Ondaka ya Yehova yi Kasi Lomuenyo
Atosi Avelapo Vukanda wa Tito, wa Filemone, kuenda wa Va Heveru
UPOSTOLO PAULU osimbu ka kapiwile vokayike kunyamo wa 61 volupale luo Roma, wa nyula vamanji va kala vocifuka co Kurete. Eci a limbuka okuti, vamanji vekongelo liaco va kala oku tepulula ukamba wavo la Yehova, wa tuma Tito oco a va kuatise. Paulu eci a kala ko Makedonia, wa sonehela ukanda Tito muna a eca olonumbi vio kuatisa oku tẽlisa ovikele viaye.
Paulu osimbu ka tundile vokayike kunyamo wa 61, wa sonehela ukanda Filemone, una wa kala volupale luo Kolosai. Vukanda waco, wa sonehamo ovina a pingile kekamba liaye.
Kunyamo wa 61, Paulu wa sonehelavo vamanji va Heveru va kala vo Yudea. Vukanda waco wa lekisa okuti, efendelo Liakristão vocili, lia velapo etavo lia va Yudea. Ovikanda viaco vitatu, vi kuete esilivilo koloneke vilo.—Va Hev. 4:12.
AMAMAKO LOKU KULA KESPIRITU
Paulu noke yoku eca onumbi yoku ‘nõla akulu vovaimbo osi,’ wa lungula Tito okuti o ‘va vetela evelo lia piãla oco va pamise ekolelo liavo.’ Eye wa vetiyavo vamanji vosi vekongelo lio Kurete oco va ‘imbepo oku tomba Suku, okuti va kala lesuluviko kuenda esunga.’—Tito 1:5, 10-13; 2:12.
Paulu wa ecavo elungulo likuavo lioku kuatisa vamanji ko Kurete oco vamameko loku kula kespiritu. Eye wa longisa Tito oku “yuvula olombangulo viuveke, . . . loku yakela ño-o Ovihandeleko.”—Tito 3:9.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
1:15—“Ovina viosi vi yela” ndati “kuava va yela,” kuenda ‘vi liña ndati kuava ka va kuete ekolelo’? Oco tu ece etambululo, tu sukila oku kuata elomboloko liondaka “ovina viosi” yina Paulu a tukula. Eye ka tukuile ovina vi pisiwa Vondaka ya Suku, pole, ondaka yaco wa yi tiamisila kovina vi sangiwa Vovisonehua vi litava lovisimĩlo via vamanji. Komanu vana va tiamisila ovisimĩlo viavo kolonumbi via Suku, ovina viaco via yela. Pole, ku vana ka va pokola kolonumbi via Suku, ovina viaco ka via yelele.a
3:5—Akristão olombuavekua ‘va popeliwa ndati lovava, kuenda espiritu sandu li va kuatisa ndati oku kala omanu vokaliye’? Ovo ‘va popeliwa lovava’ ana Suku a va yelisa lavo okuti vosonde ya Yesu ya eciwa ndocilumba cocisembi. Va kuatisiwa ‘lespiritu sandu,’ poku linga ‘oviluvo viokaliye.’ Kuenje, va citiwa kespiritu oco va linge omãla va Suku.—2 Va Kor. 5:17.
Ceci tu Lilongisilako:
1:10-13; 2:15. Akulu vekongelo, va sukila oku kuata utõi poku tetulula ovitangi vekongelo.
2:3-5. Ndeci ca pita kotembo Yakristão vatete, koloneke vilo, vamanji akãi va sukila oku ‘lekisa esumbilo okuti, ka va lingi vakualundi, pamue apika vovinyu, pole va linga alongisi vovina viwa.’ Nda va ci linga, vaka loñoloha koku longisa ‘akãi amalẽhe’ va kasi vekongelo.
3:8, 14. Tu amamiko ‘oku linga lutate ovopange awa,’ momo a tu kuatisa oku ima apako kupange wa Suku, kuenda a tu kuatisavo oku litepa loluali lulo lua vĩha.
LUNGULA ‘LOCISOLA’
Filemone, wa pandiyiwa omo liongangu yiwa yoku lekisa ‘ocisola kuenda ekolelo.’ Ekalo liaye liwa la vamanji, lia vetiya Paulu oku ‘sanjuka ca lua kuenda oku lembelekiwa.’—File. 4, 5, 7.
Paulu wa sila ongangu yiwa akulu vosi vekongelo, momo poku tetulula ocitangi ca Onesimo, ko handelekele, pole wo vetiya ‘locisola.’ Eye wa sapuila Filemone hati: “Nda kolela epokolo liove oco nda ku sonehelela. Nda kũlĩha okuti o linga eci ca velapo vali, eci ñasi loku popia ci sule.”—File. 8, 9, 21.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
10, 11, 18—Onesimo una okuti, “ka silivilile” noke weya oku “silivila” ndati? Onesimo, wa kala upika umue ka lekisile esumbilo ku cime caye Filemone, momo wa tundile konjo yaye ko Kolosai, kuenje wa tilila ko Roma. Poku tila, wa nyana olombongo ku cime caye oco a linge ungende u soka 1.400 kolokilometulu. Omo liaco, ka silivilile ku Filemone. Eci Onesimo a pitila ko Roma, wa kuatisiwa la Paulu oku linga Ukristão. Ndaño Onesimo tete “ka silivilile,” noke weya oku linga upika umue o “silivila.”
15, 16—Momo lie Paulu ka pingilile ku Filemone oco a ece elianjo ku Onesimo? Paulu wa yonguile oku amamako locikele caye coku ‘kunda usoma wa Suku, kuenda oku longisa ovina viatiamẽla ku Ñala Yesu Kristu.’ Eye wa nõlelepo oku yuvula oku litenga vovina violuali, ndeci ovitangi viatiamẽla kapika.—Ovil. 28:31.
Ceci tu Lilongisilako:
2. Filemone, wa ecele onjo yaye oco vamanji va lingilemo olohongele. Omo liaco, nda tua ecelela okuti olohongele viupange woku kunda vi lingiwila vonjo yetu, tu tambula asumũlũho alua.—Va Rom. 16:5; Va Kol. 4:15.
4-7. Tu sukila oku pandiya vamanji va kuete ongangu yiwa yekolelo kuenda ocisola.
15, 16. Ka tuka eceleli okuti, ovitangi viomuenyo, vi tu kokela asakalalo. Nda tua ci linga, tu tambula asumũlũho alua, ndeci ca pita la Onesimo.
21. Paulu wa lavokaile okuti, Filemone ecela Onesimo. Omo liaco, tu sukilavo oku ecela vamanji va tu lueyela.—Mat. 6:14.
‘AMẼLA KOVINA VI SESAMẼLA AKULU’
Oco omanu va limbuke okuti, ekolelo kocisembi ca Yesu lia velapo ovilinga Viovihandeleko, Paulu wa tukula una wa fetika Etavo Liakristão, ovitunda viaye, locilumba, kuenda ocisila cokaliye. (Va Hev. 3:1-3; 7:1-3, 22; 8:6; 9:11-14, 25, 26) Ukũlĩhĩso waco, wa kuatisa va Heveru oku pandikisa kelambalalo peka lia va Yudea. Omo liaco, Paulu wa vetiya va Heveru oku ‘amẽla kovina vi sesamẽla akulu.’—Va Hev. 6:1.
Ekolelo li kuete esilivilo lie Kakristão? Paulu wa soneha hati: “Okusunguluka ku Suku ka ku tẽliwa te lekolelo.” Eye wa vetiya va Heveru hati: “[Lekolelo,] tu lupuki lepandi okulitunda tu kasi lakuo.”—Va Hev. 11:6; 12:1.
Atambululo Kapulilo Embimbiliya:
2:14, 15—Omo okuti Satana o kuete ‘unene wokufa’ ci lomboloka hẽ okuti o pondola oku nõla omunu a yongola oku ponda? Sio, ka pondola. Pole, tunde eci Satana a fetika oku talisa ohali omanu vocumbo Cedene, uhembi waye wa nena olofa. Momo Adama wa lueya, kuenje ekandu liaco lia nena olofa komanu vosi. (Va Rom. 5:12) Omo liaco, omanu va Satana, va siata oku lambalala afendeli va Suku toke kolofa, ndeci va linga ku Yesu. Pole, ka ci lekisa okuti, Satana ka kuete unene woku ponda omunu a yongola. Momo wa siata oku ponda afendeli va Yehova tunde kosimbu. Pole, Yehova wa siata oku teyuila omanu vaye, kuenda ka ecelela okuti, Satana o va ponda vosi. Ndaño Suku wa siata oku ecelela okuti vamue pokati ketu tu pondiwa la Satana, tua kolela okuti, oka mãlako ovina viosi vi tu kokela olofa.
4:9-11—Tu “iñila [ndati ]vepuyuko lia Suku”? Kesulilo lioloneke epandu vioku lulika ovina, Suku wa puyuka, momo wa kũlĩhĩle okuti, wa tẽlisa ocipango caye catiamẽla koluali kuenda komanu. (Efet. 1:28; 2:2, 3) Tu ‘iñila vepuyuko liaco,’ poku yuvula oku linga ovina ka via sungulukile, okuti tu tava keliangiliyo Suku a linga lioku sokiya ocilumba cocisembi oco tu popeliwe. Nda tua yuvula olonjongole vietu okuti, tu lekisa ekolelo ku Yehova loku kuama ongangu Yomõlaye, tu tambula asumũlũho alua.—Mat. 11:28-30.
9:16—Helie wa linga ocisila cokaliye? Yehova eye wa Sokiya ocisila cokaliye, pole Yesu wa tẽlisa ocisila caco. Yesu eye Mitakati yocisila cokaliye, kuenje olofa viaye via eca uvangi wocilumba ca sukiliwile.—Luka 22:20; Va Hev. 9:15.
11:10, 13-16—‘Imbo’ lipi Avirahama a kala oku lavoka? Eye wa kala oku lavoka imbo liocindekaise. Avirahama wa kala oku lavoka o “Yerusalãi yokilu” ya sokiyiwa la Yesu Kristu, kuenda eci ci soka 144.000 kolombuavekua vika viala laye kilu. Olombuavekua lulamba wavo kilu, vi tukuiwa hati, “imbo li kola, hailio Yerusalãi Yokaliye.” (Va Hev. 12:22; Esit. 14:1; 21:2) Omo liaco, Avirahama wa kala oku lavoka oku vialiwa Lusoma wa Suku.
12:2—‘Esanju lipi Yesu a kuata okuti lio kuatisa oku pandikisa kohali toke poku valeliwa kuti’? Eye wa sanjukile calua eci a limbuka oku tẽlisiwa kupange waye woku kunda, oku kongelamo oku sivayiwa kuonduko ya Yehova Suku, uviali waye, kuenda oku eca omuenyo waye ndocilumba oco a popele omanu kolofa. Wa sanjukililevo asumũlũho a kala oku lavoka voku linga Osoma, kuenda oku kala Ocitunda Cavelapo oco a kuatise omanu.
13:20—Momo lie ocisila cokaliye ci tukuiwila hati, “ka ci pui”? Kuli atosi atatu a lekisa esunga liaco ndeci: (1) Ocisila caco ka ci piñanyiwa. (2) Cika nena asumũlũho ka a pui. (3) “Olomeme vikuavo” vikamamako oku tambula asumũlũho eyilila kocisila cokaliye noke liuyaki wo Harmagedo.—Yoa. 10:16.
Ceci tu Lilongisilako:
5:14. Tu sukila oku kuata ombili yoku lilongisa Ondaka ya Suku yi sangiwa Vembimbiliya, kuenda oku kapako ovina tu lilongisa. Nda tua ci linga, ci tu kuatisa ‘oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi, momo olondunge vietu via pindisiwa.’—1 Va Kor. 2:10.
6:17-19. Oku tiamisila elavoko lietu kolohuminyo via Suku, ci tu kuatisa oku amamako oku endela vonjila yocili.
12:3, 4. Eci tu liyaka lovitangi vimue ale elambalalo, tu sukila oku yuvula ‘ekavo loku leñela vovitima vietu.’ Pole, tu amamako oku kula kespiritu loku mioñolola uloño wetu woku pandikisa kovitangi. Tu sukila oku nõlapo oku pandikisa ‘toke osonde yi tunda’ okuti, oku pandikisa toke koku fa.—Va Hev. 10:36-39.
12:13-15. Ka tuka eceleli okuti, ‘olumbombo lumue lu lula lu yova’ ale cimue cĩvi tu limbuka vekongelo ci tu yapula ‘vonjila ya miuha.’
12:26-28. “Ovina” violuali lulo okuti ka via pangiwile la Suku, oku kongelamo ovina vĩvi vi kasi ‘kilu,’ ka vika kalako vali. Eci kuka tẽlisiwa ocitumasuku coku ‘imula ovina viaco,’ Usoma wa Suku owo lika uka kala otembo ka yi pui kuenda vana va pokola kokuawo. Omo liaco, tu sukila oku lekisa ombili koku kunda Usoma, kuenda oku pokola kolonumbi viaye!
13:7, 17. Nda tu amamako oku pokola kakulu vekongelo kuenda oku linga eci va tuma, tu vetiyiwa oku lekisa ocituwa coku li kuatisa pokati.
[Etosi Pombuelo Yemẽla]
a Tanga Utala Wondavululi 1 ya Kuvala wo 2007, kemẽla 18-19.