UKANDA WATETE PAULU A SONEHELA TIMOTEO
1 Ame ndi Paulu, upostolo wa Kristu Yesu omo ca handelekiwa la Suku Upopeli wetu kuenda Kristu Yesu elavoko lietu, 2 ndi sonehela Timoteo,* okuti omõla wocili vekolelo:
Ohenda ya piãla, ocali, lombembua yi tunda ku Suku Isia kuenda ku Kristu Yesu Ñala yetu yi kale love.
3 Ndeci nda ku pinga oku kala ko Efeso eci nda enda ko Makedonia, cilo hu pinga vali okuti o handeleka omanu vamue oco ka va ka sandeke alongiso esanda, 4 ndaño oku yevelela asapulo esanda kuenda oku konomuisa ovikoti via vakukululu. Ovina viaco ka vi kuete esilivilo, pole, vi koka lika atatahãi, ka vi nena lacimue ci tunda ku Suku kuenda kekolelo. 5 Ocimãho conumbi eyi* ocisola ci tunda kutima u yela, haiwo wa sunguluka kuenda kekolelo okuti haliombambeko. 6 Kuenje vamue omo lioku likala ovina viaco, va likongela kolombangulo vĩvi. 7 Ovo va yongola oku kala alongisi vovihandeleko, pole, ka va kuete elomboloko liovina va popia levi va longisa.
8 Tua kũlĩha okuti Ocihandeleko ca sunguluka lika nda ci kapiwako, 9 omo liaco limbuka okuti ka ca tumbikiwile lesunga liomanu, te omo lia vana okuti vakuakutomba ovihandeleko, vakuesino, vakuakutomba Suku, vakuakandu, havakuaciliko,* vakuevĩho, vakuakuipaya va isiavo, ale va inavo, olomondi, 10 vakuevĩho liukahonga,* alume va lala lalume,* vakuakuputula omanu, olohembi, vana ka va tẽlisa ohuminyo yavo* kuenda ovina viosi vi patãla elongiso liocili,* 11 ndomo ci likuata lulamba wolondaka viwa via Suku ukuesanju, vina nda kundikiwa.
12 Ndi pandula Kristu Yesu Ñala yetu, una wa nyĩha unene, omo a ndi tenda okuti nda koleliwa poku ñundika upange owu, 13 ndaño nda kala ukuakupembula, ukuakulambalala kuenda ukuakutondala. Puãi nda lekisiwa ohenda, momo nda kala vonumbi kuenda sia kuatele ekolelo. 14 Pole, ohenda ya piãla ya Ñala yetu kumue lekolelo kuenda ocisola ca livokiya calua vu Kristu Yesu. 15 Olondaka evi via koleliwa kuenda vi sesamẽla oku taviwa okuti: Kristu Yesu weya voluali oku popela vakuakandu. Pokati kavo ame ñuetepo vali akandu. 16 Pole, nda lekisiwa ohenda okuti mekonda liange, haime ñuetepo vali akandu, Kristu Yesu o lekisa epandi liaye liosi ndongangu ku vana va kolela kokuaye oco va kuate omuenyo ko pui.
17 Kaliye ku Soma yonahũlũlua, okuti ka fi, ka muiwa lovaso, haeye lika Suku, ku kale esumbilo kuenda ulamba oloneke vi enda ño-o hũ ka vi pui. Amene.
18 Amõlange a Timoteo, ndu ku ĩha onumbi eyi,* ndeci ca lekisiwa vovitumasuku viatiamẽla kokuove, okuti mekonda liavio o yaka uyaki uwa, 19 vamue omo va likala oku kakatela kekolelo kuenda kutima wa sunguluka, ekolelo liavo lia nyõleha ndonaviyu ya teka. 20 Humeneo la Alexandro, vamue pokati kavo kuenje ame nda va eca ku Satana oco va longisiwe poku pindisiwa okuti ka va popi Suku etonãi.
2 Catete ndi pinga okuti vu likutililako omanu vosi oku va lombelako kuenda oku va lingilako apingilo, loku va panduilako, 2 ci lingilivo olosoma kuenda ku vosi va kasi komangu ya velapo,* oco tu kale lomuenyo umue wonjuka haiwo wombembua, loku sumbila Suku lutima wosi. 3 Ovina viaco viwa kuenda via sunguluka kovaso a Suku Upopeli wetu, 4 una o yongola okuti omanu vosi va kuata ukũlĩhĩso wa suapo wocili oco va popeliwe. 5 Momo kuli Suku umosi lika kuenda mitakati umosi pokati ka Suku lomanu, okuti omunu waco Kristu Yesu, 6 una wa lieca ndocisembi coku yovola vosi*—kuenje eci ci imbiwa uvangi kotembo yaco. 7 Oco ku eciwe uvangi waco, nda nõliwila oku kala ukundi kuenda upostolo—ñasi oku vangula ocili, si kasi oku kemba—nda nõliwilavo oku kala ulongisi wa vakualofeka catiamẽla kekolelo kuenda kocili.
8 Kuenje ndi yongola okuti kovitumãlo viosi alume va amamako oku kola kuenda oku tulika ovaka avo poku likutilila, okuti ka va ci lingi lonyeño pamue lolonamalãla. 9 Cimuamue haico, ndi yongola okuti akãi va wala loku liposuisa ciwa,* lesunguluko kuenda olondunge, haloku vindiwako esinga lonjila yimue ka ya sungulukile, pamue ulu, ale olomota viondongo, pamue uwalo wa tĩla calua, 10 ndeci ca sesamẽla akãi va popia okuti va vumba Suku, omo liovilinga viwa.
11 Ukãi a lekise epokolo loku ũha* osimbu a longisiwa vekongelo. 12 Si ecelela okuti ukãi o longisa, pamue o viala ulume, pole, amameko oku ũha.* 13 Momo Adama eye wa lulikiwa tete, noke Eva. 14 Handi vali, Adama ka kembiwile, ukãi eye wa kembiwa kuenje wa linga ukuekandu. 15 Pole, eye o popeliwa omo a cita omãla, puãi eye* te wamamako vekolelo, vocisola kuenda oku kola loku kuata olondunge.
3 Ondaka eyi ya koleliwa: Nda ulume umue o sanda ocikele coku kala mitavaso, o yongola upange uwa. 2 Mitavaso a pue eko, a linge ulume wukãi umosi, a likandangiye kovituwa, a kale ukualondunge,* ukuotate, ukuakuyekisa akombe, a loñolõhe koku longisa, 3 ka ka kolue, ka ka linge ongangala,* pole, a sunguluke, ka ka kale ukuavama kuenda ukuakusola olombongo, 4 a songuile ciwa vakuanjo yaye, a pokuise omãla vaye okuti va liketisa loku kuata esumbilo, 5 (momo nda ulume umue ka tẽla oku songuila vakuanjo yaye, o tata ndati ekongelo lia Suku?), 6 hayunako wa tava ndopo, sanga o lipanda loku litunula kuenje o kupukila veyambulo lia sokiyiwila Eliapu. 7 Handi vali, vana ka va kasi vekongelo te vo wimbila uvangi uwa,* oco ka ka pembuiwe* loku kupukila vonjanjo Yeliapu.
8 Oloñuatisi viekongelo laviovo vi kale vakuacili, ka vi ka kale lalimi avali,* ka vi ka nyue ovinyu yalua, ka vi ka livele onganyu yevĩho, 9 va kakatele kelumbu li kola liekolelo lutima wa yela.
10 Va setekiwe* tete; kuenje nda va tẽlisa ocikele caco okuti via pua eko, vi linge oloñuatisi viekongelo.
11 Akãi lavovo va linge vakuacili, ka va ka linge vakualombonde, va likandangiye kovituwa, va koleliwe kovina viosi.
12 Oloñuatisi viekongelo vi linge alume wukãi umosi, vi songuile ciwa omãla vavo kuenda vakuanjo yavo. 13 Momo alume vana va vumba lonjila yimue ya sunguluka, va kasi oku sandiliya oluhimo luwa, kuenda va pondola oku vangula lutõi catiamẽla kekolelo liavo vu Kristu Yesu.
14 Ame ñasi oku ku sonehela ovina evi, momo ndi lavoka oku iya ndopo kokuove, 15 pole, nda nda tumala osimbu, ove o kũlĩha ovituwa o sukila oku lekisa vonjo ya Suku, okuti ekongelo lia Suku ukuamuenyo, halio ongunji yi teyuila ocili. 16 Ocili okuti, elumbu li kola lioku vumba Suku linene: ‘Eye wa situluiwa ketimba, wa tendiwa ndukuesunga vespiritu, wa molẽhela kovangelo, wa kundiwila ku vakualofeka, wa taviwa voluali kuenje wa tambuiwa kilu kulamba.’
4 Ondaka yi tunda ku Suku* yi popia okuti kovaso yoloneke vamue va ka yapuisiwa vekolelo, loku yevelela asapulo esanda a molẽha ndu okuti a tunda ku Suku* kuenda alongiso olondele, 2 omo liombambe yomanu va vangula uhembi, ovitima viavo vi kakuiwa ndocivela ca sanya. 3 Ovo va lemela oku kuela loku handeleka omanu oku yuvula oku lia ovina Suku a lulika vina vi liwa lolopandu la vana va kuete ekolelo kuenda va kũlĩha ciwa ocili. 4 Momo oviluvo viosi via Suku viwa kuenda lacimue ci nyehuiwa nda ci tambuiwa lolopandu, 5 momo ovina viaco vi kolisiwa omo liondaka ya Suku kuenda ohutililo.
6 Poku eca elungulo liaco ku vamanji, o linga oñuatisi yiwa ya Kristu Yesu wa tekuiwa lolondaka viekolelo kuenda elongiso liwa lina ove wa kuama. 7 Pole, yuvula asapulo esanda, hao a vanguiwa lakãi va kuka. Handi vali, lipindisa ove muẽle kuenda kuata ocimãho coku sumbila Suku. 8 Oku pokuisa etimba* ku kuete esilivilo litito, pole, oku sumbila Suku ku silivila kovina viosi, momo ci tu kuatisa komuenyo wa cilo kuenda komuenyo wo kovaso. 9 Ondaka eyi ya koleliwa kuenda yi sesamẽla oku taviwa. 10 Eli olio esunga lieci tu talavayela calua loku likolisilako, momo tua kapa elavoko lietu ku Suku o kasi lomuenyo, una okuti Upopeli womanu vosi, ca piãla enene vakuekolelo.
11 Amamako oku eca olonumbi evi loku vi longisa. 12 Lomue ka ka ku lavise omo wumalẽhe. Puãi lekisa ongangu yiwa ku vakuekolelo, koku vangula, kovituwa, kocisola, kekolelo kuenda koku pua eko.* 13 Toke eci njiya, amamako oku litumbika koku tangela omanu, koku lungula* kuenda koku longisa. 14 Ku ka sepule ongavelo o kuete, yina ya ku ĩhiwa locitumasuku, eci ocisoko cakulu vekongelo ca ku kapa ovaka. 15 Sokolola* kovina evi; litumbika kokuavio, okuti omanu vosi va limbuka oku amako kuove. 16 Lilava ove muẽle, lavavo oku longisa kuove. Pandikisa lovina evi, momo poku ci linga o lipopela ove muẽle kuenda vana va ku yeva.
5 Ku ka vangule lukulu wendamba loku kelõha. Puãi u tenda nda isiove, amalẽhe alume va tenda nda vamanjove, 2 akãi akulu va tenda nda vaina yove, amalẽhe akãi nda vamukãi vove lutima wa yela.
3 Sumbila* ovimbumba vina okuti ovimbumba ocili.* 4 Nda ocimbumba cimue ci kuete omãla, ale olonekulu, vi lilongise tete oku sumbila Suku vepata liavo kuenda oku tiuwila olonjali viavo, lolosekulu viavo eci ovio vi sesamẽla, momo eci oco ca sunguluka kovaso a Suku. 5 Ukãi okuti ocimbumba ocili kuenje ka kuete cimue, o lavoka ku Suku kuenda o pandikisa lapingilo kumue lolohutililo utanya luteke. 6 Pole, ocimbumba ci livela oku lisanjuisa oco muẽle, ndaño ci kasi lomuenyo, ca fa ale. 7 Amamako oku eca olonumbi evi,* okuti ovo ka va pisiwa. 8 Nda umue ka eci ovina vangandiaye va sukila, ca piãla enene vakuanjo yaye, o likala ekolelo kuenda omunu una ka kuete ekolelo wo velapo.
9 Ocimbumba cukãi ci sonehiwe kulala nda ca tẽlisa ale 60 kanyamo, nda okuti ukãi wulume umosi, 10 nda o kuete oluhimo luovilinga viwa, nda wa tekula omãla, nda wa yekasaile akombe, nda wa enda oku sukula olomahi violosandu, nda wa kuatisa vana va suka kuenda nda wa lekisa ombili kupange wosi uwa.
11 Handi vali, ku ka sonehe kulala ovimbumba amalẽhe, momo eci oloñeyi viavo vi tateka ukamba wavo la Kristu, va yongola oku kuela. 12 Ovo va ka pisiwa omo va siapo ekolelo liavo liatete.* 13 Va linga ovisiãi, loku enda konjo lanjo; ka va lingile lika ovisiãi, pole, va lingavo vakualombonde, haivo va litenga vovitangi viamãle, loku popia ovina ka via sungulukile oku vi popia. 14 Ndi yongola okuti ovimbumba amalẽhe vi kuela, vi cita omãla, vi tata olonjo viavo, okuti ka vi eci kunyali evelo lioku sepula. 15 Momo vamue va yapuisiwa ale kuenje va kuama Satana. 16 Nda manji umue ukãi o kuete vakuepata liaye okuti ovimbumba, a va kuatise, oco ekongelo ka li ka kale locilemo caco. Kuenje eci ci ecelela okuti ekongelo li tata ovimbumba vina okuti ovimbumba ocili.*
17 Akulu vekongelo vana va songola ciwa, va sesamẽla esumbilo lialua, ca piãla enene vana va talavaya calua koku vangula loku longisa ondaka ya Suku. 18 Momo ocisonehua ci popia citi, “Ku ka munihe* omẽla wongombe osimbu yi sasa olomema” kuendavo citi, “Onalavayi yi sesamẽla ofeto yayo.” 19 Ku ka tave kondaka yoku pindika* ukulu wekongeko, te lika nda kuli olombangi vivali ale vitatu. 20 Vana va linga ekandu va pisila kovaso omanu vosi, oco ci kale elungulo ku vakuavo.* 21 Ndu ku handeleka kovaso a Suku, la Kristu Yesu kuenda kovangelo va nõliwa oco o pokole kolonumbi evi, okuti ku kuata olonepele ndaño ocame.
22 Ku ka kape lonjanga ovaka kulume umue;* ndaño oku litenga kakandu a vakuene; kuenje amamako oku pua eko.
23 Ku ka nyue vali ovava,* puãi nyuapo okavinyu omo liuvei wove wo vimo kuenda ovovei akuavo wa siata oku kuata.
24 Akandu omanu vamue a kũlĩhĩwa lowiñi kuenje a tuala kesombiso, pole, akandu omanu vakuavo a limbukiwa noke. 25 Cimuamue haico okuti ovilinga viwa vi kũlĩhĩwa lowiñi kuenda vina ka vi limbukiwa ka citava oku vi seleka.
6 Vana okuti apika va tende vacime cavo okuti va sesamẽla esumbilo lialua, oco onduko ya Suku lalongiso aye ka vi ka tombiwe. 2 Kuenje vana okuti vacime cavo vakuetavo, ka va ka va tombe omo okuti vamanji. Puãi va vumbe ciwa, momo vana va tava la vana va soliwe ovo va tambula ekuatiso liupange wavo uwa.
Amamako oku longisa ovina evi, loku eca alungulo a-a. 3 Nda omunu umue o sandeka elongiso liesanda, haeye ka tava kelongiso liocili* lina li tunda ku Ñala yetu Yesu Kristu, ndaño alongiso a lekisa ndomo tu vumba Suku, 4 eye o litunula kuenda ka kũlĩhĩle cimue. O mamõha loku lipatãla lolondaka. Ovina evi, vi koka onya, ema, alundi,* ekambo lioku kolela vakuavo, 5 oku lihoya calua omo liovina vitito lomanu vana vakuavitima via vĩha, haivo ka va kuete elomboloko liocili kuenda va sima okuti koku vumba Suku ku tunda onganyu. 6 Ocili, koku vumba Suku ku tunda onganyu yalua, nda tua sanjukila eci tu kuete. 7 Momo ka tua nenele lacimue voluali kuenda ka tu ambata lacimue. 8 Omo liaco, nda tu kuete oku lia* leci tu wala,* tu sanjuka lovina viaco.
9 Puãi vana va yongola oku kala olohuasi, va wila veyonjo lo vonjanjo kuenda voloñeyi vĩvi vi tuala omanu kenyõleho. 10 Momo ocisola coku sola olombongo oco olumbombo luovina viosi vĩvi kuenje poku sandiliya ocisola caco, vamue va yapuisiwa vekolelo kuenda va litoma lohali yalua.
11 Okuenje wa Suku, yuvula ovina evi. Pole, sanda esunga, loku sumbila Suku, kuata ekolelo, ocisola, epandi kuenda esuluviko. 12 Yaka uyaki uwa wekolelo; kakatela komuenyo ko pui una wa kovongiwila kuenda uvangi wa eca kovaso olombangi vialua.
13 Kovaso a Suku una eca omuenyo kovina viosi, kuenda kovaso a Kristu Yesu una wa imba uvangi uwa kovaso a Pondiu Pilato, ndu ku handeleka 14 okuti o pokola kolonumbi lonjila yimue okuti lomue oku sanga leko toke ketukuluko lia Ñala yetu Yesu Kristu, 15 una okuti esumũlũho kuenda Unene waye, u ka lekisiwa votembo yaco. Eye Soma yolosoma haeye Ñala yoloñala yava va viala, 16 una okuti eye lika ka fi, haeye o kasi vocinyi okuti lomue amelako, una okuti lomue wa lo mola kuenda lomue o tẽla oku u mola. Kokuaye ku kale esumbilo lunene ka u pui. Amene.
17 Lungula* vana okuti olohuasi violuali lulo* oco ka va ka lipande,* okuti ka va tiamisila elavoko liavo kukuasi u pua pua, te ku Suku, una o tu ĩha ĩha ovina viosi tu sanjukila. 18 Va sapuila okuti va linga ovina viwa, oco va linge olohuasi viovilinga viwa, vakuacali,* loku kuatisa, 19 kuenda oku lisolekela ukuasi wa sevetiwa ciwa kovaso yoloneke, okuti va kakatela komuenyo wocili.
20 A Timoteo, lava eci ca ku kundikiwa, yuvula olombangulo viesepu okuti vi tomba ovina vi kola kuenda “ukũlĩhĩso” wesanda u tunda kolondaka vi patãla ovina viocili. 21 Omo liukũlĩhĩso waco vamue va yapuisiwa vekolelo.
Ohenda ya piãla yi kale lene.
Ci lomboloka, “Una o Sumbila Suku.”
Ale, “ocihandeleko.”
Ale, “ekambo liocisola cocili.”
Tala Elomboluilo, “Evĩho liukahonga.”
Ale, “alume va linga ukahonga lalume.” Lit., “alume va lala lala lalume.”
Ale, “vana va lisila esanda.”
Ale, “liwa; likuatisa.”
Ale, “ocihandeleko.”
Ale, “oku kuata omoko.”
Ale, “omanu vosi.”
Ale, “lesumbilo.”
Ale, “oku unjuka.”
Ale, “oku unjuka.”
Lit., “ovo.”
Ale, “oku kuata uloño; oku sunguluka.”
Ale, “ukuakutipula.”
Ale, “oluhimo luwa.”
Ale, “oku sepula.”
Ale, “ka kuete elimbi koku vangula.”
Ale, “oku setekiwa nda va loñoloha.”
Lit., “espiritu.”
Lit., “aspiritu esanda.”
Ale, “oku pindisa.”
Ale, “oku yela.”
Ale, “oku vetiya.”
Ale, “oku sokolola lutate.”
Lit., “oku kapako.”
Ale, “ovimbumba vina via suka ocili”; okuti lomue o vi kuatisa.
Ale, “ovihandeleko.”
Ale, “ohuminyo yavo yatete.”
Ale, “ovimbumba vina via suka ocili”; okuti lomue o vi kuatisa.
Ale, “oku sitika.”
Ale, “oku lundila.”
Lit., “okuti vakuavo va kuata usumba.”
Okuti, oku yuvula oku nõla lonjanga omunu umue.
Ale, “Liwekapo oku nyua ño ovava.”
Ale, “liwa; likuatisa.”
Ale, “olondaka vioku pembula.”
Ale, “eteku.”
Ale, “oku liteyuila.” Lit., “oku lisikĩlila.”
Ale, “Oku handeleka.”
Ale, “koloneke vilo.” Tala Elomboluilo.
Ale, “oku litunula.”
Ale, “oku eca lutima wosi.”