Ndomo Tu Amamako Locituwa Coku Lieca Olumue

1. Yesu wa lekisa ndati ongangu ya lipua yoku lieca olumue?

ECI Yesu a kala palo posi, wa lekisa ongangu yiwa yoku lieca olumue. Eye, wa yuvula oku tẽlisa olonjongole viaye muẽle, kuenda wamamako oku linga ocipango ca Yehova Suku. (Yoa. 5:30) Omo okuti wa pandikisa toke kolofa, wa lekisa okuti ocituwa caye coku lieca olumue ka ci kuete esulilo.—Va Fil. 2:8.

2. Tu lekisa ndati ocituwa coku lieca olumue kuenda momo lie?

² Omo okuti tu londonge via Yesu, tu sukilavo oku lekisa ocituwa coku lieca olumue. Oku kuata ocituwa caco ci lomboloka nye? Ci lomboloka okuti, omunu o yuvula oku tẽlisa olonjongole viaye, oco a kuatise omanu vakuavo. Ocituwa caco ca litepa lomunu umue wa pitisa lika kovaso olonjongole viaye. (Tanga Mateo 16:24.) Ocituwa caco, ci tu kuatisa oku velisapo olonjongole via vakuetu okuti, vietu muẽle ci sule. (Va Fil. 2:3, 4) Yesu wa longisa okuti, ocituwa coku velisapo olonjongole via vakuetu, ci panga onepa kefendelo lietu. Ndamupi? Ocisola cetu Tuakristão vocili, ci tu vetiya oku kuata ocituwa coku lieca olumue, momo, oco ondimbukiso yolondonge via Yesu. (Yoa. 13:34, 35) Sokolola asumũlũho tu kuete omo lioku tiamẽla kongongela yafendeli va Yehova voluali luosi okuti, va kuete ocituwa coku lieca olumue!

3. Nye ci pondola oku nyõla ocituwa cetu coku lieca olumue?

³ Tu sukila oku amamako oku lekisa ocituwa coku lieca ­olumue ndaño kuli unyãli umue o seteka oku nyõla ocituwa caco. Unyãli waco o lomboloka ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu. Sokolola ndomo Adama la Heva, va lekisa ocituwa caco. Heva wa pitisile kovaso olonjongole viaye, momo wa yonguile oku kala nda Suku. Ulume waye wa lekisavo ocituwa caco poku sanjuisa ukãi waye. (Efet. 3:5, 6) Satana noke yoku yapuisa Adama la Heva, wamamako oku yapuisa omanu vakuavo oco va kuatevo ocituwa caco. Eye wa lekisavo ocituwa caco eci a seteka Yesu. (Mat. 4:1-9) Koloneke vilo, Satana wa siatavo oku yapuisa omanu valua poku va vetiya oco va pitise lika kovaso olonjongole viavo. Nda ka tua lavuluile, tu yapuisiwavo locituwa caco.—Va Efe. 2:2.

4. (a) Anga hẽ tu pondola oku malako ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu? Ci lombolola. (b) Apulilo api tu konomuisa?

⁴ Oku pitisa kovaso olonjongole vietu, ci sokisiwa longuyu yi kala kocikete cimue. Ocili okuti, nda ocikuata cimue cutale ca kapiwa voluayela ale vovava, noke ci kuata onguyu. Nda ka copiwile voluayela ale vovava, camamako longuyu, kuenje, ka ci kuata vali esilivilo. Cimuamue haico ci pita letu okuti, ka tu tẽla oku malako ekambo lietu lioku lipua kuenda ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu. Omo liaco, tu sukila oku lavulula oco ka tu ka yapuisiwe lovitangi vi tunda kovituwa viaco. (1 Va Kor. 9:26, 27) Tu pondola ndati oku limbuka ondimbukiso yocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu? Tu lekisa ndati okuti tu kuete ocituwa coku lieca olumue?

KUAMA EMBIMBILIYA OCO O YUVULE OCITUWA COKU PITISA KOVASO OLONJONGOLE VIOVE

5. (a) Embimbiliya li sokisiwa ndati lolumuĩlo? (Tala elitalatu kefetikilo liocipama cilo.) (b) Nda tua limbuka okuti tu kuete ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu, nye tu sukila oku linga?

⁵ Olumuĩlo lu tu kuatisa oku kũlĩhĩsa eposo lietu. Cimuamue haico tu sukila oku linga poku tanga Embimbiliya oco li tu kuatise oku kũlĩhĩsa ovituwa vietu loku linga apongoloko a sukiliwa. (Tanga Tiago 1:22-25.) Ocili okuti, olumuĩlo lu tu kuatisa lika oku limbuka eposo lietu, nda tua talamo. Momo, poku tala volumuĩlo, tu limbuka lonjanga ovina vimue okuti, ndaño vi molẽha ndu okuti vitito, pole, tu sukila oku vi mioñolola oco ka vi ka nyõle eposo lietu. Olonjanja vimue, eci tu tala volumuĩlo, tu molavo omunu umue o kasi ponele yetu. Cimuamue haico ci pita letu okuti, Embimbiliya li tu kuatisa oku limbuka nda tu kuete ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu. Pole, tu yuvuli oku tanga lonjanga Embimbiliya, oco ka tu ka tiamisile utima kakulueya a vakuetu.

6. Tu amamako ndati oku kakatela ‘vocihandeleko’ ca kanguka?

⁶ Citava okuti ndaño tu tanga Embimbiliya olonjanja viosi, pole, ka tu limbuka nda tu kuete ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu. Momo lie? Vupopi wocindekaise Tiago a tukula, watiamẽla kulume umue wa li vanja volumuĩlo, ka lomboluile okuti, ka li vanjele lutate. Pole, ondaka a popia hati, ulume ‘wa li vanja eye muẽle’ volumuĩlo, kelimi lio Heveru, yi lomboloka oku likũlĩhĩsa lutate. Ocitangi cipi a kuata? Tiago wa amisako hati: ‘Ulume waco wa liwekapo oku li tala volumuĩlo kuenda ka kapeleko ovina a limbuka okuti vi sukila oku mioñoluiwa.’ Noke yoku li tala vali volumuĩlo luaco, ka limbukile ocitangi a sukilile oku mioñolola. Oco ulume waco a kuate esanju, ka “sukila lika o ku vanja suĩ vocihandeleko ca kanguka,” pole, o sukilavo oku “amamako oku ci linga.” Omo okuti wa sanjukila ocihandeleko ca kanguka condaka ya Suku, o kapako olonumbi viaco. Yesu wa tukula ovina vimuamue eci a popia hati: ‘Nda vu pandikisa loku pokola kolondaka viange, vulondonge viange viocili.’—Yoa. 8:31.

7. Tu pondola ndati oku ecelela okuti Embimbiliya li tu kuatisa oku kũlĩhĩsa nda tu kuete ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu?

⁷ Oco o limbuke nda o kuete ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole viove, o sukila oku tanga lutate Ondaka ya Suku. Nda wa ci linga, ci ku kuatisa oku limbuka kovina vimue o sukila oku linga apongoloko. Pole, o sukila oku likolisilako oco o tẽle oku ci linga. O sukilavo oku linga akonomuiso amue. Eci o tanga ulandu umue u sangiwa Vembimbiliya, sokolola ndu okuti wa pitavo lulandu waco. Kuenje, lipula ndoco: ‘Nda ca kaile ame, nda nda yula ndati ocitangi caco? Nda nda kuama hẽ onjila ya sunguluka poku tetulula ocitangi caco?’ Noke yoku tanga ulandu waco sokolola ndomo o kapako ovina wa lilongisa. (Mat. 7:24, 25) Omo liaco, tu konomuisi ndomo ulandu wa Soma Saulu kuenda wupostolo Petulu u tu kuatisa oku kuata ocituwa coku lieca olumue.

LILONGISILA KULANDU WELUNGULO WA SOMA SAULU

8. Ocituwa cipi Saulu a lekisa eci a fetika oku viala, kuenda wa ci linga ndati?

⁸ Ulandu wa Soma Saulu una wa kala ko Isareli, u tu longisa okuti, oku pitisa kovaso olonjongole vietu, ci pondola oku nyõla ocituwa cetu coku lieca olumue. Eci Saulu a fetika oku viala, wa simĩle okuti wa kala omunu umue wa liketisa, haiye embombe. (1 Sam. 9:21) Eliketiso liaco, lio kuatisa oku yuvula oku nyõla va Isareli vamue va popele ovina ka via sungulukile viatiamẽla kusoma waye, ndaño wa simĩle okuti, omanu vaco va kala oku teyuila uviali Suku a ecele kokuavo. (1 Sam. 10:27) Soma Saulu wa tava oku songuiwa lespiritu lia Suku poku songuila va Isareli oco va yule va Amoni. Noke, umbombe Saulu a lekisa wo vetiya oku limbuka okuti, Yehova eye wo kuatisa oku yula.—1 Sam. 11:6, 11-13.

9. Saulu wa fetika ndati oku kuata ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole viaye?

⁹ Noke Saulu wa ecelela okuti utima waye u yapuisiwa locituwa coku pitisa kovaso olonjongole viaye, kuenda ocipululu, ndeci ocikuata cimue ci kuatiwa longuyu. Eci a liyaka la va Amaleke, wa pitisile kovaso olonjongole viaye, kuenda ka pokuile ku Yehova. Omo liocipululu Saulu a lekisa, ka nyõlele ovikuata via va Amaleke Suku o handelekele oku vi nyõla. Kuenje, Saulu wa tunga lavio olosapalalo viaye. (1 Sam. 15:3, 9, 12) Eci uprofeto Samuele a sapela la Saulu hati, ovina a linga via sumuisa Yehova, wa li sandela esunga poku popia hati, wa linga ovina viaco omo lioku pokola kocihandeleko ca Yehova Suku, kuenje, wa lundila omanu vakuavo. (1 Sam. 15:16-21) Omo liocipululu Saulu a lekisa, wa yonguile oku sivayiwa lomanu okuti Yehova ci sule. (1 Sam. 15:30) Ulandu wa Saulu u sokisiwa ndati lolumuĩlo lu tu kuatisa oku amamako locituwa coku lieca olumue?

10, 11. (a)Ulandu wa Saulu u tu longisa nye catiamẽla koku kuata ocituwa coku lieca olumue? (b) Tu pondola ndati oku yuvula ongangu yĩvi ya Saulu?

¹⁰ Catete, ulandu wa Saulu u lekisa okuti, ka tu pondola oku likolela etu muẽle. Momo ocituwa coku lieca olumue ka ciya ocipikipiki, pole, tu sukila oku likolisilako oco tu ci lekise. (1 Tim. 4:10) Ivaluka okuti, Saulu wa taviwile la Suku, pole, wa linga ekandu omo lioku ecelela oku yapuisiwa locituwa coku pitisa kovaso olonjongole viaye. Omo liaco, Yehova wa li kala Saulu, momo ka pokuile kokuaye.

¹¹ Cavali, tu yuvuli oku tiamisila lika utima kovina tu tẽla oku linga ciwa, kuenje, tu ivalako ovina tu sukila oku linga apongoloko. Momo nda tua ci linga, ci sokisiwa loku li tala volumuĩlo okuti tu komoha lika omo liuwalo wokaliye tua wala, pole, ka tu limbuka elĩho li kasi kocipala cetu. Ndaño ka tu pitisa kovaso olonjongole vietu, ndeci Saulu a linga, pole, tu sukila oku likolisilako oco tu yuvule ovina vi tu vetiya oku kuama ongangu yaye ka ya sungulukile. Nda tua tambula elungulo limue, tu yuvuli oku lisandela esunga, ale oku vetela evelo vakuetu. Oku yuvula ongangu ya Saulu, ci tu kuatisa oku tava kalungulo.—Tanga Osamo 141:5.

12. Ocituwa coku lieca olumue ci pondola ndati oku tu kuatisa nda tua linga ekandu limue linene?

¹² Onjila yipi tu sukila oku kuama, nda tua linga ekandu limue linene? Omo okuti Saulu wa yonguile oku amamako lekemãlo liaye, ovina viaco vio tateka oku tumbulula ukamba waye la Yehova. Ocili okuti, oku kuata ocituwa coku lieca olumue ci tu kuatisa oku yula ovitangi, kuenda oku tava kalungulo. (Olosap. 28:13; Tia. 5:14-16) Tu kũlĩhĩsi ulandu owu. Manji umue eci a kuata 12 kanyamo, wa fetika oku tala omanu va kasi epolõla haivo va linga ukahonga. Kuenje, wa amamako oku ci linga vuyombeki vokuenda kuanyamo alua. Eye wa popia hati: “Ka ca lelukile oku sapela lukãi wange kumue lakulu vekongelo catiamẽla kocitangi caco. Pole, omo okuti cilo nda lombolola ocitangi caco, ndi kasi ndu okuti va njupa ocilemo cimue kapepe. Vamue pokati kakamba vange va sumuile calua eci ndopiwa ocikele coku kala oñuatisi yekongelo, momo va kala ndu okuti nda va lingila ekandu. Omo okuti nda liwekapo oku tala ovina via vĩha, nda kũlĩha okuti, Yehova wa sanjukila upange ndi kasi oku u lingila cilo. Momo, ndomo Yehova a tenda ovina, oco ci kuete esilivilo lia velapo.”

PETULU WA YAPUISIWA LOCITUWA COKU LIVELISAPO

13, 14. Petulu wa lekisa ndati ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole viaye?

¹³ Upostolo Petulu wa lekisa ocituwa coku lieca olumue osimbu a kala la Yesu. (Luka 5:3-11) Pole, weya oku kuata ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole viaye. Eye wa kuata onyeño eci upostolo Tiago la Yoano va pinga ku Yesu oco va kale kumue laye Vusoma wa Suku. Petulu wa simĩle okuti, wa laikele oku kala ponele ya Yesu, momo wo sapuilile hati, o pondola oku tambula ocikele cimue ca velapo. (Mat. 16:18, 19) Omo liaco, Yesu wa lungula Tiago, Yoano, la Petulu kumue lolondonge vikuavo, oco va yuvule oku pitisa kovaso olonjongole viavo okuti, ka va li velisapo “loku viala” vamanjavo.—Mar. 10:35-45.

¹⁴ Ndaño okuti Yesu wa kuatisa Petulu oco a yuvule ovisimĩlo ka via sungulukile, pole, wa amamako oku vi lekisa. Eci Yesu a sapuila olondonge viaye okuti vi ko yanduluka, Petulu wa livelisilepo poku popia hati, o ka amamako lekolelo. (Mat. 26:31-33) Petulu wa sukilile oku yuvula oku likolela eye muẽle, momo vuteke waco, ka lekisile ocituwa coku lieca olumue. Petulu wa li teyuila eye muẽle, kuenda wa likala Yesu olonjanja vitatu.—Mat. 26:69-75.

15. Momo lie ongangu ya Petulu yi kuetele esilivilo kokuetu?

¹⁵ Ndaño Petulu wa lueyele olonjanja vialua, pole, ulandu waye, u kuete esilivilo kokuetu. Omo okuti Petulu wa likolisilako kuenda wa kuatisiwa lespiritu sandu lia Suku, wa tẽla oku yuvula ocituwa coku pitisa kovaso olonjongole viaye, kuenda wa lekisa eliketiso, locisola. (Va Gal. 5:22, 23) Ndaño okuti Petulu wa pandikisa kovitangi vialua a liyaka lavio, pole, ka tẽlele oku yula ovitangi vitito. Eye wa lekisa umbombe poku tava kelungulo Paulu a ecele kokuaye eci a kala pokati komanu. (Va Gal. 2:11-14) Petulu noke yoku tambula elungulo liaco, ka kuatele ocikumbiti loku sima okuti o nyõla ekalo liaye liwa. Eye wa amamako oku lekisa ocisola ku Paulu. (2 Pet. 3:15) Ongangu ya Petulu yi tu kuatisa oku lekisa ocituwa coku lieca olumue.

16. Tu lekisa ndati ocituwa coku lieca olumue eci tu liyaka lovitangi?

¹⁶ Sokolola ndomo o kala eci o liyaka lovitangi. Eci Petulu kumue lovapostolo vakuavo va kapiwile vokayike omo liupange wavo woku kunda, va kuata esanju ‘momo va sangiwa okuti va sesamẽla oku talela esepu vonduko ya Yesu.’ (Ovil. 5:41) Eci tu liyaka lovitangi, tu sukila oku kuama ongangu ya Petulu, kuenda ya Yesu, yoku lekisa ocituwa coku lieca olumue. (Tanga 1 Petulu 2:20, 21.) Nda tua ci linga, ci tu kuatisa oku tava kalungulo a eciwa lakulu vekongelo eci tu tambula epindiso. Omo liaco, kuama ongangu ya Petulu yoku yuvula ocikumbiti.—Uku. 7:9.

17, 18. (a)Apulilo api tu sukila oku linga atiamẽla kovimãho vietu viespiritu? (b) Nye tu sukila oku linga oco ka tu ka yapuisiwe locituwa coku pitisa kovaso olonjongole vietu?

¹⁷ Ongangu ya Petulu yi pondola oku ku kuatisa oku tẽlisa ovimãho viespiritu. Oco o tẽlise ovimãho viaco, o sukila oku likolisilako oku lekisa ocituwa coku lieca olumue. Pole, yuvula ovisimĩlo viokuti, o yongola oku tẽlisa ovimãho viaco oco o kuate ekemãlo. Li pula ndoco: ‘Momo lie ndi yonguila oku likolisilako oku linga upange wa Yehova? Anga hẽ ndi linga upange waco omo ndi yongola oku taviwa lomanu, ale oku kuata ekemãlo ndeci Tiago la Yoano va yonguile poku linga epingilo ku Yesu?’

¹⁸ Nda wa limbuka okuti utima wove u kasi oku yapuisiwa locituwa coku pitisa kovaso olonjongole viove, pinga ku Yehova, oco a ku kuatise oku yuvula ovisimĩlo ka via sungulukile. Noke, likolisilako oku eca esivayo ku Yehova okuti, kokuove muẽle ci sule. (Osa. 86:11) O pondola oku tẽlisa ovimãho vina okuti esivayo liaco, ka li tiamisiwila kokuove muẽle. Citava okuti o li kolisilako oku kuata ocituwa cimue cepako liespiritu okuti, kokuove ka ca lelukile oku ci tẽlisa. Ndaño okuti o likolisilako oku pongiya olonepa o ka linga kolohongele, pole, ku kuete ocituwa coku yelisa Vonjango Yusoma, kuata ocimãho coku pokola konumbi yi sangiwa kelivulu lia Va Roma 12:16.—Tanga.

19. Nye tu sukila oku linga oco ka tu ka sumue eci tu tala volumuĩlo Luondaka ya Suku?

¹⁹ Nda poku li vanja volumuĩlo Wondaka ya Suku, tua limbuka okuti tu kuete ovisimĩlo ka via sungulukile, pamue, tu sumua. Nda o kasi oku liyaka locitangi caco, sokolola esanju liulume wa tukuiwa vulandu wa Tiago. Eye ka popele hati, ulume waco wa sukilile oku pengulula lonjanga ocitangi a limbuka, poku li tala volumuĩlo. Pole, Tiago wa popia hati, ulume waco, wa amamako oku ‘kala vocihandeleko ca kanguka.’ (Tia. 1:25) Noke, wa ivaluka ovina a mola volumuĩlo, kuenda wa likolisilako oku linga apongoloko. Omo liaco, amamako oku kuata ovituwa via sunguluka loku ivaluka okuti, vosi yetu ka tua lipuile. (Tanga Ukundi 7:20.) Pole, ku ka liwekepo oku kakatela kocihandeleko ca kanguka kuenda likolisilako oku kuata ocituwa coku lieca olumue. Nda wa ci linga, Yehova o ku kuatisa ndeci a kuatisa vamanji vakuavo okuti ndaño ka va lipuile, pole, va taviwa la Suku kuenda va kuata asumũlũho.