Wa Mãha Ale Ombolo Yomuenyo?

VAKUAKUNYULA olofeka va kala lonjala. Poku nyula olupale luosimbu luo Beteleme va kuata onjongole yoku lia kuenje va yonguile oku lia cimue. Umue pokati kavo wa mõla o bare​—yimue va landisa ovina via pia ndeci, ombolo yimue yi tukuiwa hati, pita ya simbuiwa lamatia, osapola, kuenda amẽla akuavo. Okulia kuaco kua va ĩha ongusu ya va kuatisa oku amamako lungende wavo.

Ovo ka va ci limbukile okuti, oku lia ombolo yaco ca linga ulandu umue u komohisa va pita lawo veteke liaco. Onduko Beteleme, yi lomboloka “Onjo Yombolo,” kuenda vokuenda kuolohuluwa vianyamo alua vocitumãlo caco mua siata oku pangiwila ombolo yaco. (Ruti 1:22; 2:14) Ombolo yi tukuiwa hati Pita, yimue ya siata calua ko Beteleme.

Ci panda kolohulukãi vikuãla vianyamo apita, kocitumãlo cimue ci kasi kombuelo yo Beteleme, Sara ukãi wa Avirahama oko a “yokela olombolo” a ecele kakombe vatatu ka lavokaile. (Efetikilo 18:6) ‘Osema’ Sara a panga layo ombolo ya kala yotiliku ale yo sevada. Sara wa pongiya lonjanga olombolo kuenda citava okuti wa vi yokela pohanda yatokota.​—1 Olosoma 19:6.

Epata lia Avirahama lia pongiya kuenda lia panga ombolo yavo ndomo ca lekisiwa vulandu waco. Omo liomuenyo wavo woku tungayala, Sara kuenda olonalavãi viaye, ka va pangele olombolo via siatele kofeka yo Uri, muna Sara a citiwila. Eye wa pongiya osema ya siatele pocitumãlo va kala. Wa kala upange umue walua oku sula otiliku pombambo ale vocine.

Noke yovita vikuãla, Ocihandeleko ca eciwile ku Mose, ca lekisile okuti ka citava oku tambula ewe lioku sula, momo oku ci linga ca soka “ndoku yekela omuenyo womunu.” (Esinumuĩlo 24:6) Suku wa tendele ombambo ndocina ci kuete esilivilo, momo nda epata ka li kuete ombambo ale ocine, ka li tẽla oku pongiya ombolo yavo yeteke leteke.​—Tala okakasia “Oku Fula Eteke Leteke kuenda Oku Yoka Ombolo Kosimbu.”

OMBOLO YI TEKULA OMANU

Ovisonehua vi tukula ombolo 350 kolonjanja kuenda a sonehi Vembimbiliya va tukula ombolo poku yi tiamisila kokulia. Yesu wa lekisa okuti vana va vumba Suku va pondola oku pinga lekolelo vati. “Tu ĩhe okulia kuetu kuetaili.” (Mateo 6:11) “Ombolo” yi lomboloka okulia, kuenda Yesu wa kala oku lekisa okuti tu pondola oku kolela okuti Suku o tu ĩha okulia kueteke leteke.​—Osamo 37:25.

Pole kuli cimue ca velapo okuti, ombolo ale okulia ci sule. Yesu wa popia hati: ‘Omunu ka muila omuenyo kombolo lika, te kondaka yosi yi tunda vomẽla wa Yehova.’ (Mateo 4:4) Olondaka viaye via tiamẽlele kovina Suku a ecele kotembo ya va Isareli. Ovina viaco via fetika noke lioku tunda Kegito. Pa pitile ale osãi yimosi tunde eci ovo va iñila Vekalasoko lio Sinai, kuenda okulia kuavo kua kala oku pua. Omo liusumba wokuti va laikele oku fila vekalasoko, va fetika oku lisiõsiõla vati: “Tue kuta kuta ombolo” Kegito.—Etundilo 16:1-3.

Ocili okuti Kegito ombolo ya pepele. Kotembo ya Mose, vana va loñolohele koku panga olombolo, va pangaile olombolo kuenda akende a litepa. Pole, Yehova lalimue eteke a sile afendeli vaye okuti, ka va kuata ombolo. Eye wa va likuminya hati: “Tala! Ndu lowili ombolo yi tunda kilu.” Wa va sapuila hati, ombolo yaco yi tunda kilu yi mõleha ño lomẽle ociteketeke okuti, “pa kala okacina katito ndotuvinimbu tuocikokoto” ca kala ndowume. Kefetikilo va Isareli va pula vati, “Eci nye?” Mose yu wa popia lavo hati: “Oyo ombolo Yehova a wĩhi okulia.” Ovo va yi tukula hati, o “Mana”a kuenda ombolo yaco ya va tekula vokuenda kua 40 kanyamo.​—Etundilo 16:4, 13-15, 31.

Kefetikilo, ocikomo co mana ca komohisa va Isareli. Oku pepa kuaco kua lisoka lokupepa “kuakende owiki,” kuenda ya eciwa ku vosi. (Etundilo 16:18) Vokuenda kuotembo, va fetika oku kuatela ongeva ovikulia vialitepa va lile lile Kegito. Ovo va lisiõsiõla vati: ‘Ka tu kuete vali eci tu vanja te lika o mana.’ (Atendelo 11:6) Noke va lisiõsiõla vati: “Tu nyãle okulia kuaco kũvi.” (Atendelo 21:5) “Ombolo yi tunda kilu” kokuavo ka ya pepele vali kuenda ya kala yĩvi.​—Osamo 105:40.

OMBOLO YOMUENYO

Ocili okuti, ombolo noke yotembo yimue citava okuti yikuma, ndeci ci pita lovina vikuavo. Pole, Embimbiliya li tukula olombolo via litepa okuti ka ci tava oku vi nyehula. Ombolo yaco, Yesu a sokisa lo mana yina va Isareli va nyehula, yi pondola oku eca omuenyo ko pui.

“Yesu wa sapuila olonjeveleli” viaye hati. “Ame ndimbolo yomuenyo. Vakukululu vene va lia o mana vekalasoko kuenje va fa. Ombolo ya tunda kilu yeyi, omunu nda o liako, ka fi. Ame ndimbolo yi kasi lomuenyo ya tunda kilu. Umue nda o lia kombolo eyi, o kala ño-o hũ lomuenyo. Kuenje ombolo ngecela omuenyo voluali oyo etimba liange.”​—Yoano 6:48-51.

Valua pokati kolonjeveleli via Yesu ka va kuatele elomboloko liolondaka viocindekaise eye a tukula viatiamẽla “kombolo” kuenda “kositu.” Pole, olusapo luaco lua sungulukile. Ombolo ya tekula va Yudea oloneke viosi ndeci o mana ya tekula va Isareli vokuenda kua 40 kanyamo vekalasoko. Ndaño o mana ya kala ombanjaile yi tunda ku Suku, ka ya ecele omuenyo ko pui. Ocilumba ca Yesu ca eca onima ku vana va kolela kokuaye. Ocili okuti, eye “ombolo yomuenyo.”

Eci o kuata onjala, onjongole yove oku sanda ombolo. O pondola oku eca olopandu ku Suku omo “liombolo yeteke leteke.” (Mateo 6:11) Tu sukila oku sola eliangiliyo liaco li komõhisa kuenda ka tu ka ivaliko esilivilo “liombolo yomuenyo” yina yi lomboloka Yesu Kristu.

Tu lekisa ndati okuti tua li tepa la va Isareli voloneke via Mose okuti ka va lekisile olopandu, okuti ka tu nyehula ombolo yaco? Yesu wa popia hati: “Nda vu sole ame, pokoli kovihandeleko viange.” (Yoano 14:15) Nda tua kapako olonumbi via Yesu, tu pondola oku kuata elavoko lioku lia ombolo yi tu ĩha epuluvi lioku sanjuka otembo ka yi pui.​—Esinumuĩlo 12:7.