Osoma Yimue Ka Yi Kuete Eko Yi Tala Ohali Kuti

Yesu kuenda ovimunu vivali, vambatiwa kocitumãlo cimue ocipepi lolupale kuna va ka pondiwila. Ocitumãlo caco ci tukuiwa hati Gongota, ale Usenge Wekõlokõlo okuti, ci muĩwavo “ocipãla.”—Marko 15:40.

Alume vatatu va ka pondiwa, va luliwa ovowalo avo. Kuenje va eca kokuavo ovinyu ya tengiwa lo mura kuenda indangele. Citava okuti ovina viaco via tengiwa ndeti, odroga yimue yoku tepulula evalo kuenda ya enda oku pongiyiwa lakãi vo ko Yerusalãi. Va Roma ka va tateka okuti ovinyu yaco yeciwa komanu vana va laika oku pondiwa. Pole, Yesu noke lioku mãha kovinyu yaco, ka tava oku yi nyua. Momo lie? Eye o yongola oku mola ovina viosi vi laika oku pita laye loku lekisa ekolelo toke kolofa.

Yesu vo pekelisa kuti. (Marko 15:25) Asualali va valela olopeleko povaka aye lo kovolu aye, noke vi tuiya ositu kuenda asokoluilo kuenje cu kokela evalo lialua. Eci uti u votuiwa, apute a toka, omo liocilemo cetimba kuenje o yeva evalo lialua. Ndaño levalo liaco, Yesu ka pisa asualali. Eye o likutilila hati: “A Tate, va ecela, momo ka va kũlĩhĩle eci va kasi oku linga.”—Luka 23:34.

Va Roma va siata oku soneha kilu liuti wekangiso elinga lĩvi omunu o pondiwa a linga. Oco vosi va tangeko, Pilato o tuma oku soneha kelimi lio Heveru, lio Latim kuenda lio Helasi olondaka viokuti: “Yesu u Nasara Soma ya va Yudea.” Elinga liaco lia Pilato, li situlula etombo a lekisa ku va Yudea vana va kisika okuti, Yesu o pondiwa. Lonyeño yalua, ovitunda via velapo vi popia viti: “Ku ka sonehe hoti, ‘Soma ya va Yudea,’ pole eye wa popele hati, ‘Ame ndi Soma ya va Yudea.’” Pole, omo okuti Pilato ka yongola oku vetiyiwa vali lavo, o va tambulula hati: “Eci nda soneha, nda soneha.”—Yoano 19:19-22.

Lonyeño yalua, ovitunda vi pitulula uvangi wuhembi va ecele ale kesombiso Kekanga Linene. Ndomo ca lavokaiwa, vana va pita onjila, va puka puka kutue, ceca ondimbukiso yetombo kuenda va sepula Yesu vati: “Okuakunyõla onembele loku yi tunga voloneke vitatu, lipopela ove muẽle, loka kuti wekangiso.” Ovitunda via velapo la vakuavisonehua, va li vangulavo pokati vati: “Kristu, Soma ya Isareli; a loke kuti wekangiso, oco tu mole kuenje tu tava kokuaye.” (Marko 15:29-32) Ovimunu vina via kala kepĩli lo kondio ya Yesu, vio savulavo, ndaño okuti eye lika ka kuete eko.

Asualali vakuãla va Roma va kasivo oku u sepula. Pamue ovo va kasi oku nyua ovinyu yindangele kuenje oco va sepule Yesu, citava okuti ovo vo kapelapo kamue okavinyu kovaso aye okuti, ka tẽla oku pitĩlako. Loku tukula olondaka vi kasi kilu liutue wa Yesu, va Roma va popia lesepu vati: “Nda ove Soma ya va Yudea, lipopela ove muẽle.” (Luka 23:36, 37) Sokolola ño handi! Ulume wa lekisa oku kala onjila, ocili kuenda omuenyo, o kasi oku talisiwa ohali yalua loku sepuiwa, osimbu okuti ka ci sesamẽlele. Pole, lepandi lialua, eye o kasi oku pita lovina viaco okuti ka pisa va Yudea va kasipo, asualali va kasi oku lekisa etombo kuenda ovimunu vivali via valeliwa kuti ponele yaye.

Asualali vakuãla va kuata uwalo wa Yesu kuenda va u tepa volonepa vikuãla loku wimba ocela oco va limbuke nda helie o kala lonepa yimue. Pole, uwalo wo kosi wa Yesu onanga yaco ya kala yiwa, ka ya “kuatele uyiko, wa tongiwa ño cimuamue tunde konano toke kombuelo.” Omo liaco, asualali va popia vati: “Ka tu ka u toli, tu u limbili ocela oco tu tale u o kala lawo.” Poku ci linga, va tẽlisa ocisonehua citi: “Va liavela olonanga viange. Uwalo wange vo wimbila ocela.”—Yoano 19:23, 24; Osamo 22:18.

Noke yotembo yimue, ocimunu cimue ci limbuka okuti Yesu osoma muẽle. Eye o lemẽla ukuavo hati: “Ove ku kuetele usumba Suku, omo okuti cilo wa tambula eyambulo limuamue? Pole, eyambulo lietu liesunga, momo tua tambula eci tua sesamẽlele omo liovina tua linga; pole, ulume u, ka lingile cimue cĩvi.” Noke o pinga ku Yesu hati: “Njivaluke eci iñila Vusoma wove.”—Luka 23:40-42.

Yesu o tambulula hati: “Ocili, ndu ku sapuila etaili siti, o ka kala kumue lame” okuti Havusomako, pole, “Vocumbo Celau.” (Luka 23:43) Ohuminyo eyi ya litepa leyi Yesu a linga kolondonge viaye yokuti, va ka viala kumue laye Vusoma waye. (Mateo 19:28; Luka 22:29, 30) Pole, citava okuti ondingaĩvi u Yudea, ya yevele eci catiamẽla Kocumbo Celau palo posi, cina Yehova a eca ku Adama la Eva kuenda kovitumbulukila viaye oco vi kalemo. Cilo okuti ocimunu ci panda kolofa, ci kuata elavoko liaco.