Lipi Epuluvi Lia Sunguluka Oku Vangula?

1. Elivulu Liukundi 3:1, 7, li tu longisa nye?

OCILI okuti, vamue pokati ketu va sole oku vangula calua. Pole, vakuavo sio. Ndomo ca lekisiwa kocisonehua kua kunamẽla ocipama cilo, kuli eteke lioku popia, kuenda eteke lioku ũha. (Tanga Ukundi 3:1, 7.) Pamue tu lavoka okuti vamanji vamue va vangula calua. Pole, vakuavo sio.

2. Helie o kuete omoko yoku tumbika ovihandeleko viatiamẽla kepuluvi tu sukila oku vangula kuenda ndomo tu ci linga?

² Upopi, ombanjaile yimue ya eciwa la Yehova. (Etu. 4:10, 11; Esit. 4:11) Ondaka yaye yi tu kuatisa oku kũlĩha ndomo tu talavaya lombanjaile yaco lonjila ya sunguluka. Vocipama cilo, tu konomuisa ovolandu Embimbiliya a tu kuatisa oku kũlĩha otembo yoku popia, kuenda otembo yoku ũha. Tu konomuisavo ndomo Yehova a liyeva catiamẽla kovina tu vangula la vakuetu. Tete tu konomuisa epuluvi tu sukila oku vangula.

EPULUVI LIPI TU SUKILA OKU VANGULA?

3. Ndomo ca lekisiwa ku va Roma 10:14, vepuluvi lipi tu sukila oku vangula?

³ Apuluvi osi tu sukila oku vangula catiamẽla ku Yehova kuenda Kusoma waye. (Mat. 24:14; tanga Va Rom. 10:14.) Eci tu ci linga, tu setukula Yesu. Amue pokati kasunga a velapo eci Yesu eyilile palo posi, oku sapuila omanu ocili catiamẽla ku Isiaye. (Yoa. 18:37) Pole, tu sukila oku ivaluka okuti onjila ndomo tu vangula yi kuetevo esilivilo. Omo liaco, poku vangula lomanu catiamẽla ku Yehova, tu sukila oku ci linga “loku omboka kuenda lesumbilo,” tu sukilavo oku kapako ovisimĩlo viavo kuenda ovina va tava. (1 Pet. 3:15) Kuenje ka tu vangula lika; pole, tu longisavo kuenda oku vetiya ovitima viomanu.

4. Ndomo ca tangiwa kelivulu Liolosapo 9:9, upopi wetu u pondola oku kuatisa ndati vakuetu?

⁴ Akulu vekongelo, nda va limbuka okuti manji umue ulume ale manji umue ukãi o sukila elungulo, ovo va kũlĩha okuti epuluvi lioku vangula. Pole, ovo ka va ci lingila pokati komanu. Akulu vekongelo va yuvula oku kutisa osõi omunu waco omo liaco va sanda epuluvi lia sunguluka lioku vangula. Ovo va likolisilako oku vangula lonjila yimue okuti ka yi sumuisa omunu waco. Handi vali, ovo va likolisilako oku kuama olonumbi Viembimbiliya oco vi kuatise vakuavo oku lekisa olondunge. (Tanga Olosapo 9:9.) Momo lie ci kuetele esilivilo oku lekisa utõi woku vangula nda ci sukiliwa? Tu kũlĩhĩsa ovolandu amue avali a litepa; watete, watiamẽla kulume umue wa sukilile oku lungula omãla vaye kuenda ukuavo, watiamẽla kukãi umue wa sukilile oku lekisa utõi poku vangula lulume umue wa laikele oku kala osoma.

5. Ocitunda Cinene Eli, wa yuvula ndati oku vangula vepuluvi limue a sukilile oku ci linga?

⁵ Ocitunda Cinene Eli wa kuatele omãla vavali valume a solele calua. Omãla vaco ka va sumbilile Yehova. Ovo va kuatele ocikele cimue ca velapo coku kala ovitunda votavernakulu. Pole, omoko va kuata va talavaya layo lonjila yimue ka ya sungulukile, loku tomba ovilumba via lumbawa ku Yehova kuenda oku linga evĩho liukahonga. (1 Sam. 2:12-17, 22) Ndomo ca kisikiwile Vocihandeleko ca eciwele ku Mose, omãla va Eli va sesamelele oku fa, pole, eye omo liocekelela, wa va lungola lowesi loku ecelela okuti vamamako oku talavaya votavernakulu. (Esin. 21:18-21) Yehova wa tenda ndati onjila ndomo Eli a tetulula ocitangi caco? Eye wa sapuila Eli hati: “Nye o sumbilila ca velapo omãla vove okuti ame ci sule.” Noke Yehova wa nõlapo oku ponda alume vaco vavali olondingaĩvi.—1 Sam. 2:29, 34.

6. Nye tu lilongisa ku Eli?

⁶ Ku Eli tua lilongisako ovina vi kuete esilivilo. Nda tu kuete ekamba limue, ale ngandietu okuti o kasi oku lueya olonumbi via Yehova tu sukila oku sapela laye poku u ivaluisa olonumbi via Yehova. Tu sukila oku kũlĩha okuti eye wa tambula ekuatiso a sukilile li tunda kalume va kuete ocikele coku songola ekongelo. (Tia. 5:14) Ka tu yongola oku kala nda Eli, okuti tu sola calua akamba vetu, ale vangandietu, okuti Yehova ci sule. Ocili okuti, ci sukila utõi oku vangula lomunu o sukila elungulo, pole, oku ci linga ci kuete esilivilo. Kaliye tu kũlĩhĩsa etepiso li sangiwa pokati kulandu wa Eli kuenda wukãi umue u Isareli o tukuiwa Avigaile.

7. Momo lie Avigaile a vanguila la Daviti?

⁷ Avigaile wa kala ukãi wulume umue wa kuata ovipako vialua o tukuiwa Nabala. Eci Daviti kuenda alume vaye va kala oku tila soma Saulu, ovo va pita otembo yimue lagombo va Nabala loku teyuila ovinyama viaye kovingumba. Nabala wa lekisa hẽ olopandu kekuatiso liaco? Sio. Eci Daviti a pinga ku Nabala oco a ece okulia kokuaye kuenda kalume vaye, Nabala wa tema calua kuenda wa va tambulula lekambo liesumbilo. (1 Sam. 25:5-8, 10-12, 14) Kuenje, Daviti wa nõlapo oku ponda vosi vakuanjo ya Nabala. (1 Sam. 25:13, 22) Ocitangi eci nda ca tetuluiwa ndati? Avigaile wa limbuka okuti eli epuluvi lioku vangula kuenje lutõi walua, wa enda oku ka lisanga leci ci soka 400 kalume va kala lonjala, loku tema haivo va limaleha lolosipata kuenje eye wa vangula la Daviti.

8. Nye tua lilongisa kongangu ya Avigaile?

⁸ Eci Avigaile a lisanga la Daviti, wa vangula lutõi, lesumbilo kuenda lonjila yimue ya vetiya Daviti oku linga eci vo sapuila. Ndaño okuti Avigaile ka kuatele eko omo liovina vĩvi via pita, eye wa pinga ongecelo ku Daviti. Eye wa kũlĩhĩle okuti Daviti omunu umue wa sunguluka wa ponduile oku linga eci ciwa kuenda Avigaile wa kolelele okuti Yehova u kuatisa. (1 Sam. 25:24, 26, 28, 33, 34) Ndeci Avigaile a linga, tu sukilavo oku vangula lutõi nda tua limbuka okuti manji umue o kasi oku linga cimue ci pondola oku u kokela oku linga ekandu. (Osa. 141:5) Tu sukila oku lekisa esumbilo, pole, tu sukilavo oku kuata utõi. Eci tu lieca olumue koku eca elungulo ku manji umue, tu lekisa okuti tuakamba vocili.—Olosap. 27:17.

9-10. Nye akulu vekongelo va sukila oku ivaluka eci va lungula manji umue?

⁹ Ca piãla enene akulu vekongelo va sukila oku kuata utõi woku lungula vana va kasi kohele yoku linga ekandu limue. (Va Gal. 6:1) Akulu vekongelo ambombe, va kũlĩha okuti ka va lipuile kuenda eteke limue va ka sukilavo elungulo. Pole, akulu vekongelo ka va ecelela okuti eci ci va tateka oku eca elungulo ku vana va li sukila. (2 Tim. 4:2; Tito 1:9) Poku eca elungulo ku manji umue, ovo va talavaya ciwa lombanjaile yavo yupopi, oco va longise omunu waco luloño kuenda epandi. Ovo va sole manji yaco kuenje ocisola ci va vetiya oku u kuatisa. (Olosap. 13:24) Ocimãho cavo ca velapo, oku eca esivayo ku Yehova poku kakatela kolonumbi viaye kuenda oku teyuila ekongelo kovitangi.—Ovil. 20:28.

¹⁰ Toke cilo tua konomuisa ale epuluvi tu sukila oku vangula. Kaliye tu konomuisa epuluvi tu sukila oku ũha. Ovitangi vipi vi pondola oku yililako?

EPULUVI LIPI TU SUKILA OKU ŨHA?

11. Olusapo lupi ndonge Tiago a tukula kuenda momo lie lu kuetele esilivilo?

¹¹ Pamue ka ci leluka oku lava upopi wetu. Pole, ndonge Tiago wa vetiyiwa oku tukula ocindekaise cimue ciwa, oco a lombolole ovitangi vi yililako. Eye hati: “Nda umue ka lueya kondaka, omunu waco wa li pua, haeye o tẽla oku kapa olelia ketimba liaye liosi.” (Tia. 3:2, 3) Olelia ya siata oku kapiwa kutue kuenda komela wokavalu. Poku nãla ukolo u kasi kolelia, omunu endisa okavalu o pondola oku talamisa okavalu, ale oku ka endisa. Omunu endisa okavalu nda ka kuatelile longusu, okavalu ka pondola oku pusumuha loku lupuka calua okuti ka likokela ovitangi oko muẽle kuenda omunu endelako. Cimuamue haico okuti, nda ka tu tẽla oku likandangiya koku popia, tu pondola oku likokela ovitangi vialua. Kaliye tu konomuisa apuluvi amue tu sukila oku “likandangiya” koku vangula.

12. Vepuluvi lipi tu sukila oku kapa “olelia” komela wetu loku yuvula oku vangula?

¹² Nye o sukila oku linga nda manji umue ulume, ale manji umue ukãi wa kũlĩha esapulo limue okuti ka ci tava oku li sandeka? Ndeci, nda wa sanga manji umue o kasi vofeka muna okuti upange woku kunda u kasi oku tatekiwa, o seteka hẽ oku u pula ndomo upange woku kunda u kasi oku enda vofeka yaco? Ocili okuti, ku kasi oku pula oco manji yaco u kokele ovitangi. Tu sole vamanjetu kuenda tu yongola oku kũlĩha ovina vi kasi oku pita lavo. Omo liaco, poku likutilila tu sukila oku tukula ovitangi va kasi oku liyaka lavio. Pole, eli epuluvi limue lioku kapa “olelia” komela kuenda oku yuvula oku vangula. Nda tu sakalaisa manji una wa kũlĩha esapulo limue okuti ka ci tava oku li sandeka, tu lekisa ekambo liocisola kokuaye kuenda ku vamanji vana vo kundika esapulo liaco. Ocili okuti, lomue pokati ketu o yongola oku kokela ovitangi vamanjetu va kasi kofeka kuna okuti, upange woku kunda u kasi oku tatekiwa. Cimuamue haico okuti, lomue pokati ka vamanji va kasi kofeka yaco o yongola oku eca olonumbi ndomo upange Wolombangi Via Yehova u kasi.

13. Ndomo ca lekisiwa kelivuli Liolosapo 11:13, nye akulu vekongelo va sukila oku linga kuenda momo lie?

¹³ Ca piãla enene akulu vekongelo, va sukila oku kapako olonumbi Viembimbiliya vi sangiwa kelivulu Liolosapo 11:13, vioku ũhila ondaka yimue. (Tanga.) Eci ka ci leluka, ca piãla enene nda ukulu wekongelo ohueli. Ocili okuti ohueli yi pamisa olohuela viavo, poku kuata ocituwa coku sapela omunu lokuavo, poku tukula ovisimĩlo viavo, olonjongole kuenda asakalalo avo. Pole, ukulu wekongelo wa kũlĩha okuti ka citava oku sapuila kukãi waye “ondaka yoku ũhila” yatiamẽla kekongelo. Nda wa ci linga, ka pondola vali oku koleliwa kuenda ka kapiwako vali. Vana va kuete ovikele vekongelo, ka citava okuti va kala “lalimi avali,” ale olohembi. (1 Tim. 3:8, etosi) Ovo va sukila oku kala vakuacili kuenda ka citava okuti va kuata ocituwa coku vangula olombonde. Ukulu wekongelo okuti o sole ukãi waye, ka ko sapuila ovina ka sukila oku kũlĩha.

14. Ukãi wukulu wekongelo o kuatisa ndati ulume waye oku kuata ovituwa viwa?

¹⁴ Ukãi o sole ulume waye ka ko kisika oku vangula ondaka yimue yoku ũhila. Nda ukãi wa kapako onumbi eyi, o ka kuatisa ulumue waye kuenda vana vokundika ondaka yoku ũhila. Handi vali, ukãi waco o ka sanjuisa Yehova, omo o kasi oku kuatisa komunga kuenda kombembua yekongelo.—Va Rom. 14:19.

YEHOVA O LIYEVA NDATI CATIAMẼLA KOVINA TU POPIA?

15. Yehova wa li yeva ndati catiamẽla kakamba vatatu va Yovi kuenda momo lie?

¹⁵ Tu kuatisiwa calua lolondaka vi sangiwa kelivulu lia Yovi, catiamẽla konjila ndomo tu popia kuenda epuluvi tu sukila oku popia. Yovi noke lioku tala ohali yalua, alume vakuãla veya oku u lembeleka loku eca alungulo. Alume vaco, va pita otembo yalua okuti ka va vanguile lacimue. Alume vaco vatatu vava, Elifasi, Bilidade kuenda Cofare. Ovina viosi va popia noke, via lekisa okuti ka va kaile oku sokolola ndomo va ponduile oku kuatisa Yovi. Pole, ovo va kala oku sima ndomo va ponduile oku pisa Yovi okuti wa kala oku linga ovina ka via sungulukile. Ovina viosi va popia viatiamẽla ku Yovi kuenda ku Yehova, ka via sungulukile kuenda haviociliko. Ovo va popia okuti Yovi omunu umue ka sungulukile. (Yovi 32:1-3) Yehova wa liyeva ndati? Onyeño yaye ya wengukila alume vaco vatatu. Eye wa tukula alume vaco okuti aveke kuenda wa va sapuila oco va pinge ku Yovi okuti o va likutililako.—Yovi 42:7-9.

16. Nye tu lilongisa kulandu ũvi wa Elifasi, Bilidade kuenda wa Cofare?

¹⁶ Tu lilongisa ovina vialua kulandu wa Elifasi, Bilidade kuenda Cofare. Tete, tu sukila oku yuvula oku pisa vamanji. (Mat. 7:1-5) Pole, osimbu ka tua vanguile, tu sukila oku yevelela lutate vamanji. Nda tua ci linga, tu ka tẽla oku kũlĩha ekalo liavo. (1 Pet. 3:8) Vali, eci tu vangula, tu sukila oku kolela okuti olondaka vietu, via sunguluka kuenda viocili. (Va Efe. 4:25) Tatu, Yehova wa kapako ovina tu vangula la vakuetu.

17. Nye tu lilongisila kulandu wa Elihu?

¹⁷ Ulume wakuãla weya oku nyula Yovi, Elihu, wa kala ukuacikoti ca Avirahama. Elihu wa yevelela lutate ndomo Yovi kumue lalume vatatu va kala oku popia. Elihu wa ci linga oco a tẽle oku eca elembeleko liwa, lina lia ponduile oku kuatisa Yovi, oku pongolola ovisimĩlo viaye. (Yovi 33:1, 6, 17) Elihu eci a velisilepo vali oku eca esivayo ku Yehova okuti kokuaye muẽle, ale komunu ukuavo hakoko. (Yovi 32:21, 22; 37:23, 24) Kulandu wa Elihu tu lilongisilako okuti, kuli otembo yoku ũha kuenda yoku yevelela. (Tia. 1:19) Tu lilongisilakovo okuti eci tu sukila oku eca elungulo limue, ocimãho cetu oku eca esivayo ku Yehova okuti kokuetu muẽle hakoko.

18. Tu lekisa ndati okuti tua kapako ombanjaile yupopi?

¹⁸ Tu lekisa ndati okuti tua kapako ombanjaile yupopi poku kuama elungulo Liembimbiliya liatiamẽla kepuluvi tu sukila oku popia kuenda ndomo tu popia. Soma Salomone wa vetiyiwa oku soneha hati: “Ondaka ya popiwa yu ya soka lotembo yaco ya linga ndapako ulu velonga liopalata.” (Olosap. 25:11) Eci tu yevelela lutate ovina vakuetu va popia loku sokolola osimbu ka tua popele, olondaka vietu vi pondola oku kala ndapako ulu velonga liopalata okuti viwa havio via posoka. Kuenje ci kale okuti tu vangula calua ale ci tito, ovina tu popia vi ka pamisa vakuetu kuenda Yehova o ka tu sanjukila. (Olosap. 23:15; Va Efe. 4:29) Eyi onjila yimue yoku lekisa olopandu ku Yehova omo liombanjaile yupopi a tu ĩha!