ESAPULO LIWA LIA LUKA

1 Omo okuti kua kala omanu valua va likolisilako oku soneha esapulo okuti tu tava* kovina viaco,+ 2 ndomo via pitiyiwa kokuetu la vana va kala olombangi viaco tunde kefetikilo,+ yu va kunda esapulo liaco,+ 3 kuenje ame noke yoku konomuisa ovina viosi lutate tunde kefetikilo, nda nõlapo oku vi sonehela kokuove ndomo vi likuãi, a ñala a Teofilo,+ 4 oco o kũlĩhe ciwa ovina ndeci va ku longisa.+

5 Koloneke via Herode*+ soma yo Yudea, kua kala ocitunda cimue ci tukuiwa hati, Sakariya wa tiamẽlele kocisoko ci tukuiwa Aviya.+ Ukãi waye wa kala umue pokati komãla vafeko va Arone kuenda onduko yaye Elisavete. 6 Kavali kavo va kala vakuesunga kovaso a Suku, va pua etondelo, ndeci ci likuata lolonumbi viosi kuenda ovihandeleko via Yehova.* 7 Pole, ka va kuatele omãla, momo Elisavete wa kala osiũle kuenda kavali kavo va kuatele ale anyamo alua.

8 Osimbu Sakariya a kala oku linga upange waye wutunda+ kovaso a Suku, 9 ndomo ca kala ocituwa ca tumbikiwila upange wutunda, otembo yaye yoku timĩha isensu ya pitĩla+ kuenje wa iñila vocitumãlo ci kola ca Yehova.*+ 10 Owiñi wosi wa kala oku likutilila posamua kowola yoku timĩha insensu. 11 Kuenje ungelo wa Yehova* wa molẽha kokuaye, wa talama kondio yowatale winsensu. 12 Pole, Sakariya poku ci mola wa saluka kuenda wa kuata usumba. 13 Ungelo wo sapuila hati: “Ku ka kuate usumba, a Sakariya, momo alombelo ove a yeviwa kuenda ukãi wove Elisavete o ka ku citila omõla ulume kuenje o ko luka Yoano.+ 14 Ove o ka kala lesanju lialua kuenda valua va ka sanjukila oku citiwa kuaye,+ 15 momo eye o ka kala ulume unene kovaso a Yehova.*+ Pole, ka ka nyue ovinyu, ale ovinyua vikuavo vi koluisa+ kuenda o ka yukisua lespiritu sandu osimbu ka citiwile,*+ 16 eye o ka kuatisa omãla valua va Isareli oku tiuka ku Yehova* Suku yavo.+ 17 Eye o ka pita kovaso a Suku lespiritu lia Eliya kuenda unene,+ oco a pongolole ovitima violonjali okuti vi kala ndevi viomãla,+ oku kuatisa vakuesino oku kuata olondunge okuti va linga eci ciwa, loku nena ku Yehova* omanu va pongiyiwa.”+

18 Sakariya wa sapuila ungelo hati: “Ndi kolela ndati kondaka eyi? Momo ame nda kuka kuenda ukãi wange o kuete ale anyamo alua.” 19 Ungelo wo tambulula hati: “Ame Gabriele,+ una o talama kovaso a Suku+ kuenje nda tumiwa oku vangula love loku ku lomboluila olondaka evi viwa. 20 Pole, ove o ka linga ocitende, ku ka tẽla oku vangula toke keteke ovina evi vi lingiwa, momo kua tavele kolondaka viange, vina vi ka tẽlisiwa votembo ya sokiyiwa.” 21 Omanu vana va kala oku talamẽla Sakariya va komõha, momo eye wa kala otembo yalua vocitumãlo ci kola. 22 Eci a tiuka, ka tẽlele oku vangula lavo kuenje va limbuka okuti eye wa mola ocinjoinjoi* vocitumãlo ci kola. Wa fetika oku va lingila ondimbukiso loku ilaika kuenje wamamako oku kala ocitende. 23 Eci a tẽlisa oloneke viaye viupange u kola,* wa enda konjo yaye.

24 Noke yoloneke vimue, ukãi waye Elisavete wemina kuenda wa kala konjo olosãi vitãlo kuenje wa popia hati: 25 “Oco Yehova* a siata oku ndi tata koloneke vilo. Eye wa ndekisa ohenda poku upa esepu liange pokati komanu.”+

26 Eci ukãi a tẽlisa olosãi epandu, ungelo Gabriele+ wa tumiwa la Suku volupale luo Galilea lu tukuiwa Nasara, 27 kufeko umue wosombo+ wa likuminyiwile oku kueliwa lulume umue o tukuiwa hati, Yosefe ukuepata lia Daviti kuenda onduko yufeko waco wosombo, Maria.+ 28 Eci ungelo a pitĩla, wo sapuila hati: “Kalunga ukuesumũlũho, Yehova* o kasi love.” 29 Pole, ufeko wa saluka omo liolondaka viaye kuenje wa yonguile oku kuata elomboloko liocilamo caco. 30 kuenje ungelo wo sapuila hati: “A Maria, ku ka kuate usumba, momo wa sanga ohenda ku Suku. 31 Kuenje tala! ove o kamina kuenda o ka cita omõla umue ulume+ kuenje u ko luka hati, Yesu.+ 32 Eye o ka kala unene+ kuenje o ka tukuiwa hati, Omõla a Fũ+ kuenda Yehova* Suku o ko wĩha ocalo ca isiaye Daviti,+ 33 kuenje o ka viala Ndosoma yonjo ya Yakoba otembo ka yi pui kuenda Usoma waye ka u ka sulila.”+

34 Pole, Maria wa pula ungelo hati: “Ci lingiwa ndati nda sia la litokeka lulume?”+ 35 Ungelo wo tambulula hati: “Espiritu sandu liya kokuove+ kuenda unene wa Fũ u ku wila. Eli olio esunga lieci okuti, u o ka citiwa o ka tukuiwa Omõla a Suku+ o kola.+ 36 Kuenje tala! Elisavete ngandiove una wa tukuiwile okuti ukãi osiũle, vukuke waye wemina omõla ulume kuenda cilo o kasi lolosãi epandu; 37 momo ku Suku,+ layimue ondaka* okuti ka yi tẽlisiwa.” 38 Maria wa popia hati: “Tala! Ndupika wa Yehova!* Ci tẽlisiwe vokuange ndomo wa ci popia.” Kuenje ungelo wo sia.

39 Koloneke viaco, Maria wa linga ungende lonjanga oku enda kofeka yolomunda, volupale luo ko Yuda, 40 kuenje wa iñila vonjo ya Sakariya kuenda wa lama Elisavete. 41 Eci Elisavete a yeva ocilamo ca Maria, oñaña vimo liaye ya lisenga kuenda Elisavete wa yukisua lespiritu sandu, 42 kuenda wa kaluka hati: “Ove wa sumũlũha pokati kakãi kuenda oñaña o ka cita ya sumũlũhavo! 43 Momo lie ñuetele esumũlũho liokuti ina ya Ñala yange iya kokuange? 44 Momo eci nda yeva ocilamo cove, oñaña vimo liange ya lisenga lonjolela yalua. 45 Wa sumũlũhavo ukãi o kolela kovina vo sapuila, momo ovina viaco vi ka tẽlisiwa muẽle la Yehova.”*

46 Maria wa popia hati: “Ame ndi pandiya Yehova,*+ 47 kuenda utima wange ka u tẽla oku likandangiya esanju ñuetele Suku Upopeli wange,+ 48 momo eye ka vanjele kekalo liupika waye ufeko.+ Oku upisa cilo, ovitumbulukila viosi vi ka nukula okuti nda sumũlũha,+ 49 momo Ukuonene wa ndingila ovilinga vi komõhisa kuenje onduko yaye yi kola,+ 50 kuenda kocitumbulukila locitumbulukila, ohenda yaye yi kala la vana vo sumbila.+ 51 Eye o lekisa unene lovaka aye, o sandola vana va lekisa epela vovitima viavo.+ 52 Eye wopa alume va kemãla kocalo+ kuenda wa kemãlisa vana vomboka;+ 53 wa kutisa lovina viwa vana va kasi onjala+ kuenda wa tundisa olohuasi upolokoso. 54 Eye weya oku kuatisa ukuenje waye Isareli, loku ivaluka ohenda yaye,+ 55 ndeci a sapuilile vakukululu yetu, ku Avirahama kuenda kocitumbulukila* caye+ otembo ka yi pui.” 56 Maria wa kala laye ci soka olosãi vitatu, noke wa tiukila konjo yaye.

57 Otembo ya Elisavete yoku cita ya pitĩla kuenje wa cita omõla ulume. 58 Omanu va lisunguile laye kuenda vangandiaye, va yeva okuti Yehova* wa lekisa ohenda kokuaye kuenje ovo va sanjukila kumue laye.+ 59 Eci okamõla ka tẽlisa oloneke ecelãla, va ka sevisa evamba+ kuenda va yonguile oku ka luka onduko ya isiaye, Sakariya. 60 Pole, inaco wa tambulula hati: “Sio! eye o ka tukuiwa Yoano.” 61 Omanu vo sapuila vati: “Vangandiene lomue o tukuiwa londuko eyi.” 62 Kuenje ovo va pula isiaye lolondimbukiso onduko a yonguile oku u luka. 63 Eye wa pinga evaya limue kuenda wa sonehako hati: “Onduko yaye Yoano.”+ Kuenje vosi va komõha. 64 Vonjanja yaco, haico omẽla waye wa situluka kuenda elimi liaye lia kutuluka kuenje wa fetika oku vangula+ loku sivaya Suku. 65 Vosi va lisunguile lavo va kuata usumba kuenda ovina viaco viosi via fetika oku vanguiwa kolofeka viosi vi kasi kolomunda vio Yudea. 66 Kuenje vosi vana va ci yeva, va lipula vovitima viavo vati: “Okamõla aka nye ka ka linga eci ka kula?” Momo eka lia Yehova* lia kala laye.

67 Noke isiaye Sakariya wa yukisua lespiritu sandu kuenje wa imba owanji hati: 68 “Yehova* Suku ya Isareli,+ a sivayiwe, momo wa lekisa ohenda komanu vaye kuenda wa va nenela eyovo.+ 69 Eye wa tu katuila ombinga yeyovo*+ konjo ya Daviti ukuenje waye,+ 70 ndeci a popele pocakati comẽla wovaprofeto vaye va kola vo kosimbu,+ 71 catiamẽla koku tu popela kovanyãli vetu kuenda peka lia vosi va tu suvuka;+ 72 kuenje eye o ka tẽlisa ondaka yaye a popele ku vakukululu yetu, loku lekisa ohenda kokuavo kuenda eye o ka ivaluka ocisila caye ci kola,+ 73 lohuminyo a lisilile ku Avirahama kukululu yetu,+ 74 okuti noke yoku tu popela peka liovanyãli vetu, o tu ĩha esumũlũho lioku linga upange waye u kola lutõi, 75 locili kuenda lesunga kovaso aye oloneke vietu viosi. 76 Pole, ove akamõla, o ka tukuiwa hati uprofeto wa Fũ, momo ove o ka pita kovaso ya Yehova* oco o pongiye onjila yaye,+ 77 loku eca ukũlĩhĩso wepopelo komanu vaye omo lioku ecela akandu avo,+ 78 mekonda liohenda ya Suku yetu. Lohenda yaco, ongula yomẽle yina yi tunda kilu yiya kokuetu, 79 okuti yeca ocinyi ku vana va tumãla vowelema kuenda vulembo woku fa+ kuenda yi songuila olomãhi vietu vonjila yombembua.”

80 Kuenje okamõla ka kula kuenda ka yukisua lespiritu lia Suku kuenje kamamako oku kala vekalasoko toke keteke ka lisituluila ko Isareli.

2 Koloneke viaco, Kaisare Augustu wa eca ocihandeleko cokuti, olonungi viosi vio kilu lieve vi lisonehisa. 2 (Oku lisonehisa kuaco kuatete, kua lingiwa eci Kurenio a kala nguluvulu yo Suria.) 3 Kuenje omanu vosi va linga ungende oco va lisonehise, omunu lomunu volupale luaye. 4 Ocili okuti, Yosefe+ layevo wa tunda vo Galilea volupale luo Nasara oku enda ko Yudea volupale lua Daviti, lu tukuiwa Beteleme,+ momo eye wa kala ukuepata lia Daviti. 5 Eye wa enda oku ka lisonehisa kumue la Maria, una vo wĩhile kolohuela ndomo ca likuminyiwile+ okuti, kotembo yaco o panda koku cita.+ 6 Osimbu va kalako, otembo yaye yoku cita ya pitĩla. 7 Eye wa cita omõlaye uveli+ kuenje wo muñila polonanga kuenda wo pekelisa pocililo covinyama,+ momo ka kua kaile vali ohondo oco va sikĩlemo.

8 Kocitumãlo caco, kua kalavo angombo va enda oku kala vovisenge oku lava ovinyama viavo luteke. 9 Vocipikipiki, ungelo wa Yehova* wa tukuluka kovaso yavo kuenje ulamba wa Yehova* wa va tuila kuenda va kuata usumba walua. 10 Pole, ungelo wa va sapuila hati: “Ko ka kuati usumba, momo ndu sapuili olondaka viwa viesanju omanu vosi va ka kuata. 11 Momo etaili volupale+ lua Daviti muo citiwili onjovoli yimue+ okuti, Kristu Ñala.+ 12 Ondimbukiso vu mola yeyi: Vu ka sanga oñaña yimue ya muñiwa polonanga kuenda ya pekelisiwa pocililo covinyama.” 13 Vocipikipiki, olohoka vialua vio kilu via likongela kungelo waco,+ via sivaya Suku loku popia hati: 14 “Kilu ulamba ku Suku kuenda kilu lieve, ombembua pokati komanu va taviwa laye.”

15 Kuenje eci ovangelo va tiukila kilu, angombo va fetika oku livangula omunu lukuavo vati: “Tuendi ko Beteleme oku tala eci ca pitako okuti, oco Yehova* a tu situluila.” 16 Ovo va enda lonjanga kuenje va sanga Maria la Yosefe kuenda oñaña ya pekelisiwa pocililo covinyama. 17 Eci va yi mola, va lombolola ovina va va sapuila viatiamẽla koñaña yaco. 18 Kuenje vosi va ci yeva, va komõha leci angombo va va sapuila, 19 pole, Maria wa fetika oku patekela olondaka viaco viosi, loku sokolola elomboloko liavio.+ 20 Angombo va tiukila loku sivaya kuenda oku kemãlisa Suku omo liovina viosi ovo va yeva levi va mola, ndomo va va sapuilile.

21 Noke lioloneke ecelãla, keteke lioku u sevisa evamba,+ vo luka Yesu okuti, onduko yaco ya eciwile lungelo osimbu Maria ko minile.+

22 Eci eteke lioku liyelisa lia pitĩla ndomo ca lekisiwile Vocihandeleko ca Mose,+ vambata oñaña ko Yerusalãi oco va yi lekise ku Yehova,* 23 ndomo ca sonehiwile Vocihandeleko ca Yehova* okuti: “Onuñulu yosi yulume,* yi tukuiwe okuti o kola ku Yehova.”*+ 24 Ovo va eca ocilumba ndomo ca lekisiwile Vocihandeleko ca Yehova* okuti: “olonende vivali ale ivuvu vivali violopomba.”+

25 Kuenje tala! Vo Yerusalãi mua kala ulume umue ukuesunga haeye wa sumbila Suku o tukuiwa okuti Simeone, eye wa kala oku lavoka elembeleko lia Isareli+ kuenje espiritu sandu lia kala laye. 26 Handi vali, Suku wo situluila pocakati cespiritu sandu okuti, ka moli oku fa toke eci a mola Kristu ya Yehova.* 27 Kuenje lunene wespiritu, eye weya vonembele, eci olonjali via kala oku ambata okamõla Yesu oco va linge laye ndomo ca kala ocituwa Vocihandeleko,+ 28 eye wa angata okamõla loku sivaya Suku hati: 29 “Cilo, a Ñala Tõlo, o kasi oku ecelela okuti ukuenje wove enda lombembua+ ndomo wa popele, 30 momo ovaso ange a mola onjila yove yoku popela,+ 31 yina ove wa pongiyila kovaso omanu vosi,+ 32 ocinyi cimue+ cupa oveu kolofeka+ kuenda ulamba womanu vove va Isareli.” 33 Isia yokamõla la inaco vamamako oku komõha ovina via vanguiwa viatiamẽla komõla. 34 Simeone wa va sumũlũisavo loku sapuila Maria ina yokamõla hati: “Tala! Mekonda liokamõla aka+ valua va Isareli va ka kupuka loku votoka vali,+ loku kala ondimbukiso yina ya laikele oku popiwa lãvi,+ 35 (ocili, osipata yimue yisõvi yi ka ku toma)+ oco ovisimĩlo viovitima viomanu valua vi situluiwe.”

36 Kua kalavo uprofeto umue ukãi o tukuiwa hati Ana omõla a Fanuele ukuepata lia Asiyere. Ukãi waco wa kuatele ale anyamo alua kuenda noke yoku kuela* wa kala la veyaye anyamo epanduvali, 37 eye wa kala ocimbumba okuti wa kuata 84 kanyamo. Eye wa kala kala vonembele otembo yosi, oku linga upange u kola utanya luteke kuenda oku likandangiya okulia loku linga olohutililo. 38 Kowola yaco, ukãi waco weya kuenje wa fetika oku eca olopandu ku Suku, loku vangula catiamẽla komõla ku vosi vana va kala oku talamẽla eyovo lio Yerusalãi.+

39 Noke yoku tẽlisa ovina viosi ndomo ci likuata Locihandeleko ca Yehova,*+ va tiukila ko Galilea volupale luavo ko Nasara.+ 40 Kuenje okamõla ka fetika oku kula, oku pama, loku kuata olondunge kuenda ohenda ya Suku yamamako oku kala laye.+

41 Olonjali viaye via kuatele ocituwa coku enda enda ko Yerusalãi unyamo lunyamo kocipito co Paskoa.+ 42 Eci eye a tẽlisa 12 kanyamo, ovo va enda kocipito ndomo va lingainga.+ 43 Eci oloneke viocipito via sulila, ovo va kala oku tiukila, pole, umalẽhe Yesu wa siala ko Yerusalãi, pole, olonjali viaye ka via ci limbukile. 44 Omo va sima okuti, eye wa kala vocimunga comanu va kala oku lingila kumosi ungende, ovo va linga ungende weteke limosi kuenje va fetika oku u sandiliya pokati ka vangandiavo lomanu vakuavo vo kũlĩhĩle. 45 Pole, omo ka vo sangele, va tiukila ko Yerusalãi kuenda vo sandiliya lutate. 46 Noke yoloneke vitatu, vo sanga vonembele okuti wa tumãla pokati kalongisi oku va yevelela loku va linga apulilo. 47 Pole, vosi va kala oku u yevelela, va komõha omo liolondunge viaye kuenda atambululo aye.+ 48 Eci olonjali viaye vio mola, via komõha kuenda inaye wo sapuila hati: “Amõlange, momo lie wa tu ci lingila? Isiove lame tua sakalala loku ku sandiliya.” 49 Pole, eye wa va pula hati: “Momo lie wa ndi sandiliyili? Ka wa kũlĩhĩli okuti ndi sukila oku kala vonjo ya Tate?”+ 50 Ovo ka va kuatele elomboloko lieci a kala oku va sapuila.

51 Noke Yesu wa enda kumue lolonjali viaye kuenje va tiukila ko Nasara kuenda wamamako oku pokola kokuavo.+ Handi vali, inaye wa patekela olondaka viaco viosi vutima waye.+ 52 Kuenje Yesu wamamako oku kula kolondunge, ketimba, loku soliwa la Suku kuenda lomanu.

3 Kunyamo wekũi latãlo wuviali wa Kaisare Tiberio, eci Pondiu Pilato a kala onguluvulu yo ko Yudea kuenda Herode*+ wa vialele ovivanja vio ko Galilea kuenje manjaye Filipu wa vialele kolofeka vio Iturea lo Trakoniti kuenda Lusanio wa vialele ovivanja vio ko Avilene, 2 koloneke viocitunda ca velapo Anasi kuenda Kayafa,+ ondaka ya Suku yeya ku Yoano+ omõla a Sakariya wa kala vekalasoko.+

3 Eye wa enda kovaimbo osi a kala ocipepi lo Yordão oku kunda epapatiso ndondimbukiso yoku likekembela akandu loku ecelua,+ 4 ndeci ca sonehiwile velivulu liolondaka viuprofeto Isaya hati: “Ondaka ya umue yi kasi oku kalukila vekalasoko yiti: ‘Pongiyi onjila ya Yehova!* Suñamisi elila liaye.+ 5 Ovimbota viosi vi yukisiwe, olomunda loviwulu via lepa vi tapike, olonjila via penga vi miũhe kuenda akungu a linge atapi; 6 kuenje omanu vosi va ka mola eyovo lia Suku.’”*+

7 Kuenje Yoano wa fetika oku sapuila owiñi weya kokuaye oku papatisiwa hati: “Ambuto yolombuta, helie wo sapuili okuti vu puluka konyeño yi laika oku iya?+ 8 Omo liaco, imi apako o kuatisi oku likekembela. Ko ka fetiki oku popia kokuene muẽle hoti, ‘Tu kuete Avirahama nda isietu.’ Momo ndu sapuili siti, Suku o pondola oku votuila Avirahama omãla oku upisa kovawe a-a. 9 Ocili, ondiaviti yi kasi ale kolombombo vioviti. Uti wosi ka wimi apako awa, u tetiwa kuenje wimbiwa vondalu.”+

10 Kuenje owiñi wa kala oku u pula hati: “Oco hẽ, nye tu sukila oku linga?” 11 Wa va tambulula hati: “Omunu wosi o kuete ovowalo avali,* a litepele la una ka kuete kuenda una o kuete cimue coku lia a lingevo cimuamue.”+ 12 Vakuakutambula elisimu veyavo oku papatisiwa+ kuenda vo pula vati: “Olongisi, nye tu sukila oku linga?” 13 Eye wa va tambulula hati: “Kelisimu lia kisikiwa ko ka vokiyiko.”*+ 14 Vana va kala kupange wusualali lavovo vo pulisa vati: “Oco hẽ, nye tu sukila oku linga?” Wa va tambulula hati: “Ko ka sakalaisi* laumue ale oku u lundila lelimbi,+ pole, sanjukili ovina vu tambula.”*

15 Osimbu omanu va kala oku lavoka Kristu, vosi yavo va fetika oku lipula vovitima viavo catiamẽla ku Yoano vati: “Anga u eye Kristu?”+ 16 Yoano wa va tambulula loku popia hati: “Catiamẽla kokuange, ame ndi vu papatisi lovava, pole, kuiya una wa mbelapo okuti ame ndi sule kuenda si sesamẽla oku kutulula ovikolo violohaku viaye.+ Eye o ko papatisi lespiritu sandu kuenda londalu.+ 17 Ocipekulo caye ci kasi peka liaye oco a yelise ciwa ocimbandi caye, loku ongolola otiliku vosila yaye, pole, ovinene o ka vi timĩha londalu yina okuti ka yimiwa.”

18 Yoano wa ecavo olonumbi vialua vikuavo kuenda wamamako oku kundila omanu olondaka viwa. 19 Pole, Herode ombiali yocivanja co Galilea, omo okuti Yoano wo lemẽlele catiamẽla ku Herodiya ukãi wa manjaye leci catiamẽla kovilinga viosi vĩvi Herode a linga, 20 kovilinga viaco viosi wa vokiyako vali eci: Eye wa kapa Yoano vokayike.+

21 Eci omanu vosi va papatisiwa, Yesu wa papatisiwavo.+ Osimbu eye a kala oku likutilila ilu lia yuluka,+ 22 kuenje espiritu sandu lia lokila kokuaye ndopomba kuenda kilu kua tunda ondaka yiti: “Ove Wumõlange wa soliwa; nda ku sanjukila.”+

4 Yesu wa yukisua lespiritu sandu kuenda wa tunda ko Yordão kuenje wa songuiwa lespiritu vekalasoko,+ 2 oko a kala 40 koloneke kuenje wa yonjiwa Leliapu.+ Koloneke viaco, eye ka lile cimue kuenda eci oloneke viaco via sulila, wa yeva onjala. 3 Kuenje Eliapu lio sapuila hati: “Nda vumõla a Suku, sapuila ewe eli oco li pongoloke ombolo.” 4 Pole, Yesu wo kumbulula hati: “Ca sonehiwa citi, ‘Omunu ka muila lika omuenyo kombolo.’”+

5 Eliapu lio tuala komunda yimue kuenje vokatembo kamue+ lio lekisa ovosoma osi o kilu lieve. 6 Noke Eliapu lio sapuila ndoco: “Ndu ku ĩha unene waco wosi lulamba wavio, momo wa nyĩhiwa+ kuenda ndu weca ku nda panga. 7 Omo liaco, nda ove wa ndi fendela, cosi ci kala cove.” 8 Yesu wo tambulula hati: “Ca sonehiwa citi: ‘Fendela Yehova,* Suku yove, eye lika o vumba.’”+

9 Noke Eliapu lio tuala ko Yerusalãi kuenje lio talamisa kocimbaka* co kilu lionembele kuenda lio sapuila hati: “Nda vumõla a Suku, limba ove muẽle posi,+ 10 momo ca sonehiwa citi, ‘Eye o ka eca kovangelo vaye ocihandeleko cimue catiamẽla kokuove, oco a ku teyuile,’ 11 kuenje ‘Va ka ku yelula lovaka avo oco ku ka vete omãhi yove kewe.’”+ 12 Yesu wo kumbulula hati: “Ca sonehiwa vali ndoco, ‘Ku ka seteke Yehova* Suku yove.’”+ 13 Eci Eliapu lia mala oku u yonja, lio sia toke kepuluvi likuavo lia sunguluka.+

14 Yesu wa yukisua lunene wespiritu osimbu a tiukila ko Galilea.+ Esapulo liwa liatiamẽla kokuaye lia lisanduila kolonepa viosi viofeka. 15 Handi vali, eye wa fetika oku longisa volosunangonga viavo kuenje wa sivayiwa la vosi.

16 Noke wa enda ko Nasara,+ kuna a kulila kuenje ndeci ca kala ocituwa caye keteke Liesambata wa iñila vosunangonga,+ yu wa votoka oco a tange. 17 Vo wĩha ociña cuprofeto Isaya kuenje wa yikula ociña caco, yu wa sanga apa pa sonehiwa ndoco: 18 “Espiritu lia Yehova* lia mbuila, momo eye wa mbuaveka oco ndi kundile olondaka viwa kolohukũi. Eye wa ndi tuma oco ndi kundile eyovo kolomandekua kuenda oku patulula ovaso olomeke, loku yovola vana va talisiwa ohali,+ 19 kuenda oku kunda eci catiamẽla kotembo yoku kuata ohenda ya Yehova.”*+ 20 Noke eye wa muña ociña caco, wa ci tiuwiya koñuatisi kuenje wa tumãla; kuenda ovaso a vosi vosunangonga o tulukila. 21 Kuenje wa fetika oku va sapuila hati: “Etaili kua tẽlisiwa ocisonehua wa yevi ndeti.”+

22 Omanu va fetika oku eca uvangi uwa watiamẽla kokuaye loku komõha olondaka via posoka via tunda vomẽla waye,+ yu va popia vati: “U siti omõla a Yosefe?”+ 23 Eye wa va kumbulula hati: “Ene vu ka tiamisila olusapo olu kokuange luokuti, ‘A ndotolo, lisakula ove muẽle. Ovina tua yeva okuti ove wa vi linga ko Kafarinau,+ vi lingavo mulo volupale wa citiwila.’” 24 Noke eye hati: “Ocili, ndu sapuili siti, uprofeto ka taviwa volupale a citiwila.+ 25 Pole, ndu sapuili ocili siti: Koloneke via Eliya, ko Isareli kua kala ovimbumba vialua, cina kilu ka kua kaile ombela vanyamo atatu lolosãi epandu kuenje vofeka yosi mua kala onjala yalua.+ 26 Pole, Eliya ka tumiwile ku umue pokati kakãi vaco, puãi wa tumiwa lika kocimbumba co ko Sarepata volupale luo Sidono.+ 27 Kua kalavo vakuavilundu valua ko Isareli koloneke viuprofeto Elisia; pole, lomue pokati kavo wa yelisiwile* te lika Namana wo ko Suria.”+ 28 Vosi vana va yeva ovina evi vosunangonga va fungula,+ 29 va votoka kuenje vo tundisila kosamua yolupale, vo wambata toke kongenge yomunda kuna kua tungile olupale luavo, oco vo wimbe vombuelo. 30 Pole, wa pita pokati kavo kuenje wa enda lonjila yaye.+

31 Eye wa enda ko Kafarinau volupale luo Galilea. Kuenje wa va longisa Kesambata,+ 32 ovo va komõha oku longisa kuaye,+ momo wa vangula ndomunu umue o kuete unene. 33 Vosunangonga mua kala ulume umue wa kuatiwa londele okuti espiritu lĩvi kuenje wa kaluka lolukandi+ hati: 34 “A Yesu u Nasara,+ o tu sakalaisala nye? Anga weya oku tu nyõla? Ame nda ku kũlĩha ciwa, ove Una o Kola wa Suku.”+ 35 Pole, Yesu wo lemẽla hati: “Ũhako, tunda vokuaye!” Noke yoku imba ulume posi pokati kavo, ondele ya tunda kokuaye okuti, ka yo lemẽhele. 36 Vosi va komõha kuenje va fetika oku lipula pokati vati: “Olondaka evi vi lomboloka nye? Momo eye o handeleka aspiritu ãvi lomoko kuenda lunene kuenje a tunda!” 37 Esapulo liatiamẽla kokuaye lia lisanduila kolonepa viosi viofeka yi sungueko.

38 Noke yoku tunda vosunangonga, wa iñila vonjo ya Simono. Ina yukãi wa Simono, wa kala oku tala ohali lombambi yalua kuenje ovo va pinga ku Yesu oco a kuatise ukãi.+ 39 Yesu wa amela ocipepi lukãi kuenda wo sakula kombambi yaye kuenje oyo ya pita. Vonjanja yaco ukãi wa votoka kuenje wa fetika oku oku va pongiyila okulia.

40 Eci ekumbi lia kala oku iñila, vana va kala lava va vela ovovei aiñi aiñi va va nena kokuaye. Kuenje wa va sakula poku kapa ovaka komunu lomunu.+ 41 Yesu wa tundisa olondele komanu valua kuenje ovio via kaluka viti: “Ove Vumõla a Suku.”+ Eye wa vi lemẽla, pole, ka ecelelele okuti ovio vi vangula,+ momo via kũlĩhĩle okuti eye Kristu.+

42 Omo liaco, eci kua ca komẽle, eye wa enda pocitumãlo cimue culika.+ Owiñi wa fetika oku u sanda, yu va sanga apa a kala kuenje va seteka oku u tateka oco ka ka va sie. 43 Pole, eye wa va sapuila hati: “Te nda kundilavo olondaka viwa Viusoma wa Suku kalupale akuavo, momo oco nda tumiwila.”+ 44 Kuenje wamamako oku kundila volosunangonga vio Yudea.

5 Eteke limue eci owiñi wa kala oku lisindila kokuaye loku yevelela ondaka ya Suku, eye wa talama konele yociva co Genesarete.*+ 2 Kuenje wa mola awato avali a pandekiwile kohulo yociva, pole, vakuakupipa va loka vawato aco kuenje va kala oku sukula awanda avo.+ 3 Eye wa londa vowato umue okuti wa Simono, yu wo pinga oco amele naito kongongo. Kuenje Yesu wa tumãla kuenda oku upisa vowato wa fetika oku longisa owiñi. 4 Eci a mala oku vangula, wa sapuila Simono hati: “Kuende apa pa longa kuenda lowisi awanda ene oco vu kuati olõsi.” 5 Simono wa kumbulula hati: “Olongisi, tua talavaya uteke wosi kuenda ka tua kuatele lacimue,+ pole, omo liondaka yove tu lowisa awanda.” 6 Eci va ci linga, va kuata ondunda yalua yolõsi. Kuenje awanda avo a fetika oku toka.+ 7 Ovo va linga ondimbukiso ku vana va kala vowato ukuavo oco veye va va kuatise kuenje ovo veya, yu va yukisa awato aco avali, noke a fetika oku vomba. 8 Simono Petulu poku ci mola, wa kekamẽla kovoso a Yesu, loku popia hati: “A Ñala nunde, momo ndukuakandu.” 9 Omo liolõsi vialua va kuata, eye kuenda vana va kala laye, vosi va komõha, 10 cimuamue haico ca pita la Tiago kuenda Yoano omãla va Sebedeo,+ vana va talavayele kumosi la Simono. Pole, Yesu wa sapuila Simono hati: “Ku ka yokoke. Oku upisa cilo, o ka linga enyanga liomanu.”+ 11 Va tiuwiya awato kongongo, va sia cosi kuenje vo kuama.+

12 Vepuluvi likuavo osimbu a kala volupale lumue, kua kala ulume umue weyuka ovilundu! Eci a mola Yesu, wa kekama loku petamisa ocipala posi kuenda wa livondela hati: “A Ñala, nda wa panga, ñayise.”+ 13 Yesu oku olõla eka, wo lamba loku popia hati: “Nda panga! Kaya.” Vonjanja yaco haico ovilundu vio tunda.+ 14 Kuenje wa handeleka ulume waco oco ka ka sapuileko laumue, hati: “Kuende, ka lilekise kocitunda kuenda eca ocilumba omo wa sakuiwa, ndeci Mose a handeleka+ oco ci linge uvangi kokuavo.”+ 15 Pole, esapulo liatiamẽla kokuaye lia lisandula kuenje owiñi walua wa liongoluila pamosi oco va yevelele kuenda oku sakuiwa kovovei avo.+ 16 Omo liaco, eye wa endaile kovitumãlo viulika oku likutilila.

17 Eteke limue osimbu Yesu a kala oku longisa, va Fariseo lalongisi Vovihandeleko vana va tunda kovaimbo aiñi aiñi o ko Galilea, o ko Yudea kuenda o ko Yerusalãi haipo va tumãlelevo; kuenje unene wa Yehova* wo wila oco a sakule.+ 18 Kuenje tala! alume vamue vambata pociyalo ulume umue wa fa ovolu kuenda va kala oku sanda onjila yoku wiñisa vokati loku u kapa kovaso a Yesu.+ 19 Omo ka va tẽlele oku u tuala kokuaye mekonda liowiñi, va yambulula olusoka kuenje pepangu liaco opo va lowila ulume lociyalo caye pokati ka vana va kala kovaso a Yesu. 20 Eci a limbuka ekolelo liavo, wa popia hati: “Olume, akandu ove a ecelua.”+ 21 Kuenje vakuavisonehua la va Fariseo va sokolola vati: “U o vangula ndeti atonãi, helie? Helie o tẽla oku ecela akandu, nda ha Sukuko lika?”+ 22 Yesu poku limbuka ovisimĩlo viavo, wa va pula ndoco: “Nye vu kasi oku sima vovitima viene? 23 Nye ca leluka vali, oku popia okuti, ‘Akandu ove a ecelua,’ ale oku popia hati, ‘Votoka, enda’? 24 Oco vu limbuke okuti Mõlomunu o kuete unene palo posi woku ecela akandu,” wa sapuila ulume wa fa ovolu hati: “Hu sapuila siti, Votoka, tikula ociyalo cove, kuende konjo yove.”+ 25 Vepuluvi liaco, haico a votoka kovaso avo, wa tikula ociyalo caye kuenje wa enda konjo yaye loku sivaya Suku. 26 Kuenje vosi va komõha kuenda va fetika oku sivaya Suku kuenje va kala lusumba walua, loku popia vati: “Etaili tua mola ovina vi komõhisa!”

27 Noke yovina evi, Yesu wa tunda kuenje wa mola ulume umue o tukuiwa Lewi ukuakutambula elisimu, wa tumãla ponjo yoku fetela elisimu, yu wo sapuila hati: “Linga ondonge yange.”+ 28 Eye wa sia ovina viosi konyima, wa votoka kuenje wa fetika oku u kuama. 29 Noke Lewi wo lingila ocipito cinene konjo yaye kuenje kua kala owiñi walua wa vakuakutambula elisimu kuenda vakuavo va kala oku lia* lavo.+ 30 Va Fariseo la vakuavisonehua eci va ci mola, va fetika oku ñuñunila olondonge viaye vati: “Momo lie vu lila loku nyuila kumosi la vakuakutambula elisimu kuenda vakuakandu?”+ 31 Yesu wa tambulula hati: “Omanu va kuete uhayele ka va sukila ondotolo, te vana va vela.+ 32 Sieyilile oku kovonga vakuesunga, te vakuakandu oco va likekembele.”+

33 Ovo vo sapuila vati: “Olondonge via Yoano vi likandangiya oku lia kuenda vi likutilila, olondonge via va Fariseo vi ci lingavo, pole, vove va lia kuenda va nyua.”+ 34 Yesu wa va pulisa hati: “Vu pondola hẽ oku kisika akamba va sandombua oku likandangiya oku lia osimbu va kasi la sandombua? 35 Pole, ku iya oloneke eci sandombua ambatiwa+ kuenje ovo va ka likandangiya oku lia koloneke viaco.”+

36 Kuenje wa va telavo olusapo lumue hati: “Lomue o teta ocitetele kuwalo wokaliye oco a ci tongele kuwalo wosimbu. Nda o ci linga, ocitetele cokaliye ci toka kuenje ocitetele ci tunda kuwalo wokaliye, ka ci lisoki luwalo wosimbu.+ 37 Handi vali, lomue o kapa ovinyu yokaliye vonjeke yocipa ya kuka. Nda o ci linga, ovinyu yokaliye yi tuiya onjeke ya kuka kuenda ovinyu yi peseka kuenje onjeke yaco yi nyõleha. 38 Pole, ovinyu yokaliye yi sukila oku kapiwa vonjeke yokaliye. 39 Lomue okuti noke yoku nyua ovinyu yosimbu, o yongola vali yokaliye, momo o popia hati, ‘Yosimbu yiwa.’”

6 Eteke limue kesambata, Yesu wa pita vepia liotiliku kuenda olondonge viaye via fetika oku kalula apunga+ loku a tukusa peka kuenda oku a lia.+ 2 Va Fariseo vamue va pula vati: “Momo lie vu lingila eci ka ca sungulukile oku linga Kesambata?”+ 3 Pole, Yesu wa va kumbulula hati: “Ka wa tangeli hẽ eci Daviti a linga kumue lalume vaye eci va yeva onjala?+ 4 Ndomo eye a iñila vonjo ya Suku yu wa tambula olombolo via tumbikiwa* kuenje wa lia loku ecavo kalume vaye ndaño okuti ka ca sungulukile umue oku vi lia, pole, ca sungulukilile lika kovitunda?”+ 5 Noke wa va sapuila hati: “Mõlomunu eye Ñala Yesambata.”+

6 Kesambata likuavo,+ eye wa iñila vosunangonga, yu wa fetika oku longisa. Kuenje wa sangamo ulume umue okuti eka liaye liondio lia siõsia.*+ 7 Vakuavisonehua la va Fariseo va kala oku lavulula Yesu nda o sakula Kesambata, oco va sange onjila yimue yoku u pisa. 8 Yesu poku limbuka ovisimĩlo viavo,+ wa sapuila ulume wa kuatele eka lia siõsia* hati: “Votoka, enju vokati.” Ulume wa votoka, yu wa talama vokati. 9 Yesu wa va sapuila hati: “Ndu puli cimue, cipi ca sunguluka Kesambata, oku linga ovina viwa ale ovina vĩvi, oku popela omuenyo umue ale oku u nyõla?”+ 10 Noke yoku vandekela vosi, wa sapuila ulume hati: “Olõla eka liove.” Eye wa ci linga kuenje eka liaye lia kaya. 11 Pole, ovo va kuata onyeño yalua kuenje va fetika oku livangula pokati catiamẽla kueci va linga la Yesu.

12 Eteke limue eye wa enda komunda oku likutilila+ kuenda wa likutilila ku Suku uteke wosi.+ 13 Eci kua ca, komẽle, wa kovonga olondonge viaye kuenda pokati kavo wa nõlapo 12 vana eye a tukulavo hati, ovapostolo+ okuti: 14 Simono o tukuiwavo Petulu, la manjaye Andereu, la Tiago, la Yoano, la Filipu,+ la Bartolomeu, 15 la Mateo, la Tomasi,+ la Tiago omõla a Alfeo, la Simono o tukuiwa, “ukuambili,” 16 la Yuda omõla a Tiago kuenda Yuda Isikariote una wa linga omakuli.

17 Eye wa loka kumue lavo, wa talama pocitumãlo cimue ca tapika kuenje kua kala olondonge vialua kuenda owiñi walua wa tunda ko Yudea yosi, ko Yerusalãi kuenda kovaimbo a kasi konele yokalunga yo ko Turo lo ko Sidono, vana veya oku u yevelela loku sakuiwa kovovei avo. 18 Vana va kala oku talisiwa ohali laspiritu ãvi, va sakuiwavo. 19 Kuenje owiñi wosi wa yonguile oku u lamba, momo vokuaye mua enda oku tunda unene+ loku va sakula vosi.

20 Kuenje eye wa vandekela olondonge viaye kuenda wa fetika oku popia hati:

“Wa sumũlũhi ene vulosuke, momo Usoma wa Suku wene.+

21 “Wa sumũlũhi ene vu kasi onjala cilo, momo vu ka tekuiwa.+

“Wa sumũlũhi ene vu lila cilo, momo vu ka yola.+

22 “Wa sumũlũhi ndaño omanu vo suvuki,+ vo tundisi+ kuenda vo sepuli loku tenda onduko yene okuti ya vĩha, mekonda lia Mõlomunu. 23 Keteke liaco sanjuki kuenda yoleli, omo vu kuete onima yinene kilu, momo ovina evi ovio vakukululu yavo va lingaile kovaprofeto.+

24 “Pole, ngongo yene alohuasi,+ momo cosi vu kuete cilo oco lika vu ka kuata.+

25 “Ngongo yene ene wekuti, momo vu ka kala onjala.

“Ngongo yene ene vu yola cilo, momo vu ka lisiõsiõla loku lila.+

26 “Ngongo yene, eci omanu vosi va vangula ciwa catiamẽla kokuene,+ momo eci oco vakukululu yavo va lingaile kovaprofeto vesanda.

27 “Pole, mopia lene vu kasi oku yeva siti: Amamiko oku sola ovanyãli vene loku linga eci ciwa ku vana vo suvuki,+ 28 pingi ku Suku oco a sumũlũise vana vo yonguili eci cĩvi, loku likutililako vana vo sepuli.+ 29 U o ku veta ocikusi konele yondio u wĩhavo onele yepĩli; nda umue wa ku tambula ocikutu cove, u wĩhavo uwalo ukuavo wa wala.+ 30 U o ku pinga cimue u wĩha+ kuenda u wa ku tambula ovina viove, ku ko pinge oco a ku vi tiuwile.

31 “Ovina vu yongola okuti omanu vo vi lingili, haivio vu lingavo kokuavo.+

32 “Nda vu sola lika vana vo soli, onima yipi vu kuata? Momo vakuakandu va solevo vana va va sole.+ 33 Nda vu linga ovina viwa ku vana vo lingilivo eci ciwa, onima yipi vu kuata? Vakuakandu haico va lingaingavo. 34 Nda vu levalisa* ku vana vu lavoka oku tambula cimue, onima yipi vu kuata?+ Vakuakandu va levalisavo ku vakuakandu oco va va tiuwile calua. 35 Pole, amamiko oku sola ovanyãli vene loku va lingila eci ciwa kuenda oku va levalisa okuti ka vu lavoka oku vu tiuwili cimue;+ kuenje onima yene yilua kuenda vu ka linga omãla va Fũ, momo eye ukuacali la vana okuti ka va kuete olopandu kuenda olondingaĩvi.+ 36 Amamiko oku kala vakuahenda ndeci Isiene okuti, ukuahenda.+

37 “Handi vali, liwekipo oku pisa kuenje ka vu ka pisiwa;+ liwekipo oku sombisa vakuene kuenje ka vu ka sombisiwavo. Amamiko oku ecela* kuenje vu ka eceliwavo.*+ 38 Ecaeci kuenje omanu vo wĩhivo.+ Ovo va ka yukisa onjongo yene, loku yi lamẽla, loku yi susuminya kuenda oku supoka. Momo onjongo vu yonga layo haiyo vo ko yongelivo.”

39 Noke wa va telavo olusapo lumue hati: “Anga omeke yimue yi pondola oku songuila omeke yikuavo? Siti vosi yavo va ka kupukila vocitunu?+ 40 Ondonge ka ya velelepo ulongisi waye, pole, wosi o longisiwa ciwa, o ka kala ndulongisi waye. 41 Momo lie o vanjela okacinene ka kasi viso lia manjove, pole, ku limbuka ohangalo yi kasi viso liove muẽle?+ 42 O pondola oku sapuila ndati manjove hoti: ‘A manjange linga ndu ku upe okacinene viso liove,’ osimbu ku lete ohangalo yi kasi viso liove muẽle? Okuambambe! Tete upa ohangalo viso liove, noke o mola ciwa ndomo upa okacinene viso lia manjove.

43 “Momo uti uwa ka wimi epako lĩvi kuenda uti ũvi ka wimi epako liwa.+ 44 Momo uti luti u limbukiwila kapako ao.+ Omanu ka va yungi akuyu kolosongo, ale ayuva kocisapa. 45 Omunu uwa, o vangula ovina viwa momo vutima waye muli ovina viwa, pole, omunu ũvi o vangula ovina vĩvi momo vutima waye muli ovina vĩvi; momo eci ci kasi vutima, oco omẽla waye u popia.+

46 “Momo lie vu nukuila hati, ‘a Ñala! A Ñala!’ nda ka vu lingi ovina ndi popia?+ 47 Omunu wosi iya kokuange kuenda o yeva olondaka viange kuenje o vi kapako, ndu sapuili omunu a sokisiwa laye:+ 48 Eye o sokisiwa lulume umue okuti poku tunga onjo wa fẽla eci ca longa kuenda wa kapa ociseveto caco vohanda. Kuenje eci endunde lieya olui lua veta onjo yaco, pole, ka lua kuatele ongusu yalua oco lu senge onjo, momo ya sevetiwa ciwa.+ 49 Handi vali wosi o yeva, pole, ka ci kapiko,+ o sokisiwa lulume wa tungila onjo veseke okuti ka yi kuete ociseveto. Eci olui lua veta onjo, vonjanja yaco haico ya kupuka kuenje ekundu lionjo yaco lia piãla.”

7 Eci Yesu a mala oku vangula lomanu, wa iñila vo Kafarinau. 2 Ukuenje umue wa kesongo kolohoka una wa soliwile laye, wa kala oku vela calua loku panda koku fa.+ 3 Poku yeva catiamẽla ku Yesu, kesongo kolohoka wa tuma akulu vamue va va Yudea oku u vilikiya oco a sakule ukuenje waye. 4 Ovo veya ku Yesu yu va fetika oku u livondela vati: “Eye o sesamẽla ekuatiso liove, 5 momo o sole ofeka yetu kuenda wa tu tungilako osunangonga.” 6 Kuenje Yesu wa enda kumue lavo. Pole, osimbu a kala ocipepi lonjo, kesongo kolohoka wa tuma akamba vaye oku sapuila Yesu hati: “A Ñala, ku ka sakalale, momo si sesamẽla okuti ove wiñila vonjo yange.+ 7 Eli olio esunga lieci nda li tendela okuti, si sesamẽla oku iya kokuove. Pole, popia ño ondaka yimue, ukuenje wange o kaya. 8 Ame numiliwavo kuenda ñuete asualali va pokola kokuange okuti, eci ndi sapuila umue hati, ‘Kuende!’ eye enda, leci ndi sapuila ukuavo hati, ‘Enju!’ eye iya kuenda kupika wange hati, ‘Linga eci!’ eye o ci linga.” 9 Eci Yesu a yeva ovina evi, wo komõha kuenda oku vanja kowiñi wa kala oku u kuama wa popia hati: “Ndu sapuili siti, vo Isareli yosi sia la mola ekolelo lialua ndeli.”+ 10 Kuenje eci vana va tumiwile va tiukila konjo, va sanga okuti upika wa kaya.+

11 Noke wa enda volupale lu tukuiwa hati, Naini kuenje olondonge viaye kuenda owiñi walua va linga ungende kumosi laye. 12 Osimbu eye a kala oku pitĩla ocipepi lombundi yolupale, tala! kua kala ocivimbi cimue ca kala oku ambatiwa kosamua okuti, omunu waco omõla wongunga wa inaye.+ Handi vali, inaye wa kala ocimbumba. Owiñi walua wo volupale wa kalavo laye. 13 Eci Ñala a mola ukãi waco, wo kuatela ohenda+ kuenje wo sapuila hati: “Ku ka lile vali.”+ 14 Eye wamelako yu wa lamba kocikalavekua* kuenje vakuakuambata ocikalavekua va talama. Eye wa popia hati: “Okuenje u sapuila siti, votoka!”+ 15 Noke omunu wa file wa tumãla, yu wa fetika oku vangula kuenje Yesu wo weca ku inaye.+ 16 Vosi yavo va kuata usumba kuenda va fetika oku sivaya Suku vati: “Pokati ketu pa votuiwa uprofeto umue wa velapo”+ kuenda “Suku wa lekisa ohenda komanu vaye.”+ 17 Kuenje esapulo liaco liatiamẽla kokuaye lia lisanduila ko Yudea yosi kuenda kolofeka viosi vi sungueko.

18 Noke olondonge via Yoano vio sapuila ovina evi viosi.+ 19 Yoano wa vilikiya olondonge viaye vivali kuenje wa vi tuma ku Ñala oku pula hati: “Ove Una o Laika Oku Iya,+ ale tu lavoka ukuavo?” 20 Eci va pitĩla kokuaye, alume va popia vati: “Yoano Upapatisi wa tu tuma kokuove oku ku pula hati, ‘Ove Una o Laika Oku Iya, ale tu lavoka ukuavo?’” 21 Kowola yaco, eye wa sakula omanu valua kovovei aiñi aiñi,+ wa tundisa aspiritu ãvi kuenda wa patulula ovaso olomeke vialua oco ovo va mole. 22 Kuenje wa va tambulula hati: “Kuendi, ka sapuili Yoano eci wa moli leci wa yevi okuti: Olomeke cilo vi kasi oku vanja,+ ovilema vi kasi oku enda, vakuavilundu va yelisua, ovisitatũi vi kasi oku yeva,+ vana va fa va kasi oku pinduiwa kuenda olondaka viwa vi kasi oku sapuiwa kolohukũi.+ 23 Wa sumũlũha una ka tinduka vekolelo vonduko yange.”+

24 Eci olomunga via Yoano via enda, Yesu wa fetika oku sapuila owiñi catiamẽla ku Yoano hati: “Nye wa ka taleli vekalasoko? Anga olundeya lu kasi oku tuñunyiwa lofela?+ 25 Nye wa ka taleli? Wa ka taleli ulume wa wala uwalo wa kemãla?*+ Momo vana va kasi kolonjo violosoma ovo lika va wala uwalo wa kemãla. 26 Nye wa ka taleli? Wa ka taleli uprofeto? Ndu sapuili siti, eye wa velapo okuti uprofeto umue ci sule.+ 27 U eye una ca sonehiwila hati: ‘Tala! Ñasi oku tuma omunga yange kovaso yove,* una o ka pongiya onjila yove.’+ 28 Ndu sapuili siti, pokati ka vana va citiwa lakãi, ka pali umue wa velapo Yoano, pole, u o sule Vusoma wa Suku, wo velapo.”+ 29 (Eci omanu vosi kuenda vakuakutambula elisimu va ci yeva, va tenda Suku okuti ukuesunga, momo ovo va papatisiwile lepapatiso lia Yoano.+ 30 Pole, va Fariseo kuenda alongisi Vovihandeleko va pembula elungulo* Suku a va ĩha,+ omo ka va papatisiwile la Yoano.)

31 “Omanu vocitumbulukila eci ndi va sokisa lelie kuenda va lisetahãla lelie?+ 32 Ovo va sokisiwa lomãla va tumãla pocitanda cimue, va kalukila omunu lukuavo, vati: ‘Tuo sikili olombendo, puãi ka wa pilukili; tua lila, pole, ka wa liteteleli.’ 33 Cimuamue haico, eci Yoano Upapatisi eya okuti ka lile ombolo ndaño oku nyua ovinyu,+ ene wa popi hoti: ‘Eye o kuete ondele.’ 34 Mõlomunu weya okuti wa lia, wa nyua, pole, ene wa popi hoti: ‘Tala! U ocisapanu, ukuakunyua ovinyu, haeye ekamba lia vakuakutambula elisimu kuenda lia vakuakandu!’+ 35 Haimo lumue, olondunge vi limbukiwila kovilinga viesunga* pocakati comãla* vaye vosi.”+

36 Noke ulume umue u Fariseo wamamako oku u pinga oco va lile kumosi. Eye wa iñila konjo yulume u Fariseo kuenda wa tumãla komesa. 37 Ukãi umue wa kũlĩhĩwile volupale okuti ukuakandu, wa yeva okuti Yesu wa kala oku lia* konjo ya umue u Fariseo kuenje wa nena ongalafa yo alabastro yi kuete ulela welemba liwa.+ 38 Noke wa kekama kolomãhi via Yesu, wa lila kuenda wa fetika oku yulisa olomãhi viaye lasuẽlẽla kuenje wa a puenya lesinga liaye liutue. Wo sipula kolomãhi kuenda wa vi sieketa ulela welemba liwa. 39 U Fariseo una wo laleka, poku ci mola, wa vangula lika liaye hati: “Nda ulume u, wa kale muẽle uprofeto, nda wa kũlĩha ukãi u o kasi oku u lamba kuenda ndomo a tuwa okuti, ukuakandu.”+ 40 Yesu poku kũlĩha ovisimĩlo viaye wo sapuila hati: “A Simono, njongola oku ku sapuila cimue.” Eye hati: “Olongisi, popia!”

41 “Alume vavali va kuatelele ofuka ulume umue ukuakulevalisa; umue wa levalele 500 kolodenariu,* ukuavo wa levalele 50. 42 Omo okuti ka va kuatele lacimue oco va fete, ulume ukuakulevalisa wa va ecela kavali kavo lutima wosi. Oco hẽ, pokati kavo, elie o ka sola vali ukuakulevalisa?” 43 Simono wa tambulula hati: “Ndi sima okuti, yuna eye a ecela olofuka vialua.” Eye wo sapuila hati: “Wa kumbulula ciwa.” 44 Kuenje wa vandekela vali kukãi loku sapuila Simono hati: “O lete ukãi u? Nda iñila vonjo yove; kua nyĩhile ovava oco ndi sukule kolomãhi viange. Pole, ukãi u, wa yulisa olomãhi viange lasuẽlẽla aye kuenda wa vi puenya lesinga liaye. 45 Ove kua ndi sipuile, pole, ukãi u, tunde eci nda iñila, ka liwekelepo oku sipula olomãhi viange. 46 Kua ndi sieketele ulela vutue wange, pole ukãi u, wa ndi sieketa ulela welemba liwa kolomãhi viange. 47 Omo liaco, hu sapuila siti, akandu aye ndaño alua,* a ecelua,+ momo o sole calua. Pole, una ecelua citito, o sole citito.” 48 Noke wa sapuila ukãi waco hati: “Akandu ove a ecelua.”+ 49 Kuenje vana va tumãlele laye komesa, va fetika oku lipula pokati vati: “Ulume u-u ecela ndeti akandu, helie?”+ 50 Pole, eye wa sapuila ukãi hati: “Ekolelo liove lia ku popela;+ kuende lombembua.”

8 Noke liotembo yimue, Yesu wa linga ungende volupale lolupale, vimbo limbo, oku kunda loku sandeka olondaka viwa Viusoma wa Suku.+ Kuenje Ekũi lavali kovapostolo va kala kumue laye, 2 kua kalavo akãi vamue va sakuiwa kaspiritu ãvi kuenda kovovei ndeci: Maria o tukuiwa Magadala, una wa tundisua olondele epanduvali; 3 Yoana+ ukãi wa Husa, kalei ka Herode; la Susuana; kuenda akãi valua vakuavo vana va enda oku u kuatisa lovipako viavo.+

4 Kuenje eci owiñi walua wa liongolola kumue la vana va kala oku iya kokuaye okuti, va tunda valupale aiñi aiñi, eye wa fetika oku vangula lolusapo+ hati: 5 “Umue ukuakulima wa tunda oku waya ombuto yaye. Osimbu a kala oku waya, olombuto vimue via kupukila konele yonjila kuenda va vi liataila kuenje olonjila vio kilu via vi lia.+ 6 Olombuto vikuavo via kupukila pocikakala, noke yoku kula, via kukuta omo ka pa kaile ombuili.+ 7 Vikuavo via kupukila pocambanda kuenje eci ocambanda ca kula kumue lavio, ca vi totomisa.+ 8 Pole, vikuavo via kupukila posi yiwa kuenje noke yoku kula via ima apako ci pitahãla 100 kolonjanja.”+ Osimbu a kala oku vangula ovina evi, wa kaluka hati: “U o kuete ovatũi oku yevelela, a yevelele.”+

9 Pole, olondonge viaye vio pula eci olusapo luaco lu lomboloka.+ 10 Eye hati: “Suku wa ecelela okuti ene vu kuata elomboloko lielumbu li kola Liusoma wa Suku, pole, komanu vakuavo ndi vangula lavo lalusapo+ okuti ndaño va vanja, va vanja olivova, ndaño va yeva ka va kuata elomboloko.+ 11 Olusapo lu lomboloka ndoco: Ombuto ondaka ya Suku.+ 12 Vina via kupukila konele yonjila, vi lomboloka vana va yeva kuenje Eliapu liya kuenda li upa ondaka vovitima viavo okuti, ka va kolela ndaño oku popeliwa.+ 13 Vina via kupukila pocikalakala, vi lomboloka vana okuti eci va yeva ondaka, va tava lesanju, pole, ka va kuete olombombo. Ovo va kolela vokatembo kamue, pole, eci va pita voseteko va konyõha.+ 14 Vina via kupukila pocambanda, vi lomboloka vana va yeva ondaka, pole, omo lioku yapuisiwa lasakalalo, lovokuasi+ kuenda ayele omuenyo ulo,+ va totomisua kuenda ka va imi apako.+ 15 Vina via kupukila posi yiwa, vi lomboloka vana okuti noke yoku yeva ondaka lutima uwa,+ va kuata elomboloko liayo, haivo va ima apako lepandi.+

16 “Lomue okuti noke yoku mĩha ondiyelo, o yi tuvika locikuata, ale o yi kapa vemẽhi liula, pole, o yi kapa kilu liociyekelo condiyelo kuenje vosi va iñila va mola ocinyi.+ 17 Momo ka kuli lacimue ca salamisua okuti ka ci situluiwa, ale ceci ca kapiwa ciwa vuyombeki okuti ka ci kũlĩhĩwa kuenda ka ciya kilu.+ 18 Omo liaco, lavululi ndomo vu yeva, momo wosi o kuete, o ka tambula vali calua,+ pole, wosi ka kuete ndaño cina a sima okuti o ci kuete, ci kopiwa kokuaye.”+

19 Noke inaye la vamanjaye+ veya oku u mola, pole, ka va tẽlele oku pitĩla kokuaye omo liowiñi.+ 20 Kuenje vo sapuila hati: “Ina yove la vamanjove va kasi posamua, va yongola oku ku mola.” 21 Wa va sapuila hati: “Ina yange la vamanjange, vava va yeva ondaka ya Suku kuenje va yi pokola.”+

22 Eteke limue, Yesu kumue lolondonge viaye va londa vowato, yu wa vi sapuila hati: “Tu yokeli kesinya likuavo.” Kuenje va yoka okalunga.+ 23 Osimbu va kala oku enda lowato, eye wa pekela. Kuenje kueya ehunguhungu linene liofela, lia sikila vociva kuenda owato wa fetika oku yuka lovava kuenje va kala kohele.+ 24 Omo liaco, ovio vio pasula loku popia viti: “Olongisi, Olongisi, tu laika oku fa!” Eci a pasuka wa lemẽla ofela kuenda oku tema kuovava, ovio vio pokola kuenje kua kala etulumũho lialua.+ 25 Yu wa va sapuila hati: “Ekolelo liene li kasi pi?” Pole, ovo va kala lusumba walua loku komõha kuenda va lipula pokati vati: “Omunu u-u helie? Momo o handeleka ofela lovava kuenje vi pokola kokuaye.”+

26 Noke va pitĩla kimbo lio Gerasa+ li kasi kesinya likuavo lio Galilea. 27 Osimbu Yesu a kala oku pitĩla kongongo, ulume umue wo volupale wa kuatiwile lolondele weya kokuaye. Vokuenda kuotembo yalua, ulume waco ka walaile uwalo kuenda ka la kala konjo, pole, wa enda oku kala pokati kayambo.+ 28 Eci a mola Yesu, wa kaluka loku u kekamẽla kuenda wa popia lolukandi hati: “Amõla a Suku Fũ, nye ndi kuete love? Hu pinga, ku ka ndi yambule.”+ 29 (Momo Yesu wa handelekele espiritu lĩvi oco li tunde vulume. Olio lia enda oku kuata ulume waco kapuluvi alua,*+ eye wa enda oku kutiwa lalienge olonjanja vialua loku kapiwa vovikumbi kuenda oku laviwa, pole, eye wa enda oku tepa tepa alienge kuenda oku songuiwa londele povitumãlo viulika.) 30 Yesu wo pula hati: “Onduko yove elie?” Eye hati: “Ame Lohoka,” momo olondele vialua via iñilile vokuaye. 31 Kuenje vio livondela oco ka ka vi tume vekungu.+ 32 Ocunda cimue cinene colongulu+ ca kala oku lia komunda kuenje olondele vio livondela oco a vi ecelele oku iñila volongulu kuenda eye wa vi tava.+ 33 Noke olondele via tunda vulume, yu via enda volongulu kuenje olongulu viosi via limba vocingunguma,* vociva kuenda via fila vovava. 34 Pole, eci angombo va mola ovina via pita, va tila kuenda va sapuilako omanu vo volupale lo kovaimbo a sungueko.

35 Noke omanu veya oku tala eci ca pita. Ovo veya ku Yesu, pole, poku sanga ulume wa tundisua olondele okuti wa wala, olondunge viaye vieyamo kuenda wa tumãla kolomãhi via Yesu, va kuata usumba walua. 36 Ava va ci mola, va sapuila ku vana veya ndomo ulume wa kuatiwile londele a sakuiwa. 37 Kuenje omanu valua va lisungue limbo lio Gerasa va pinga ku Yesu oco a tunde vimbo liavo, momo va kuata usumba walua. Noke eye wa wila vowato oco a ende. 38 Ulume wa tundisua olondele wo livondela oco amameko oku kala laye, pole, eye wa tuma ulume oku enda loku u sapuila+ hati: 39 “Tiukila konjo, amamako oku sapuila ku vangandiove ovina Suku a ku lingila.” Kuenje eye wa enda, wa sapuila olupale luosi eci Yesu o lingila.

40 Eci Yesu a tiuka, owiñi wo tambula lesanju, momo vosi va kala oku u lavoka.+ 41 Ulume umue o tukuiwa Yairo, weya; ulume waco usongui wosunangonga. Eye wa petamẽla kolomãhi via Yesu kuenje wa fetika oku livondela oco a ende konjo yaye,+ 42 momo omõlaye ukãi okuti eye lika* haeye wa kuatele 12 kanyamo, wa kala oku fa.

Osimbu Yesu a kala oku enda, owiñi wa kala oku li sindila kokuaye. 43 Kuenje pa kala ukãi umue wa kala oku pita osonde,+ eye wa kala oku tala ohali luvei waco vokuenda 12 kanyamo, pole, lomue wa tẽla oku u sakula.+ 44 Ukãi waco weya konyima yaye, wa lamba kolunjenje wuwalo waye+ kuenda vonjanja yaco haico osonde ya liwekapo oku pita. 45 Kuenje Yesu wa pula hati: “Helie wa ndamba?” Omo vosi va likala, Petulu wa popia hati: “Olongisi, owiñi wa ku ñuala kuenda va kasi oku lisindila kokuove.”+ 46 Pole, Yesu wa popia hati: “Umue wa ndamba, momo nda limbuka okuti unene+ wa nunda.” 47 Ukãi poku mola okuti vo limbuka, weya loku luluma yu wo kekamẽla loku sapuila kovaso omanu vosi esunga lieci o lambela kuenda ndomo a kaya vonjanja yaco. 48 Pole, eye wa sapuila ukãi hati: “Amõlange, ekolelo liove lia ku kayisa. Kuende lombembua.”+

49 Osimbu a kala oku vangula, ulume umue wa tunda konjo yusongui wosunangonga, weya yu wa popia hati: “Omõlove ukãi wa fa! Ku ka sakalaise vali Ulongisi.”+ 50 Yesu poku ci yeva wo tambulula hati: “Ku ka kuate usumba; kuata ño ekolelo kuenje eye o ka popeliwa.”+ 51 Eci Yesu a pitĩla konjo, ka ecelele okuti umue iñila laye, te lika Petulu, Yoano, Tiago kuenda isia la ina yufeko. 52 Pole, omanu va kala oku lila loku litetela lesumuo omo liufeko. Kuenje eye wa popia hati: “Ko ka lili vali,+ momo eye ka file, wa pekela.”+ 53 Poku ci yeva, ovo va fetika oku u yola epembe, momo va kũlĩhĩle okuti ufeko wa fa. 54 Pole, eye wa kuata peka liaye, wo vilikiya loku popia hati: “Amõla, votoka!”+ 55 Ongusu yomuenyo+ ya tiuka vokuaye kuenje vonjanja yaco,+ haico a votoka kuenda Yesu wa tuma oco vo wĩhe cimue coku lia. 56 Kuenje olonjali viaye via yeva esanju lialua, pole, eye wa va handeleka oco ka va ka sapuileko laumue ovina via pita.+

9 Noke Yesu wa kovonga ovapostolo Ekũi la Vavali kuenje wa va ĩha unene woku tundisa olondele viosi+ kuenda oku sakula ovovei.+ 2 Kuenje wa va tuma oku kunda Usoma wa Suku kuenda oku sakula, 3 loku va sapuila hati: “Ko ka ambati cimue kungende, ndaño ombueti ale onjeke yoku ambatela okulia, olombolo, pamue olombongo,* ale ovowalo avali.*+ 4 Pole, vonjo yosi wiñili, omo vu kala toke eci vu tundamo.+ 5 Volupale luosi ka va yongola oku vu yekisi, tundi volupale luaco, li tutumuli oneketela kolomãhi viene oco ci linge uvangi kokuavo.”+ 6 Kuenje va tundako, va pita vocikanjo, vimbo limbo oku kunda olondaka viwa kuenda oku sakula kolonepa viosi.+

7 Herode* ombiali yocivanja, poku yeva ovina viosi via kala oku pita, wa sakalala calua, momo vamue va kala oku popia okuti Yoano wa pinduiwa kuava va fa,+ 8 pole, vakuavo va popia vati, Eliya wa molẽha, handi vakuavo vati, umue pokati kovaprofeto vo kosimbu wa pinduiwa.+ 9 Herode wa popia hati: “Yoano ndo teta ale utue.+ Omunu waco ñasi oku yeva okuti o kasi oku linga ovina viaco, helie?” Kuenje wa yonguile oku u mola.+

10 Eci ovapostolo va tiuka, va lomboluila Yesu ovina viosi va linga.+ Noke wa vambata pocitumãlo cimue culika volupale lu tukuiwa Betesaita.+ 11 Pole, owiñi poku ci yeva, wo kuama. Kuenje wa va tambula lohenda kuenda wa fetika oku vangula lavo catiamẽla Kusoma wa Suku loku sakula vana va sukilile oku sakuiwa.+ 12 Kuenje ekumbi lia kala oku iñila. Olondonge Ekũi la Vivali vieya, yu vio sapuila viti: “Tuma omanu oku enda kovaimbo a lisungue kuenda kalupale akuavo oco ovo muẽle va ka sandiliye ocitumãlo cepuyuko kuenda okulia, momo kulo tu kasi ndeti, ocitumãlo cimue culika.”+ 13 Pole, eye wa vi sapuila hati: “Ene muẽle va ĩhi cimue coku lia.”+ Ovio viti: “Tu kuete lika olombolo vitãlo lolõsi vivali, te lika nda etu muẽle tu enda oku landela okulia omanu ava vosi.” 14 Oko kua kala 5.000 kalume. Eye wa sapuila olondonge viaye hati: “Pingi kowiñi oco va tumãle okuti vocimunga locimunga mu kale 50 komanu.” 15 Kuenje ovio via ci linga kuenda omanu vosi va tumãla. 16 Noke wa tikula olombolo vitãlo lolõsi vivali, oku vanja kilu wa likutilila.* Kuenje wa timbula olombolo loku vi eca kolondonge oco va vi avele owiñi. 17 Vosi va lia kuenda vekuta, noke vongolola ovimuanyũila via supapo okuti via tẽla 12 kakualu.+

18 Osimbu a kala oku likutilila lika liaye, olondonge vieya kokuaye kuenje eye wa vi pula hati: “Omanu va popia okuti ame helie?”+ 19 Ovio via kumbulula viti: “Yoano Upapatisi, vakuavo vati, Eliya, handi vakuavo va popia okuti, umue pokati kovaprofeto vo kosimbu wa pinduiwa.”+ 20 Eye wa vi pula hati: “Ene hẽ vu popia okuti ame helie?” Petulu wa kumbulula hati: “Kristu wa Suku.”+ 21 Wa vangula lavio loku vi handeleka oco ka vi ka sapuileko omunu laumue,+ 22 pole, eye hati: “Mõlomunu o talisiwa ohali, o ka pembuiwa lakulu lovitunda via velapo kuenda vakuavisonehua kuenje o pondiwa,+ pole, keteke liatatu o pinduiwa.”+

23 Noke wa sapuila vosi hati: “Nda umue o yongola oku ñuama, ka ka lisokolole vali eye muẽle,+ a tikule uti waye wekangiso* eteke leteke kuenje amameko oku ñuama.+ 24 Momo wosi o yongola oku popela omuenyo waye, o ka u pumba, puãi wosi o pumba omuenyo waye vonduko yange, o ka u popela.+ 25 Ci kuete esilivilo lie omunu oku nganyala oluali luosi, pole, o lilemẽha eye muẽle ale o pumba omuenyo waye?+ 26 Momo wosi o ñuetele osõi ame kuenda ondaka yange, Mõlomunu o kuatelavo osõi omunu waco eci eyilila vulamba wa Isia kumue lovangelo va kola.+ 27 Pole, ndu sapuili ocili siti, pokati kene kuli vamue va kasi palo okuti, ka va ka fa osimbu ka va muile Usoma wa Suku.”+

28 Noke yoloneke ecelãla, eci a popia olondaka evi, wambata Petulu, la Yoano kuenda Tiago, va londa komunda oku ka likutilila.+ 29 Osimbu a kala oku likutilila, ocipala caye ca pongoloka kuenda uwalo waye wa kala oku nina. 30 Kuenje tala! alume vavali va kala oku sapela la Yesu; ovo va kala Mose kuenda Eliya. 31 Ovo va molẽha lulamba kuenda va fetika oku vangula catiamẽla kungende waye una eye a laikele oku tẽlisa ko Yerusalãi.+ 32 Kuenje Petulu lava va kala laye va suñila, pole, eci va pasuka, va mola ulamba waye+ kuenda alume vavali va talama kumue laye. 33 Osimbu alume vaco va kala oku litepa la Yesu, Petulu wo sapuila hati: “Olongisi, kokuetu ciwa oku kala kulo. Nda citava tu tunga olosinge vitatu, yimue yove, yimue ya Mose, yikuavo ya Eliya.” Eye ka kũlĩhĩle eci a kala oku popia. 34 Kuenje osimbu a kala oku popia olondaka viaco, kua molẽha elende limue yu lia fetika oku va sitika. Osimbu elende lia kala oku va sitika, va kuata usumba. 35 Noke velende mua tunda ondaka+ yiti: “U Omõlange, una wa nõliwa.+ U yeveleli.”+ 36 Eci kua yevala ondaka yaco, Yesu wa kala lika liaye. Pole, ovo võha kuenda koloneke viaco ka va sapuilileko omanu ovina va mola.+

37 Keteke likuavo, eci va loka komunda, owiñi walua weya kokuaye.+ 38 Kuenje ulume umue wa kaluka lolukandi pokati kowiñi hati: “Olongisi, hu pinga oco o tale omõlange ulume, momo eye omõlange wongunga.+ 39 Pole, eci espiritu livĩ liu kuata, o kaluka lolukandi kuenda liu tanyisa toke eci a tunda efelefele vomẽla, pole, ka liu weci lombili te lika noke lioku u valula. 40 Kuenje nda pinga kolondonge viove oco va tundise espiritu liaco, pole, ka via ci tẽlele.” 41 Yesu wa kumbulula hati: “Acitumbulukila ca kamba ekolelo haico ca vĩha,+ toke otembo yipi ñala lene loku pandikisa lene? Nena kulo omõlove.”+ 42 Pole, osimbu a kala oku amela ocipepi, ondele yo wimba posi kuenda yo tanyisa longusu. Yesu wa lemẽla ondele kuenda wa sakula umalẽhe, yu wo weca ku isiaye. 43 Kuenje omanu vosi va komõha omo liunene wa Suku.

Osimbu vosi va komõha omo liovina a kala oku linga, eye wa sapuila olondonge viaye hati: 44 “Yeveleli lutate kuenda ivaluki olondaka evi, momo Mõlomunu o laika oku pakuiwa peka liomanu.”+ 45 Pole, ovo ka va kuatele elomboloko lieci a va sapuila. Eci ca kala elumbu kokuavo okuti, ka va kuata elomboloko kuenda va kala lohele yoku u pula ovina a popia.

46 Noke va fetika oku lihoyisa nda elie wa velapo pokati kavo.+ 47 Yesu poku limbuka ovisimĩlo viovitima viavo, wa kuata okamõla kamue, wa ka talamisa ponele yaye, 48 kuenda wa va sapuila hati: “Wosi o yekisa okamõla aka vonduko yange, o njekisavo ame; kuenda wosi o njekisa, o yekisavo Una wa numa.+ Momo wosi o likapa kutito pokati ka vosi yene, eye wa velapo.”+

49 Yoano wa tambulula hati: “Olongisi, tua mola ulume umue wa kala oku tundisa olondele vonduko yove kuenda tua yonguile oku u tateka, momo ka endaenda letu.”+ 50 Pole Yesu wo sapuila hati: “Ku ko tateki, momo wosi ka tamalãla lene, o kasi lene.”

51 Omo eteke liaye lioku kuatiwa+ lia kala ocipepi,* eye wa sokiya oku enda ko Yerusalãi. 52 Kuenje wa tuma olomunga kovaso yaye. Ovo va enda kuenda va iñila vimbo lia va Samaria oku pongiya ovina vioku iya kuaye. 53 Pole, ka vo tambuile,+ momo eye wa nõlelepo oku enda ko Yerusalãi. 54 Eci olondonge Tiago la Yoano+ via ci mola, via popia viti: “A Ñala, o yongola okuti tu pinga oco kilu ku tunde ondalu okuti yi va nyõla?”+ 55 Pole, eye wa vandekela kokuavo loku va lemẽla. 56 Noke Yesu lolondonge viaye va enda kimbo likuavo.

57 Osimbu va kala vonjila, umue wo sapuila hati: “Ame hu kuama kuosi wenda.” 58 Puãi Yesu wo kumbulula hati: “Olombulu vi kuete alungi kuenda olonjila vi kuete ovianju, pole, Mõlomunu ka kuete apa a kapa utue waye.”+ 59 Noke wa sapuila ukuavo hati: “Linga ondonge yange.” Ulume wo sapuila hati: “A Ñala, tete ngecelele oco ngende oku ka kenda isiange.”+ 60 Eye wo kumbulula hati: “Ecelela okuti ovivimbi+ vi kenda ovivimbi viavo muẽle, pole, ove kuende ka kunde Usoma wa Suku.”+ 61 Handi vali, ukuavo hati: “A Ñala, hu kuama, pole, ngecelele tete oku usika epata liange.” 62 Yesu wo sapuila hati: “Lomue iñila Vusoma wa Suku+ nda noke yoku kapa eka liaye kosaluwa o vanja kovina via siala konyima.”+

10 Noke yovina evi, Ñala wa nõla olondonge vikuavo 70 kuenje wa vi tuma vivali vivali+ kovaso yaye kalupale osi lo kovitumãlo kuna a laikele oku enda. 2 Kuenje wa vi sapuila hati: “Ocili, oku ungula kualua, pole, olonalavayi vitito. Omo liaco, pingi ku Cime coku ungula oco a tume olonalavayi koku ungula kuaye.+ 3 Kuendi! Tali! Ndu tumi ndolomeme pokati kolombinji.+ 4 Ko ka ambati olombongo, ale onjeke yokulia, ale olohaku+ kuenda ko ka lami* laumue osimbu vu kasi vonjila. 5 Eci wiñili vonjo yimue, tete popi hati: ‘Onjo yilo yi kale lombembua.’+ 6 Nda u o kasimo o sole ombembua, ombembua yene yi ka kala laye. Pole, nda ka yi sole, ombembua yi ka tiukila kokuene. 7 Kuenje kali vonjo yaco,+ li kuenda nyui ovina vo wĩhi,+ momo onalavayi yi sesamẽla ofeto yayo.+ Ko ka sondoloki konjo lanjo.

8 “Handi vali, volupale luosi wiñili kuenje vo yekisi, li ovina vo wĩhi, 9 loku sakula olombeyi kuenda va kundili hati: ‘Usoma wa Suku u kasi ocipepi lene.’+ 10 Pole, volupale luosi wiñili kuenje ka vo yekisi, kuendi volokololo viaco kuenda popi hati: 11 ‘Ndaño oneketela yolupale ya lamẽlela kolomãhi vietu,+ tu yi li tutumũla kovaso yene. Omo liaco, kũlĩhi okuti Usoma wa Suku u kasi ocipepi.’ 12 Ndu sapuili siti, keteke liaco, ci ka leluka vali ko Sodoma okuti, olupale luaco ci sule.+

13 “Ngongo yove, a Korasine! Ngongo yove, a Betesaita! momo nda ovilimbu via lingiwa kokuene, via lingiwile ko Turo lo ko Sidono, ovo nda va likekembela ale osimbu, poku tumãla vovikelẽyi kuenda vatiko.+ 14 Keteke liekanga, ci ka leluka vali ko Turo lo Sidono okuti, ene ci sule. 15 Ove a Kafarinau, o ka kemãlisua hẽ kilu? Ove o ka lokila Vonjembo!*

16 “Wosi o vu yeveleli, o njevelelavo ame.+ Wosi o vu sepuli, o ndi sepulavo ame. Kuenje wosi o ndi sepula, o sepulavo Una wa numa.”+

17 Noke olondonge 70 via tiuka lesanju loku popia vati: “A Ñala ndaño muẽle olondele via pokola kokuetu omo lioku tukula onduko yove.”+ 18 Eye wa vi sapuila hati: “Ndi lete Satana wa kupuka+ ale ndociliakulo ca tunda kilu. 19 Tali! Ndo wĩhi unene woku liataila olonyõha lanyenya kuenda ongusu yoku yula ovanyãli vosi+ okuti, lacimue cu lingi lãvi. 20 Ko ka sanjuki omo aspiritu ãvi a pokola kokuene, pole, sanjuki omo olonduko viene via sonehiwa kovailu.”+ 21 Vepuluvi liaco, eye wa sanjuka calua omo liespiritu sandu, yu wa popia hati: “A Tate, a Ñala yo kilu kuenda yilu lieve, hu sivayaila kovaso yomanu vosi, momo kua situluile ovina evi ku vakualondunge lava va lilongisa calua,+ pole, wa vi situluila vana vomboka ndomãla. A Tate, eyi oyo onjila wa tava.+ 22 Ovina viosi via nyĩhiwa la Isiange kuenda lomue wa kũlĩha Omõla, te Isia, lomue wa kũlĩha Isia, te Omõla+ kuenda una Omõla a panga oku u situluila.”+

23 Noke eye wa vandekela kolondonge loku vangula lavo pokolika hati: “Va sumũlũha vana va lete ovina ene vu lete.+ 24 Ndu sapuili siti, ovaprofeto valua lolosoma va yonguile oku mola ovina vu lete, pole, ka va vi muile+ kuenda oku yevelela ovina vu kasi oku yeva, pole, ka va vi yevele.”

25 Tala! ulume umue Ukuavihandeleko wa votoka oku u seteka poku u pula hati: “Olongisi, ocina cipi ndi sukila oku linga oco ndi piñale omuenyo ko pui?”+ 26 Eye wo tambulula hati: “Nye ca sonehiwa Vocihandeleko? O tanga ndati?” 27 Ulume wa tambulula hati: “‘Sola Yehova* Suku yove lutima wove wosi, lomuenyo wove wosi, longusu yove yosi, lolondunge viove viosi’+ kuenda ‘sola u o lisungue love ndeci o lisole ove muẽle.’”+ 28 Yesu wo sapuila hati: “Wa tambulula ciwa; amamako oku ci linga kuenje o ka kuata omuenyo ko pui.”+

29 Omo okuti ulume wa yonguile oku litenda ndukuesunga,+ wa pula Yesu hati: “U o lisungue lame helie?” 30 Yesu wo tambulula hati: “Ulume umue wa tunda ko Yerusalãi oku enda ko Yeriko kuenda wa lisanga lovingumba kuenje vio punda, vio tipula, noke via enda kuenda vio sia okuti o panda koku fa. 31 Vepuluvi liaco, ocitunda cimue ca kala oku lokila vetapalo liaco, pole, eci a mola ulume waco, wa ñualela konele yikuavo. 32 Cimuamue haico u Lewi okuti, eci a pita vonjila yaco, wo mola kuenje wa ñualela konele yikuavo. 33 Pole, ulume umue u Samaria+ poku pita vetapalo liaco eci o mola, wo kuatela ohenda. 34 Wa amela kokuaye, wa kuta apute aye, wa kapako ulela lovinyu. Noke wo londisa kocinyama caye, yu wo wambata konjo yolongende kuenje wo tata. 35 Keteke lia kuamamo, wopa olodenariu* vivali yu wa vi eca ku muẽleanjo loku popia hati: ‘U tata kuenda cosi o pesela vali, eci ndi tiuka ndu ku ci tiuwila.’ 36 Pokati kalume ava vatatu elie wa linga ndu o lisungue+ lulume wa kuatiwa lovingumba?” 37 Ulume waco hati: “Yuna wa lekisa ohenda kulume waco.”+ Yesu wo sapuila hati: “Kuende, ka lingevo ndoco.”+

38 Osimbu va kala oku enda lonjila yavo, eye wa iñila vimbo limue. Ukãi umue o tukuiwa Marta+ wo tambula ndukombe vonjo yaye. 39 Eye wa kuatelevo manjaye o tukuiwa Maria, una wa tumãlele kolomãhi via Ñala loku yevelela eci eye a kala oku popia.* 40 Pole, Marta wa sakalalele loku pongiya ovina vialua. Kuenje eye weya ku Yesu, yu wa popia hati: “A Ñala, ku lete okuti manjange wa ndi sia lika wange oku pongiya ovina? U sapuila oco eye oku ñuatisa.” 41 Ñala wo tambulula hati: “A Marta, a Marta, wa tokotelua kuenda wa sakalala lovina vialua. 42 Ku sukiliwa lika ovina vitito, ale cimosi lika. Pole, Maria wa nõlapo eci ca velapo+ kuenda ka cu upiwa.”

11 Yesu eci a kala pocitumãlo cimue oku likutilila, pana okuti wa mala, umue pokati kolondonge wo sapuila hati: “A Ñala, tu longise ndomo tu likutilila, ndeci Yoano a longisavo olondonge viaye.”

2 Kuenje eye wa va sapuila hati: “Olonjanja viosi eci vu likutilila popi ndoco: ‘A Isia, onduko yove yi sumbiwe.*+ Usoma wove wiye.+ 3 Tu ĩhe okulia* kuetu kueteke leteke ndomo ci likuata lesukila lietu lieteke liaco.+ 4 Tu ecele akandu etu,+ ndeci tu ecaila vosi va tu lueyela;+ kuenda ku ka ecelele okuti tu yonjiwa.’”+

5 Noke wa va sapuila hati: “Sokololi ndeci okuti umue pokati kene o kuete ekamba limue okuti enda kokuaye vokati kuteke loku popia hati: ‘Akamba, ñundikeko olombolo vitatu, 6 momo umue pokati kakamba vange wa tunda kungende, weya kokuange kuenda si kuete lacimue ndu wĩha.’ 7 Pole, muẽleanjo o tambuluila vokati hati: ‘Ku ka ndi sakalaise vali. Epito lia yikiwa ale kuenda omãla vange va kasi lame pula. Si pondola oku votoka oco ndu ku ĩhe cimue.’ 8 Ndu sapuili siti, ndaño eye ka votoka loku u wĩha cimue omo okuti ekamba liaye, pole, omo lioku lipilika kuaye,+ eye o votoka kuenje u wĩha eci a sukila. 9 Omo liaco, ndu sapuili siti, lipiliki oku pinga+ kuenje va ko wĩhi; lipiliki oku sandiliya kuenje vu ka sanga; kuenda lipiliki oku totola kuenje va ko yuluili.+ 10 Momo wosi o lipilika oku pinga o tambula,+ wosi o lipilika oku sandiliya o sanga, wosi o lipilika oku totola va ko yuluilako. 11 Ocili, pokati kene, isia upi okuti nda omõlaye u pinga ombisi, u wĩha onyõha okuti ombisi hayoko?+ 12 Ale, nda u pinga esaila u wĩha enyenya? 13 Omo liaco, nda ene vulondingaĩvi vu tẽla oku eca oviali viwa komãla vene, ca piãla enene Isia o kasi kilu okuti, o ka eca espiritu sandu ku vana vo pinga!”+

14 Noke Yesu wa tundisa ondele yimue yi tateka oku vangula.+ Pana okuti ondele ya tunda, ulume una wa kala ocitende, wa fetika oku vangula kuenje owiñi wa komõha.+ 15 Pole, vamue pokati kavo va popia vati: “Eye o tundisa olondele vonduko ya Belesevulu* ombiali yolondele.”+ 16 Oco vo seteke, vakuavo va fetika oku u pinga ondimbukiso yimue+ yo kilu. 17 Poku limbuka ovisimĩlo viavo,+ wa va sapuila hati: “Ovosoma osi okuti a likatukila pokati, a nyõleha kuenda onjo yosi okuti yi likatukila pokati, ka yamamako. 18 Cimuamue haico, nda Satana o likatukila eye muẽle, oco hẽ usoma waye wamamako ndati? Momo vu kasi oku popia okuti ndi tundisa olondele vonduko ya Belesevulu. 19 Nda ndi tundisa olondele vonduko ya Belesevulu, omanu vene hẽ va tundisa vonduko yelie? Eli olio esunga lieci ovo va ko sombisili. 20 Pole, nda ndi tundisa olondele pocakati comuine wa Suku,+ Usoma wa Suku wa pitĩla ale kokuene.+ 21 Nda ulume umue wa pama haeye wa limalẽha ciwa o teyuila onjo yaye, ovikuata viaye vi kolapo. 22 Eci omunu ukuavo wa pama calua okuti eye ci sule a liyaka laye kuenje u yula, omunu waco u upa ovimalẽho viaye viosi vina a kolelele kuenda o tepa ovina o punda. 23 Wosi ka kasi konele yange, o ndi katukila kuenda wosi ka kongela lame, o sandola.+

24 “Eci espiritu limue lĩvi li tunda vulume umue, olio li enda vekalasoko oku sandiliya ocitumãlo coku puyuka kuenje eci ka li sangi, li popia liti, ‘Niukila konjo yange oku nda tunda.’+ 25 Kuenje eci li pitĩla, li sanga okuti onjo ya yela kuenda ya posuisua ciwa. 26 Noke olio li enda, li nena epanduvali kaspiritu ãvipo vali okuti, olio li sule kuenje noke yoku iñila, omo a tunga. Omo liaco, ekalo lia sulako liulume waco, li vĩhapo vali okuti eci a kala tete ci sule.”

27 Osimbu a kala oku popia ovina evi, ukãi umue wa kaluka pokati kowiñi loku u sapuila hati: “Imo lia ku cita kuenda avele wa nyama via sumũlũha!”+ 28 Pole eye wa popia hati: “Sio, va sumũlũha vana va yeva ondaka ya Suku kuenje va yi kapako!”+

29 Eci owiñi wa kala oku liongolola, eye wa fetika oku popia hati: “Ocitumbulukila eci, ocitumbulukila colondingaĩvi; momo ci sandiliya ondimbukiso yimue, pole, ka ku eciwa ondimbukiso layimue, te lika ondimbukiso ya Yona.+ 30 Momo ndeci Yona+ a kala ondimbukiso ku va Ninivei, Mõlomunu o ka kalavo ondimbukiso kocitumbulukila eci. 31 Nasoma yo kombuelo+ o ka pinduiwa kumue locitumbulukila cilo Keteke Liesombiso kuenda o ka ci pisa, momo eye wa tundile kasulilo o kilu lieve oco a yevelele olondunge via Salomone. Pole, palo pali umue wa velapo okuti Salomone o sule.+ 32 Omanu vo ko Ninivei va ka pinduiwa kumue locitumbulukila cilo Keteke Liesombiso kuenda va ka ci pisa, momo ovo va likekembela omo liovina Yona a kunda.+ Pole, palo pali umue wa velapo okuti Yona o sule. 33 Noke yoku mĩha ondiyelo, omunu ka yi tuvika lekualu,* ale oku yi kapa vemẽhi liula, pole, o yi kapa kilu liociyekelo condiyelo+ kuenje vosi va iñila va mola ocinyi. 34 Ondiyelo yetimba iso liove. Nda iso liove li lete ciwa,* etimba liove liosi li kala locinyi;* puãi nda iso liove li kuete onya,* etimba liove li tekãva.+ 35 Lavulula oco ocinyi ci kasi vokuove ka ci ka linge owelema. 36 Nda etimba liove liosi li kasi locinyi okuti, layimue onepa yalio ya tekãva, olio li ka eca ocinyi kokuove ndocinyi condiyelo.”

37 Noke lioku vangula ovina evi, umue u Fariseo wo pinga oco a lie laye ondalelo. Omo liaco, eye wa iñila vonjo yaco kuenda wa tumãla komesa. 38 Pole, u Fariseo wa komõha poku mola okuti eye ka pusile peka* osimbu ka lile.+ 39 Pole, Ñala wo sapuila hati: “Ene a va Fariseo, vu yelisa koñoño yokopo kuenda yelonga, pole, vokati kene weyuki ocipululu kuenda evĩho.+ 40 Ene waveke! Una wa sovola oñoño siti eye wa sovolavo vokati? 41 Puãi eci oviali viohenda* vi kasi vokati kuenje ovina vikuavo viatiamẽla kokuene vi yelisua. 42 Ene a va Fariseo, ngongo yene, momo weci onepa yekũi yocimbumba, locelo kuenda ovikũla vikuavo,+ pole, vu tomba esunga kuenda ocisola ca Suku! Ovina evi ovio vu sesamẽla oku linga, pole, ko ka tombi ovina vikuavo.+ 43 Ene a va Fariseo, ngongo yene, momo vu sole oku tumãla kolomangu vio kovaso* volosunangonga kuenda oku lamiwa lomanu povitanda!+ 44 Ngongo yene, momo wa lisoki layambo ana ka a muiwa*+ kuenje omanu va endela kilu liaco, pole, lacimue va kũlĩha!”

45 Ulume umue Ukuavihandeleko wo tambulula hati: “Olongisi, poku tukula ovina evi, o kasivo oku tu sepula.” 46 Eye wa popia hati: “Ngongo yenevo a Vakuavihandeleko, momo vu tuika ovitele vi lema kapepe a vakuene, puãi ene muẽle ka vu lambiko ndaño lomuine wene!+

47 “Ngongo yene, momo vu tunga ayambo ovaprofeto pole, vakukululu yene va va ponda!+ 48 Ocili, ene vulombangi viovilinga via vakukululu yene kuenda wa vi tavi, momo va ponda ovaprofeto,+ pole, ene vu kasi oku tunga ayambo avo. 49 Eli olio esunga lieci olondunge via Suku via popelavo viti: ‘Ndi tuma kokuavo ovaprofeto kuenda ovapostolo kuenje ovo va ka ponda loku lambalala vamue pokati kavo, 50 oco osonde yovaprofeto vosi yina ya pesiwa tunde koku sevetiwa kuoluali yi fetuluinyiwe* kocitumbulukila eci,+ 51 oku upisa kosonde ya Abele+ toke kosonde ya Sakariya una wa pondiwila pokati kutala locitumãlo ci kola.’*+ Ocili, ndu sapuili siti, yi ka fetuluinyilua* ocitumbulukila eci.

52 “Ngongo yene a Vakuavihandeleko, momo vu kasi losapi yukũlĩhĩso, puãi ene muẽle ka vu iñilamo kuenda vana va yongola oku iñilamo, vu va tateka!”+

53 Eci a tundako, vakuavisonehua la va Fariseo va fetika oku u sakalaisa loku u linga apulilo alua, 54 oco vo seteke okuti, vo pisa lolondaka viaye.+

12 Kepuluvi liaco, eci owiñi wolohulukãi vialua wa liongoluila pamosi okuti, va kala oku li liatala omunu lukuavo, Yesu wa fetika oku sapuila tete olondonge viaye hati: “Lunguki letumbisa lia va Fariseo okuti, ombambe.+ 2 Pole, ka kuli lacimue ca salamisua okuti, ka ci ka situluiwa kuenda lacimue ci kasi vuyombeki okuti ka ci ka kũlĩhĩwa.+ 3 Eci vu vanguli vowelema ci ka yeviwa vocinyi kuenda eci vu loñuila volohondo, ci ka kundiwila kilu liolonjo. 4 Handi vali, ene akamba vange+ ndu sapuili siti, ko ka kuateli usumba ava vo wipayi, pole, ka va tẽla vali oku linga cimue.+ 5 Pole, ame ndu lekisi omunu vu kuatela usumba: Kuateli usumba Una okuti noke yoku ipa, o kuete omoko yoku imba Vongehena.*+ Ndu sapuili siti, kuateli usumba Omunu waco.+ 6 Olongungu vitãlo ka vi landisiwa hẽ lovingangu vivali vi kuete esilivilo litito?* Haimo lumue, layimue pokati kavio yi ivaliwa* la Suku.+ 7 Pole, ndaño muẽle esinga liovitue viene liosi lia tendiwa.+ Ko ka kuati usumba; ene wa velipo okuti olongungu vialua vi sule.+

8 “Ndu sapuili siti, wosi o njimbila uvangi kovaso omanu,+ Mõlomunu o ko wimbilavo uvangi kovaso ovangelo va Suku.+ 9 Pole, wosi o ndi likalela kovaso omanu, o ka likaliwavo kovaso ovangelo va Suku.+ 10 Kuenje wosi o popia ondaka yĩvi Mõlomunu, ecelua, pole, wosi o popia etonãi espiritu sandu, ka ka ecelua.+ 11 Eci vo tuali kovaso owiñi* pamue kolonguluvulu kuenda kolombiali, ko ka sakalali leci vu ka popia, ale ndomo vu li teyuila,+ 12 momo vowola yaco espiritu sandu liu longisi ovina vu sukila oku popia.”+

13 Noke umue wa kala powiñi wa popia laye hati: “Olongisi, sapuila manjange oco tu litepele ocipiñalo.” 14 Eye wo pula hati: “Olume, helie wa ndi nõla oco ndi linge onganji ale onepisi pokati kene?” 15 Kuenje wa va sapuila hati: “Yululi ovaso ene kuenda lilavi kocipululu cosi,+ momo ndaño omunu o kuete calua, omuenyo waye ka u tundi kovina a kuete.”+ 16 Noke wa va tela olusapo lumue hati: “Epia liulume umue ohuasi lia ima ciwa. 17 Kuenje wa fetika oku sokolola vutima waye loku popia hati, ‘Omo cilo si kuete apa ndi unguila ovaima ange, nye ndi linga?’ 18 Eye hati, ‘Ndinga ndoco:+ Ndi teya olosila viange kuenda nunga vinenepo vali kuenje ndi ongoluilamo olomema viange viosi lovina viange viosi viwa, 19 kuenje ndi li sapuila ame muẽle siti: “Ove o kuete ovina vialua viwa wongolola vokuenda kuanyamo alua; ku ka sakalale, lia, nyua kuenda sanjuka.”’ 20 Pole, Suku wo sapuila hati, ‘Wuveke, uteke ulo va ku upa omuenyo wove. Helie o ka siala lovina wa soleka?’+ 21 Eci oco ci pita lomunu o li solekela ovokuasi, pole, ohuasiko kovaso a Suku.”+

22 Noke wa vangula lolondonge viaye hati: “Eli olio esunga lieci ndu sapuilili siti, liwekipo oku sakalala lomuenyo wene catiamẽla kueci vu lia, pamue latimba ene catiamẽla kueci vu wala.+ 23 Momo omuenyo wene wa velapo okuti, okulia ku sule kuenda atimba ene a velapo vali okuti uwalo u sule. 24 Kũlĩhĩsi ovikuamanga: Ovio ka vi limi, ka vi ungula; kuenda ka vi kuete olosila; haimo lumue, Suku o vi tekola.+ Ene ka wa velelipo hẽ okuti olonjila vi sule?+ 25 Helie pokati kene okuti, omo lioku sakalala o tẽla oku vokiya ekukutu limosi komuenyo waye? 26 Nda ene ka vu tẽla oku linga ocina cimue citito, momo lie vu sakalalela lovina vikuavo?+ 27 Kũlĩhĩsi olonelẽho ndomo vi kula: Ovio ka vi talavaya ndaño oku pota; pole, ndu sapuili siti, ndaño Salomone vulamba waye wosi, ka la liposuisa ndovio.+ 28 Nda Suku o walisa ndoco ovikũla viovusenge okuti, etaili vi kasiko kuenda hẽla vi imbiwa vofolono, eye o ka linga vali calua oco a ku walisi, a vakuekolelo litito! 29 Omo liaco, liwekipo oku sakalala leci vu lia, ale leci vu nyua kuenda liwekipo oku sakalala calua;+ 30 momo ovina evi viosi ovio vakualofeka va sakalala calua lavio oku vi sanda, pole, Isiene wa kũlĩha okuti vu sukila ovina viaco.+ 31 Puãi amamiko oku sandiliya Usoma waye kuenje ovina evi viu vokiyiwi.+

32 “Akacunda,+ ku ka kuate usumba, momo Isiene wa tava oku wĩhi Usoma.+ 33 Landisi ovipako viene kuenda eci oviali viohenda.*+ Litungili ovipete violombongo okuti ka vi nyõleha, lukuasi umue ka u pui kovailu,+ kuna ovimunu ka vi iñila kuenda ka u liwa lombunji. 34 Momo oku ku kasi ukuasi wene, haiko ku kalavo ovitima viene.

35 “Wali, lipongiyi*+ kuenda olondiyelo viene vi taime,+ 36 lingi ndapika va lavoka cime cavo oku tiuka+ kuvala+ okuti, eci a pitĩla loku totola epito, haico vo yikuilako. 37 Va sumũlũha apika vana okuti eci cime a pitĩla o va sanga okuti, va kasi oku lavulula! Ocili, ndu sapuili siti, eye o ka wala uwalo* wupange kuenda o va tumãlisa komesa kuenje o ka kala ponele oku va poka. 38 Nda eye o pitĩla kowola yavali,* ale kowola yatatu* kuenje o va sanga okuti va lipongiya, ovo va sumũlũha! 39 Pole, limbuki okuti nda muẽleanjo wa kũlĩhĩle owola ocimunu ciya, nda ka ecelele okuti onjo yaye va yi tuiyila.+ 40 Lenevo lipongiyi, momo owola ka wa lavokaili, oyo Mõlomunu eya.”+

41 Noke Petulu wa pula hati: “A Ñala, etu lika wa tu sapuilako olusapo olu, ale ku vosi?” 42 Ñala wa popia hati: “Helie kalei wa kolelua haeye wa lunguka,* una cime caye a kundika oku eca okulia kakuenje vaye votembo ya sokiyiwa?+ 43 Ukuenje waco wa sumũlũha nda cime caye eci a pitĩla u sanga oku linga upange waco! 44 Ndu sapuili ocili siti, eye o ko kundika ovina viaye viosi. 45 Pole, nda ukuenje waco o popia vutima waye hati, ‘Cime cange wo cilua oku pitĩla’ kuenje o fetika oku tipula akuenje lafeko va talavayela kumosi loku lia loku nyua kuenda oku kolua,+ 46 cime cukuenje waco iya keteke eye ka lavokaile kuenda kowola ka kũlĩhĩle kuenje u kangisa calua loku u kapa pamosi la vana ka va koleliwa. 47 Ukuenje una wa kuata elomboloko liocipango ca cime caye, pole, ka lipongiyile, ale oku linga eci cime a pinga,* o ka tipuiwa calua.+ 48 Puãi una ka kuatele elomboloko kuenje o linga ovina vi sesamẽla oku tipuiwa, o vetiwa citito. Ocili, wosi una wa ĩhiwa calua, o ka kisikiwavo calua kuenda wosi wa kundikiwa calua, o ka kisikiwavo calua.+

49 “Ndeya oku koka ondalu kilu lieve, nye ndi linga vali nda oyo ya mĩhiwa ale? 50 Ñuete epapatiso okuti, ndi papatisiwa lalio kuenda nda tokotelua lalio toke eci li tẽlisiwa!+ 51 Vu sima hẽ okuti, ndeya oku nena ombembua palo posi? Sio, ndu sapuili siti, ndeya oku nena olonepele.+ 52 Momo oku upisa cilo vatãlo vonjo yimuamue va ka litepa, vatatu va katukila vavali kuenda vavali va katukila vatatu. 53 Va ka litepa ndoco, isia o katukila omõlaye ulume, omõla ulume o katukila isia, ina o katukila omõlaye ukãi, omõla ukãi o katukila inaye, ndatembo yukãi o katukila ukãi womõlaye, ukãi womõlaco o katukila ndatembo yaye yukãi.”+

54 Kuenje wa sapuila owiñi hati: “Eci vu mola elende li tundila kutakelo, haico vu popia okuti, ‘Ombela yenda lehunguhungu liofeka yi kasi oku iya’ kuenje yiya. 55 Eci vu mola okuti ofela yo kombuelo yi kasi oku sika, vu popia hati, ‘Ku ka kala ocitenya’ kuenje ciya. 56 Wakuambambe, vu tẽla oku limbuka emolẽho liongongo kuenda lilu, pole, momo lie ka vu tẽlela oku kũlĩhĩsa ovina viotembo yilo?+ 57 Momo lie ka vu tetuluilavo eci ca sunguluka? 58 Tetulula lonjanga ovitangi lomunu o yongola oku ku tuala kekanga osimbu o kasi laye vonjila, sanga eye o ka ku eca konganji kuenda onganji yi ku eca ku kesongo kekanga kuenje kesongo kekanga o ku kapa vokayike.+ 59 Ndu ku sapuila siti, ku tundimo toke eci o feta ocingangu cove ca sulako.”*

13 Vepuluvi liaco, kua kala omanu vamue vo lomboluila ovina viatiamẽla ku va Galilea vana okuti, osonde yavo Pilato wa yi tengele lovilumba viavo. 2 Eye wa va tambulula hati: “Vu sima hẽ okuti va Galilea vaco akandu avo a piãlele okuti, va Galilea vakuavo va sule, omo va tala ohali yaco? 3 Sio, pole, ndu sapuili siti; nda ka vu likekembela, vosi vu nyõliwavo lonjila yimuamue.+ 4 Ale vu sima okuti omanu vana 18 okuti osapalalo yo ko Siloama ya va kupukila kuenje va fa, va kuata eko lia piãla okuti, olonungi vikuavo vio vo Yerusalãi vi sule? 5 Ndu sapuili siti, sio; pole, nda ka vu likekembela, vu nyõliwavo ndomanu vaco.”

6 Noke wa ta olusapo olu hati: “Ulume umue wa kuatele uti wukuyu vocumbo caye cayuva kuenje weya oku kũlĩhĩsa nda muli epako, pole, ka sangelemo lalimue.+ 7 Kuenje wa sapuila onalavayi yocumbo cayuva hati, ‘Nda siata ale oku iya oku sandiliya epako vuti owu wukuyu vokuenda kuanyamo atatu, pole, sia la sangamo limue. U timbula! Momo lie uti waco u kavisila vali osi?’ 8 Eye wo tambulula hati, ‘A Cime, u kale vali unyamo ulo, toke eci ndi fẽla kolonele loku u kapa otulumu. 9 Nda wa ima epako kovaso yoloneke, ciwa; nda ka wa imile, citava oku u timbulapo.’”+

10 Eye wa kala oku longisa vosunangonga yimue Kesambata. 11 Kuenje tala! kua kala ukãi umue wa kuatiwile londele yo kokisa oku hongua* ci soka 18 kanyamo okuti, wa kotovala kuenda ka tẽlele oku miũha. 12 Eci Yesu a mola ukãi waco, wa enda kokuaye yu wo sapuila hati: “Okãi, wa yovuiwa kuvei wove.”+ 13 Woluĩla eka liaye kukãi kuenje vonjanja yaco haico a miũha, yu wa fetika oku sivaya Suku. 14 Kuenje usongui wosunangonga wa fungula omo Yesu a sakula Kesambata, yu wa sapuila owiñi hati: “Kuli oloneke epandu ku lingiwa upange;+ enjui voloneke viaco oku sakuiwa, pole, ka ci ka lingiwe keteke Liesambata.”+ 15 Pole, Ñala wo tambulula hati: “Wakuambambe,+ siti omunu lomunu pokati kene Kesambata o kutulula ongombe yaye ale ocimbulu caye vocimanga kuenda o cĩha cimue coku nyua?+ 16 Ka ca sungulukile hẽ okuti ukãi u, omõla a Avirahama wa kutiwile la Satana ci soka 18 kanyamo o kutuluiwa kupika waco keteke Liesambata?” 17 Eci a popia ovina evi, ovanyãli vaye va kuata osõi, pole, owiñi wosi wa fetika oku sanjuka omo liovikomo viosi eye a linga.+

18 Kuenje wa popia vali hati: “Usoma wa Suku u sokisiwa la nye kuenda ndu u sokisa le? 19 Owo u sokisiwa lombuto yulemba yina ulume umue a kũla vepia liaye kuenje ya kula, ya linga uti umue unene okuti, olonjila vio kilu via sanga ocitumãlo kovianja viawo.”+

20 Noke wamisako hati: “Usoma wa Suku ndu u sokisa le? 21 Owo u sokisiwa ndetumbisa ukãi a tikula kuenje wa li tenga voviyongelo* vitatu vinene viosema toke eci osema yosi ya tamiwa ya tumba.”+

22 Eye wa linga ungende volupale lolupale, vimbo limbo, oku longisa kuenda wamamako lungende waye woku enda ko Yerusalãi. 23 Kuenje ulume umue wo pula hati: “A Ñala, anga vatito va kasi oku popeliwa?” Eye wa va sapuila hati: 24 “Likolisiliko oku iñila vombundi ya sukatela,+ momo ndu sapuili siti, valua va ka sandiliya oku iñilamo, pole, ka va ka ci tẽla. 25 Eci muẽleanjo a votoka kuenje o yika epito, ene vu ka talama posamua loku totola epito hati, ‘A Ñala tu yuluileko.’+ Pole, eye o ka vu tambululi hati: ‘Sia kũlĩhĩle oku wa tundi.’ 26 Noke vu ka fetika oku popia hati, ‘Tua lia, tua nyua kovaso ove kuenda wa longisa volokololo vietu.’+ 27 Pole, eye o ka vu sapuili hati, ‘Sia kũlĩhĩle oku wa tundi. Nundi, vosi yene wakuakulinga evĩho!’ 28 Oko ku ka kala oku lila kuene loku likeleketa ovayo, eci vu mola Avirahama, la Isake, la Yakoba kuenda ovaprofeto vosi Vusoma wa Suku, pole, ene wa imbiwi posamua.+ 29 Handi vali, omanu va ka tunda kutundilo lo kutakelo kuenda konano lo kombuelo, va ka tumãla komesa Vusoma wa Suku. 30 Momo valua va livanga, ovo va ka sulako kuenda vana va sulako, ovo va ka livanga.”+

31 Kowola yaco, vamue va Fariseo veya, yu vo sapuila hati: “Tunda kulo, kuende lonjila yove, momo Herode o yongola oku ku ponda.” 32 Eye wa va sapuila hati: “Kuendi, ka sapuili ombulu yina okuti, ‘Tala! Ñasi oku tundisa olondele loku sakula omanu etaili la hẽla kuenda keteke liatatu ndi mala.’ 33 Omo liaco, ndi sukila oku amamako etaili la hẽla kuenda hẽlanya, momo ka ca sungulukile* okuti, uprofeto o pondiwila kumue kuiñi, te ko Yerusalãi.+ 34 A Yerusalãi, a Yerusalãi, ukuakuponda ovaprofeto loku sosõla lovawe vana va tumiwa kokuove,+ nda yonguile calua oku ongoluila pamosi omãla vove ndeci osanji yi vundisa omãla vayo vemẽhi liavava ayo! Pole, ene ka wa ci yonguili.+ 35 Kuenje cilo onjo yene yu siali upolokoso.+ Ndu sapuili siti, lalimue eteke vu ka ndi mola vali toke eci vu popia hati: ‘U iyilila vonduko ya Yehova,* wa sumũlũha!’”+

14 Kepuluvi likuavo, Yesu wa enda konjo ya umue usongui wa va Fariseo keteke Liesambata oku ka lia kuenje ovo va kala oku u lavulula lutate. 2 Kuenje ulume umue wa kuatiwile longunge* wa kala kovaso yaye. 3 Yesu poku tambulula wa pula Vakuavihandeleko kuenda va Fariseo hati: “Ca sunguluka hẽ oku sakula Kesambata, ale sio?”+ 4 Vosi võha. Eye wa lamba ulume, wo sakula kuenda wo tuma oco a ende. 5 Noke wa va pula hati: “Helie pokati kene okuti nda omõlaye ale omeme yaye ya kupukila vocitunu+ keteke Liesambata ka yupimo lonjanga?”+ 6 Kuenje ovo ka va tẽlele vali oku tambulula cimue.

7 Noke eye wa ta olusapo lumue kakombe eci a limbuka okuti, ovo va kala oku nõla olomangu via velapo.+ Wa va sapuila hati: 8 “Eci o lalekiwa lomunu umue oku enda kocipito cuvala, ku ka tumãle kolomangu via velapo.+ Pamue kua lalekiwavo omunu umue wa kemãlapo vali okuti ove o sule. 9 Noke omunu wa ku laleka iya lomunu waco kuenda o ku sapuila hati, ‘Eca omangu yove komunu u.’ Kuenje ove enda losõi komangu yimue yi sule. 10 Pole, eci o lalekiwa, kuende ka tumãle komangu yi sule okuti, eci ulume wa ku laleka eya, o ku sapuila hati, ‘Ekamba, kuende komangu ya velapo.’ Kuenje o ka sumbiwa kovaso yakombe vosi.+ 11 Momo wosi o likapa kunene, o ka kapiwa kutito kuenda wosi o likapa kutito, o ka kapiwa kunene.”+

12 Kuenje wa sapuila ulume wo lalekele hati: “Eci o pongiya onanya yimue ale ondalelo, ku ka laleke akamba vove, vamanjove, vangandiove, ale vana o lisungue lavo okuti olohuasi. Momo pamue eteke limue va ka ku lalekavo oco va ku tiuwile kuenje ci kala ndofeto kokuove. 13 Pole, eci o pongiya ocipito cimue, laleka olohukũi, ovihata, ovilema kuenda olomeke;+ 14 kuenje o sanjuka, omo ovo ka va kuete lacimue oco va ku tiuwile. Momo va ka ku tiuwila kepinduko+ lia vakuesunga.”

15 Umue pokati kakombe poku yeva ovina evi, wo sapuila hati: “Una o ka lia* Vusoma wa Suku, wa sumũlũha.”

16 Yesu wo sapuila hati: “Ulume umue wa pongiya ocipito cimue cinene+ kuenda wa laleka valua. 17 Eye wa tuma upika waye kelivala liocipito oku sapuila kuava va lalekiwa hati: ‘Enjui, momo ovina viosi via pongiyiwa ale.’ 18 Pole, vosi yavo va fetika oku li sandela esunga.+ Watete wo sapuila hati: ‘Nda landa usenge kuenje ndi sukila oku enda oku ka u tala; hu pinga okuti o ngecela.’ 19 Ukuavo hati, ‘Nda landa olongombe ekũi* kuenda ngendako ha vi kũlĩhĩsa; hu pinga okuti o ngecela.’+ 20 Handi ukuavo wa popia hati, ‘Ndopo nda kuela, omo liaco si pondola oku iya.’ 21 Upika wa tiuka kuenje wa lombolola ovina viosi ku cime caye. Noke cime caye wa tema yu wa sapuila upika hati, ‘Kuende lonjanga volokololo lo pavindi olupale kuenje nena kulo olohukũi, ovihata, olomeke kuenda ovilema.’ 22 Eci upika a tiuka, wa popia hati: ‘A Cime, eci wa handeleka ca lingiwa, pole, vohondo handi muli evelo.’ 23 Kuenje cime wa sapuila upika hati, ‘Kuende vatapalo lo volokololo kuenda laleka omanu oku iya oco onjo yange yi yuke.+ 24 Ndu sapuili siti, pokati komanu ava va lalekiwa, lomue o ka lia kondalelo yange.’”+

25 Owiñi walua wa kala oku linga ungende kumue laye kuenda wa va vandekela loku va sapuila hati: 26 “Nda umue iya kokuange kuenje ka suvuka* isiaye, inaye, ukãi waye, omãla vaye, vamanjaye alume lakãi ndaño omuenyo waye,+ ka pondola oku linga ondonge yange.+ 27 Wosi ka tikula uti waye wekangiso* oco a ñuame, ka pondola oku linga ondonge yange.+ 28 Helie pokati kene okuti, o yongola oku tunga osapalalo yimue ka tumãla tete oku kũlĩhĩsa epese liaco, nda o kuete eci ci tẽla coku yi malusula? 29 Handi vali, nda eye o sovola ociseveto, pole, ka tẽla oku yi malusula, ava va ci mola va pondola oku u yola epembe, 30 loku popia vati: ‘Ulume u wa fetika oku tunga, pole, ka tẽlele oku yi malusula.’ 31 Osoma yipi okuti, yi kuete 10.000 kasualali kuenje yi li malẽhela oku yaka losoma yikuavo yi kuete 20.000, pole, ka tumãla tete oco a kũlĩhĩse nda hẽ o tẽla oku yi yula? 32 Nda ka ka tẽla oku yi yula, osimbu osoma yikuavo yi kasi ocipãla, eye o tuma olomunga oku livondela loku linga ombembua. 33 Omo liaco ivaluki okuti, nda umue pokati kene ka yongola oku sia ovipako viaye viosi, ka pondola oku linga ondonge yange.+

34 “Ocili okuti, omongua uwa. Pole, nda omongua wa pua ongusu yawo, u savuluiwa vali ndati?+ 35 Owo ka u silivila vali koku singa, ale oku u linga otulumu. Omanu va winasi. Omo liaco, una o kuete ovatũi oku yevelela, a yevelele.”+

15 Vosi vakuakutambula elisimu la vakuakandu vamamako oku liongoluila kokuaye oco vo yevelele.+ 2 Kuenje va Fariseo la vakuavisonehua va fetika oku ñuñuna vati: “Ulume u o tambula vakuakandu kuenda o lia lavo.” 3 Noke Yesu wa va tela olusapo olu hati: 4 “Omunu upi pokati kene okuti o kuete 100 kolomeme kuenje nda pa nyelela yimosi, ka si 99 vekalasoko kuenda o ka sandiliya yimosi ya nyelela toke eci a yi sanga?+ 5 Kuenje eci a yi sanga, o yi kapa kapepe loku yolela. 6 Eci a pitĩla konjo, o vilikiya akamba lomanu a lisungue lavo, loku va sapuila hati, ‘Yoleli lame, momo omeme yange yina ya nyelile nda yi sanga.’+ 7 Ndu sapuilivo siti, kilu ku kala esanju lialua eci umue ukuakandu a likekembela+ okuti 99 ya vakuesunga vana ka va sukila oku likekembela, va sule.

8 “Ale ukãi upi o kuete ovingangu ekũi violodracma* okuti, nda o nyelisapo odracma* yimosi, ka mĩha ondiyelo loku komba onjo yaye loku yi sandiliya lutate toke eci a yi sanga? 9 Kuenje eci a yi sanga, o kovonga akamba vaye* la vana a lisungue lavo loku popia hati, ‘Yoleli lame, momo ocingangu cange codracma* cina ca nyelile nda ci sanga.’ 10 Ndu sapuilivo siti, pokati kovangelo va Suku pa kala esanju eci umue ukuakandu a likekembela.”+

11 Noke eye wa popia hati: “Ulume umue wa kuata omãla vavali valume. 12 Umalẽhe waco, wa vangula la isiaye hati, ‘A tate, nyĩhe onepa yange yukuasi.’ Kuenje isia wa va tepela pokati ovipako viaye. 13 Eci pa pita oloneke vimue, omõlaco umalẽhe wa kongela ovina viaye viosi kuenje wa linga ungende kofeka yimue yocipãla kuenje oko a ka sandowaile ovina viaye viosi loku ambata omuenyo umue ka wa sungulukile.* 14 Pana okuti wa pesela ovina viosi, vofeka yaco mueya onjala yalua kuenje wa fetika oku suka. 15 Noke wa enda, wa pinga upange konungi yimue yofeka yaco kuenje wo tuma kovapia aye oku tata ocunda colongulu.+ 16 Kuenje wa livela oku lia lia okulia kuolongulu, pole, lomue wo wĩha cimue.

17 “Eci olondunge viaye vieyamo, wa popia hati, ‘Olonalavayi via isiange vi kuete okulia kualua, osimbu okuti ame ñasi kulo oku fa lonjala! 18 Mbotoka kuenje ngenda ku isiange loku u sapuila hati: “A Tate, nda lingila ilu ekandu kuenda ove. 19 Si sesamẽla vali oku tukuiwa okuti ndimõlove. Ndingise ño ndonalavayi yove.”’ 20 Noke eye wa votoka yu wa enda ku isiaye. Osimbu a kala ocipãla, isiaye wo mola, wo kuatela ohenda kuenje wa lupukila kokuaye, wo pupola kapepe* loku u sipula locisola. 21 Kuenje omõla wo sapuila hati, ‘A Tate, nda lingila ilu ekandu kuenda ove.+ Si sesamẽla vali oku tukuiwa okuti ndimõlove.’ 22 Pole, isia wa sapuila apika vaye hati, ‘Yayuliko! kopi ocikutu ca velapo, u walisi kuenda u kapi onela komuine waye, loku u walisa olohaku kolomãhi viaye. 23 Nenivo okangombe ka lẽla, ka ipayi oco tu lie loku linga ocipito, 24 momo omõlange u wa file, yu o kasi vali lomuenyo;+ wa nyelile, yu wa sangiwa.’ Kuenje vosi va sanjuka.

25 “Omõlaye uveli wa kala kepia kuenje osimbu a kala oku iya poku pitĩla ocipepi lonjo, wa yeva ovisikilo lolomiluko. 26 Kuenje wa vilikiya umue pokati kapika yu wo pula eci ca kala oku pita. 27 Eye wo tambulula hati, ‘Manjove weya kuenje isiove wa ponda okangombe ka lẽla, momo wa tiuka luhayele uwa.’* 28 Pole, eye wa tema kuenje wa likala oku iñila. Noke isiaye weya kuenda wa fetika oku u livondela. 29 Eye wa tambulula isiaye hati, ‘Tala! Vokuenda kuanyamo alua nda talavaya ndupika wove kuenda sia la sinĩla olonumbi viove, haimo lumue kua la nyĩha okahombo oco ndi ka lie lesanju lakamba vange. 30 Pole, eci omõlove u wa pesela* ukuasi wove lovipuepue a tiuka, wo wipaila okangombe ka lẽla.’ 31 Kuenje isia wo sapuila hati, ‘Amõlange, ove otembo yosi o kasi lame kuenda ovina viosi okuti viange, viovevo. 32 Pole, tua sukilile oku linga ocipito loku sanjuka, momo manjove wa file, pole, o kasi vali lomuenyo; eye wa nyelile kuenje wa sangiwa.’”

16 Noke Yesu wa sapuilavo olondonge hati: “Ulume umue ohuasi wa kala la kalei* umue wa lundiliwa okuti ka kaile oku tata ciwa ovokuasi aye. 2 Kuenje wo kovonga loku u sapuila hati, ‘Ovina ñasi oku yeva viatiamẽla kokuove ka via sungulukile. Kuende, ka sonehe ulandu u lekisa ndomo wa talavaya lolombongo viange, momo si ku ecelela okuti o kala vali kalei konjo.’ 3 Kalei wa popia vutima waye hati, ‘Nye ndi linga, omo okuti cime cange o kasi oku njupa ocikele coku kala kalei? Si kuete olohõlo vialua vioku fẽla kuenda ñuete osõi yoku pinga osimola. 4 Ã-a! Nda kũlĩha ale eci ndi linga, oco okuti eci va njupa ocikele cukalei, omanu va ka nambula kolonjo viavo.’ 5 Noke eye wa vilikiya vosi va levalele cime caye, wa pula ku watete hati, ‘Ciñami wa levala cime cange?’ 6 Eye hati, ‘Ocita calitulu* ulela woliveira.’ Kalei wo sapuila hati, ‘Kuata ukanda wove wuvangi, tumãla, sonehamo lonjanga 50.’ 7 Noke wa sapuila ukuavo hati, ‘Ove hẽ, ciñami wa levala?’ Eye hati, ‘Ocita colokilu* viotiliku.’ Kalei wo sapuila hati, ‘Kuata ukanda wove wuvangi, sonehamo 80.’ 8 Cime caco wa pandiya kalei kaco ndaño ka sungulukile, omo a lekisa olondunge;* momo omãla voluali lulo* va lunguka calua locitumbulukila cavo muẽle okuti omãla vocinyi+ ci sule.

9 “Ndu sapuilivo siti: Lingi akamba pocakati covokuasi ka a sungulukile okuti,+ eci a pua vo tambuli vovitumãlo ka vi pui.+ 10 Omunu ukuacili kovina vitito, o lingavo ukuacili kovina vinene kuenda una okuti ukuesungako kovina vitito, ukuesungakovo kovina vinene. 11 Nda ka vu li lekisa okuti wakuacili kovokuasi ka a sungulukile, helie o ko kundiki ovina viocili? 12 Nda ka vu li lekisa okuti wakuacili kovina via vakuene, helie o ko wĩhi ovina vio pongiyiwili?+ 13 Ka kuli upika laumue o tẽla oku kala upika wa vacime vavali, momo pamue o ka suvuka umue kuenda o ka sola ukuavo, ale o ka kakatela ku umue kuenje o ka pembula ukuavo. Ene ka vu tẽla oku kala apika va Suku kuenda Vovokuasi.”+

14 Va Fariseo vana va solele olombongo, va kala oku yeva ovina evi viosi kuenje va fetika oku u pembula.+ 15 Kuenje wa va sapuila hati: “Ene vu li lekisa kovaso omanu okuti wakuesunga,+ pole, Suku wa kũlĩha ovitima viene.+ Momo eci ci sivayiwa lomanu, kovaso a Suku ocina cimue ca vĩha.+

16 “Ocihandeleko kuenda Ovaprofeto via imba owanji toke ku Yoano. Tunde opo, Usoma wa Suku u kasi oku kundiwa ndolondaka viwa kuenje omanu vosi va kasi oku likolisila oku iñilamo.+ 17 Ocili, ci leluka vali ilu losi oku pita okuti, onepa yimue yitito yoletala Yocihandeleko oku pita okuti ka yi tẽlisiwa, hacoko.+

18 “Wosi o linyãla lukãi waye kuenje o kuela ukãi ukuavo, o linga ukahokolo kuenda wosi o kuela ukãi wa nyãliwa lulume waye, o linga ukahokolo.+

19 “Kua kala ulume umue ohuasi wa enda oku wala onanga yohusu lovalatanya kuenda oku sanjukila ovokuasi aye eteke leteke. 20 Pole, umue ukuakupinga osimola o tukuiwa Lasaru haeye wa kuatele apute, wa enda oku kala pombundi yaye, 21 eye wa enda oku livela olosisi vi loluka komesa yulume ohuasi. Ndaño olombua, via enda oku lesa lesa apute aye. 22 Noke ukuakupinga osimola wa fa kuenje ovangelo vo tuala ponele ya Avirahama.*

“Ulume ohuasi layevo wa fa kuenda wa kendiwa. 23 Kuenje ohuasi eci ya kala Vonjembo,* ya petula ovaso, yu ya muila Avirahama ocipãla kuenda Lasaru wa kala ponele yaye.* 24 Eye wa vilikiya hati, ‘A Tate Avirahama, ñuatele ohenda kuenda tuma Lasaru oku nyava osungu yomuine waye vovava oco a talalise elimi liange, momo ñasi oku tala ohali vondalu eyi.’ 25 Avirahama wa popia hati, ‘Amõla, ivaluka okuti ove wa sanjukilile ovina vialua viwa eci wa kala komuenyo, pole, Lasaru wa tambula ovina vĩvi. Pole, cilo eye kulo o kasi oku lembelekiwa osimbu ove o kasi oku tala ohali. 26 Handi vali, pokati ketu lene pali ekungu limue linene okuti vana va yongola oku tunda kulo oku enda kokuene ka va ci tẽla kuenda omanu va kasi oko, ka veya kokuetu.’ 27 Noke ohuasi hati: ‘Nda oco, hu pinga a tate okuti, u tuma konjo ya isiange, 28 momo ndi kuete vamanji vatãlo, ecelela okuti eye o ka eca uvangi wosi kokuavo oco okuti, ka veyavo kocitumãlo cilo ceyambulo.’ 29 Pole, Avirahama hati, ‘Ovo va kuete Mose Lovaprofeto; va yevelele kokuavo.’+ 30 Ohuasi hati, ‘Sio, a tate Avirahama, pole, nda umue wa pinduiwa kolofa enda kokuavo, ovo va ka likekembela.’ 31 Pole, eye wo sapuila hati, ‘Nda ovo ka va yevi Mose+ Lovaprofeto, ndaño umue wa pinduiwa kolofa, ka vo yevivo.’”

17 Kuenje eye wa sapuila olondonge viaye hati: “Ocili okuti, ku iya ovilondokua. Pole, ngongo yomunu una o vi koka! 2 Hĩse nda o kapiwa ewe liombambo posingo yaye loku imbiwa vokalunga okuti, ka kapela ocilondokua umue pokati kava vatito.+ 3 Lunguki. Nda manjove wa linga ekandu limue, u lemẽla+ kuenda nda wa likekembela, u ecela.+ 4 Nda wa ku lueyela olonjanja epanduvali veteke kuenje wa tiuka olonjanja epanduvali loku popia hati, ‘Nda likekembela,’ u ecela.”+

5 Ovapostolo va sapuila Ñala vati: “Tu vokiyeko ekolelo.”+ 6 Ñala wa popia hati: “Nda wa kuateli ekolelo lia lisoka lolumema wulemba, nda vu popia luti owu wo amoreira hati, ‘Tunda palo kuenda sondolokela vokalunga!’ kuenje uti waco nda u pokola kokuene.+

7 “Helie pokati kene o kuete upika o kasi oku lima, ale oku lava ocunda okuti eci a tunda kepia u sapuila hati, ‘Enju kulo, tumãla komesa, lia’? 8 Siti u sapuila hati, ‘Pongiya cimue oco ndi lie ondalelo yange kuenda wala evendalia loku ndi vumba toke eci ndi mala oku lia loku nyua, noke citava okuti ove o lia kuenda o nyua’? 9 Eye ka ka lekisa hẽ olopandu kupika, omo a linga ovina vo handeleka? 10 Lenevo eci vu mala oku linga ovina viosi vo handeleki, popi hoti: ‘Tuapika vaño. Eci tua linga, oco ca tu sesamẽla oku linga.’”+

11 Osimbu a kala oku enda ko Yerusalãi, wa pita pokati ko Samaria lo Galilea. 12 Kuenje osimbu a kala oku iñila vimbo limue, alume ekũi vakuavilundu vo sanga, pole, va talama ocipãla.+ 13 Va kaluka vati: “A Yesu, Ulongisi, tu kuatele ohenda!” 14 Eci a va mola, wa va sapuila hati: “Kuendi, ka li lekisi kovitunda.”+ Osimbu va kala loku enda, va yelisiwa.+ 15 Umue pokati kavo, eci a limbuka okuti wa sakuiwa, wa tiuka wa kaluka loku sivaya Suku. 16 Wa petamisa ocipala caye loku kekamẽla kolomãhi via Yesu loku u pandula. Pole, eye wa kala u Samaria.+ 17 Yesu wo pula hati: “Hekũiko va yelisiwa? Vakuene ecea, va kasi pi? 18 Lomue vali wa tiuka oku sivaya Suku, te lika ulume u okuti, ukuafeka yikuavo?” 19 Kuenje eye wo sapuila hati: “Votoka, kuende lonjila yove; ekolelo liove lia ku kayisa.”+

20 Eci va Fariseo vo pulisa nda Usoma wa Suku wiya otembo yipi,+ Yesu wa va tambulula hati: “Usoma wa Suku ka wiya okuti u limbukiwa la vosi; 21 kuenda omanu ka va ka popia vati, ‘U kasi palo,’ ale ‘Koko!’ Momo Usoma wa Suku u kasi pokati kene.”+

22 Noke wa sapuila olondonge hati: “Ku iya oloneke okuti vu lavoka oku mola eteke lia Mõlomunu, pole, ka vu li moli. 23 Kuenje omanu va ka popia lene vati, ‘Tali oko!’ ale ‘Tali kulo!’ Ko ka endiko, ale oku kuama konyima yavo.+ 24 Ndeci ociliakulo ci liakuila oku upisa konepa yimue yo kilu kuenda ci molẽhela konepa yikuavo yo kilu, haico ci ka pita la Mõlomunu+ keteke liaye.+ 25 Tete o talisiwa ohali yalua kuenda o pembuiwa locitumbulukila eci.+ 26 Omo liaco, ndeci ca kala koloneke via Noha,+ haico ci ka kala koloneke via Mõlomunu:+ 27 omanu va lia lia, va nyua nyua, alume va kuela kuenda akãi va kueliwa toke keteke Noha a iñila vocimbaluku+ kuenje Etande lieya, lia va nyõla vosi.+ 28 Cimuamue haico okuti, ndeci ca pita koloneke via Lote:+ ovo va lia lia, va nyua nyua, va landa landa, va enda oku landisa, oku kũla loku tunga. 29 Pole, eteke Lote a tunda vo Sodoma, kilu kua tunda ondalu lofuofuo kuenje ya va nyõla vosi.+ 30 Cimuamue haico ci ka pita keteke Mõlomunu a tukuluka.+

31 “Koloneke viaco, wosi o kasi kilu lionjo, pole, ovikuata viaye vi kasi vonjo, ka ka loke oco a vi upemo kuenda una o kasi vepia, ka ka tiuke oco ambate ovina via siala konyima. 32 Ivaluki ukãi wa Lote.+ 33 Wosi o yongola oku popela omuenyo waye, o ka u pumba, puãi wosi o pumba omuenyo waye, o ka u popela.+ 34 Ndu sapuili siti, kuteke waco omanu vavali va ka kala pula umuamue; umue o ka ambatiwa, pole, ukuavo o ka siala.+ 35 Ku ka kala akãi vavali va fula pohanda yimuamue; umue o ka ambatiwa, pole, ukuavo o ka siala.” 36 * —— 37 Ovo vo pula vati: “A Ñala, ovina evi vi ka lingiwila pi?” Eye wa va tambulula hati: “Apa pali ocivimbi, opo olongonga vi liongoluila.”+

18 Yesu wa tela olusapo olondonge viaye oco a vi lekise esilivilo lioku likutilila olonjanja viosi okuti, ka vi liwekapo,+ 2 hati: “Volupale lumue mua kala onganji yimue ka ya sumbilile Suku kuenda omanu. 3 Volupale luaco mua kalavo ocimbumba cimue ca enda oku u sapuila hati, ‘Panga okuti ñuata esunga kunyãli wange kekanga.’ 4 Pole, onganji ka ya lekisile onjongole yoku kuatisa ukãi waco, noke wa popia vutima waye hati, ‘Ndaño sia sumbilile Suku kuenda omanu, 5 omo ocimbumba eci ci kasi oku amamako oku ndi sakalaisa, ndinga okuti ci kuata esunga, oco eye ka keyaye vali oku ndi kavisa lapingilo aye.’”*+ 6 Kuenje Ñala wa popia hati: “Yevi eci onganji ya popia ndaño ka ya sungulukile! 7 Suku hẽ ka ka linga esunga kolonõliwe viaye, haivo vo liyeyela utanya luteke+ osimbu a lekisa epandi kokuavo?+ 8 Ndu sapuili siti, eye o ka linga lonjanga esunga kokuavo. Anga hẽ eci Mõlomunu eya, o ka sanga muẽle ekolelo* eli kilu lieve?”

9 Pole, Yesu wa tavo olusapo olu ku vamue va kolela kesunga liavo muẽle, haivo va tenda vakuavo okuti ka va kuete esilivilo hati: 10 “Alume vavali va enda vonembele oku ka likutilila, umue u Fariseo, ukuavo ukuakutambula elisimu. 11 U Fariseo wa votoka oku likutilila loku popia hati: ‘A Suku ndu ku pandula omo sia tuwile ndomanu vakuavo ndeci vakuakupunda, vakuekambo liesunga, vakuakahokolo, ale ndulume u ukuakutambula elisimu. 12 Ndi likandangiya oku lia olonjanja vivali vosemana; ndukuakueca onepa yange yekũi yovina viosi ndi kuete.’+ 13 Pole, ukuakutambula elisimu wa talama ocipãla kuenda ka yonguile oku petuila ovaso aye kilu, pole, wa kala oku liveta veta vonete loku popia hati, ‘A Suku, ñuatele ohenda, ndukuakandu.’+ 14 Ndu sapuili siti, ulume u wa enda konjo yaye kuenda wa tendiwa ndukuesunga lialua okuti u Fariseo u, o sule.+ Momo wosi o likapa kunene, o ka kapiwa kutito kuenda wosi o likapa kutito, o ka kapiwa kunene.”+

15 Noke omanu vo nenelavo omãla vatito oco a va lambe, pole, olondonge poku ci mola, via fetika oku va tateka.+ 16 Yesu wa vilikiya omãla vatito oku iya kokuaye loku popia hati: “Eceleli okuti omãla veya kokuange, ko ka va tateki, momo Usoma wa Suku wa tiamẽla ku vana va kasi ndomãla ava.+ 17 Ocili, ndu sapuili siti, wosi ka tambula Usoma wa Suku ndomõla, ka ka iñilamo.”+

18 Kuenje usongui umue wa va Yudea wo pula hati: “Olongisi Uwa, ocina cipi ndi sukila oku linga oco ndi piñale omuenyo ko pui?”+ 19 Yesu wo tambulula hati: “Momo lie o nukuila hati, uwa? Lomue uwa, te lika umosi okuti, Suku.+ 20 Ove wa kũlĩha ovihandeleko viti: ‘Ku ka linge ukahokolo,+ ku ka ponde,+ ku ka nyane,+ ku ka imbe uvangi wesanda+ kuenda sumbila isiove la ina yove.’”+ 21 Eye wa popia hati: “Ndi lingainga ale ovina evi viosi tunde vutila.” 22 Noke yoku yeva ovina evi, Yesu wo sapuila hati: “Kuli cimue ca ku kambela: Kuende, ka landise ovina viosi o kuete kuenda olombongo viaco vi eca kolohukũi kuenje o ka kuata ukuasi kovailu; noke enju, linga ondonge yange.”+ 23 Eci a yeva olondaka evi, wa enda lesumuo lialua, momo wa kuatele ukuasi walua.+

24 Yesu oku u vanja, wa popia hati: “Ci ka tĩla ku vana va kuete olombongo oku iñila Vusoma wa Suku!+ 25 Momo ci leluka ongamelo oku iñila venyulu lionguya, pole, ohuasi oku iñila Vusoma wa Suku, ca tĩla.”+ 26 Omanu va ci yeva va pula vati: “Helie o pondola oku popeliwa?”+ 27 Eye wa tambulula hati: “Ovina okuti ka vi tẽliwa lomanu, ku Suku vi tẽliwa.”+ 28 Pole, Petulu hati: “Tala! Tua sia ovina vietu kuenje tua ku kuama.”+ 29 Eye wa va sapuila hati: “Ocili, ndu sapuili siti, ka kuli laumue o sia onjo, ale ukãi, vamanjaye, olonjali, pamue omãla omo Liusoma wa Suku okuti,+ 30 ka tambula calua koloneke vilo kuenda voluali lu laika oku iya,* omuenyo ko pui.”+

31 Yesu wambata olondonge Ekũi la Vivali pokolika, loku vi sapuila hati: “Tali! Tu kasi oku lamanela ko Yerusalãi kuenje ovina viosi via sonehiwa lovaprofeto viatiamẽla ku Mõlomunu, vi ka tẽlisiwa.+ 32 Ndeci, eye o ka eciwa ku vakualofeka+ oco a sepuiwe+ loku talisiwa ohali kuenda va ko siyila.+ 33 Noke yoku u tipula, va ko ponda,+ pole, keteke liatatu o ka pinduiwa.”+ 34 Puãi, ovo ka va kuatele elomboloko liovina evi, momo olondaka viaco via kala elumbu kokuavo kuenje ovina via popiwa ka via va lombolokele.

35 Eci Yesu a kala ocipepi lo Yeriko, ulume umue omeke wa tumãlele konele yonjila oku pinga osimola.+ 36 Omo okuti wa yeva onjuela yowiñi wa kala oku enda, wa fetika oku pula eci ca kala oku pita. 37 Vo sapuila hati: “Yesu u Nasara o kasi oku pita!” 38 Kuenje eye wa kaluka hati: “A Yesu, Amõla a Daviti, ñuatele ohenda!” 39 Vana va kala kovaso va fetika oku u lemẽla loku u sapuila oco õhe, pole, eye wa kaluka vali lolukandi hati: “Amõla a Daviti, ñuatele ohenda!” 40 Noke Yesu wa talama, yu wa handeleka oco vo nenele ulume waco. Eci a pitĩla ocipepi, Yesu wo pula hati: 41 “Nye o yongola okuti oco ndu ku lingila?” Eye hati: “A Ñala, patulula ovaso ange.” 42 Yesu wo sapuila hati: “Ovaso ove a patuluke; ekolelo liove lia ku kayisa.”+ 43 Vonjanja yaco haico ovaso aye a patuluka kuenda wa fetika oku u kuama,+ loku sivaya Suku. Kuenje omanu oku ci mola, vosi va sivaya Suku.+

19 Yesu wa iñila vo Yeriko kuenda wa kala oku pitamo. 2 Ulume umue o tukuiwa Sangeo haimo a kala, eye usongui wa vakuakutambula elisimu, haeye ohuasi. 3 Eye wa yonguile oku tala nda elie Yesu, pole, ka ci tẽlele omo liowiñi, momo wa kala umbumbulu. 4 Eye wa lupukila kovaso kuenje wa londa vuti wukuyu oco a mole Yesu, momo wa laikele oku pita vonjila yaco. 5 Eci Yesu a pitĩla pocitumãlo caco, wa vanja vilu yu wo sapuila hati: “A Sangeo, loka kuenda yayulako, momo etaili ha sikĩla konjo yove.” 6 Haico a loka lonjanga kuenje wo yekisa lonjolela. 7 Eci va ci mola, vosi va fetika oku ñuñuna loku popia hati: “Eye wa ka sikĩla konjo yulume umue okuti ukuakandu.”+ 8 Pole, Sangeo wa talama yu wa sapuila Ñala hati: “A Ñala onepa yovipako viange ndi vi eca kolohukũi, cosi nda punda* komunu umue, ndi ci tiula eci ci pitahãla olonjanja vikuãla.”+ 9 Kuenje Yesu wo sapuila hati: “Etaili epopelo lieya vonjo yilo, momo eye omõlavo a Avirahama. 10 Momo Mõlomunu weya oku sandiliya loku popela eci ca nyelile.”+

11 Osimbu va kala oku yevelela ovina evi, eye wa ta olusapo lukuavo, momo wa kala ocipepi lo Yerusalãi kuenda ovo va simĩle okuti, Usoma wa Suku wiya ocipikipiki.+ 12 Kuenje Yesu wa popia hati: “Ombuale yimue ya linga ungende kofeka yocipãla+ oku tambula uviali okuti noke o tiuka. 13 Wa vilikiya ekũi kapika vaye, yu wa va ĩha ekũi kolomina* loku va sapuila hati: ‘Lingi lavio olomĩlu toke eci niuka.’+ 14 Olonungi viofeka yaco vio suvukile kuenje via tuma olomunga oku u sapuila okuti, ‘Ka tu yongola okuti ulume u o linga osoma yetu.’

15 “Eci eye a tiuka koku tambula uviali,* wa vilikiya apika vana a ĩhile olombongo* oco a kũlĩhĩse eci ovo va nganyala kolomĩlu viavo.+ 16 Watete weya yu wa popia hati, ‘A Ñala, omina yove ya nganyala ekũi liolomina vikuavo.’+ 17 Eye wo sapuila hati, ‘Wa linga muẽle, wupika uwa! Omo wa lekisa okuti wa koleliwa kovina vitito, o viala ekũi kalupale.’+ 18 Wavali weya hati, ‘A Ñala, olomina viove via nganyala olomina vitãlo vikuavo.’+ 19 Eye wo sapuilavo hati, ‘Lovevo, o viala alupale atãlo.’ 20 Pole, ukuavo weya loku popia hati, ‘A Ñala, omina yove yeyi, nda yi selekele ponanga. 21 Nda ku kuatela usumba, momo ove wumunu umue wa kãla, haive wupopa apa kua selekele kuenda wungola eci kua limĩle.’+ 22 Eye wo sapuila hati: ‘Ndu ku pisa leci wa popia, ove wupika ũvi. Wa kũlĩha ndati okuti ndulume umue wa kãla, haeme ndupopa apa sia selekele kuenda ndungola eci sia limĩle?+ 23 Momo lie olombongo* viange kua vi tualelele kombango? Kuenje poku tiuka nda nda vi tambula losindike yaco.’

24 “Eye wa sapuila vana va kalapo hati, ‘U tambuli omina yaye, yeci ku o kuete olomina ekũi.’+ 25 Pole, ovo vo sapuila vati, ‘A Ñala eye o kuete ale ekũi kolomina!’ 26 ‘Ndu sapuili siti, wosi o kuete, o tambula vali, pole, una o kuete citito, citito caco a kuete cu ko upiwa.+ 27 Omo liaco, neni kulo ovanyãli vange vana ka va yonguile oco ndinge osoma yavo kuenda va pondeli kovaso ange.’”

28 Noke yoku popia ovina evi, Yesu wa pita kovaso yavo, wa kala oku lamanela ko Yerusalãi. 29 Eci a pitĩla ocipepi lo Betefage kuenda lo Betania komunda yi tukuiwa Omunda yo Oliveira,+ wa tuma olondonge vivali,+ 30 hati: “Kuendi vimbo li kasi kovaso yene, eci vu iñilimo, vu ka sanga okacimbulu kamue ka kutiwa okuti lomue wa londeleko. Ka kutululi kuenda ka neni kulo. 31 Pole, nda umue wo puli hoti, ‘Momo lie vu ka kutuluila?’ popi hoti, ‘Ñala o ka sukila.’” 32 Vana va tumiwa va enda kuenje va sanga okacimbulu ndeci eye a va sapuilile.+ 33 Pole, osimbu va kala oku kutulula okacimbulu, vamuẽleaco va va pula vati: “Momo lie vu kutuluila okacimbulu?” 34 Ovo vati: “Ñala o ka sukila.” 35 Kuenje va nena okacimbulu ku Yesu, yu va yala ovowalo avo kilu liokacimbulu kuenda Yesu wa tumãlako.+

36 Osimbu eye a kala oku enda, ovo va yala ovowalo avo vonjila.+ 37 Eci eya ocipepi letapalo li lokila Komunda yo Olivera, owiñi wosi wolondonge wa fetika oku yolela loku sivaya Suku lolukandi omo liovikomo viosi va mola, 38 vati: “U iyilila Ndosoma vonduko ya Yehova,* wa sumũlũha! Ombembua kilu kuenda ulamba kovitumãlo via lepa kilu!”+ 39 Pole, vamue pokati ka va Fariseo okuti va kala powiñi, vo sapuila vati: “Olongisi, lemẽla olondonge viove.”+ 40 Eye wa va kumbulula hati: “Ndu sapuili siti, ava nda võhile, ovawe nda a kaluka.”

41 Eci a pitĩla ocipepi lo Yerusalãi, wa mola olupale kuenje wa u lilila,+ 42 loku popia hati: “Nda yonguile okuti, ove o limbuka ovina via ponduile oku ku nenela ombembua, pole, kokuove cilo ovina viaco via vundisua.+ 43 Momo kokuove ku iya oloneke okuti, ovanyãli vove va ka ku kapela oviti via songoloka kuenje va ka ku ñuala ocingonja loku ku sitika* kolonele viosi.+ 44 Ovo va ku kupuila posi ove lomãla vove+ kuenda ka va ka ku sila ewe lalimue kilu liewe likuavo,+ momo Suku weya oku ku sombisa, pole, kua ci limbukile.”

45 Noke Yesu wa iñila vonembele kuenje wa fetika oku tundisa vosi va kala oku landisa,+ 46 loku va sapuila hati: “Ca sonehiwa citi, ‘Onjo yange yi ka tukuiwa okuti, onjo yohutililo,’+ pole, ene wa yi lingisi ocilala covimunu.”+

47 Kuenje Yesu wamamako oku longisa eteke leteke vonembele. Pole, ovitunda via velapo la vakuavisonehua kuenda asongui vomanu, va kala oku sanda onjila yoku u ponda;+ 48 pole, ka va sangele onjila yoku ci linga, momo omanu vosi va kakatelele kokuaye oku u yevelela.+

20 Eteke limue osimbu Yesu a kala oku longisa omanu vonembele loku kunda olondaka viwa, ovitunda via velapo la vakuavisonehua kuenda akulu, veya kokuaye, 2 vo pula hati: “Tu sapuile, lomoko yipi o linga ovina evi? Ale helie wa ku ĩha omoko yaco?”+ 3 Eye wa va tambulula hati: “Ame ndupulivo cimue, ndi sapuili: 4 Epapatiso lia Yoano, lia tunda kilu, ale komanu?” 5 Ovo va fetika oku sokolola loku popia vati: “Nda tua popia tuti, ‘Lia tunda kilu,’ eye o tu pula hati, ‘Momo lie ka wa koleleli kokuaye?’ 6 Pole, nda tua popia tuti, ‘Lia tunda komanu,’ omanu vosi va ka tu sosõla lovawe, momo va kolela okuti Yoano wa kala uprofeto.”+ 7 Kuenje va tambulula okuti ka va kũlĩhĩle ono yaco. 8 Yesu wa va sapuila hati: “Ame si vu sapuilivo lomoko yipi ndinga ovina evi.”

9 Kuenje wa fetika oku tela omanu olusapo olu hati: “Ulume umue wa kũla ocumbo cayuva+ kuenda wa ci sia kolongunja, noke wa linga ungende otembo yalua.+ 10 Pole, kotembo yoku ungula, wa tuma upika waye kolongunja oco vo wĩhe apako amue ocumbo cayuva. Olongunja via kuata upika waco, vio tipula yu vio tiuwiya ño ovoko.+ 11 Eye wa tuma vali upika ukuavo. Pole, vo veta, vo sepula kuenda vo tiuwiya okuti, kambatele cimue. 12 Wa tuma vali upika watatu; vo lemẽhavo kuenda vo tundisa. 13 Oku sulako muẽleacumbo cayuva wa popia hati, ‘Nye ndi linga? Ndi tuma omõlange wa soliwa.+ Va ko sumbila.’ 14 Eci vo mola, olongunja via livangula pokati viti: ‘U eye kapiñala kaco. Tu u pondi oco tu kale locipiñalo caco.’ 15 Vo wimba kosamua yocumbo cayuva kuenje vo ponda.+ Nye muẽleacumbo cayuva a ka linga lolongunja viaco? 16 Eye o ka ponda olongunja viaco kuenda o ka eca ocumbo cayuva kolongunja vikuavo.”

Poku ci yeva va popia vati: “Lalimue eteke eci ka ci ka pite!” 17 Yesu wa luluvalela kokuavo loku va pula hati: “Ovisonehua evi vi lomboloka nye viokuti: ‘Ewe lia nyehũiwa la vakuakutunga, olio lia linga ewe lia velapo lievindi’?*+ 18 Omunu wosi o kupukila kilu liewe liaco, o ka nyãnyuiwa.+ Kuenje una okuti ewe liaco lio kupukila, liu sasõla.”

19 Vepuluvi liaco, vakuavisonehua lovitunda via velapo va yonguile oku u kuata, pole, va kuatela usumba omanu, momo va limbuka okuti olusapo luaco wa lu tiamisila kokuavo.+ 20 Noke yoku u luluvala lutate, va tuma alume vamue va fetiwa vuyombeki oco va li viaviaye ndavakuesunga okuti,+ va pisa Yesu kolondaka viaye loku u weca kombiali kuenda ku nguluvulu.* 21 Kuenje vo pula vati: “Olongisi, tua kũlĩha okuti ove o vangula kuenda o longisa ciwa, haive ku kuete ocame, pole, o longaisa onjila ya Suku ndomo ci likuata locili: 22 Ca sunguluka hẽ kokuetu oku feta elisimu ku Kaisare, ale sio?” 23 Pole, omo a limbuka etutu liavo, wa va sapuila hati: 24 “Ndekisi odenariu* yimosi. Ocipala locisonehua eci celie?” Ovo vati: “Ca Kaisare.” 25 Eye wa va sapuila hati: “Omo liaco, eci ku Kaisare ovina via Kaisare,+ pole, ovina via Suku, ku Suku.”+ 26 Ka va tẽlele oku u pisa kolondaka viaye kovaso omanu, pole, va komõha omo lietambululo liaye kuenje võha.

27 Pole, va Sadukeo vamue vana va popia okuti ka kuli epinduko,+ veya kuenje vo pula vati:+ 28 “Olongisi, Mose wa tu sonehelele hati, ‘Nda ulume umue o fa okuti o sia ukãi, pole, ka va kuatele omãla, manjaye citava okuti o kuela ukãi waco oco a citile omãla manjaye.’+ 29 Kua kala alume epanduvali va tunda vimo limosi. Watete wa kuela noke wa fa, pole, ka sile omãla. 30 Haico ca pita lu wavali, 31 kuenje watatu wa kuela ukãi waco. Cimuamue haico la vosi epanduvali; vosi va fa, pole, ka va sile omãla. 32 Oku sulako, ukãi waco layevo wa fa. 33 Oco hẽ kepinduko, elie pokati kavo o ka kala lukãi waco? Momo vosi yavo epanduvali va kuelele ukãi waco.”

34 Yesu wa va sapuila hati: “Omãla voluali lulo,* va kuela kuenda va eciwa kolohuela, 35 pole, vana va tendiwa okuti va sesamẽla oku kuata omuenyo voluali lu laika oku iya kuenda oku pinduiwa kolofa, ka va kuela kuenda ka va eciwa kolohuela.+ 36 Omo liaco ovo ka va fi vali, momo va kala ndovangelo kuenda omo okuti va ka pinduiwa, va linga omãla va Suku. 37 Catiamẽla kuava va ka pinduiwa, ndaño muẽle Mose, wa lekisa vulandu wocisapa eci a tukula Yehova* okuti, eye ‘Suku ya Avirahama, Suku ya Isake kuenda Suku ya Yakoba.’+ 38 Eye ha Sukuko yava va fa, te yava va kasi lomuenyo, momo kokuaye* vosi va kasi lomuenyo.”+ 39 Vakuavisonehua vamue vo tambulula hati: “Olongisi, wa vangula ciwa.” 40 Kuenje ka va kuatele vali utõi woku u pula cimue.

41 Noke wa va pula hati: “Ndamupi ovo va popia okuti Kristu omõla a Daviti?+ 42 Momo Daviti wa popia eye muẽle kelivulu Liolosamo hati, ‘Yehova* wa sapuila Ñala yange okuti: “Tumãla kondio yange, 43 toke eci ndi kapa ovanyãli vove ndociliatelo colomãhi viove.”’+ 44 Nda Daviti wo tukula hati, Ñala; eye o kala ndati omõlaye?”

45 Osimbu omanu vosi va kala oku yevelela, eye wa sapuila olondonge viaye hati: 46 “Lunguki la vakuavisonehua va sole oku ñuala ñuala lovowalo a lepa kuenda oku lamiwa lomanu povitanda, loku tumãla kolomangu vio kovaso* volosunangonga kuenda povitumãlo via velapo kovipito,+ 47 haivo va punda olonjo* viovimbumba kuenda va likutilila ocilañela.* Ovo va ka tambula esombiso lia kãla.”*

21 Eci Yesu a petula ovaso, wa mola olohuasi oku kapa olombanjaile viavo volokasia viohondo yoku seleka ukuasi.+ 2 Kuenje wa mola okuti, ocimbumba cimue ca kapamo ovingangu vivali via kuata esilivilo litito,*+ 3 kuenda eye wa popia hati: “Ocili, ndu sapuili siti, ocimbumba eci ohukũi, ca kapamo calua okuti vosi yavo va sule.+ 4 Momo vosi va kapamo ovisupe violombanjaile viavo, pole, ukãi u-u kusuke* waye wa kapamo cosi a kuatele coku litekula laco.”+

5 Noke eci vamue va kala oku vangula catiamẽla konembele, ndomo ya posuisiwa lovawe a posoka kuenda ovina via lumbiwa,+ 6 eye wa popia hati: “Ovina evi vu lete ndeti cilo, kuiya oloneke okuti ka ku ka siala ewe lalimue kilu liewe likuavo okuti ka li nyõliwa.”+ 7 Ovo vo pula vati: “Olongisi, ovina evi vi ka pita otembo yipi kuenda yipi yi ka kala ondimbukiso eci ovina evi vi ka pita?”+ 8 Eye wa kumbulula hati: “Lunguki oco lomue ka ko kembi,+ momo valua va keya vonduko yange vati, ‘Ame’ kuenda vati, ‘Otembo ya tukuiwa yi kasi ocipepi.’ Ko ka va kuami.+ 9 Eci vu yeva catiamẽla kovoyaki kuenda onjuela,* ko ka yokoki. Momo ovina viaco tete te vi lingiwa, pole, esulilo ka liya vepuluvi liaco.”+

10 Eye wa va sapuila hati: “Ofeka yi ka katukila ofeka+ kuenda usoma u ka katukila usoma.+ 11 Ku ka kala ovilemawe kuenda kocitumãlo locitumãlo onjala, lafengi;+ ku ka kalavo ovina vi yokokisa kuenda kilu ku ka moleha olondimbukiso vinene.

12 “Osimbu ovina evi ka via lingiwile, omanu va ko kuati loku vu lambalala,+ va ko tuali volosunangonga kuenda volokayike. Vu kambatiwi kovaso yolosoma lo kolonguluvulu omo lionduko yange.+ 13 Eci ci ko wĩhi epuluvi lioku eca uvangi. 14 Omo liaco, ka vu sukila oku nõla ndomo vu li teyuila,+ 15 momo ndu ko wĩhi olondaka kuenda olondunge okuti, ovanyãli vene vosi ka va ka tẽla oku vi tamalãla ale oku vi patãla.+ 16 Handi vali, vu ka pakuiwa lolonjali viene, la vamanjene, la vangandiene, lakamba vene kuenda va ka ponda vamue pokati kene,+ 17 kuenje vu ka suvukiwa lomanu vosi omo lionduko yange.+ 18 Pole, ndaño esinga limosi liovitue viene ka li nyõleha.+ 19 Omo liepandi liene, vu ka popela ovimuenyo viene.*+

20 “Kuenje eci vu mola okuti o Yerusalãi ya ñualiwa lasualali,+ limbuki okuti enyõleho liayo li kasi ocipepi.+ 21 Vana va kasi vo Yudea, va tilile kolomunda,+ vana va kasi pokati kalio, va tundemo kuenda vana va kasi kovapia, ka va ka iñilemo, 22 momo evi oloneke vioku linga esunga* oco okuti, ovina viosi via sonehiwa vi tẽlisiwa. 23 Ngongo yakãi vamisi la vana va nyamisa oloñaña koloneke viaco!+ Momo ku ka kala ohali yalua vofeka yilo kuenda onyeño yi wengukila omanu ava. 24 Ovo va ka fa losipata, va kambatiwa kumandekua kolofeka viosi;+ kuenda o Yerusalãi yi ka liatiwa la vakualofeka toke eci otembo ya tukuiwila vakualofeka yi tẽlisiwa.+

25 “Kekumbi, kosãi, lo kolombungululu+ ku ka kalavo olondimbukiso kuenda kilu lieve ku ka kala upongo wolofeka okuti, ka va kũlĩha eci va linga omo liokuõla kuokalunga kuenda akimba ako. 26 Omanu va ka ambuka omo liusumba loku lavoka ovina vi laika oku pita kilu lieve, momo ovonene o kovailu a ka sengiwa. 27 Kuenje va ka mola Mõlomunu+ iyilila velende limue lunene kuenda lulamba walua.+ 28 Eci ovina evi vi fetika oku lingiwa, talami ngõ kuenda kuati utõi, momo eyovo liene li kasi ocipepi.”

29 Noke wa va tela olusapo lumue hati: “Lilongisili kuti wukuyu kuenda koviti viosi vikuavo.+ 30 Eci vi yova, vu ci mola kuenda vu limbuka okuti, ondombo yi kasi ocipepi. 31 Cimuamue haico ene okuti, eci vu mola ovina evi vi kasi oku lingiwa, limbuki okuti Usoma wa Suku u kasi ocipepi. 32 Ocili, ndu sapuili siti, ocitumbulukila cilo ka ci piti toke eci ovina evi viosi vi lingiwa.+ 33 Ilu losi vi ka takata, puãi olondaka viange vi kala otembo ka yi pui.+

34 “Pole, lilavi oco ovitima viene ka vi ka lemelelue loku lia calua, loku nyua calua,+ lasakalalo omuenyo+ kuenje eteke liaco liu sangi ocipikipiki, 35 ndulivi.+ Momo liya komanu vosi va tunga kilu lieve liosi. 36 Amamiko oku Lavulula,+ likutilili olonjanja viosi+ okuti, vu puluka kovina evi viosi vi laika oku iya kuenda vu tẽla oku talama kovaso a Mõlomunu.”+

37 Kutanya eye wa longaisa vonembele, pole luteke wa enda oku tundamo loku pita uteke komunda yi tukuiwa hati, Omunda yo Oliveira. 38 Kuenje omanu vosi va endaenda kokuaye selo komẽle oku u yevelela vonembele.

22 Ocipito Colombolo ka vi Kuete Etumbisa haico ci tukuiwavo o Paskoa,+ ca kala ocipepi.+ 2 Kuenje ovitunda via velapo la vakuavisonehua va kala oku sanda onjila yoku u ponda,+ momo va kuatelele usumba omanu.+ 3 Noke Satana wa iñilila mu Yuda, una wa tukuiwa Isikariote, umue pokati kolondonge Ekũi la Vivali,+ 4 kuenje Yuda wa enda kovitunda via velapo kuenda kasongui vonembele oco o pakuile kokuavo.+ 5 Ovo va ci sanjukila kuenda va likuminya oku eca kokuaye olombongo.*+ 6 Eye wa tava kuenje wa fetika oku sandiliya epuluvi liwa lioku u pakuila kokuavo, osimbu owiñi ka u kasipo.

7 Eteke liatete Liolombolo ka vi Kuete Etumbisa lia pitĩlapo, hailio eteke lioku lumba ocilumba co Paskoa;+ 8 kuenje Yesu wa tuma Petulu la Yoano hati: “Kuendi, ka pongiyi o Paskoa oco tu lie.”+ 9 Ovo vati: “Pi o yongola okuti oko tu yi pongiyila?” 10 Eye wa va tambulula hati: “Eci vu iñili volupale, vu ka sanga ulume umue wambata esanga liovava. U kuami toke vonjo a iñila.+ 11 Sapuili muẽleanjo hati, ‘Ulongisi wa tuma oku ku pula hati: “Ohondo yakombe yi kasi pi oco ndi lie o Paskoa lolondonge viange?”’ 12 Eye o ka vu lekisi ohondo yimue yinene ya posuisua kosapalalo. Omo vu yi pongiyila.” 13 Kuenje va enda, va sanga ovina viosi ndeci Yesu a va sapuila, yu va pongiya o Paskoa.

14 Eci owola ya pitĩla, eye wa tumãla komesa kumue lovapostolo.+ 15 Kuenje wa va sapuila hati: “Nda yonguile calua oku lia o Paskoa eyi kumue lene, osimbu sia talele ohali; 16 momo ndu sapuili siti, lalimue eteke ndi yi lia vali toke eci yi tẽlisiwa Vusoma wa Suku.” 17 Kuenje wa tambula okopo yimue, wa eca olopandu ku Suku loku popia hati: “Tambuli kuenda yi pitisi komunu lomunu pokati kene, 18 momo ndu sapuili siti, oku upisa cilo, si nyui vali ovinyu eyi toke eci Usoma wa Suku wiya.”

19 Wa tikulavo ombolo,+ wa eca olopandu ku Suku, wa yi timbula kuenda wa yeca kokuavo loku popia hati: “Eci ci lomboloka etimba liange+ lina li eciwa oco li vu kuatisi.+ Ci lingaili onjivaluko yange.”+ 20 Cimuamue haico a linga lokopo noke yoku lia ondalelo, wa popia hati: “Okopo eyi yi lomboloka ocisila+ cokaliye omo liosonde yange+ yina yi pesiwila oco yi vu kuatisi.+

21 “Tali! eka lia una o makula li kasi lame komesa.+ 22 Momo ocili, Mõlomunu o kasi oku linga ovina viosi via sonehiwa viatiamẽla kokuaye;+ puãi, ngongo yomunu u pakula!”+ 23 Omo liaco, va fetika oku lipula pokati nda helie wa laikele oku ci linga.+

24 Noke va fetikavo oku lihoyisa nda helie wa velelepo pokati kavo.+ 25 Pole, eye wa va sapuila hati: “Olosoma violofeka vi viala pokati komanu kuenda vana va kuete unene woku viala omanu, va tukuiwa hati, Vakuacali.+ 26 Hacoko ci kala pokati kene.+ Puãi una wa velapo pokati kene a linge umalẽhe kuenda una o kala ndusongui,+ a linge ndu o vumba. 27 Helie wa velapo, yuna o lia,* ale yuna o vumba? Siti yuna o lia?* Pole, ñasi pokati kene ndu o vumba.+

28 “Pole, ene wa kali kumue lame+ kolohali viange;+ 29 kuenje ndi linga lene ocisila cusoma, ndeci Isiange a linga lame ocisila cimue,+ 30 oco okuti vu lia loku nyua komesa yange Vusoma+ kuenda vu tumãla kovialo+ loku sombisa apata 12 a Isareli.+

31 “A Simono, a Simono, tala! Satana wa popia okuti, o yongola oku vu sisi vosi yene ndotiliku.+ 32 Pole, nda siata oku ku likutililako okuti ekolelo liove ka li hongua;+ kuenda eci o tiuka, kolisa vamanjove.”+ 33 Noke eye wa sapuila Yesu hati: “A Ñala, nda lipongiyila oku enda love, nda vokayike nda kolofa.”+ 34 Eye hati: “A Petulu ndu ku sapuila siti, etaili osimbu ekondombolo ka lia lilile, o ka ndi likala olonjanja vitatu okuti kua ñulĩhĩle.”+

35 Eye wa va sapuila hati: “Eci nda vu tumili okuti ka wambateli ocipete colombongo kuenda onjeke yoku ambata okulia lolohaku,+ siti lacimue co kambeleli?” Ovo vati: “Oco!” 36 Kuenje wa va sapuila hati: “Cilo, una o kuete ocipete colombongo, a cambate, cimuamue haico lonjeke yoku ambata okulia kuenda wosi ka kuete osipata, a landise uwalo waye oco a lande yimue. 37 Momo ndu sapuili siti, eci ca sonehiwa te ca tẽlisiwa kokuange, okuti, ‘Eye wa tendiwa la vakuakutomba ovihandeleko.’+ Momo ovina via sonehiwa viatiamẽla kokuange, vi tẽlisiwa.”+ 38 Ovo vati: “A Ñala, olosipata vivali vievi.” Eye wa va sapuila hati: “Vi tẽla.”

39 Eci a tundako, wa enda Komunda yo Oliveira ndomo ca kala ocituwa caye kuenje olondonge vio kuama.+ 40 Noke yoku pitĩla pocitumãlo caco, wa va sapuila hati: “Likutilili, oco ka vu ka kupukili veyonjo.”+ 41 Kuenje wa va sia okacinãla kamue, yu wa kekama kolongolo oku likutilila, 42 hati: “A Tate, nda wa panga, njupe okopo eyi. Haimo lumue ocipango cove ci lingiwe, cange hacoko.”+ 43 Noke ungelo umue wa tunda kilu wa molẽha kokuaye, yu wo kolisa.+ 44 Pole, omo okuti wa kala lesakalalo lialua wamamako oku likutilila lutima wosi;+ kuenda esalamĩho liaye lia linga ndatosi osonde a lokila posi. 45 Eci a mala oku likutilila, wa enda kolondonge, yu wa vi sanga okuti via pekela omo via sumuile calua.+ 46 Kuenje wa va sapuila hati: “Momo lie wa pekeleli? Votoki kuenda amamiko oku likutilila oco ka vu ka kupukili veyonjo.”+

47 Osimbu a kala oku vangula, owiñi weya kuenda una o tukuiwa Yuda, umue pokati kolondonge Ekũi la Vivali, wa kala oku va songuila kuenje wa amela ku Yesu oco o sipule.+ 48 Pole, Yesu wo pula hati: “A Yuda, o kasi oku pakula Mõlomunu lesipulo?” 49 Eci vana vo ñuala va mola eci ca kala oku pita, va pula vati: “A Ñala, tu liyaka lavo losipata?” 50 Umue pokati kavo wa lemẽha ukuenje wocitunda cinene poku u sonja etũi liondio.+ 51 Yesu wa tambulula hati: “Ci tẽla.” Kuenje wa lamba ketũi liaco yu wa kaya. 52 Noke Yesu wa sapuila ovitunda via velapo kuenda asongui vonembele lakulu vana veya kokuaye hati: “Ene weyi lolosipata kuenda lolombueti ndava va kuata ocingumba?+ 53 Eci nda kala lene vonembele eteke leteke,+ ka woluĩli eka liene oku ndi kuata.+ Pole, yilo oyo owola yene kuenda yunene wowelema.”+

54 Kuenje vo kuata, vo wambata+ kuenda va enda laye konjo yocitunda cinene; pole, Petulu wo kuama ocituanyima.+ 55 Eci va siakãla ondalu vokati kocitali kuenda va tumãla pamosi, Petulu wa tumãlele pokati kavo.+ 56 Pole, upika umue ufeko wo mola okuti wa tumãla oku yota ondalu kuenda wo vandekela loku popia hati: “Ulume u wa kalavo laye.” 57 Eye wa likala hati: “Okãi, ame sio kũlĩhĩle.” 58 Noke yokatembo kamue, omunu ukuavo wo mola yu wa popia hati: “Ove wa tiamẽlavo kokuavo.” Pole, Petulu hati: “Sio, hameko.”+ 59 Eci pa pita owola, ulume ukuavo wa lipilika loku popia hati: “Ocili, ulume u wa kalavo laye, momo eye u Galilea!” 60 Pole, Petulu wa popia hati: “Eci o kasi oku popia si cĩ.” Vonjanja yaco, osimbu a kala oku vangula, ekondombolo lia lila. 61 Ñala wa ñualapo, yu wa vandekela suĩ Petulu kuenje Petulu wa ivaluka olondaka via Ñala eci o sapuilile hati: “Etaili, osimbu ekondombolo ka lia lilile, o ka ndi likala olonjanja vitatu.”+ 62 Kuenje Petulu wa tundila posamua loku lila calua.

63 Alume vana va kala oku lava Yesu, va fetika oku u yola epembe+ kuenda oku u veta;+ 64 noke yoku sitika ocipala caye, vo pula vati: “Imba owanji! Helie wa ku veta?” 65 Kuenje ovo va popia ovina vialua viatonãi viatiamẽla kokuaye.

66 Eci kua ca komẽle, akulu lovitunda via velapo kuenda vakuavisonehua, va liongoluila pamosi+ loku wambata Kekanga liavo Linene loku popia vati: 67 “Nda ove vu Kristu, tu ci sapuile.”+ Pole, eye wa va sapuila hati: “Ndaño nda ku ci sapuili, nda ka wa ci koleleli. 68 Nda ndo pulisili, nda ka wa nambuluili cimue. 69 Oku upisa cilo, Mõlomunu+ o tumãla keka liondio liunene wa Suku.”+ 70 Kuenje vosi va popia vati: “Ove Vumõla a Suku?” Eye hati: “Ene muẽle wa ci popi okuti ame Ndimõla a Suku.” 71 Ovo vati: “Momo lie tu sukilila vali uvangi ukuavo? Momo tua ci yevela vomẽla waye muẽle.”+

23 Owiñi wosi wa votoka kuenda wo tuala ku Pilato.+ 2 Kuenje wa fetika oku u pindika+ loku popia vati: “Tua sanga ulume u okuti, o kasi oku yapuisa vakuafeka yetu loku va vetiya oco ka va ka fete elisimu ku Kaisare+ kuenda wa litukula hati, eye Kristu soma.”+ 3 Kuenje Pilato wo pula hati: “Ove Soma ya va Yudea?” Eye wa tambulula hati: “Ove muẽle wa ci popia.”+ 4 Noke Pilato wa sapuila ovitunda via velapo kuenda owiñi hati: “Ulume u sio sangele leko.”+ 5 Pole, va lipilika vati: “Eye o tutuminya omanu poku longisa vo Yudea yosi, oku upisa ko Galilea toke kulo.” 6 Pilato poku ci yeva, wa pula nda ulume waco wa kala u Galilea. 7 Noke yoku limbuka okuti eye wa tiamẽla kuviali wa Herode,+ wo tuma ku Herode una okuti, koloneke viaco wa kalavo ko Yerusalãi.

8 Eci Herode a mola Yesu, wa sanjuka calua. Momo wa yonguile oku u mola tunde osimbu, omo wa yevele ovina vialua viatiamẽla kokuaye+ kuenda wa kala oku lavoka oku mola ocilimbu cimue ci lingiwa laye. 9 Wa fetika oku u linga apulilo alua, pole, eye ka ecele etambululo lalimue kokuaye.+ 10 Ovitunda via velapo la vakuavisonehua, va votoka kuenda vo pindika lonyeño yalua. 11 Kuenje Herode kumue lasualali vaye va fetika oku u sepula,+ oku u yola epembe+ loku u walisa uwalo wa fina, noke vo tiuwiya ku Pilato. 12 Keteke liaco, Herode la Pilato va linga akamba, momo kosimbu pokati kavo pa kala ukuse.

13 Noke Pilato wa kovonga ovitunda via velapo lolombiali kuenda omanu, 14 loku va sapuila hati: “Wa neneli ulume u ndu okuti o vetiya omanu oku linga usuanji. Ndo kũlĩhĩsa kovaso yene, pole, sia muile esunga lieci vu pindikili.+ 15 Ndaño Herode, wo tiuwiya vali kokuetu, momo eye ka lingile cimue ci sesamẽla oku fa. 16 Omo liaco, ndu u kangisa+ kuenje ndu weca.” 17 * —— 18 Pole, owiñi wosi wa kaluka hati: “Ulume u a pondiwe, pole, tu yovuile Baraba!”+ 19 (Ulume waco wa kapiwile vokayike omo liusuanji wa lingiwa volupale kuenda oku ponda omunu.) 20 Pilato wa vangula vali lavo, momo wa yonguile oku yovola Yesu.+ 21 Vosi yavo va popia vati: “A valeliwe kuti! A valeliwe kuti!”*+ 22 Konjanja yatatu wa va sapuila hati: “Momo lie? Ocina cipi cĩvi a linga? Sia sangele eko lieci eye a sesamẽlela oku fa; ndu u kangisa kuenda ndu weca.” 23 Ovo va lipilika lolukandi oku pinga oco a pondiwe* kuenje olondaka viavo via yula.+ 24 Omo liaco, Pilato wa tava kepingilo liavo. 25 Eye wa yovola ulume una ovo va pinga okuti, wa kala vokayike omo liusuanji kuenda oku ponda omunu, pole, wa eca kokuavo Yesu oco a tẽlise ocipango cavo.

26 Osimbu va kala oku wambata, va kuata Simono ulume umue u Kurene, wa kala oku tunda kepia kuenje vo tuma oku ambata uti wekangiso* loku kuama konyima ya Yesu.+ 27 Omanu valua va kala oku u kuama, oku kongelamo akãi va kala oku lila loku litetela omo liesumuo. 28 Yesu wa vandekela akãi loku popia hati: “Amãla vakãi vo Yerusalãi, liwekipo oku ndi lila. Pole, lilili ene muẽle lomãla vene;+ 29 momo ku iya oloneke eci omanu va ka popia vati, ‘Va sumũlũha akãi olosiũle, lovaimo ka a citile kuenda avele ka a nyamisile!’+ 30 Ovo va ka sapuila olomunda vati, ‘Tu kupukili!’ kuenda va ka sapuila oviwulu vati, ‘Tu sitiki!’+ 31 Nda ovo va linga ovina evi osimbu uti u talala, nye ci ka pita eci u kukuta?”

32 Noke alume vavali olongangala va kala oku ambatiwa oco va pondiwevo kumue laye.+ 33 Eci va pitĩla kocitumãlo ci tukuiwa Ekõlokõlo,+ vo valela kuti ocipepi lolongangala vivali okuti, umue kondio yaye ukuavo kepĩli.+ 34 Pole, Yesu wa popia hati: “A Tate, va ecela, momo ka va kũlĩhĩle eci va kasi oku linga.” Kuenje va imba ocela oco va litepele uwalo waye.+ 35 Omanu va talama oku vanja. Pole, olombiali via fetika oku u sepula loku popia vati: “Wa popela vakuavo; eye muẽle a lipopele, nda eye Kristu wa Suku, Una wa Nõliwa.”+ 36 Asualali va kalavo oku u yola epembe, yu va amela kokuaye loku wĩha indangele,+ 37 kuenda va popia vati: “Nda ove Soma ya va Yudea, lipopela ove muẽle.” 38 Kilu liutue waye kua kapiwa ocisonehua, citi: “U eye Soma ya va Yudea.”+

39 Pole, ongangala yimue ya valeliwilevo ya fetika oku u sepula+ loku popia yiti: “Ove Kristu, siti? Lipopela ove muẽle kuenda etu!” 40 Ukuavo wo tambulula loku u lemẽla hati: “Ove hẽ ku kuetele usumba Suku, omo okuti cilo wa tambula eyambulo limuamue? 41 Pole, eyambulo lietu liesunga, momo tua tambula eci tua sesamẽlele omo liovina tua linga; pole, ulume u ka lingile cimue cĩvi.” 42 Noke wa popia hati: “A Yesu, njivaluke eci wiñila Vusoma wove.”+ 43 Yesu wo sapuila hati: “Ocili, ndu ku sapuila etaili siti, ove o ka kala kumue lame Vocumbo Celau.”+

44 Ca kala kowola yepandu* kuenda owelema wa wila kilu lieve liosi toke kowola yecea,*+ 45 momo ocinyi cekumbi ka ca tuile; kuenje ongumbo yocitumãlo ci kola+ ya toka volonepa vivali.+ 46 Yesu wa kaluka lolukandi hati: “A Tate, ngeca omuenyo* wange peka liove.”+ Noke yolondaka evi, wa tula omuenyo.*+ 47 Kesongo kolohoka omo lioku mola ovina via pita, wa fetika oku sivaya Suku hati: “Ocili muẽle, ulume u wa kala ukuesunga.”+ 48 Kuenje eci owiñi wosi una wa liongoluile pocitumãlo caco oco va mole oku pondiwa kuaye, va mola ovina evi oku pita, va tiukila kolonjo viavo loku liveta polonete. 49 Vosi vo kũlĩhĩle va talama kupãla. Akãi vana vo kuama tunde ko Galilea haipo va kala kuenda va mola ovina evi.+

50 Kua kala ulume umue o tukuiwa Yosefe, wa tiamẽlele Kekanga Linene okuti, wa kala uwa haeye ukuesunga.+ 51 (Eye ka likongelele kongombo yavo lo kovilinga viavo vĩvi.) Wa kala u Arimateya olupale lua va Yudea kuenda wa lavokaile Usoma wa Suku. 52 Ulume waco wa molẽhela ku Pilato oku pinga etimba lia Yesu. 53 Kuenje eye wa li tulula kuti,+ wa li muñila ponanga yovalatanya kuenda wa li langeka veyambo lia sokotuiwa vesenje,+ muna okuti lomue wa langekiwilemo. 54 Ca kala eteke lioku Pongiya+ kuenda Esambata+ lia kala oku fetika. 55 Pole, akãi vana va tunda laye ko Galilea, vo kuama okacinãla kamue loku vandekela keyambo kuenje va mola ndomo etimba liaye lia langekiwa,+ 56 kuenje va tiukila oku ka pongiya olosimbolua kuenda ulela welemba liwa. Pole, va puyuka Kesambata+ ndomo ca kala ocihandeleko.

24 Keteke liatete liosemana, akãi veya omẽle ociteketeke keyambo, vambata olosimbolua vielemba liwa va pongiyile.+ 2 Pole, va sanga okuti ewe lia kala keyambo va li tiñululapo,+ 3 kuenje eci va iñila ka va sangele etimba lia Ñala Yesu.+ 4 Osimbu va saluka omo lieci va mola, tala! alume vavali lovowalo a nina veya kokuavo. 5 Akãi va kala lusumba kuenda va petamisa ovipala viavo posi kuenje alume va va pula vati: “Momo lie vu sandela u o kasi lomuenyo pokati kava va fa?+ 6 Eye ka kasi palo, wa pinduiwa. Ivaluki eci eye a vu sapuilile eci a kala ko Galilea, 7 poku popia hati, Mõlomunu eciwa peka lia vakuakandu, o pondiwila kuti kuenda keteke liatatu o pinduiwa.”+ 8 Kuenje va ivaluka olondaka viaye,+ 9 yu va tunda keyambo, va enda oku ka sapula ovina evi viosi kolondonge Ekũi Lamosi kuenda ku vakuavo.+ 10 Akãi vaco Maria Magadala, Yoana kuenda Maria ina ya Tiago. Handi vali, akãi vakuavo va kala lavo, va sapuila ovina viaco kovapostolo. 11 Pole, olondaka viaco kokuavo via kala nduveke kuenda ka va tavele kakãi vaco.

12 Pole, Petulu wa votoka yu wa lupukila keyambo, wa lengelelamo kuenje wa mola lika ovowalo ovalatanya. Eye wa enda, wa komõha leci ca pitako.

13 Keteke liaco, vavali pokati kavo va kala oku enda kimbo limue li tukuiwa Emausi okuti, ocinãla caco ci pitahãla ekũi lamosi kolokilometulu* oku tunda ko Yerusalãi, 14 kuenje va kala oku vangula omunu lukuavo catiamẽla kovina viosi via pita.

15 Osimbu va kala oku sapela ovina evi, Yesu wa amẽla kokuavo kuenje wa fetika oku enda lavo, 16 pole, ovaso avo a tatekiwa oku u limbuka.+ 17 Eye wa va pula hati: “Ondaka yipi wa kaili oku sapela osimbu wa kaili oku enda?” Kuenje va talama loku nyumãla. 18 Umue o tukuiwa Keliyopa wo tambulula hati: “Pokati kovingendeleyi via tunga vo Yerusalãi, anga hẽ ove lika kua kũlĩhĩle* ovina via pitamo oloneke vilo?” 19 Eye wa va pula hati: “Ovina vipi?” Vo tambulula vati: “Ovina viatiamẽla ku Yesu u Nasara,+ una wa linga uprofeto unene kovilinga lo kolondaka kovaso a Suku lo komanu;+ 20 kuenda ndomo ovitunda vietu via velapo lakulu vo pisila oku fa+ kuenda vo valela kuti. 21 Pole, tua lavokaile okuti ulume waco, eye una wa laikele oku yovola o Isareli.+ Handi vali, tunde eci ovina viaco via lingiwa pa pita ale oloneke vitatu. 22 Akãi vamue pokati ketu va tu saluisa, momo va endele selo keyambo,+ 23 pole, omo okuti ka va sangele etimba liaye, ovo veya yu va lombolola okuti va mola ovangelo va popia okuti, eye o kasi lomuenyo. 24 Kuenje vamue va kala letu va endele keyambo+ yu va ci sanga ndeci akãi va popia, pole, ka vo muile.”

25 Eye wa va sapuila hati: “Ka vu kuete elomboloko haene wakuavitima via tindila okuti ka vu tava kovina viosi ovaprofeto va popia! 26 Siti Kristu wa sesamẽlele oku tala ohali yaco+ kuenda oku iñila vulamba waye?”+ 27 Oku upisa ku Mose toke Kovaprofeto vosi,+ wa va situluila Ovisonehua viosi viatiamẽla kokuaye.

28 Noke va pitĩla ocipepi limbo kuna va loñele kuenje eye wa linga ndu a pitahãla. 29 Vo lipilikila oco ka ka ende, vati: “Kala letu, momo ekumbi lia enda ale kuenda ku laika oku tekãva.” Kuenje wa iñila, oco a siale lavo. 30 Osimbu a kala oku lia* lavo, wa tikula ombolo, wa likutilila,* noke wa yi timbula yu wa yeca kokuavo.+ 31 Ovaso avo a situluka kuenje vo limbuka; pole, wa takata pokati kavo.+ 32 Ovo va lipula pokati vati: “Ovitima vietu ka via tokotele hẽ eci a vangula letu vonjila, leci a tu situluila* Ovisonehua?” 33 Kowola yaco, va votoka kuenda va tiukila ko Yerusalãi kuenje va sanga olondonge Ekũi Lamosi kumue la vakuavo va liongoluila kumosi lavo, 34 va popia vati: “Ocili okuti Ñala wa pinduiwa kuenda wa molẽhela ku Simono!”+ 35 Kuenje va lombolola ovina via pita vonjila kuenda ndomo vo limbuka poku timbula ombolo.+

36 Osimbu va kala oku lombolola ovina evi, wa molẽha pokati kavo, yu wa va sapuila hati: “Ombembua yi kale lene.”+ 37 Puãi omo okuti va lisalukako kuenda va kuata usumba, va sima okuti va kala oku mola espiritu limue. 38 Eye wa va pula hati: “Momo lie wa yokokeli loku kuata atatahãi vovitima viene? 39 Tali ovaka ange lolomãhi viange okuti, ame muẽle; ndi lambi oco vu tale, momo espiritu ka li kuete etimba pamue akepa ndeci vu ndete okuti ñasi lao.” 40 Kuenje osimbu a kala oku vangula ovina evi, wa va lekisa ovaka aye lolomãhi viaye. 41 Omo okuti ka va ci kolelele omo liesanju lialua loku komõha, eye wa va pula hati: “Vu kuete cimue coku lia?” 42 Ovo vo wĩha ocinimbu combisi ya yokiwa, 43 kuenje wa ci tambula kuenda wa ci lila kovaso avo.

44 Eye wa popia lavo hati: “Evi ovio olondaka viange ndo sapuili osimbu nda kala lene+ okuti, ovina viosi via sonehiwa Vocihandeleko ca Mose Lovaprofeto kuenda Olosamo viatiamẽla kokuange, vi tẽlisiwa.”+ 45 Kuenje wa situlula ovitima viavo oco va kuate elomboloko Liovisonehua,+ 46 kuenda wa va sapuila hati: “Eci oco ca sonehiwa okuti: Kristu o talisiwa ohali kuenda keteke liatatu o pinduiwa kuava va fa,+ 47 kuenje vonduko yaye, ku kundiwa oku likekembela oco akandu a ecelue+ kolofeka viosi,+ oku fetikila ko Yerusalãi.+ 48 Ene vulombangi viovina evi.+ 49 Oco, ndi ka tuma kokuene eci Isiange a likuminya. Kuenje kali volupale toke eci vu yukisua lunene u tunda kilu.”+

50 Eye wa enda lavo toke ko Betania, yu wa tulika ovaka aye kuenje wa va sumũlũisa. 51 Osimbu a kala oku va sumũlũisa, wopiwa pokati kavo kuenje wambatiwa kilu.+ 52 Vo kekamẽla kuenda va tiukila ko Yerusalãi lesanju lialua.+ 53 Kuenje oloneke viosi va enda oku kala vonembele oku sivaya Suku.+