Setukuli Ekolelo Liavo

Eye wa Lavulula Kuenda wa Talamẽla

ELIYA wa yonguile oku kala pokolika oco a likutilile ku Isiaye wokilu. Omanu va kala konele yaye, ka va kuatele atatahãi okuti eye uprofeto wocili, momo va muĩle ale ndomo a pinga ondalu ya tunda kilu. Pole eci handi Eliya ka lamanẽle Komunda Karimeli oku likutilila ku Yehova Suku, wa linga ocina cimue ca tĩla calua. Eye wa sukilile oku vangula la Soma Ahava polo la polo.

Alume ava vavali va litepele calua kovituwa. Ahava wa walele uwalo wa kemãla, wa kala ukuacipululu, haeye wa enda oku lambalala afendeli vocili. Eliya wa kala luwalo wovaprofeto​—⁠okuti ocikutu cocipa colongamelo. Eye wa kala ulume umue ukuotõi, ukuepandi haeye ukuekolelo. Eteke liaco lia kala lioku situlula ovituwa vialume ava vavali.a

Koloneke viaco, Ahava kuenda afendeli vakuavo va Baale, va kutisiwa osõi. Efendelo lia vakualofeka lia tumbikiwile la Ahava kuenda Nasoma Isevele kapata ekũi o ko Isareli, lia kala liesanda. Kuenje uhembi wa Baale wa situluiwa. Omo okuti osuku yaco ka yi kuete omuenyo, ka ya tẽlele oku tambulula apingilo ovaprofeto vaye vesanda, ndaño lolomiluko kuenda ocituwa coku li tãla tãla lolomoko toke eci va tunda osonde. Baale ka tẽlele oku teyuila ovaprofeto vaye va soka 450, kenyõleho. Osuku yaco ka ya tẽlelevo oku teyuila afendeli vaye. Vokuenda kueci ci pitãhala anyamo atatu ovaprofeto vesanda va pinga kosuku yavo Baale, oco yimule ocitenya lohali ya kala vofeka, puãi Baale ka tambuluile. Pole, Yehova wa lekisa unene waye wa velapo poku malako ocitenya.​—⁠1 Olosoma 16:30–17:1; 18:​1-40.

Otembo yipi Yehova a lekisa unene waye? Ocituwa cipi Eliya a lekisa? Kuenda nye tu lilongisila kulume waco ukuekolelo? Tu konomuisi ulandu u sangiwa kelivulu 1 Olosoma 18:​4-46.

Ocituwa Coku Likutilila

Eliya wa amẽla ku Ahava kuenje wa popia hati: “Lamana, lia, nyua. Momo ku yevala okuõla kuombela ya lua.” (Ocinimbu 41) Anga hẽ osoma eyi yĩvi, yopako esilivilo? Ulandu waco ka u ci lombolola, pole tu pondola oku limbuka okuti olondaka viaye ka vi lekisa onjongole yoku likekembela. Eye ka tavele oku kuatisiwa luprofeto oco a sange ohenda ya Yehova. Ahava “wa katuka ha li loku nyua.” (Ocinimbu 42) Nye Eliya a linga?

“Eliya wa lamanela kilu liomunda ya Karimele. Wa nyoñamela posi kuenda wa kapa ocipala caye pokati kolongolo.” Osimbu Ahava a kala oku lia, Eliya wa likutilila ku Isiaye. Limbuka umbombe Eliya a lekisa, woku petamisa utue waye pokati kolongolo. Nye Eliya a kala oku linga? Ka tu sukila oku sokolola calua. Momo Embimbiliya kelivulu lia Tiago 5:​18, li tu sapuila okuti Eliya wa likutilila oco ocitenya ci imuhe. Eye wa lingila ohutililo yaco kilu liomunda Karimele.

Noke Yehova wa popia hati: “Cilo ndokisa ombela kilu lieve.” (1 Olosoma 18:⁠1) Omo liaco, Eliya wa likutilila oco ocipango ca Isiaye ci lingiwe, ndeci Yesu a longisile olondonge viaye oku likutilila noke yeci pa pita ci soka ohulukãi yanyamo.​—⁠Mateo 6:​9, 10.

Ongangu ya Eliya yi tu longisa ovina vialua viatiamẽla kolohutililo. Eliya wa yonguile okuti ocipango ca Isiaye ci lingiwa. Letuvo, poku linga olohutililo, tu sukila oku ivaluka okuti: “Nda tu pinga cimue ca sungulukila ocipango [ca Suku] eye o tu yeva.” (1 Yoano 5:​14) Eci ci lekisa okuti, tu sukila oku lilongisa Embimbiliya, loku kũlĩha ocipango ca Suku oco olohutililo vietu vi yeviwe. Eliya wa yonguilevo oku mola esulilo liocitenya, momo ca kokelele ohali ya piãla omanu vo vofeka yaye. Eye wa eca olopandu poku mola ocikomo Yehova a linga keteke liaco. Omo liaco, eci tu pita lovitangi tu sukilavo oku likutililila.​—⁠2 Va Korindo 1:11; Va Filipoi 4:⁠6.

Wa Kolela Kuenda wa Lavulula

Eliya wa kolelele okuti Yehova oka malako ocitenya, pole ka kũlĩhĩle otembo Yehova a laikele oku ci linga. Oco hẽ nye uprofeto a linga vokatembo kaco? Kũlĩhĩsa ocinimbu 43, kuna tu tanga ndoco: “Wa popia lukuenje waye hati, Londa handi, vanja kokalunga. Oco wa londa, wa vanjako, kuenje hati, Ka kuli cimue. Eliya hati, Kuendeko vali olonjanja epanduvali.” Ulandu wa Eliya u tu longisa ovina vivali. Catete, tuka konomuisa ekolelo uprofeto a kuata. Cavali, ocituwa caye coku lavulula.

Oco Eliya a kũlĩhe okuti Yehova wa laikele oku tẽlisa ohuminyo yaye, wa tuma ukuenje waye oku vanja kilu nda kuli ondimbukiso yombela. Eci ukuenje a tiuka wa popia hati: “Ka kuli cimue.” Kilu ka kua kaile alende. Kaliye o tẽla hẽ oku limbuka ocina cimue ci komõhisa? Ivaluka okuti Eliya wa sapuila Soma Ahava hati: “Ku yevala okuõla kuombela ya lua.” Momo lie uprofeto a popela olondaka viaco, nda kilu handi ka kua kaile alende ombela?

Eliya wa kũlĩhĩle ohuminyo ya Yehova. Omo a kala uprofeto wa Yehova, wa kolelele okuti Suku oka tẽlisa ondaka Yaye. Ekolelo Eliya a kuata lia kala ndu okuti o yevite ale ovilemilo viombela. Eci ci tu ivaluisa olondaka Viembimbiliya viatiamẽla ku Mose, hati: “Wa pandikisa ndu o lete una ka muiwa lovaso ositu.” Anga hẽ ove o tava okuti kuli muẽle Suku? Eye o tu ĩha esunga lialua lioku kolela kolohuminyo viaye.​—⁠Va Heveru 11:​1, 27.

Kũlĩhĩsa ndomo Eliya a lavulula. Eye ka tumĩle lika ukuenje waye olonjanja vivali, wo tuma olonjanja epanduvali! Tu sokololi ekavo ukuenje waye a yeva omo liovongende a linga olonjanja vialua. Pole, Eliya ka liwekelepo oku talamẽla ondimbukiso. Konjanja yepanduvali, ukuenje waye wa popia hati: “Ota, kokalunga ku kasi oku temuha okalende kamue, ka soka ndeka liomunu.” (Ocinimbu 44) O tẽla hẽ oku sokolola ndomo ukuenje a kala poku seteka elende lia molẽha kilu Liokalunga?b Citava okuti ukuenje waye ka tendele okalende kaco ndocina cimue ci kuete esilivilo. Pole ku Eliya, okalende kaco ka kuata esilivilo lialua. Noke, Eliya wa tuma ukuenje waye hati: “Kuende sapuila Ahava huti, angiliya ekãlu liove loka, sanga ombela yi ku tateka.”

Eliya wa tu sila ongangu yiwa. Momo tu kasi oku lavoka otembo Suku aka tẽlisa ocipango caye. Ndeci Eliya a talamẽla esulilo liocitenya, afendeli va Suku koloneke vilo, va kasivo oku talamẽla esulilo lioluali lulo lũvi. (1 Yoano 2:​17) Omo liaco, tu sukila oku amamako oku lavulula ndeci Eliya a linga, toke eci Yehova Suku aka nena esulilo lioluali lulo. Yesu, Omõla a Suku, wa lungula olondonge viaye hati: “Lavululi, momo ka wa kũlĩhili eteke Ñala yene eya.” (Mateo 24:​42) Anga hẽ Yesu wa kala oku lekisa okuti olondonge viaye ka via ponduile oku limbuka eci esulilo liya? Sio, eye wa tukula ovina via laikele oku pita voluali osimbu handi esulilo ka lieyile. Omo liaco, tu sukila oku lilongisila kondimbukiso “yesulilo lioluali.”​—⁠Mateo 24:​3-7.c

Eteke leteke tu lete olondimbukiso vi pamisa ekolelo lietu. Ekolelo liaco ka li tu vetiya hẽ oku kuata ocituwa coku lavulula? Ivaluka okuti okalende kamosi ka molẽha kilu, ka eca ekolelo ku Eliya okuti Yehova wa laikele oku tẽlisa ohuminyo yaye. Anga hẽ elavoko uprofeto a kuata lio nenẽla esumuo?

Yehova o Nena Ekavuluko Lasumũlũho

Ulandu waco wamisako ndoco: “Okasimbu ka ka luile, ilu liosi lia tekãva lalende ofela ya sika, kuenje ombela ya lua ya loka Ahava wa wila vekãlu, kuenje wa enda ko Yesirele. ” (Ocinimbu 45) Ovina viaco via fetika oku pita vocipikipiki. Osimbu Eliya a tuma omunga ku Ahava, ilu liosi lia tekãva lalende. Ofela ya fetika oku sika calua. Noke yanyamo atatu kolosãi epandu, ombela ya fetika oku loka ko Isareli.d Osi ya kukutile ya yula mbui. Osimbu ombela ya kala oku loka, olui Kisione lue yuka to ovava ambata osonde yovaprofeto va Baale va pondiwa. Va Isareli vakuesino va kuatavo epuluvi lioku siapo efendelo lia Baale.

Eliya wa kũlĩhĩle okuti ulandu waco wa laikele oku tẽlisiwa muẽle! Anga hẽ ca vetiya Ahava oku likekembela loku siapo efendelo lia Baale? Ocina ca pita keteke liaco nda co kuatisa oku linga apongoloko. Ocili okuti ka tua kũlĩhĩle ovisimĩlo Ahava a kuata kepuluvi liaco. Pole, ulandu waco u tu sapuila lika okuti, “wa wila vekãlu [liaye], kuenje wa enda ko Yesirele.” Eye wopako hẽ ulunge? Anga hẽ wa pongolola ovisimĩlo viaye? Ulandu waco u lekisa okuti ka lingile apongoloko komuenyo waye. Pole, eteke liaco handi ka lia pitilile kesulilo​—⁠ci kale ku Eliya kuenda Ahava.

Uprofeto wa Yehova wa fetika oku endela vonjila yimuamue mua pita Ahava. Kovaso a kala oku enda kua tekãvele mbu lowelema. Kuenda kua laikele oku pita ocina cimue ci komõhisa.

“Eka lia Yehova lia kala la Eliya, kuenje wa litika vombunda, yu wa lupukila kovaso ya Ahava, toke poku panda ko Yesirele.” (Ocinimbu 46) Ocili okuti “eka lia Yehova” lia kala la Eliya lonjila yimue yi komõhisa. Omo okuti Eliya wa kukile ale, ka ponduile oku linga ungende woku tunda ko Karimeli toke ko Yesirele, momo pa kala ocinãla ci soka 30 kolokilometulu.e Ivaluka okuti uprofeto wa itika uwalo waye vombunda luvia oco cu wecelele oku lupuka. Osimbu ombela ya kala oku loka, eye wa pitahãla ekãlu lia soma!

Hesumũlũhokuolio Eliya a kuata! Eye wa kuata ongusu kuenda wa pamele calua okuti vutila ci sule. Eci ci tu ivaluisa uhayele kuenda olohõlo vakuepokolo vaka kuata Vofeka yelau. (Isaya 35:6; Luka 23:​43) Osimbu Eliya a kala oku endela vonjila ya sielena, wa kolelele okuti Isiaye Yehova, Suku yocili, wa kala laye!

Yehova o yongola oku tu sumũlũisa. Oco tu kuate asumũlũho aco, tu sukila oku likolisilako calua. Ndeci ca pita la Eliya, kuli ovina vi lekisa okuti tu sukila oku lavulula, momo Yehova ndopo oka nyõla oluali lulo lũvi. Tu kuete esunga lioku kolela kolohuminyo via Yehova, “Suku yocili” ndeci Eliya a linga.​—⁠Osamo 31:⁠5.

[Atosi pombuelo yamẽla]

[Okakasia Lelitalatu kemẽla 11]

Ocitenya co Koloneke Via Eliya ca Tumala Anyamo a Ñami?

Eliya uprofeto wa Yehova wa sapuila Soma Ahava okuti ocitenya ca laikele oku imũha. Ocili okuti eci ca pita “kunyamo watatu”​—⁠keteke Eliya a sapula esulilo liocitenya. (1 Olosoma 18:⁠1) Noke ya Eliya oku popia olondaka viaco, Yehova wa lokisa ombela. Omanu vamue va siata oku sima okuti ocitenya ka ca tẽlisile anyamo atatu. Pole, Yesu kuenda Tiago va popia okuti ocitenya ca tẽlisa “anyamo atatu kolosãi epandu.” (Luka 4:25; Tiago 5:​17) Anga hẽ Embimbiliya li lipatãla kueci catiamẽla kondaka eyi?

Sio, ka li lipatãla. Limbuka okuti ko Isareli otembo yokuenye ya enda oku pita olosãi epandu. Pole, eci Eliya a endele ku Ahava oku u sapuila okuti ocitenya ca laikele oku imuha, pa pitile ale oloneke vialua. Omo liaco, tu popia tuti, ocitenya ca fetikile okupisa vokati kunyamo wa livangele kunyamo Eliya a sapela la Ahava. Kuenje “kunyamo watatu” eci Eliya a tukula oku imũha kuocitenya, otembo yaco ya kala oku panda kunyamo watatu lolosãi epandu. Kesulilo ‘lianyamo atatu lolosãi epandu,’ oco Eliya ongoluile omanu oku tala ocikomo Komunda Karimeli.

Sokolola ndomo Ahava a kala eci Eliya o nyula onjanja yatete. Omanu va tavele okuti Baale wa kala lunene wombela, kuenda wa ‘ponduile oku malako ocitenya.’ Omo ocitenya ca kala ale otembo yalua, citava okuti omanu va kala oku lipula ndoco: ‘Baale hẽ o kasi pi? Eteke lipi aka nena ombela?’ Eci Eliya a sapuila omanu okuti ombela ya laikele lika oku loka lomoko yaye, ceya oku sumuisa calua afendeli va Baale.​—⁠1 Olosoma 17:⁠1.

[Elitalatu kemẽla 10]

Ohutililo Eliya a linga ya lekisa onjongole yaye yoku mola oku tẽlisiwa kuocipango ca Suku

[Ono Yofoto]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.