Helie O Pondola Oku Popela Olosuke?

“A Suku, longisa Soma oku tetulula lesunga liove. . . . Popela osuke eci yi vilikiya.”—OSA. 72:1, 12.

1. Nye tu lilongisila kohenda ya Suku poku konomuisa ulandu wa Daviti?

OLONDAKA evi okuti via sonehiwa la Daviti Soma yo ko Isareli, vi vetiya calua ovitima vietu! Eci kua kambele anyamo amue osimbu eye ka sonehele olondaka evi, wa yevele esumuo lialua omo lioku linga ukahokolo la Batisieva. Vepuluvi liaco, wa pinga ku Suku hati: “Omo ohenda yove ya lua, imula okulueya kuange. . . . Ekandu liange li kasi ño-o kovaso ange. . . nda citiwila kohole. Mai weminila kakandu.” (Osa. 51:1-5) Yehova omo liohenda yaye, wa kapako akulueya etu omo tua piñala ekandu.

2. Osamo 72 yi tu kuatisa ndati?

² Yehova wa kũlĩha ciwa ndomo tua tuwa. Ndomo ca lekisiwa vovitumasuku, Soma wa nõliwa la Suku “o popela osuke eci yi vilikiya, ndaño ohukui lu ka kuete oñuatisi. O kuatela ohenda ohukui losuke. O popela ovimuenyo violosuke.” (Osa. 72:12, 13) Ekuatiso liaco li ka eciwa ndati? Osamo 72, yi tu sapuila ndomo ci ka lingiwa. Osamo eyi okuti ya sonehiwa vokuenda kuviali wa Salomone, omõla a Daviti, ya kala ulembo wuviali Womõla a Suku, Yesu Kristu una o ka malako ovitangi viomanu.

Ulembo Wocikele ca Kristu

3. Epingilo lipi Salomone a linga kuenda nye Suku o wĩha?

³ Daviti eci a nõla Salomone oco a linge osoma, wo wĩha olonumbi via ponduile oku u kuatisa oku tẽlisa ciwa ocikele caco. (1 Olos. 1:32-35; 2:1-3) Yehova wa molẽha vonjoi kuenje wo sapuila hati: “Tukula eci ndu kuiha.” Salomone wa linga lika epingilo eli: “Eca kukuenje wove utima wolondunge vioku tetuluila omanu vove, oco nẽle oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi.” Omo liumbombe Salomone a lekisa, Suku wo wĩha ovina eye a pinga lovina vikuavo ka pingile.—1 Olos. 3:5, 9-13.

4. Uviali wa Salomone wa velelepo ndati ovoviali akuavo?

⁴ Omo liasumũlũho a Yehova, uviali wa Salomone wa kala wombembua loku kolapo, kuenda kilu lieve ka kua kaile uviali laumue wa lisoka lawo. (1 Olos. 4:25) Umue pokati komanu wa endele oku ka nyula uviali wa Salomone, nasoma ya Sieva wa ambatele ukuasi walua. Eye wa sapuila Salomone hati: “Ondaka yovilinga viove luvanga wove yina nda yevela vofeka yange . . . onepa ka ya sapuililue. Uvanga wove lukuasi via pitahala oluhimo nda yeva.” (1 Olos. 10:1, 6, 7) Omo liukũlĩhĩso waye wa velapo, Yesu wa litukula eye muẽle hati: “Tala, kulo ku kasi u wa velapo okuti Salomone o sule.”—Mat. 12:42.

Epopelo li Tunda ku Salomone wa Velapo

5. Osamo 72 ya situlula nye, kuenda ovina vipi oyo ya lekisa?

⁵ Cilo tu konomuisi ovina vimue via tukuiwa Vosamo 72, oco tu limbuke asumũlũho eyilila kuviali wa Yesu Kristu, Salomone wa Velapo. (Tanga Osamo 72:1-4.) Osamo eyi yi lekisa ndomo Yehova a tenda ‘uviali’ Womõlaye, “Soma Yombembua,” Yesu Kristu. (Isa. 9:6, 7) Lekuatiso lia Suku, Salomone wa Velapo o ka ‘tetulula lesunga olohũkui loku popela olosuke.’ Uviali waye u ka kala wombembua kuenda wesunga. Eci Yesu a kala palo posi wa lekisa eci Uviali waye Wohulukãi Yanyamo u ka tẽlisa.—Esit. 20:4.

6. Yesu wa lekisa ndati asumũlũho a ka lingila omanu Vuviali waye?

⁶ Tu konomuisi ovopange amue a Yesu Kristu okuti a lekisa eci eye a ka lingila omanu, koku tẽlisiwa Kuosamo 72. Tu kuete esunga lioku komõha poku limbuka ndomo eye a tata omanu va kala oku tala ohali. (Mat. 9:35, 36; 15:29-31) Ndocindekaise, ulume ukuavilundu wa pinga ku Yesu hati: “Nda o ci panga o tela oku ñayisa.” Yesu wo tambulula hati: “Nda ci panga, kaya.” Kuenje ulume waco wa kaya! (Mar. 1:40-42) Noke Yesu wa sanga ukãi ocimbumba wa fisa omãlaye wongunga. Yesu “wo kuatela ohenda,” kuenje wa popia hati: “Pasuka,” vepuluvi liaco kamõla wa file haico a pasuka!—Luka 7:11-15.

7, 8. Ovolandu api a lekisa okuti Yesu wa kuata unene woku sakula?

⁷ Yehova wa eca ku Yesu unene woku linga ovikomo. Eci ca lekisiwa vulandu ‘wukãi wa kala oku pita osonde ekui lianyamo kanyamo avali.’ Ndaño eye “wa tala ohali kolondotolo via lua, yu wa pesela cosi a kaile laco,” ohise lakamue, kuenda ohali yaye ya li vokiya. Eci ukãi a pita pokati kowiñi loku lamba Yesu, wa lueya Ocihandeleko ca tiamẽla komunu o “pita osonde.” (Ovis. 15:19, 25) Yesu wa limbuka okuti unene wo tunda kuenda wa pulisa u wo lamba. Ukãi wa kala “lusumba loku luluma” kuenda “oku u [kekamẽla], wo sapuila ocili cosi. Omo okuti Yehova eye wa sakula ukãi waco, Yesu wo kuatela ohenda loku u sapuila hati: “Amõlange, ekolelo liove lia ku popela. Kuende lombembua. Uvei wove wa ku tunda.”—Mar. 5:25-27, 30, 33, 34.

⁸ Unene woku sakula Suku a eca ku Yesu wa kuatisa calua omanu va mola ovikomo viaco. Omanu valua va komõha eci va mola Yesu oku kayisa omanu osimbu handi ka lingile Ohundo yo Komunda. (Luka 6:17-19) Eci Yoano Upapatisi a tuma olongende vivali ha vi kũlĩhĩsa nda Yesu eye muẽle Mesiya ale sio, vo sanga okuti wa kala ‘oku sakula olombeyi, oku tundisa olondele loku letulula ovaso olomeke.’ Yesu wa sapuila olongende vivali hati: “Kuendi, ka sapuili Yoano ovina wa moli levi wa yevi, okuti olomeke vi letuluka, ovilema vi enda, vakuavilundu va yelisua, ovisitatui vi yeva, lava va fa va pinduiwa, kuenje olosuke vi kundilua ondaka yiwa.” (Luka 7:19-22) Esapulo liaco lia lembeleka Yoano!

9. Ovikomo Yesu a linga via kala ocindekaise ce?

⁹ Ocili okuti, esaku Yesu a linga eci a kala palo posi oku kunda, ka lia tumalele otembo yalua. Vana eye a sakula lava a pindula, veya oku fa vali. Ovikomo Yesu a linga via kala ocindekaise covina a ka lingila omanu vuviali waye wa Mesiya.

Ocumbo Celau Palo Posi ci Laika Oku Iya!

10, 11. (a) Asumũlũho Wusoma a ka tumãla otembo yiñami, kuenda uviali wa Yesu u ka kala ndati? (b) Helie o ka kala kumue la Kristu Vocumbo celau, kuenda o ka kuata lika omuenyo ko pui nda wa linga nye?

¹⁰ Sokolola omuenyo tu ka kuata Vocumbo celau palo posi. (Tanga Osamo 72:5-9.) Afendeli vocili va Suku ovo lika va ka kuata omuenyo wesanju Vocumbo celau palo posi oloneke vienda ño hũ! Soma Yesu Kristu o ka linga ‘ndombela yi loka kowangu wa keluiwa, ndatosi a leñelisa osi.’

¹¹ Oku sokolola ndomo osamo eyi yi ka tẽlisiwa, ka ci vetiya hẽ utima wove oku kolela kelavoko lioku ka kala vocumbo celau palo posi? Ocili okuti, ondingaĩvi ya sanjukile calua eci Yesu o likuminya hati: “O kala kumue lame vofeka ya Suku.” (Luka 23:43) Vokuenda Kuviali wa Yesu Wohulukãi Yanyamo, ulume waco o ka kala vali komuenyo. Nda eye wa pokola kuviali wa Kristu, o ka kala palo posi luhayele wa lipua loku kuata omuenyo wesanju otembo ka yi pui.

12. Vokuenda Kuviali wa Kristu Wohulukãi Yanyamo, omanu havakuesungako va ka kuata epuluvi lipi?

¹² Vemehi liuviali wa Yesu Kristu, okuti eye Salomone wa Velapo, ‘vakuesunga va ka teleha.’ (Osa. 72:7) Ocisola lohenda ya Kristu yi ka lua, ndeci eye a linga eci kala palo posi. Voluali luokaliye Suku a likuminya, omanu “havakuesungako” va ka pinduiwa kuenda va ka kuata epuluvi lioku inalisa omuenyo wavo lolonumbi via Yehova. (Ovil. 24:15) Vana va likala oku kapako olonumbi via Suku vomuenyo wavo, ka va ka ecelelua oku kala komuenyo oco va nyõle ombembua loku kolapo kuomanu voluali luokaliye.

13. Uviali wa Kristu u ka tanda toke pi, kuenda momo lie tu popela tuti lomue o ka nyõla ombembua?

¹³ Oku tanda kuviali wa Salomone wa Velapo kua lekisiwa volondaka evi: “A viale tunde kokalunga toke kokalunga, tunde ko Lui [Ferati] toke kasukiyo oluali. Ovanyãli vaye va petamele kovaso aye, lava vo suvuka va lese posi.” (Osa. 72:8, 9) Ocili, Yesu o ka viala oluali luosi. (Sak. 9:9, 10) Vana va sanjukila asumũlũho wuviali waye va ko ‘petamela’ loku pokola kokuaye. Handi vali, olondingaĩvi vina ka vi likekembela vi ka yambuiwa osimbu ka via tẽlisile “ocita canyamo.” (Isa. 65:20) Ovo va ka ‘lesa posi.’

Yesu wa Kapako Ovitangi Vietu

14, 15. Tua kũlĩha ndati okuti Yesu o lete ohali yomanu kuenda “o popela osuke eci yi vilikiya”?

¹⁴ Omo omanu vosi vakuakandu, va sukila ekuatiso momo omuenyo wavo u kasi kohele. Pole, handi tu kuete elavoko. (Tanga Osamo 72:12-14.) Yesu, Salomone wa Velapo, wa tu kapako omo wa kũlĩha okuti ka tua lipuile. Yesu wa talisiwa ohali omo liesunga kuenda Suku wa ecelela okuti Yesu o liyaka lovitangi. “Esalamiho [lia Yesu] lia lokila posi ndalola osonde” omo liesakalalo. (Luka 22:44) Noke yoku patekiwa kuti, wa vilikiya lolukandi hati: “A Suku yange, a Suku yange, wa njandulukila nye?” (Mat. 27:45, 46) Ndaño Yesu wa tala ohali yalua, loku setekiwa la Satana oco a tinduke ku Yehova, ka liwekelepo oku kolela Yehova Suku.

¹⁵ Tua kolela okuti Yesu o lete ohali yetu kuenda “o popela osuke eci yi vilikiya, ndaño ohukui lu ka kuete oñuatisi.” Yesu o ka setukula ocikembe ca Isiaye poku “yeva olosuke” loku ‘sakula ava teka kovitima, kuenje itika apute avo.’ (Osa. 69:33; 147:3) Omo Yesu wa “yonjaiwa kovina viosi ndetu,” o pondola oku ‘yeva oku leñela kuetu.’ (Va Hev. 4:15) Oku kũlĩha okuti Soma Yesu Kristu o kasi oku viala oko kilu kuenda o yongola oku malako ohali yomanu, ci tu sanjuisa calua!

16. Momo lie Salomone a kuatelele ohenda omanu?

¹⁶ Omo Salomone wa kuatele olondunge lukũlĩhĩso walua, wa “kuatela ohenda ohukui.” Pole, eye wa liyaka lovitangi vialua komuenyo waye. Aminone manji a Salomone, wa putula manjaye ukãi Tamare, kuenje Avisalome okuti wa kalavo manji a Salomone, wa ponda Aminone omo lielinga liaco. (2 Sam. 13:1, 14, 28, 29) Avisalome wa seteka oku tambula uviali wa Daviti, pole ka kuatele onima yiwa kuenda wa pondiwa la Yoava. (2 Sam. 15:10, 14; 18:9, 14) Noke, Adoniya, manji a Salomone wa seteka oku tambula omangu yusoma. Nda eye wa tẽlisile onjongole yaye, Salomone nda wa pondiwa. (1 Olos. 1:5) Ohutililo Salomone a linga kepuluvi lioku tumbika onembele ya Yehova, yi lekisa okuti eye wa kapeleko ohali yomanu. Soma wa likutilililako omanu ndoco: “Omunu omunu loku kuliha ohali yaye. . . . [A Yehova] ecela, kuenje muisa omunu omunu eci ca sesamela olonjila viaye viosi.”—2 Asa. 6:29, 30.

17, 18. Afendeli vamue va Suku va liyaka lovitangi vipi, kuenda nye ca siata oku va kuatisa?

¹⁷ ‘Evalo lietu’ pamue li tunda komuenyo tua ambatele kosimbu. Ombangi yimue ya Yehova yi tukuiwa hati Marya, okuti o kuete ci soka 30 kanyamo wa soneha hati: “Ndaño ñuete esunga lialua lioku sanjuka, olonjanja vimue ovina nda lingaile kosimbu, vi ñokela osõi lesumuo. Eci ndi sokolola ovina viosi nda lingaile, ndi nyumãla cocili. Ovina viaco vi ñokela ovisimĩlo ka via sungulukile kuenda oku livetela evelo.”

¹⁸ Ocili okuti afendeli valua va Suku va liyaka locitangi ndeci, pole, nye ci va kuatisa oku pandikisa? Manji Mary wa popia hati: “Ukamba wocili ñuete la vamanji u ñuatisa oku kuata ombembua. Ndi tiamisilavo ovisimĩlo viange kolohuminyo via Yehova, kuenda nda kolela okuti esumuo liange li ka pongoloka esanju.” (Osa. 126:5) Tu sukila oku tiamisila elavoko lietu kolohuminyo via Suku vi ka tẽlisiwa Lomõlaye, una a tumbika komangu Yosoma. Ocitumasuku cimue ca linga citi: “O kuatela ohenda ohukui losuke. O popela ovimuenyo violosuke. O popela ovimuenyo viavio kundiandia lo kungangala. Osonde yavio kokuaye yi kola.” (Osa. 72:13, 14) Ohuminyo eyi yi tu sanjuisa cocili!

Oluali Luokaliye tu Lavoka

19, 20. (a) Ndomo ca lekisiwa Vosamo 72, ocitangi cipi ci ka potoluiwa luviali Wusoma? (b) Helie o sesamẽla esiviyo omo liasumũlũho tu ka tambula vuviali wa Kristu?

¹⁹ Sokolola lutate omuenyo omanu va ka kuata voluali luokaliye lua Suku vemehi liuviali wa Salomone wa Velapo. Va tu likuminya hati: “Vofeka mu kale olomema via lua. Vi hunge hunge kilu liolomunda. Ovaima ayo a soke lavo voko Levanone. Kovaimbo ku telehe omanu ndowangu wovisenge.” (Osa. 72:16) Omo okuti olomema ka vi kũliwa kolomunda, olondaka evi vi lekisa okuti osi yi ka ima calua. Oyo yi ka ima ndo ko “Levanone,” olupale lua imaile calua vokuenda kuviali wa Salomone. Ivaluka okuti ka ku ka kala ekambo liokulia, lomue o ka fetiwa lãvi, kuenda lomue o ka kala vali onjala! Vosi va ka sanjukila “ofesta yovina via lẽla.”—Isa. 25:6-8; 35:1, 2.

²⁰ Helie o sesamẽla oku tambula esiviyo omo liasumũlũho tua tukula ndeti? Tete, Soma Yonahũlũa haeye Ombiali Yoluali Luosi, Yehova Suku. Omo liaco, vosi tu vetiyiwa oku kongela olondaka vietu konepa ya sulako yocisungo citi: “Onduko yaye yi kale hũ oloneke viosi. Ekemalo liaye li kale hũ ndekumbi. Omanu va likutilile oku sumũlũha ndeye. Olofeka viosi vi u tukule ukuesumũlũho. Yehova Suku, Suku ya Isareli, a sivayiwe. Eye lika waye o lingainga ovikomo. Onduko yaye yulamba yi panduiwe oloneke viosi. Oluali luosi lu yuke ulamba waye. Amene. Amene.”—Osa. 72:17-19.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Apulilo Elilongiso]

• Osamo 72 yi tu ĩha elavoko lipi?

• Helie Salomone wa Velapo, kuenda uviali waye u ka tanda toke pi?

• Pokati kasumũlũho a tukuiwa Vosamo 72, lipi li vetiya vali utima wove?

[Elitalatu kemẽla 29]

Asumũlũho Wuviali wa Salomone a kala ulembo we?

[Elitalatu kemẽla 32]

Tu sukila oku likosilako oco tu ka kale Vofeka Yelau vemehi liuviali wa Salomone wa Velapo