Suku Wa Tu Ĩha Elavoko Liomuenyo Ko Pui Palo Posi
“Ovina via lulikiwa via tiamisua kuveke . . . wa ci linga lelavoko.”—VA ROM. 8:20, 21.
1, 2. (a) Momo lie elavoko liomuenyo ko pui palo posi li kuetele esilivilo kokuetu? (b) Momo lie omanu vamue ka va tavela kelavoko liomuenyo ko pui palo posi?
CITAVA okuti, ivaluka esanju wa kuata, eci wa lilongisa okuti, kovaso yoloneke, omanu ka vaka kuka vali, kuenda ka vaka fa vali. Pole, vaka kala otembo ka yi pui voluali luokaliye palo posi. (Yoa. 17:3; Esit. 21:3, 4) Citava okuti, wa siata oku sapuilako omanu catiamẽla kelavoko liaco li sangiwa Vovisonehua. Elavoko liomuenyo ko pui, li kuete esilivilo lia velapo kolondaka viwa tua siata oku kundila omanu. Esapulo liaco, li pongolola ovisimĩlo vietu viatiamẽla komuenyo.
2 Atavo Esanda, ka va tava kelavoko liomuenyo ko pui voluali luokaliye palo posi. Embimbiliya li longisa okuti, eci omunu a fa, vetimba liaye ka mu tundi ocilelembia camamako lomuenyo. Pole, atavo esanda va longisa uhembi wokuti, eci omunu a fa, vetimba liaye mu tunda ocilelembia camamako lomuenyo kocitumãlo cikuavo. (Esek. 18:20) Omanu valua, ka va tava kondaka yokuti, tu pondola oku kuata omuenyo ko pui voluali luokaliye palo posi. Omo liaco, tu sukila oku lipula ndoco: Anga hẽ, elavoko liaco, li sangiwa Vembimbiliya? Nda oco, otembo yipi Suku a situlula elavoko liaco onjanja yatete komanu?
“Ovina Via Lulikiwa Via Tiamisua Kuveke . . . wa ci Linga Lelavoko”
3. Yehova wa lekisa ndati ocipango caye catiamẽla komanu eci a lulika oluali?
3 Yehova wa lekisa ocipango caye catiamẽla komanu eci a lulika oluali. Eye wa lombolola okuti, Adama o pondola oku kala otembo ka yi pui, nda wamamako oku lekisa epokolo. (Efet. 2:9, 17; 3:22) Vokuenda kuotembo, ovitumbulukila via Adama, vieya oku limbuka ndomo omanu va pumba ombanjaile yoku lipua. Ombundi yoku iñila vocumbo Cedene, ya sitikiwa, kuenje, omanu va fetika oku kuka kuenda oku fa. (Efet. 3:23, 24) Noke, otembo yoku kala komuenyo, ya fetika oku tepuluka. Momo, Adama wa kala lika komuenyo 930 kanyamo. Semi una wa popeliwa Ketande, wa kala komuenyo 600 kanyamo, kuenda omõlaye Aripasade wa kala 438 kanyamo. Tera isia ya Avirahama wa kala komuenyo ci soka 205 kanyamo. Avirahama wa kala lika 175 kanyamo. Omõlaye Isake wa kala 180 kanyamo, kuenda Yakoba wa kala lika komuenyo 147 kanyamo. (Efet. 5:5; 11:10-13, 32; 25:7; 35:28; 47:28) Omo liaco, omanu valua veya oku limbuka okuti, otembo yoku kala komuenyo, ya tepuluka. Momo, va pumba elavoko liomuenyo ko pui! Anga hẽ, va tavele okuti, eteke limue vaka kuata omuenyo ko pui?
4. Uvangi upi alume vakuekolelo va kuatele wokuti, Suku oka tumbulula asumũlũho ana Adama a pumba?
4 Ondaka ya Suku yi popia hati: “Ovina via lulikiwa [okuti omanu,] via tiamisua kuveke . . . wa ci linga lelavoko.” (Va Rom. 8:20, 21) Elavoko liaco lipi? Ocitumasuku catete ci sangiwa Vembimbiliya, ca tukula ‘ombuto yika sasõla utue wonyõha.’ (Tanga Efetikilo 3:1-5, 15.) Vakuekolelo, va tava kohuminyo yokuti, Ombuto yaco ya eca elavoko liokuti, Suku oka tẽlisa ocipango caye catiamẽla komanu vosi. Oyo, ya kuatisavo Havele la Noha, oku tava kohuminyo yokuti, Suku oka tumbulula asumũlũho ana Adama a pumba. Kuenda, va limbuka okuti, ‘voku lumaniwa kocisendemãhi,’ mua kongela oku pesiwa kuosonde.—Efet. 4:4; 8:20; Va Hev. 11:4.
5. Uvangi upi u lekisa okuti, Avirahama wa kuatele ekolelo kepinduko?
5 Tu konomuisi ulandu wa Avirahama eci a setekiwa, oku “lumba Isake, . . . omõlaye wongunga.” (Va Hev. 11:17) Momo lie a tavela oku lumba omõlaye? (Tanga Va Heveru 11:19.) Momo, wa kuatele ekolelo liokuti, oka pinduka! Avirahama wa kũlĩhĩle esunga lieci a kuatela ekolelo kelavoko liepinduko. Yehova wa ecelela okuti, Avirahama kumue lukãi waye Sara, va cita vali omõla ndaño va kuka ale. (Efet. 18:10-14; 21:1-3; Va Rom. 4:19-21) Avirahama wa pokuile kondaka ya Yehova Suku, una wo sapuila hati: “Ku Isake ku tukuiwilua ombuto yove.” (Efet. 21:12) Omo liaco, Avirahama wa kuata esunga lioku lavoka okuti, Suku oka pindula Isake.
6, 7. (a) Ocisila cipi Yehova a lingile la Avirahama? (b) Ohuminyo Yehova a lingile ku Avirahama yeca elavoko lipi komanu?
6 Omo liekolelo Avirahama a kuata, Yehova wa linga laye ocisila catiamẽla kepata liaye, ale ‘kombuto yaye.’ (Tanga Efetikilo 22:18.) Yesu Kristu, eye onepa yatete ‘yombuto.’ (Va Gal. 3:16) Yehova wa sapuila Avirahama hati, “ombuto” yaye yika li vokiya, “ndolombungululu viokilu, pamue ndeseke li kasi pongongo yokalunga.” Avirahama, ka kũlĩhĩle etendelo liombuto yaco. (Efet. 22:17) Pole, etendelo liaco, lieya oku situluiwa noke. Yesu Kristu kumue leci ci soka 144.000 komanu vaka viala Vusoma waye, ovo va panga onepa ‘kombuto’ yaco. (Va Gal. 3:29; Esit. 7:4; 14:1) Lekuatiso Liusoma wa Mesiya, ‘olofeka viosi viokilu lieve vika sumũlũha.’
7 Avirahama ka kuatele elomboloko lia suapo liocisila Yehova a lingile laye. Pole, Embimbiliya li popia hati: “Wa imbila ovaso kimbo li kuete ociseveto.” (Va Hev. 11:10) Imbo liaco, li lomboloka Usoma wa Suku. Avirahama oka pinduiwa oco a tambule asumũlũho lekuatiso Liusoma waco. Eye oka pinduiwa, oco a kuate omuenyo ko pui voluali luokaliye palo posi. Omanu vosi vaka puluka kuyaki wo Harmagedo, kuenda vana vaka pinduiwa, vaka kuata omuenyo ko pui.—Esit. 7:9, 14; 20:12-14.
“Vutima Muli Eci ci Nalamisa”
8, 9. Momo lie elivulu lia Yovi ka li tukuila lika ovitangi ulume umue a liyaka lavio?
8 Yovi wa kala kotembo ya Yosefe, onekulu ya Avirahama, kuenda kotembo yuprofeto Mose. Elivulu lia Yovi, lina lia sonehiwa la Mose, li lombolola esunga lieci Yehova a ecelela okuti, Yovi o tala ohali, kuenda li lekisa ndomo a yula ocitangi caco. Elivulu liaco, ka li lombolola lika ovitangi Yovi a liyaka lavio, pole, li situlula ovina viatiamẽla kovangelo, kuenda komanu vosi. Olio, li lombololavo eci catiamẽla kuviali wa Yehova wesunga, kuenda li situlula okuti, epandi liafendeli va Suku, lekalo liomuenyo wavo, lia kongeliwavo vocitangi ca votuiwa Vocumbo Cedene. Ndaño Yovi ka kuatele elomboloko liocitangi caco, pole, ka ecelele okuti, akamba vaye vatatu vo vetiya oku sima okuti, ka pandikisile poku liyaka lovitangi. (Yovi 27:5) Ulandu waco, u pamisa ekolelo lietu, kuenda u tu kuatisa oku limbuka okuti, tu pondola oku amamako loku pandikisa, poku kuatisa uviali wa Yehova.
9 Eci alume vatatu va mala oku eca elembeleko liuhembi ku Yovi, ‘Elihu omõla a Barakele u Busi, wa eca etambululo.’ Nye co vetiya oku tambulula? Eye wa popia hati: “nda yukililua olondaka. Vutima muli eci ci nalamisa.” (Yovi 32:5, 6, 18) Ndaño olondaka via Elihu via tẽlisiwa eci ovitangi via Yovi via pitila kesulilo, pole, vi kuetevo esilivilo kokuetu. Momo, vi pondola oku kuatisa vosi va kasi oku amamako loku pandikisa oco va kuate elavoko.
10. Nye ci lekisa okuti, esapulo Yehova a siata oku eca ku vamue, li pondola oku kuatisa omanu vosi?
10 Olonjanja vimue, Yehova wa siata oku eca esapulo ku vamue okuti, li pondola oku kuatisa omanu vosi. Uvangi waco tu u limbukila vocitumasuku ca Daniele, oku kongelamo onjoi ya Soma Nevukandesa wo ko Bavulono, yatiamẽla kuti umue wa lepa okuti, noke wa tetiwa. (Dan. 4:10-27) Osimbu onjoi yaco yatiamẽla ku Nevukandesa ya kala oku tẽlisiwa, ya lekisa ulandu umue u kuete esilivilo lia velapo. Onjoi yaco, ya lekisa okuti, uviali wa Suku uka kuatisa omanu vosi. Ulandu waco, wa lekisiwa vokuenda Kuviali wa Soma Daviti noke yoku pita 2.520 kanyamo okupisa kunyamo wo 607.a Uviali wa Suku una uka viala oluali luosi, wa fetika kunyamo wo 1914 eci Yesu Kristu a tumbikiwa komangu Yusoma. Ocili okuti, Usoma waco, ndopo uka nena asumũlũho komanu vosi vakuepokolo!
“U Popela Konjembo”
11. Olondaka via Elihu vi lekisa nye catiamẽla ku Suku?
11 Elihu poku tambulula Yovi, wa popia eci catiamẽla ku ‘kapitiya umue, ku mitakati umue, ale ku umue pokati kohulukãi o sapuila omunu eci co sungulukila oku linga.’ Nye ci pondola oku pita la kapitiya nda wa “likutilila ku Suku”? Elihu wa popia hati: ‘Suku u linga ohenda, kuenje, u sapuila hati, u popela konjembo omo nda sanga eci ndu yovola laco, oco etimba liaye li tumbuluke vali okuti, li kuata ongusu ndeyi yovutila.’ (Yovi 33:23-26) Olondaka evi, vi lekisa onjongole ya Suku yoku tava ‘ocisembi’ ca Yesu, coku kuatisa omanu vana va likekembela.—Yovi 33:24.
12. Olondaka via Elihu vi eca elavoko lipi komanu vosi?
12 Elihu citava okuti, ka kuatele elomboloko lia suapo liatiamẽla kocisembi. Ndaño okuti wa kala uprofeto, ka kuatele elomboloko liovina viosi a soneha, ndeci ca pita lovaprofeto vakuavo. (Dan. 12:8; 1 Pet. 1:10-12) Pole, olondaka via Elihu, via eca elavoko liokuti, Suku wa tava ocisembi cika yovola omanu koku kuka, kuenda kolofa. Olondaka via Elihu, via eca elavoko liomuenyo ko pui. Elivulu lia Yovi li lekisavo okuti, kuka kala epinduko.—Yovi 14:14, 15.
13. Olondaka via Elihu, vi kuatisa ndati Akristão?
13 Koloneke vilo, olondaka via Elihu vi kasivo oku kuatisa Akristão vosi va kuete elavoko lioku puluka kenyõleho lioluali lulo. Vana va kuka okuti, vaka puluka kenyõleho liaco, vaka linga amalẽhe. (Esit. 7:9, 10, 14-17) Omanu vakuekolelo, vaka amamako lesanju poku mola vana va file okuti va kuka, kuenje noke yoku pinduiwa, va linga vali amalẽhe. Cikale, Akristão olombuavekua va lavoka oku kuata omuenyo ko pui kilu, ale “olomeme vikuavo” via Yesu vi lavoka oku kala otembo ka yi pui palo posi, vosi yavo va sukila oku kuata ekolelo kocilumba cocisembi ca Kristu.—Yoa. 10:16; Va Rom. 6:23.
Olofa ka Vika Kalako Vali
14. Nye ci lekisa okuti, va Isareli va sukilile ocina cimue ca velapo Ocihandeleko Suku a ecele ku Mose, oco va kuate elavoko liomuenyo ko pui?
14 Omãla va Avirahama veya oku linga epata limue lia yovoka, eci Suku a linga lavo ocisila. Eci va tambula Ocihandeleko caco, Yehova wa va sapuila hati: “Vu tẽlisa ovisila viange lovihõlo viange, . . . Omunu wosi o vi lingainga o kuata lavio omuenyo.” (Ovis. 18:5) Omo okuti va Isareli ka va pokuile kolonumbi via lipua, va pisiwa Locihandeleko, kuenje, va sukilile oku yovuiwa kupika waco.—Va Gal. 3:13.
15. Asumũlũho api tu lavoka Daviti a vetiyiwa oku soneha?
15 Noke lia Mose, Yehova wa tuma omanu vakuavo, oco va sonehe eci catiamẽla kelavoko liomuenyo ko pui. (Osa. 21:4; 37:29) Ukualosamo Daviti, wa malusula osamo yatiamẽla kelitokeko liafendeli vocili ko Siono, loku popia hati: “Yehova wa handeleka okuti oko ku tunda esumũlũho, olio omuenyo ko pui.”—Osa. 133:3.
16. Ohuminyo yipi Yehova a linga vonduko ya Isaya, yatiamẽla kekandu lolofa vi kasi cilo “kilu lieve”?
16 Yehova wa vetiya uprofeto Isaya oco a lombolole eci catiamẽla komuenyo ko pui palo posi. (Tanga Isaya 25:7, 8.) Ekandu lolofa, vi kasi ndombilikiti ya “sikĩlĩla” omanu. Yehova wa likuminya kafendeli vaye hati, “kilu lieve,” ka kuka kala vali ekandu ndaño oku fa.
17. Ocikele cipi Mesiya a kuete okuti, ca yulula onjila yomuenyo ko pui?
17 Tu konomuisivo onumbi va Isareli va kuamele Vocihandeleko Suku a ecele ku Mose yatiamẽla koku eca ocilumba colohombo. Onjanja yimosi vunyamo, Keteke Lioku Tuvika Akandu, ocitunda cinene ca enda ‘oku kapa ovaka aye kutue wohombo yi kasi lomuenyo, kuenje o litavelela akandu osi a va Isareli. Kuenje, o kapa akandu aco kutue wohombo. Noke, ohombo yaco o yeca peka liomunu wa nõliwa, kuenje, o yi tuala vekalasoko oco yambate akandu a va Isareli.’ (Ovis. 16:7-10, 21, 22) Uprofeto Isaya, wa tukula eci catiamẽla kokuiya kua Mesiya, una o kuete ocikele ca velapo coku malako ‘ovovei lovitangi viosi,’ kuenda “akandu omanu valua.” Eye, wa yulula onjila yoku kuata omuenyo ko pui.—Tanga Isaya 53:4-6, 12.
18, 19. Elavoko lipi lia tukuiwa kelivulu lia Isaya. 26:19, kuenda lia Daniele 12:13?
18 Yehova wa tuma Isaya oku sapuila va Isareli hati: “Ava va fa [vaka] kala lomuenyo, ovivimbi viavo vi pinduka. Ava va kasi vayambo [vaka] pasuka, va imba lonjolela. Momo owume wove owume wocinyi, kuenje ove o u lokisa vayambo owelema.” (Isa. 26:19) Ovisonehua vio Heveru vi lekisa okuti, kuli elavoko liepinduko, kuenda omuenyo ko pui palo posi. Eci Daniele a kuata ci soka 100 canyamo, Yehova wo likuminya hati: “O ka talama vocipiñalo cove kesulilo lioloneke.”—Dan. 12:13.
19 Omo okuti, Marta wa kuata elavoko liepinduko, wa sapuila Yesu eci catiamẽla ku kota liaye hati: “Ndi ci okuti [oka] pinduka epinduko lieteke lia sulako.” (Yoa. 11:24) Anga hẽ, elongiso lia Yesu, kuenda ovina via sonehiwa lolondonge viaye, via pongolola elavoko liaco? Elavoko liomuenyo ko pui Yehova a likuminya komanu, lika tẽlisiwa muẽle? Atambululo vaco, tuka va konomuisa vocipama cikuãimo.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Tanga ocipama 6 velivulu Preste Atenção à Profecia de Daniel!
O Tẽla Oku Lombolola?
• Omanu va ‘tiamisiwa kuveke’ lelavoko lie?
• Uvangi upi u lekisa okuti, Avirahama wa kuatele ekolelo kepinduko?
• Olondaka Elihu a sapuila Yovi, vi eca elavoko lipi komanu?
• Ovisonehua vio Heveru vi eca elavoko lipi liatiamẽla kepinduko, kuenda komuenyo ko pui voluali luokaliye palo posi?
[Elitalatu kemẽla 5]
Olondaka Elihu a sapuila Yovi, vi lekisa okuti, omanu vaka yovuiwa koku kuka kuenda kolofa
[Elitalatu kemẽla 6]
Yehova wa likuminya ku Daniele hati, ‘oka talama vocipiñalo caye, kesulilo lioloneke’