Ondaka ya Yehova yi Kasi Lomuenyo
Atosi Avelapo Velivulu Liolosapo
SOMA SALOMONE ko Isareli wa kuatele epondolo lioku “sovola olohũlũkãi vitatu violosapo.” (1 Olosoma 4:32) Anga hẽ, tua kũlĩha oku ku sangiwa olosapo viaco? Ocili okuti, tua kũlĩhako. Elivulu Liolosapo lina lia malusuiwa oku sonehiwa kunyamo wo 717, li lombolola olosapo vialua via Salomone. Ovipama vivali via sulako vielivulu liaco, via sonehiwa la Aguri omõla a Yake kuenda Lemuele osoma. Pole, omanu vamue va siata oku popia hati, Lemuele yi lomboloka onduko yikuavo ya Salomone.
Ulandu welivulu Liolosapo, u kuete esilivilo volonepa vivali. Olio li kuatisa omanu oku “kũlĩha olondunge loku longiwa.” (Olosapo 1:2) Ulandu waco u tu kuatisa oku kuata olondunge vioku limbuka ovina viosi kuenda oku kapako ukũlĩhĩso poku tetulula ovitangi. Owo, u tu pindisa oco tu kuate ovituwa viwa. Oku kapako olonumbi vi sangiwa velivulu Liolosapo, ku vetiya utima wetu. Kuenda ku tu kuatisa oku kuata esanju lekalo liwa.—Va Heveru 4:12.
‘SANDA OLONDUNGE KUENDA OKU KUATELELA KALUNGULO’
Salomone wa popia hati: “Ndunge o vilakayaila volokololo.” (Olosapo 1:20) Momo lie tu sukilila oku yeva kondaka yaye? Ocipama cavali celivulu Liolosapo ci lombolola esilivilo lioku kuata olondunge. Ocipama catatu ci lombolola ndomo tu pondola oku kuata ukamba la Yehova. Salomone wa popia hati: “Efetikilo liolondunge lieli, kuata olongunge. Pesela cosi o kuete hu kuata olondunge. Kuata kalungulo, ku ka a ece vali.”—Olosapo 4:7, 13.
Nye ci tu kuatisa oku tamãlala levĩho lioluali? Ocipama catãlo celivulu Liolosapo, ci tambulula hati: Kuata uloño loku limbuka ayonjo oluali. Kũlĩhĩsavo ovitangi vi tunda koku linga ukahonga. Ocipama cikuãimo, ci lungula eci catiamẽla kovituwa vi nyõla ukamba wetu la Yehova. Ocipama cepanduvali, ci lombolola ndomo ocipuepue ca siata oku yonja omanu. Ocipama cecelãla ci lekisa esilivilo lioku kuata olondunge. Ocipama cecea, ci malusula loku lombolola ulandu wovipama viatete. Oco ci tukula ovindekaise vi tu vetiya oku kuata olondunge viwa.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
1:7; 9:10—Oku sumbila Yehova kua linga ndati ‘efetikilo liolondunge luloño’? Omunu wosi ka sumbila Yehova, ka kuete ukũlĩhĩso. Momo Yehova eye Ululiki wovina viosi haeye wa tuma oku soneha Embimbiliya. (Va Roma 1:20; 2 Timoteo 3:16, 17) Yehova eye Ono yukũlĩhĩso wosi. Ukũlĩhĩso wocili u fetika poku sumbila Yehova. Handi vali, oku sumbila Yehova okuo efetikilo liolondunge. Momo nda omunu ka kuete ukũlĩhĩso, ka pondola oku kuata olondunge. Omunu wosi ka sumbila Yehova ka songuiwa lukũlĩhĩso woku sivaya Ululiki waye.
5:3—Momo lie ukãi ocipuepue a tukuiwila hati, ‘ukombe’? Elivulu Liolosapo 2:16, 17, li lombolola okuti, ukãi waco o kasi ndomunu wa “ivalako ovisila via Suku yaye.” Kosimbu, omunu wosi wa enda oku fendela olosuku viesanda, loku tomba Ovihandeleko via Mose, kuenda omunu una okuti, ocipuepue, wa enda oku tukuiwa hati, ukombe.—Yeremiya 2:25; 3:13.
7:1, 2—Voku popia hati, “olondaka viange kuenda ovihandeleko viange,” mua kongela nye? Volondaka evi ka mua kongelele lika elongiso Liembimbiliya. Pole, mua kongela olonumbi vi eciwa lolonjali oco vi songuile ciwa epata liavo. Omãla va sukila oku songuiwa lolonumbi Viembimbiliya va tambula kolonjali viavo.
8:30—Helie “omesele” ya tukuiwa ndeti? Ndunge wa tukuiwa okuti, wa kala omesele. Eye o lomboloka Yesu Kristu Omõla wongunga wa Yehova eci a kala kilu. Osimbu keyile palo posi, ‘Yehova wo lulika ndefetikilo liupange waye.’ (Olosapo 8:22) Omo lioku kala “omesele,” wa talavaya la Isiaye eci a lulika ovina viosi.—Va Kolosai 1:15-17.
9:17—“Ovava a iviwa,” a lomboloka nye, kuenda momo lie a ‘sõsela’? Embimbiliya poku tukula esanju li tunda koku lipekela kuolohueli, lia lisokisa ndokunyua ovava a talalisa etimba. Omo liaco, ovava a iviwa a lomboloka oku lipekela lomunu ukuavo vuyombeki. (Olosapo 5:15-17) Omo okuti, oku lipekela kuaco ku lingiwila vuyombeki, esanju liaco liesanda li kasi ndovava asõsa.
Ceci tu Lilongisilako:
1:10-14. Tu sukila oku yuvula vana va tu yonjela kekandu lolohuminyo viavo vioku kuata ukuasi.
3:3. Tu sukila oku velisapo ohenda locili kuenda oku vi lekisa ku vakuetu ndolomota vioposingo. Tu sukila oku kapa vutima wetu ovituwa viaco kuenda oku vi lekisa komuenyo wetu.
4:18. Ukũlĩhĩso wovina viespiritu, wamamako. Oco tu endele vocinyi, tu sukila oku lekisa eliketiso kuenda umbombe.
5:8. Tu sukila oku yuvula ovina viosi vi tuala kevĩho ndeci: ovisikilo vĩvi, olomapalo vĩvi, oku tala ovina vĩvi vo Internet, kuenda valivulu akuavo.
5:21. Anga hẽ omunu una o sole Yehova, o nyõla ukamba waye laye omo liesanju liokatembo kamue katito? Sio ka ci lingi. Eye poku ivaluka okuti, Yehova o lete olonjila vietu kuenda o tetuluila ovilinga vietu, o yuvula oku linga eci cĩvi.
6:1-5. Ovinimbu evi vi tu kuatisa oku yuvula oku eca uvangi wesanda ale oku linga ohuminyo yimue yolombongo oco tu kuatise vakuetu. Nda tua limbuka okuti ukuetu tuo lingila cimue cĩvi, tu sukila oku livondela kokuaye oco tu tetulule ocitangi caco.
6:16-19. Vovina epanduvali via tukuiwa ndeti, mua kongela ovina viosi vĩvi. Omo liaco, tu sukila oku vi yuvula.
6:20-24. Oku pindisiwa lolonumbi Viembimbiliya, ku teyuila umãlehe konjanjo yukahonga. Omo liaco, olonjali ka vi sukila oku kuata ohele yoku longisa omãla vavo olonumbi viaco.
7:4. Tu sukila oku lekisa ombili yoku kuata ukũlĩhĩso luloño.
OLOSAPO VIMUE VI TU SONGUILA
Olosapo via Salomone, via tunda kolondunge viaye. Ovio via eciwa volonepa vimue ndeci: Oku linga atepiso, oku setahasa, kuenda oku sokisa. Alungulo a sangiwa volosapo viaco, a tu kuatisa oku mioñolola ekalo liomuenyo wetu, oku vangula kuetu kuenda ovituwa vietu.
Okupisa kocipama 10 toke 24, ku lombolola esilivilo lioku sumbila Yehova. Ovipama 25 toke 29, via sonehiwa onjanja yavali “lakuenje va Hesekiya, osoma ya Yuda.” (Olosapo 25:1) Olosapo evi, vi tu longisa oku kolela ku Yehova kuenda ovolandu akuavo atiamẽla komuenyo wetu.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
10:6—‘Omẽla wondingaĩvi weyuka ndati emande’? Ondingaĩvi omo lioku vangula kuaye olondaka vi vetiya haivio viesanda, yi sitika eyonjo lioku yapuisa vakuavo. Handi vali, omo lioku tata vakuavo lungangala, ohali va tambula yi sitika ovimẽla viavo.
10:10—“U o pakula liso,” o talisa ndati ohali vakuavo? “Omunu ũvi,” ka ‘popi lika uhembi.’ Pole, o seleka eyonjo liaye lelimi ndeci a linga ‘poku pakula kuiso liaye.’ (Olosapo 6:12, 13) Ocituwa caco oco ca siata oku nena esumuo komanu vosi va kembiwa laye.
10:29—Nye ci Lomboloka olonjila via Yehova? Olondaka evi vi lomboloka ocituwa Yehova a siata oku lekisa poku tata omanu vaye. Pole, ka ci lomboloka ekalo liomuenyo tu sukila oku kuama. Ocituwa Yehova a siata oku lekisa poku tata omanu, ci lomboloka ekalo liwa komanu vana vakuesunga. Pole, kolondingaĩvi ci lomboloka enyõleho.
11:31—Momo lie olondingaĩvi vi tambuila eyambulo lialua okuti liolondingesunga li sule? Eyambulo lia tukuiwa ndeti, li lomboloka onima yavo. Eci ondingesunga yi lueya, yi tambula onima yepindiso. Pole, ondingaĩvi omo okuti yi lueya locipango, ka yi yongola oku tinduka kevĩho. Omo liaco, yi tambula eyambulo limue ka likuete ongecelo.
12:23—Ukualondunge ‘o kendika ndati uloño’ waye? Oku kendika uloño, ka ci lomboloka okuti ka u lekisiwa vali. Pole, ci lomboloka oku u lekisa lolondunge kuenda oku yuvula oku lipanda.
14:17—Omunu “ukualondunge” o suvukiwa ndati? Ondaka yo Heveru ya tukuiwa ndeti hati, “ukualondunge,” ka yi lomboloka ovisimĩlo vĩvi. Omunu ukuavisimĩlo vĩvi eye o suvukiwa. Pole, omunu una ukualondunge, endisa ovisimĩlo viaye luloño kuenje ‘ka tiamẽla koluali.’—Yoano 15:19.
18:19—‘Omunu una va lueyela wa velapo ndati ombonge ya pama’? Ndeci ombonge ya pama yi ñualiwa ocingonja, omunu va lueyela, ka tava oku u pinga ongecelo. Omo okuti ka tava oku lisunguluisa, ovitangi viaco vi kasi ‘ndombonge ya ñualisiwa ongumbo.’
Ceci tu Lilongisilako:
10:11-14. Oco olondaka vietu vi pamise vakuetu, tu sukila oku yukisa olondunge vietu lukũlĩhĩso Wondaka ya Suku. Noke utima wetu u tu vetiya oku lekisa ocisola. Kuenje, ovimẽla vietu vi popia lika ovina viwa.
10:19; 12:18; 13:3; 15:28; 17:28. Tu sukila oku popia olondaka vitito okuti, violondunge.
11:1; 16:11; 20:10, 23. Yehova o yongola okuti, tu kala vakuacili poku linga olomĩlu la vakuetu.
11:4. Oku tiamisila utima koku sanda ovokuasi, okuti ka tu pitisa kovaso elilongiso Liembimbiliya, oku enda kohongele kuenda upange woku kunda, ci lekisa uveke.
13:4. Ka tu sukila lika “oku livela” ocikele vekongelo ale omuenyo ko pui voluali luokaliye. Pole, tu sukila oku kuata ombili kuenda oku likolisilako oku pokola kolonumbi via Yehova.
13:24; 29:15, 21. Onjali yi kuete ocisola lomõla, ka yi yuvula oku u pindisa okuti ka kapiko ovilinga viaye vĩvi. Pole, yeca epindiso kokuaye oco a siepo ovituwa viaye vĩvi osimbu ka via kulile.
14:10. Omo okuti, olonjanja vimue ka ca lelukile oku situlula ovisimĩlo vietu, kuenda ka ca lelukile omanu oku kũlĩha ovisimĩlo viaco, elembeleko tu tambula kokuavo ka lia suilepo. Tu sukila oku pandikisa kovitangi loku kolela lika ku Yehova.
15:7. Ndeci ongunja ka yimbi ombuto yosi posi, haico catiamẽla kokuetu. Ka tu sukila oku situlula komunu umue ovina viosi tua kũlĩha.
15:15; 18:14. Oku kuata ovisimĩlo via sunguluka, ku tu kuatisa oku sanga esanju eci tu liyaka lovitangi.
17:24. Ka tu sukila oku kala ‘ndaveke’ vatiamisila lika utima kovina ka vikuete esilivilo. Pole, tu sukila oku lekisa ovilinga violondunge.
23:6-8. Tu sukila oku yuvula ocituwa coku yekisa akombe lombambe.
27:21. Esivayo tu eca ku Yehova, li lekisa eci ci kasi vutima wetu. Nda olopandu vi tu vetiya oku eca esivayo Kokuaye loku amamako oku u vumba, tu situlula eliketiso lietu. Pole, nda esivayo liaco lieciwa lepela, tu situlula ekambo lieliketiso.
27:23-27. Olosapo evi poku lekisa esilivilo lioku kuata esanju li tunda koku kala ukuambili kupange, via kuama ovindekaise viwa. Olosapo viaco vi tu vetiya oku lekisa esilivilo lioku kolela ku Yehova.a
28:5. Nda tua sandiliya Yehova lekuatiso liolohutililo kuenda oku lilongisa Ondaka yaye, tu kuata elomboloko liovina viosi vi sukiliwa koku u vumba.
‘OWANJI UMUE WA VELAPO’
Elivulu Liolosapo, li malusula ‘lasapulo avali a velapo.’ (Olosapo 30:1; 31:1) Ulandu wa Aguri poku lekisa ndomo vakuacipululu ka va tẽlisa onjongole yavo, wa linga ovindekaise vialua. Ulandu waco u lekisavo okuti, ka ca lelukile oku limbuka olonjila viulume o yonja ufeko.b Handi vali, ulandu waco u lungulavo ocituwa coku lipanda kuenda oku vangula lonyeño.
Owanji wa velapo Lemuele a tambula ku inaye, u kuete alungulo alua atiamẽla kovinyu lovina vikuavo vi koluisa kuenda oku tetulula ovitangi lesunga. Ulandu watiamẽla kukãi wa sunguluka, u malusula lolondaka viokuti: “Ene amanu, u muisi onima yovaka aye. Ovopange aye o sivayale pokati komanu.”—Olosapo 31:31.
Tu sukila oku kuata olondunge, loku tava kalungulo, kuenda oku sumbila Yehova. Elivulu Liolosapo li tu longisa ovina vialua vi kuete esilivilo. Omo liaco, tu amamiko oku pokola kolonumbi viosi vi sangiwa velivulu liaco. Nda tua ci linga, tuka kuata esanju ‘liomunu o sumbila Yehova.’—Osamo 112:1.
[Atosi pombuelo yamẽla]
a Tanga Utala Wondavululi 1 Yenyenye wo 1991 kemẽla 31.
b Tanga Utala Wondavululi 1 Yevambi Linene wo 1992, kemẽla 31.
[Elitalatu kemẽla 8]
Yehova eye ono yukũlĩhĩso wosi
[Elitalatu kemẽla 10]
Oku sandeka ukũlĩhĩso, ci lomboloka nye?