Momo Lie ku Lingiwila Onjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu?

“Eci nda tambula ku Ñala oco nda eca kokuene.”​—⁠1 Va Korindo 11:⁠23.

1, 2. Nye Yesu a linga pocipito Copaskoa ya lingiwa koñolosi yunyamo wa 33 K.K.?

OMÕLA wongunga wa Yehova, wa kala kumue leci ci soka 11 kolondonge viaye vina ‘via pandikisila kumue laye eci a nyikiwa.’ (Luka 22:28) Ca kala Vokuãla koñolosi yeteke 31, kosãi Yelombo kunyamo wo 33 K.K., kuenda eteke liaco kua kala owi wa tua wa posuisile olupale luo Yerusalãi. Yesu Kristu kumue lovapostolo vaye, va lingaile ocipito Copaskoa. Yuda Isikariote umakuli, wa tundilepo ale pocipito caco, pole, otembo yoku tunda kuovapostolo vakuavo, ka ya pitililepo handi. Momo lie? Momo Yesu wa yonguile oku linga ocina cimue ci kuete esilivilo liocili. Ocina cipi ca kuata esilivilo liocili?

² Omo okuti, usonehi Wevanjeliu lia Mateo opo a kala, tu konomuisi ndomo eye a tu sapuilako ovina vimue. Eye wa soneha ndoco: “Yesu wa nyañula ombolo, wa yi panduila kuenje wa yi timbula, yu wa yeca kolondonge, kuenje hati, Tambuli, li, ombolo eyi etimba liange. Okunyañulavo okopo, wa yi panduila, wa yi eca kokuavo hati, Nyuiko vosi; momo eyi osonde yange yocisila, yi peseliwila [omanu] valua ongecelo yakandu.” (Mateo 26:​26-28) Anga hẽ ocipito caco va sukilile oku ci linga lika onjanja yimosi? Ca kuata elomboloko lie? Koloneke vilo ocipito caco cikuete hẽ esilivilo kokuetu?

“Ci Lingaili Oku Njivaluka”

3. Momo lie ocina Yesu a linga kuteke 14 Kosãi ya Nisana, kunyamo wo 33 K.K., ca kuatela esilivilo?

³ Ovina Yesu Kristu a linga kuteke una wa 14 Kosãi ya Nisana kunyamo wo 33 K.K., via kuata esilivilo liocili okuti ondalelo yeteke leteke ci sule. Upostolo Paulu wa popia eci catiamẽla kocipito caco eci a sonehela Akristão olombuavekua va kala ko Korindo kuna okuti onjivaluko yaco va kala oku yi lingainga ale ci soka 20 kanyamo. Ndaño okuti upostolo Paulu ka kalelepo, kunyamo wa 33 K.K. eci Yesu a tumbika ocipito caco kumue leci ci soka 11 kolondonge viaye pole, ovapostolo vakuavo vana va kala pocipito caco, veya oku u longisa ovina viosi via lingiwa. Handi vali, lekuatiso liovitumasuku upostolo Paulu wa tẽla oku kuata elomboloko lieci ca lingiwa pocipito caco. Omo liaco, eye wa popia hati: “Eci nda tambula ku Ñala oco nda eca kokuene, okuti Ñala Yesu, uteke una vo pakula, wa nyañula ombolo. Eci a pandula wa yi timbula, wa linga hati, eyi etimba liange lio nyõleheli. Oco ci lingaili oku njivaluka. Haicovo okopo, eci va lia ondalelo, hati, okopo eyi oyo ocisila cokaliye cosonde yange. Oco, olonjanja viosi eci wu yi nyua, ci lingaili oku njivaluka.”​—⁠1 Va Korindo 11:​23-25.

4. Momo lie Akristão va sukilila oku linga onjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu?

⁴ Luka usonehi Wevanjeliu, wa eca uvangi weci Yesu a popia hati: “Ci lingili onjivaluko yange.” (Luka 22:19) Olondaka evi via siata oku pongoluiwa ndoco: ‘Ci lingi poku njivaluka.’ Ocipito caco, ca siata oku lingiwila Onjivaluko yolofa via Kristu. Upostolo Paulu ocipito caco conjivaluko wa ci tukulavo hati, Ondalelo ya Ñala Yesu. (1 Va Korindo 11:20) Akristão va handelekiwa oco va lingainge onjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu. Momo lie kua tumbikiwila ocipito caco?

Esunga Lieci Kua Tumbikiwila Ocipito Conjivaluko

5, 6. (a) Momo lie Yesu a tumbikila Ocipito Conjivaluko? (b) Lombolola esunga likuavo lieci kua tumbikiwila Onjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu.

⁵ Esunga lieci kua tumbikiwila ocipito Conjivaluko, momo okuti mua kongela ocimãho cimue ca tẽlisiwa lolofa via Yesu Kristu. Eye wa fa oco a teyuile usoma wa Isiaye wokilu. Kristu wa situlula uhembi wa Satana Eliapu una wa popia hati, omanu va fendela lika Suku omo lioku tẽlisa olonjongole viavo muẽle. (Yovi 2:​1-5) Olofa via Yesu, via situlula uhembi wa Satana kuenje, wa sanjuisa utima wa Yehova.​—⁠Olosapo 27:⁠11.

⁶ Esunga likuavo lieci kua tumbikiwila ocipito Conjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu, oku ivaluka olofa viomunu umue wa lipua haeye ka kuatele ekandu. Poku fa kuaye, eye ‘wa eca omuenyo waye oco a yovole omanu valua.’ (Mateo 20:28) Eci Adama a lueyela Suku, vonjanja yaco haico a pumba omuenyo wa lipua kuenda ovina viosi a kala oku lavoka. Omo liaco, Yesu wa popia hati: “Omo Suku a sola ndoco oluali, oco a ecela Omõlaye wongunga okuti [omunu] wosi u kolela ka fi, puãi o mola omuenyo ko pui.” (Yoano 3:16) Ocili okuti, “onima yekandu okufa, puãi ocali ca eciwa la Suku oco omuenyo ko pui vu Kristu Yesu Ñala yetu.” (Va Roma 6:23) Onjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu, yi tu ivaluisa ocisola ca velapo Yehova a lekisa kokuetu kuenda Omõlaye Yesu poku fa kuaye. Halopandukuovio tu pondola oku eca omo liocisola caco ca lekisiwa!

Otembo Yipi ku Lingiwa Ocipito Conjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu?

7. Momo lie Akristão olombuavekua “olonjanja viosi” va sukilila oku lia kombolo kuenda oku nyua kovinyu pocipito Conjivaluko?

⁷ Kueci catiamẽla Konjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu, upostolo Paulu wa popia hati: “Olonjanja viosi wu lia ombolo yilo loku nyua okopo yaco, wu sapula okufa kua Ñala toke [eci eya].” (1 Va Korindo 11:26) Pocipito Conjivaluko, Akristão olombuavekua va kuete omoko yoku lia kombolo kuenda oku nyua kovinyu toke eci va fa. Kovaso a Suku, kuenda koluali, ovo va pondola oku eca uvangi wekolelo liavo omo lieliangiliyo lia Yehova liatiamẽla kocilumba cocisembi ca Yesu.

8. Toke kotembo yipi olombuavekua vi sukila oku amamako oku linga ocipito Conjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu?

⁸ Toke kotembo yipi, Akristão olombuavekua va sukila oku linga ocipito Conjivaluko yolofa via Kristu? Upostolo Paulu wa tambulula hati, ovo vamamako oku ci linga ‘toke eci Yesu eya’ oco ambate olombuavekua viaye oko kilu eci vi pinduiwa vokuenda ‘kuetukuluko’ liaye. (1 Va Tesalonike 4:​14-17) Olondaka evi vi kuete elitokeko la vina Yesu a sapuila olondonge viaye 11 haivio vio kolela poku vi lomboluila hati: “Eci ngenda oku vu angiliyila ocitumalo, njiya vali, ndu wupilili okuti oku ñasi, haiko vu kalavo.”​—⁠Yoano 14:⁠3.

9. Olondaka via Yesu vi sangiwa kelivulu lia Marko 14:​25, vi lomboloka nye?

⁹ Eci Yesu a tumbika Ocipito Conjivaluko, wa situlula eci catiamẽla kokopo yovinyu, kuenje wa lomboluila olondonge viaye hati: “Si nyui vali kepako liuyuva, te keteke ndi nyuila epako liokaliye vusoma wa suku.” (Marko 14:25) Ocili okuti Yesu ka kalele oku lekisa okuti oka nyua ovinyu oko kilu, pole eye wa kũlĩhĩle esanju lia siata oku tunda koku nyua ovinyu. (Osamo 104:15; Ukundi 10:19) Oku kala kumue lolondonge viaye Vusoma wokilu, ca kala esanju liocili eye a kala oku lavoka kuenda esanju liaco hailio a yonguile oku kuata kumosi lolondonge viaye.​—⁠Va Roma 8:23; 2 Va Korindo 5:⁠2.

10. Olonjanja viñami ku lingiwa Ocipito Conjivaluko?

¹⁰ Ca sunguluka hẽ okuti, ocipito colofa via Yesu ci lingiwa olosãi viosi, olosemana viosi, ale oloneke viosi? Sio, hacoko. Yesu wa tumbika Ocipito Conjivaluko Yondalelo kuenda wa pondiwa keteke ‘lio’ Paskoa yina va lingaile “ndonjivaluko” yoku yovuiwa kua va Isareli kupika wo Egito kunyamo wo 1513 O.Y. (Etundilo 12:14) Ocipito Copaskoa va enda oku ci linga lika onjanja yimosi vunyamo, okuti ku va Yudea, ca enda oku lingiwa keteke 14 Kosãi ya Nisana. (Etundilo 12:​1-6; Ovisila 23:⁠5) Omo liaco, ocipito conjivaluko yolofa via Yesu, ka ci lingiwa olosemana viosi ale oloneke viosi. Pole, te ci lingiwa lika onjanja yimosi vunyamo ndomo kua lingawaile ocipito Copaskoa.

11, 12. Nye asapulo a siata oku lombolola catiamẽla kocipito Conjivaluko va enda oku linga kocita catete?

¹¹ Ca sunguluka oku linga Ocipito Conjivaluko Keteke 14 Kosãi ya Nisana. Elivulu limue li lombolola ndoco: “Akristão vo kofeka yo Asia Menor, omo liocituwa cavo coku linga [Ocipito Conjivaluko Yondalelo ya Yesu] keteke 14 Kosãi ya Nisana, omanu va enda oku va tukula hati, [vakueteke liekũi lakuãla]. . . . Ocipito caco ci tava okuti ci lingiwa Votãlo ale eteke limue likuavo liosemana.”

¹² Onoño yimue o tukuiwa hati, J. L. von Mosheim, poku lombolola eci catiamẽla kovituwa vimue vio kocita cavali eye wa popia hati, Ocipito Ceteke Liekũi Lakuãla va enda oku ci linga keteke 14 Kosãi ya Nisana, momo “ovo va enda oku popia hati, ongangu ya Kristu yi kuete unene wocili vocihandeleko.” Onoño yimue yikuavo wa popia hati: “Vakuetavo kofeka yo Asia va tuihinya oku linga ocipito Ceteke Liekũi Lakuãla ndeci vakuetavo ko Yerusalãi va enda oku ci linga. Kocita cavali, omanu vaco vakuetavo va enda oku linga ocipito Copaskoa cina va lingaile keteke 14 Kosãi ya Nisana, veya oku ci piñainya locipito colofa via Kristu.”

Elomboloko Liombolo

13. Ombolo yipi Ñala Yesu a eca kolondonge viaye eci a tumbika Ocipito Conjivaluko Yondalelo yaye?

¹³ Eci Yesu a tumbika ocipito Conjivaluko, “wa nyañula ombolo, wa yi sumuluisa kuenje wa yi timbula, yu wa yi eca [kolondonge viaye].” (Marko 14:22) Ombolo ovo valia keteke liaco, yi kasi nda yina valile pocipito Copaskoa. (Etundilo 13:​6-10) Omo okuti ombolo yaco ka ya kaile letumbisa, ka yi neneko kuenda ca lelukile oku yi timbula pokati oco yeciwe komanu. Eci Yesu a linga ocikomo colombolo vimue vitito oco vi linge olohũlũkãi, olombolo viaco ka via kolele calua kuenda ca lelukile oku vi timbula pokati oco vieciwe komanu. (Mateo 14:19; 15:36) Ci tava okuti, oku timbuiwa kuombolo yaco ka mua kongelele elomboloko liovituwa vimue viatiamẽla konepa yespiritu.

14. (a) Momo lie ca sungulukila okuti pocipito Conjivaluko kueciwa ombolo ka yi kuete etumbisa? (b) Ombolo yipi okuti oyo yi pangiwa Konjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu?

¹⁴ Kueci catiamẽla kombolo Yesu a eca pocipito Conjivaluko, eye wa popia hati: “[Ombolo] eyi etimba liange lio nyõleheli.” (1 Va Korindo 11:24; Marko 14:22) Ca sungulukile okuti ombolo yaco ka yi kuata etumbisa. Momo lie? Momo okuti, etumbisa li lomboloka evĩho, ungangala, ale ekandu. (1 Va Korindo 5:​6-8) Ombolo, ya lombolokele etimba lia Yesu walipua haeye ka kuete ekandu kuenda etimba liaco olio ocilumba cocisembi. (Va Heveru 7:26; 10:​5-10) Olombangi via Yehova, via kũlĩha ciwa ulandu waco kuenje vi kuãi ongangu yina Yesu a tumbika poku panga ombolo ka yi kuete etumbisa pocipito Conjivaluko. Olonjanja vimue omanu vo kofeka yo Yudea pocipito Copaskoa, va lingailevo olombolo ka vi kuete etumbisa okuti ka mu kapiwa asala. Handi vali, (kolofeka vina okuti va siata oku lima otiliku,) ci tava okuti ombolo ka yi kuete etumbisa yi pangiwa losema yotiliku yi tamiwa lovava. Osema yaco ya tamiwa yi nyanyumuiwa ciwa noke yi kapiwa vofuoloma yimue mua seketiwa ulela kuenda yi yokiwa toke eci yi kukuta okuti ci leluka oku yi timbula.

Elomboloko Liovinyu

15. Eci Yesu a tumbika ocipito Conjivaluko yolofa viaye nye a kapele vokopo?

¹⁵ Eci Yesu a mãla oku eca ombolo ka yi kuete etumbisa, wa tikula okopo, “eci a yi panduila, wa yeca [kolondonge viaye] kuenje vosi va nyuako.” Yesu wa lombolola hati: “Eyi osonde yange yocisila yi pesilua [omanu] va lua.” (Marko 14:​23, 24) Nye ca kala vokopo? Mua kala ovinyu yi kuete etumbisa, pole ka mua kalele ovinyu yayuva ka yi kuete etumbisa. Embimbiliya poku popia eci catiamẽla kovinyu, ka ci lomboloka okuti ovinyu yayuva ka yi kuete etumbisa. Omo liaco, ovinyu yi kuete etumbisa yi pondola oku tombola ‘olonjeke viovipa viakuka’ ndomo Yesu a ci lombolola. Yesu Kristu ovanyali vaye vo lundilile hati, “oholua.” Ocili okuti, alundi aco nda ka a kuatele elomboloko nda ovinyu yaco ka ya kuatele etumbisa. (Mateo 9:17; 11:19) Ovinyu yaco oyo ya nyuiwa vokuenda kuocipito Copaskoa kuenda haiyo ya nyuiwa eci Yesu a tumbika ocipito Conjivaluko yolofa viaye.

16, 17. Ovinyu yipi okuti oyo ya sunguluka oku yi kapa pocipito Conjivaluko kuenda momo lie?

¹⁶ Ca sunguluka okuti Yesu eca okopo yovinyu yi kusuka momo yi lomboloka osonde yaye ya peseka. Yesu wa popia hati: “Eyi osonde yange yocisila, yi peseliwila [omanu] valua.” Handi vali, upostolo Petulu wa sonehavo ndoco: “[Alombuavekua via Kristu,] vu ci okuti wa yovuiwi kovisila viesanda, vina wa piñali kolosekulu viene. Puãi ka wa yovuiwili lovina vi nyõleha ndeci opalata pamue ulu, te losonde ya tĩla ya Kristu, haeye okameme ka pua etondelo, ka ka kuete etime.”​—⁠1 Petulu 1:​18, 19.

¹⁷ Ocili okuti, pocipito Conjivaluko, Yesu wa eca ovinyu yi kusuka yayuva. Pole, koloneke vilo, kua siata oku molẽha ovinyu yimue ya tengiwa lovinyua vioku kenja ale yina mua tengiwa olombombo vimue ale ovina vikuavo. Omo okuti osonde ya Yesu ya lipua, ka ca sukilile oku yi tenga lovina vimue vikuavo. Omo liaco, ovinyu yosi okuti ya tengiwa ovina vikuavo, ka ca sungulukile oku yi kuama. Pocipito Conjivaluko, ca sukilile okuti, vokopo yaco mu kapiwa ovinyu yi kusuka haiyo ka yi kuete osuka kuenda etumbisa. Ciwa okuti, kocipito Conjivaluko ku kala ovinyu yikusuka ka yi kuete etumbisa.

18. Momo lie Yesu ka lingilile ocikomo catiamẽla kombolo lovinyu yina ya kala pocipito Conjivaluko?

¹⁸ Eci ocipito Conjivaluko ca tumbikiwa, Yesu ka lingile ocikomo coku pongolola ombolo oco yi linge muẽle etimba liaye kuenda ovinyu oco yi linge osonde yaye. Oku lia etimba kuenda oku nyua osonde yomunu, ci sokisiwa lomanu vana va siata oku lia ositu ya vakuavo kuenje ci lomboloka oku tomba ocihandeleko ca Suku. (Efetikilo 9:​3, 4; Ovisila 17:10) Koñolosi yaco, Yesu wa kala pocipito caco letimba kuenda osonde yaye. Etimba liaye lialipua, lia eciwa ndocilumba kuenda osonde yaye, yeya oku pesiwa eteke likuavo koñolosi keteke 14 Kosãi ya Nisana koku tenda kua va Yudea. Omo liaco, pocipito Conjivaluko, ombolo yi lomboloka etimba lia Yesu kuenda ovinyu yi lomboloka osonde yaye.a

Onjivaluko Yocipito Cimue Condalelo yi Lingiwila Kumosi

19. Momo lie keteke Lionjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu ku pitisiwila alonga alua kuenda olokopo vialua?

¹⁹ Eci Yesu a tumbika ocipito Conjivaluko, eye wa lalekele ovapostolo vaye oco va nyuile kumosi okopo yaco. Evanjeliu lia Mateo li lombolola ndoco: “[Yesu wa] nyañula okopo, wa yi panduila, wa yeca [kolondonge viaye] hati: Nyuiko vosi yene.” (Mateo 26:27) Omo okuti kuteke waco Yesu wa kala lika leci ci soka 11 kolondonge viaye kuenda va kala komesa yimosi, eye ka sukilile oku kuata olokopo vialua, pole wa kuata lika “okopo” yimosi kuenda ca lelukile calua oku yi pitisa komunu lomunu. Unyamo ulo, kuli olohuluwa viomanu vaka enda Konjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu, kueci ci pitahãla 94.000 kakongelo Olombangi via Yehova voluali luosi. Omo okuti kutete umuamue kuka lingiwa olohongele vialua viocipito Conjivaluko, ka ci tava okuti, omanu vosi va kala lika lokopo yimosi. Pole, akongelo osi, va pondola oku angiliya olokopo vialua oco vi pitisiwe komanu vosi veya konjivaluko, okuti ci lingiwa votembo yimue ya sokiyiwa. Handi vali, ci sukilavo oku angiliya alonga alua oku kapa olombolo. Vembimbiliya ka mu sangiwa ulandu umue u lekisa okuti ci sukila oku angiliya okopo yimue yi kuete elomboloko lilikasi. Omo liaco, olokopo kuenda alonga, te viangiliyiwa ciwa okuti vi lekisa esumbilo liocipito caco. Ciwa okuti olokopo viaco ka vi yukisiwa toke komela okuti eci vi pitisiwa komanu ovinyu yaco yi fetika oku samohaila posi.

20, 21. Momo lie tu popela okuti, Onjivaluko ocipito cimue ci lingiwila pamosi?

²⁰ Ndaño okuti ku pitisiwa alonga alua olombolo kuenda olokopo viovinyu, pole Onjivaluko ocipito cimue okuti, ci lingiwa Lakristão vosi. Kotembo ya va Isareli, omunu poku linga ocipito cimue condalelo ca sukilile okuti eye o nena ocinyama vonembele yi kola ya Suku okuti omo ci pondiwila. Onepa yimue yositu va enda oku yi yokela kutala, yikuavo va yeca kovitunda kuenda yikuavo, yeciwa komãla va Arone ocitunda lokepata lionjo yaye okuti oyo va linga layo ondalelo. (Ovisila 3:​1-16; 7:​28-36) Koloneke vilo, Onjivaluko, ocipito cimue okuti ci lingiwilavo kumosi momo mua kongela oku liongoluila pamosi.

²¹ Yehova wa kongeliwavo vocipito Conjivaluko Yondalelo ya Yesu momo eye wa Sovola eliangiliyo liaco. Yesu eye ocilumba, kuenda Akristão olombuavekua ovo valia kombolo yaco loku nyuavo kovinyu. Okulila komesa ya Yehova, ci lomboloka okuti, olombuavekua vi kasi komesa yaco vi kuete ombembua la Yehova. Omo liaco, eli olio esunga lieci upostolo Paulu a sonehela ndoco: “Okopo yesumũluho yina tu panduila hayoko hẽ ongongela yosonde ya Kristu? Ombolo yina tu timbola, hayoko hẽ ongengela yetimba lia Kristu? Omo [okuti] kuli ombolo yimosi, oco etu tu va lua tutimba limosi, momo tu liako vosi kombolo yimuamue.”​—⁠1 Va Korindo 10:​16, 17.

22. Apulilo api atiamẽla kocipito Conjivaluko tu sukila oku konomuisa lutate?

²² Olombangi via Yehova, via siata oku linga Ocipito Conjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu onjanja yimosi lika vunyamo. Ciwa okuti ocipito caco ci lingiwa lika onjanja yimosi vunyamo, momo Yesu wa tuma olondonge viaye hati: “Ci lingaili oku njivaluka.” Keteke Liocipito caco, tu ivaluka olofa via Yesu vioku teyuila uviali wavelapo wa Yehova. Ndomo tua ci konomuisa, ombolo yeciwa pocipito caco yi lomboloka ocilumba cetimba lia Kristu kuenda ovinyu, yi lomboloka osonde yaye ya peseka. Ocili okuti, kuli etendelo limue litito lia vamanji okuti ovo lika va kuete omoko yoku lia kombolo kuenda oku nyua kovinyu. Momo lie? Anga hẽ ocipito Conjivaluko ci kuetevo elomboloko kolohuluwa viomanu vana okuti ka vali kombolo kuenda ka vanyui kovinyu? Onjivaluko Yondalelo ya Ñala Yesu yi lomboloka nye kokuove?

Ndamupi o Tambulula?

• Momo lie Yesu a tumbikila Onjivaluko Yondalelo Yaye?

• Olonjanja viñami ku lingiwa ocipito Conjivaluko?

• Ombolo ka yi kuete etumbisa yocipito Conjivaluko yi lomboloka nye?

• Ovinyu yocipito Conjivaluko yi lomboloka nye?

[Elitalatu kemela 11]

Yesu wa tumbika Onjivaluko Yondalelo Yaye