasi ocipepi lo Yerusalãi kutundilo; kuenda Omunda Yoliveira yi ka tepiwa pokati, oku upisa kutundilo* toke kutakelo* okuti, yi linga ocimbota cinene; kuenje onepa yimue yomunda yi ka enda konano kuenda onepa yikuavo kombuelo. 5 Ene vu ka tilila kocimbota colomunda viange, momo ocimbota colomunda ci ka lisanduila kolonjila viosi vio ko Acele. Ene vu ka tila, ndeci wa tili omo liocilemawe koloneke via Soma Usiya wo ko Yuda.+ Kuenje Yehova Suku yange o keya kuenda olosandu viosi vi ka kala laye.+
6 “Keteke liaco, ka ku ka kala ocinyi lacimue ca velapo,+ momo ovina vi ka kala ocikokoto.* 7 Li ka kala eteke limue lilikasi, lia kũlĩhĩwa okuti, lia tiamẽla ku Yehova.+ Ka ku ka kala utanya ale uteke; kuenda koñolosi ku ka kala ocinyi. 8 Keteke liaco, ovava omuenyo+ a ka tunda ko Yerusalãi,+ onepa yimue yovava yenda konele yutundilo wokalunga*+ kuenda onepa yikuavo yenda konele yutakelo wokalunga.*+ Ovina viaco vi ka pita vondombo kuenda vokuenye. 9 Kuenje Yehova o ka kala Osoma kilu lieve liosi.+ Keteke liaco, omanu vosi va ka kũlĩha loku fendela lika Yehova.+ Ovo va ka sivaya lika onduko yaye.+
10 “Ofeka yosi oku upisa ko Geva+ toke ko Rimone,+ kombuelo yo Yerusalãi, yi ka kala ndo Araba;+ kuenje o Yerusalãi yi ka votuiwa kuenda yi ka tungiwa pocitumãlo calio,+ oku upisa Kombundi ya Benjamini+ toke konjila yi loña Kombundi Yatete, konjila yosi yi loña Kombundi Yevindi kuenda oku upisa Kosapalalo ya Hananele+ toke konjila yi loña kocikoselo cayuva a soma. 11 Kuenje omanu va ka tungamo; kuenda lalimue eteke ku ka kala vali esiñalo lioku nyõliwa,+ kuenda omanu va ka tunga vo Yerusalãi loku kolapo.+
12 “Efengi lina Yehova a ka nena komanu vosi va linga uyaki lo Yerusalãi lieli:+ Ositu yavo yi ka vola osimbu va tãi vilu, ovaso avo a ka vola osimbu a kasi vovitunu viaco kuenda alimi avo a ka volela vovimẽla viavo.
13 “Keteke liaco, Yehova o ka lingisa okuti vosi yavo va ka kala lusumba walua; kuenda ovo va ka liyaka pokati omunu lukuavo loku li ñualelapo omunu lukuavo.+ 14 O Yuda layovo yi ka litenga vuyaki u ka lingiwa ko Yerusalãi; kuenda ovokuasi olofeka viosi vi sungueko a ka kongeliwa ndeci: ulu, opalata kuenda ovowalo alua.+
15 “Kuenje efengi limue lia lisoka lefengi lina, li ka kuatavo olokavalu, olomula, olongamelo, ovimbulu kuenda ovinyama viosi vi kasi vovilombo viaco.
16 “Vosi vana va ka supuluka kolofeka viosi vi katukila o Yerusalãi, va ka lamana unyamo lunyamo+ oco va kekamẽle* Soma okuti, Yehova ukualohoka+ kuenda oku linga Ocipito Colosinge.*+ 17 Pole, nda umue pokati kapata o kilu lieve ka endele ko Yerusalãi oku ka kekamẽle Soma okuti, Yehova ukualohoka, ombela ka yi ka loka kokuaye.+ 18 Kuenje nda epata lio ko Egito ka lia lamanele kuenda ka lia iñilile volupale, ovo ka va ka kuata ombela layimue. Pole, va ka kuatiwa lafengi ana Yehova a ka veta kolofeka vina ka via lamanele oku ka linga Ocipito Colosinge. 19 Eli olio li ka kala ekangiso omo liekandu lio Egito kuenda ekandu liolofeka viosi vina ka via lamanele oku ka linga Ocipito Colosinge.
20 “Keteke liaco, kolongunga violokavalu ku ka sonehiwa olondaka viokuti: ‘Oku kola kua tiamẽla ku Yehova!’+ Kuenda olombia*+ vonjo ya Yehova vi ka kala ndatiyela+ kovaso yutala. 21 Kuenje olombia* viosi vioku telekela ko Yerusalãi kuenda ko Yuda, vi ka kola loku tiamẽla ku Yehova ukualohoka kuenje vosi vana va ka eca ovilumba, va ka iñila kuenda va ka talavaya lolombia vimue oco va telekelemo. Keteke liaco, ka ku ka kala vali umue u Kanana* vonjo ya Yehova ukualohoka.”+
Ci lomboloka “Yehova wa Ivaluka.”
Tala Alombo. B15.
Okuti, “via yova.”
Ale “o lamba vokati kiso.”
Lit., “ositu yosi.”
Ale “eko.”
Ale “luwalo umue ulikasi.”
Ale “o ka kala kalei kava; ondavululi.”
Ukeya umosi u soka 44.5 kolosentimetulu. Tala Alombo. B14.
Lit., “o efa,” yi tiamisiwila kocikuata cimue ale kekualu limue lioku yonga o efa. O efa yimosi yi soka 22 kalitulu. Tala Alombo. B14.
Okuti, o Bavulono.
Okuti, ekãlu.
Ale “ekolowa limue linene.”
Okuti, pokati kocikele caye combiali kuenda cutunda.
Ale “ekolowa linene.”
Tala Alombo. B15.
Ale “onembele.”
Ale “osiwe.”
Ale pamue, “ewe limue lia kõla,” ndeci ewe lio esmeril.
Ale “onumbi.”
Lit., “eye.”
Ale “lua koleliwa.”
Lit., “omo lioloneke vialua.”
Ale “kofeka ekumbi li tundila kuenda kofeka ekumbi li iñilila.”
Ale “Kuati utõi.”
Ale “Kuati utõi.”
Ale “kesusu liocikutu.”
Lit., “ulume umue u Yudea.”
Lit., “ocitumãlo cepuyuko.”
Ale “ombonge.”
Ale pamue, “vokalunga.”
Usongui, wa kala usongui wocikoti cimue.
Ale “ukuakukangisa.”
Citava okuti, ohali yomanu vaye.
Ale, “ukuakuyula; kuenda ukuakuyovola.”
Ale, “ocimbulu comange.”
Okuti, o Ferati.
Lit., “oku liata.”
Ale “ombela yatete.”
Ale “olosuku vio vonjo.”
Lit., “ovitupi.”
Lit., “osapalalo yevindi,” ociluvialuvia ci tiamisiwila kulume umue wa kemãla; usongui umue.
Lit., “o peleko,” ociluvialuvia ci tiamisiwila komunu umue ukuakukuatisa; ombiali yimue.
Ale “ayove olohosi.”
Lit., “va pesalisa.”
Lit., “ oku vuvala.”
Ale “etiyela.”
Usongui wa kala utue wepata.
Ale “pocitumãlo ya sokiyiwila.”
Ale “ulamba.”
Ale “ulamba.”
Ale “una wa hongua.”
Lit., “pokati kovaka ove?” Okuti, vonete ale vonyima.
Ale “ku vana va ndi sole.”
Ale “olomeme.”
Okuti, olupale lua tukuiwa kocin. 2.
Ale “koku ekumbi li tundila.”
Lit., “okalunga.”
Ale “a likuata omo liombambi.”
Okuti, Okalunga ka ka Kuete Akimba.
Okuti, Okalunga ko Mediterraneo.
Ale “oku fendela.”
Ale “Olombalaka.”
Ale “ombia yoku telekela yi kuete omẽla yinene.”
Ale “ombia yoku telekela yi kuete omẽla wa sanjavala.”
Ale pamue, “ukualomĩlu.”