Ove hẽ o Tenda Omuenyo Ndeci Suku a u Tenda?

1, 2. Ombanjaile yipi Suku a tu ĩha, kuenda momo lie yi kuetele esilivilo koloneke vilo?

ISIETU wokilu, wa tu ĩha ombanjaile yimue ya velapo, okuti omuenyo kuenda epondolo lioku setukula ovituwa viaye. (Efetikilo 1:27) Tu eca olopandu omo liombanjaile yaco, poku sokolola ndomo olonumbi Viembimbiliya vi tu kuatisa. Poku kapako olonumbi viaco tu pondola oku kula konepa yespiritu kuenda oku kala pokati kafendeli va Yehova vana va “tẽla oku tepisa pokati keci ciwa leci cĩvi.”​—Va Heveru 5:14.

² Koloneke vilo via sulako, oku sokolola ndomo tu kapako olonumbi Viembimbiliya, ci kuete esilivilo lialua. Omo omuenyo wa tĩla calua, pamue ka tu sangi onumbi yatiamẽla kocitangi tu kasi oku liyaka laco. Uloño woku sakula losonde kuenda ovihemba vikuavo vi pangiwa losonde, wa livokiya calua voluali. Afendeli va Yehova va sukila oku pokola konumbi yatiamẽla koku yuvula osonde. Nda tua kuata elomboloko liwa liolonumbi Viembimbiliya, tu ka nõla onjila yi tu kuatisa oku kala lutima wa yela kuenda oku amamako oku kala vocisola ca Suku. (Olosapo 2:6-11) Konomuisa olonumbi vimue.

OMUENYO KUENDA OSONDE VI KOLA

3, 4. Otembo yipi ocihandeleko coku sumbila osonde ca tumbikiwa Vovisonehua, kuenda ca kunamẽla konumbi yipi?

³ Eci Kaini a ponda Havele, Yehova wa lekisa oku kola kuosonde, poku popia ndomo oyo yi kuete elitokeko lomuenyo. Suku wa sapuila Kaini hati: “Ondaka yosonde ya manjove yi kasi posi ya mbilikiya.” (Efetikilo 4:10) Kovaso a Yehova, Osonde ya Havele ya kala ocindekaise comuenyo waye. Eli olio esunga lieci tu popela okuti, osonde ya Havele ya kala oku pinga ku Suku efetuluinyo.​—Va Heveru 12:24.

⁴ Noke yetande lio koloneke via Noha, Suku wa ecelela okuti omanu va lia ositu pole, osonde hayoko. Eye wa popia hati: “Ositu yi kuete omuenyo wayo okuti osonde ka citava oku yi lia. Kuenda vali wosi o pesela osonde yaye muẽle ndu yi silĩha.” (Efetikilo 9:4, 5) Koloneke vilo, tu sukila oku kapako ocihandeleko caco, momo etu tu citumbulukila ca Noha. Eci ci lekisa esilivilo liolondaka Suku a sapuilile Kaini​—okuti omuenyo woviluvo viosi u sangiwa vosonde. Yehova o ka sombisa vana ka va sumbile omuenyo losonde, momo eye Ono yomuenyo.​—Osamo 36:9.

5, 6. Ocihandeleko ca Mose ca lekisile ndati esilivilo liosonde loku kola kuayo? (Tala vokakasia kemẽla 78.)

⁵ Ocihandeleko ca Mose ci lekisa ciwa esilivilo Liolonumbi evi vivali. Kelivulu Liovisila 17:10, 11, tu tangako ndoco: “Omunu wosi . . . o lia osonde, nda ye nda ye, nyumalĩsila ocipala cange komunu waco o lia osonde kuenje ndu tepisa ku vakuavo. Momo omuenyo wetimba u kasi vosonde kuenje nda yecela kokuene kutala oku likutilila layo ovimuenyo viene, omo osonde oyo yi tuvaika [akandu] momo oyo yi kuete omuenyo.”a​—Tala okakasia “Osonde yi Kuete Unene Woku Tuvika Akandu,” kemẽla 76.

⁶ Kosimbu, poku ponda ocinyama nda osonde yaco ka yi lumbiwa kutala, ya enda oku pesiwa posi, ndocindekaise coku tiuwiya omuenyo Kusovoli wawo. (Esinumuĩlo 12:16; Esekiele 18:4) Ivaluka okuti va Isareli poku ci linga, ka va sukilile oku pesela osonde yosi yi sangiwa vetimba liocinyama. Nda va Isareli poku ponda ocinyama cimue va kuamẽle onumbi Yusovoli womuenyo, yoku yuvula osonde, va ponduile okulia ositu yaco lutima wa yela.

7. Daviti wa lekisa ndati okuti wa kapeleko oku kola kuomuenyo?

⁷ Daviti, ‘una wa enda oku sanjuisa utima wa Suku,’ wa kuatele elomboloko lionumbi yatiamẽla kosonde. (Ovilinga 13:22) Eteke limue eci a yeva enyona lialua, akuenje vaye vatatu va enda vocilombo covanyãli vavo oku tapa ovava. Anga hẽ Daviti wa tava oku nyua ovava aco? Eye wa va pula hati: “Nyua nga osonde yomanu vaile lomuenyo peka?” Kovaso a Daviti, oku nyua ovava aco ca kala ndoku nyua osonde yakuenje va kapele omuenyo wavo kohele. Ndaño eye wa kala lenyona lialua, wa popia hati: “A Yehova ci pite kupãla lame oku ci linga.”​—2 Samuele 23:15-17.

8, 9. Anga hẽ ocisimĩlo ca Suku catiamẽla komuenyo losonde ca pongoloka noke yoku tumbika ekongelo Liakristão? Ci lombolola.

⁸ Yehova wa tuma osungu yakulu vekongelo Liakristão kocita catete oku soneha hati: ‘Espiritu sandu letu, tua tava okuti ka tu vu tuika ocilemo cimue. Tuo kisiki ño vimue okuti, vu yuvula ovina via lumbiwa koviteka, kuenda osonde, lovina via lekiwa ekõle kuenda evĩho liukahonga.’ Eci Osungu Yakulu ya soneha ukanda waco, pa pitile ale 2.400 kanyamo tunde eci Yehova a eca ku Noha ocihandeleko cosonde, kuenda 1.500 kanyamo noke yoku tumbika Ocihandeleko ca Mose.​—Ovilinga 15:28, 29.

⁹ Osungu Yakristão vatete, ya limbukile okuti osonde yi kola, kuenje oku lueya onumbi yaco, ca li soka loku tãha kuenda oku linga evĩho liukahonga. Akristão vocili koloneke vilo, va kuãivo onumbi yaco. Ovo va sanjuisa Yehova poku kapako olonumbi Viembimbiliya viatiamẽla kosonde.

NDOMO TU TENDA OKU SAKUIWA LOSONDE

10, 11. (a) Olombangi Via Yehova vi tenda ndati oku tambula osonde, ale olonepa viayo vikuãla? (b) Kovina vipi viatiamẽla kosonde, Akristão va kuete ovisimĩlo via litepa?

¹⁰ Olombangi Via Yehova via kũlĩha okuti “oku yuvula . . . osonde” ci lomboloka oku likala oku tambula osonde yomunu umue va sipa, ale oku eca osonde yetu muẽle komunu ukuavo. Omo lioku sumbila ocihandeleko ca Suku, ka va tava oku sakuiwa ndaño muẽle lolonepa vikuãla viosonde, ndeci: ologlobulo vi kusuka, ologlobulo vi yela, oloplaqueta kuenda oplasma.

¹¹ Koloneke vilo, osonde ya siata oku tepiwa volonepa vialua poku sakula omanu. Anga hẽ citava Ukristão oku sakuiwa lolonepa viaco? O tenda hẽ olonepa viaco “ndosonde”? Omunu lomunu o sukila oku nõla onjila a kuama. Handi kuli olonepa vikuavo ndeci; ohemodialise, ohemodiluisãu, kuenda ocituwa coku soleka osonde yomunu oco va yi tiuwiye vali vetimba. Kovina, viaco, omunu lomunu o sukila oku nõla onjila a kuama.​—Tala Alomboluilo a Vokiyiwako, kemẽla 215-218.

12. Ndamupi tu tenda ovitangi vina okuti omunu lomunu eye o kuete omoko yoku nõla onjila a kuama?

¹² Oco hẽ Yehova o tenda ndati ovina vina okuti omunu lomunu eye o kuete elianjo lioku li nõlela onjila a kuama? Ocili okuti eye o kapako ovisimĩlo kuenda olonjongole vietu. (Tanga Olosapo 17:3; 24:12.) Poku sanda olondotolo kuenda ovihemba tu sakuiwa lavio, tu sukila oku yevelela owanji wutima wetu wa pindisiwa Lembimbiliya. (Va Roma 14:2, 22, 23) Omo okuti lomue o kuete omoko yoku tateka ovisimĩlo vietu, tu yuvuli oku pula vakuetu hati: “Nda wa liyakele locitangi ndeci cange, nda wa linga ndati?” Akristão va sukila oku ivaluka okuti “omunu lomunu ambata ocitele caye muele.”b​—Va Galatia 6:5; Va Roma 14:12; tala vokakasia “Anga hẽ Ndi Tenda Osonde Ndocina Cimue ci Kola?” kemẽla 81.

OCISOLA CA YEHOVA CI LIMBUKIWILA KOVIHANDELEKO VIAYE

13. Ovihandeleko kuenda olonumbi via Yehova vi lekisa nye catiamẽla kokuaye? Ci lombolola.

¹³ Ovihandeleko lolonumbi vi sangiwa Vembimbiliya vi lekisa okuti Yehova, Onganji yimue ya loñoloha, kuenda Isia umue o sole calua omãla vaye. (Osamo 19:7-11) Ndaño okuti onumbi yoku “yuvula . . . osonde” ka ya eciwile ndocihandeleko cuhayele, yi tu teyuila kovitangi vi iyilila koku tambula osonde. (Ovilinga 15:20) Olondotolo vimue via limbuka okuti oku yuvula osonde poku pelaliwa ka ci pesela olombongo vialua. Akristão vocili va kũlĩha okuti uloño waco, u lekisa ukũlĩhĩso kuenda ocisola ca Yehova.​—Tanga Isaya 55:9; Yoano 14:21, 23.

14, 15. (a) Ocisola ca Suku ca lekisiwila vovihandeleko vipi? (b) O pondola oku kapako ndati olonumbi via kongeliwa vovihandeleko viaco?

¹⁴ Ocisola Suku a kuatela va Isareli ci limbukiwila kovihandeleko viaye. Eye wa tumĩle va Isareli oku kapa kolusoka luonjo okacimbaka oco umue ka ka kupuke. (Esinumuĩlo 22:8; 1 Samuele 9:25, 26; Nehemiya 8:16; Ovilinga 10:9) Suku wa tumĩlevo okuti ongombe yina ya tema ya sesamelele oku kutiwa. (Etundilo 21:28, 29) Wosi wa enda oku pembula ovihandeleko viaco, ka sumbilile omuenyo womanu, kuenje wa kuatele eko liosonde.

¹⁵ O pondola oku kapako ndati onumbi yatiamẽla kocihandeleko eci? O sukila oku kũlĩhĩsa lutate ekalo liekãlu liove, oku endisa kuove, ovinyama viove, onjo, upange wove, kuenda olomapalo wa siata oku linga. Kolofeka vimue amalẽhe va siata oku fa omo liolomapalo ka via sungulukile. Pole, amalẽhe vana va yongola oku kala vocisola ca Suku, va yuvula oku linga olomapalo viaco, momo va velisapo omuenyo. Ovo ka va simi okuti ka va pondola oku li lemẽha. Va sanjukila oloneke viavo vio vokuenje, poku yuvula ovina vi nena ovitangi.​—Ukundi 11:9, 10.

16. Onumbi yipi Yembimbiliya yatiamẽla koku pulumũla tu sukila oku kapako? (Tala pombuelo yemẽla.)

¹⁶ Omuenyo woñaña yina handi ka ya citiwile, lawovo u kuete esilivilo kovaso a Suku. Kosimbu, pokati ka va Isareli nda umue o lemẽha ukãi o kasi latimba avali kuenje o pulumũla, wa sukilile oku “feta omuenyo lomuenyo,” ndomo Suku a va handelekele.c (Tanga Etundilo 21:22, 23.) Sokolola ndomo Yehova a liyeva eci a mola oloñaña vi pulumuiwa eteke leteke, omo liomanu va li tumbika komuenyo wevĩho liukahonga.

17. O pondola oku lembeleka ndati ukãi wopilepo imo eci handi ka kũlĩhĩle olonumbi via Suku?

¹⁷ Nye ci popiwa catiamẽla kakãi vana vopapo imo eci handi ka va kũlĩhĩle ocili Cembimbiliya? Anga hẽ va pondola oku tambula ongecelo ya Suku? Ocili okuti va pondola oku tambula! Nda va likekembela, Yehova o va ecela vonduko yocisembi ca Yesu. (Osamo 103:8-14; va Efeso 1:7) Kristu wa popia hati: “Sieyilile oku kovonga vakuesunga koku likekembela akandu, te vakuakandu.”​—Luka 5:32.

YUVULA OVISIMĨLO VĨVI!

18. Embimbiliya li tukula ndati eci ca siata oku koka olofa?

¹⁸ Osimbu ka tua lemẽhele vakuetu, Yehova o tu vetiya oku upa vutima wetu ovisimĩlo vi tu vetiya oku pesela osonde. Upostolo Yoano wa soneha hati: “Wosi o suvuka ukuavo omondi, kuenje wa kũlĩhi okuti layimue omondi yi kasi lomuenyo ko pui vokati kaye.” (1 Yoano 3:15) Omunu wosi wa suvuka manjaye u yonguila olofa. Esuvu liaco li limbukiwila kolondaka viukãlu, kuenda kalundi ana a nena esombiso. (Ovisila 19:16; Esinumuĩlo 19:18-21; Mateo 5:22) Omo liaco, oku upa esuvu lovisimĩlo ka via sungulukile vutima wetu, ci kuete esilivilo lialua!​—Tiago 1:14, 15; 4:1-3.

19. Omunu o kuama olonumbi Viembimbiliya o tenda ndati ovisonehua ndeci Osamo 11:5, kuenda va Filipoi 4:8, 9?

¹⁹ Wosi o tenda omuenyo ndeci Yehova a u tenda kuenda o yongola oku kala vocisola caye, o sukila oku yuvula ungangala. Elivulu Liosamo 11:5, li popia hati: “Utima waye u suvuka u o sole ungangala.” Ndaño okuti ocinimbu eci ci lekisa lika ocisimĩlo ca Suku, oco ci pondolavo oku tu kuatisa. Ci tu kuatisa oku yuvula oku linga olomapalo vi vetiya ungangala. Handi vali, onumbi yaco yi lekisa okuti, Yehova eye “Suku yombembua” kuenda o vetiya afendeli vaye oku kuata ovisimĩlo via sunguluka, viesunga, via pua evĩho, vi sivayaiwa, haivio vi nena ombembua.​—Tanga va Filipoi 4:8, 9.

YUVULA OVISOKO VI KUETE EKO LIOSONDE

20-22. Catiamẽla koluali, onumbi yipi Akristão va sukila oku kuama, kuenda momo lie?

²⁰ Kovaso a Suku, oluali lua Satana, lu kuete eko liosonde. Ovisonehua vi sokisa ovisoko viopulitika locinyama ca tema ca siata oku ponda olohulua viomanu oku kongelamo afendeli va Yehova. (Daniele 8:3, 4, 20-22; Esituluilo 13:1, 2, 7, 8) Ovisoko viopulitika vi li kuete omunga la vakualomĩlu kuenda olonoño via siata oku panga ovota a kokela omanu ohali ka yalua. Cosi eci ci lekisa okuti oluali “luosi lu kasi povaka eliapu!”​—1 Yoano 5:19.

²¹ Olondonge via Yesu “havakualualiko,” momo va yuvula oku panga onepa kovoyaki kuenda kovisoko viopulitika kuenje, ka va kuete eko liosonde.d (Yoano 15:19; 17:16) Eci va lambalaliwa va kuama ongangu ya Kristu yoku yuvula oku fetuluinya. Va lekisa ocisola kuenda va likutililako ovanyãli vavo.​—Mateo 5:44; Va Roma 12:17-21.

²² Handi vali, Akristão vocili va yuvula oku linga ukamba lo ‘Bavulono Yinene,’ ocisoko catavo esanda cina ci kuete eko liosonde. Ondaka ya Suku yi popia hati: “Vokati kalio mua sangiwa osonde yovaprofeto leyi yolosandu, kuenda yomanu vosi va pondiwa kilu lieve.” Omo liaco, tu lunguiwa ndoco: “Amanu vange, tundi vimbo liaco.”​—Esituluilo 17:6; 18:2, 4, 24.

23. Nye ci lomboloka oku tunda vo Bavulono Yinene?

²³ Oku tunda vo Bavulono Yinene, ka ku lomboloka lika oku tunda vetavo liesanda tua kala. Ci lombolokavo oku nyehũla ovilinga vĩvi via siata vatavo esanda ndeci; ukahonga, oku litenga vopulitika, kuenda ocipululu colombongo. (Tanga Osamo 97:10; Esituluilo 18:7, 9, 11-17) Ovituwa viaco, ovio vi koka oku kuata eko liosonde!

24, 25. (a) Vonduko ye Suku a lekisa ocikembe ku vana va likekembela? (b) Eci ci tu ivaluisa eliangiliyo lipi lia lingiwa kosimbu?

²⁴ Eci tua kala vetavo liesanda, tua kuatele eko liosonde, momo tua enda oku kuatisa ovisoko via Satana. Pole, cilo tua tambula ongecelo yakandu etu kuenda tu kuete ekalo liwa kespiritu, omo liapongoloko tua linga poku kolela ocisembi ca Kristu loku li tumbika ku Suku. (Ovilinga 3:19) Ekalo liaco, Vembimbiliya li tu ivaluisa ovaimbo ocitililo Kosimbu.​—Atendelo 35:11-15; Esinumuĩlo 21:1-9.

²⁵ Esokiyo liaco, lia enda oku lingiwa ndati kosimbu? Pokati ka va Isareli, nda umue o ponda ukuavo o tilila vimbo liocitililo. Nda olonganji via kũlĩhĩsa okuti omondi ka yi kuete eko liosonde, omunu waco o kala vimbo liocitililo toke koku fa kuocitunda cinene, kuenje ka kuata vali eko liosonde. Esokiyo liaco, li lekisa ndomo Suku ukuahenda a kapako omuenyo! Cimuamue haico okuti, ocisembi ca Kristu, ci sokisiwa leliangiliyo Suku a linga, oco a tu teyuile kovitangi vi iyilila koku lueya olonumbi Viaye, viatiamẽla koku kola kuomuenyo kuenda kuosonde. O tenda hẽ ndati esokiyo liaco? O lekisa ndati esumbilo keliangiliyo liaco? Onjila yimue yoku ci linga, oku laleka vakuene oku iñila volupale luocitililo, luna luka tu teyuila ‘kohali ya piãla.’​—Mateo 24:21; 2 Va Korindo 6:1, 2.

SUMBILA OMUENYO POKU KUNDA ESAPULO LIUSOMA

26-28. Kolonepa vipi ekalo lietu li sokisiwa leli liuprofeto Esekiele, kuenda tu amamako ndati oku kala vocisola ca Suku?

²⁶ Koloneke vilo, ekalo liafendeli va Suku li tu ivaluisa ekalo lia Esekiele, una Yehova a ĩhile ocikundi coku kala ondavululi yonjo ya Isareli. Suku wo sapuila hati: “Posi o yevela ondaka yi tunda komẽla wange o va sapuila elungulo liange.” Nda Esekiele wa pembuile ocikundi a tambuile, nda wa kuata eko liosonde eci o Yerusalãi ya nyõliwa. (Esekiele 33:7-9) Omo Esekiele wa kapeleko ocikundi a tambuile, ka kuatele eko liosonde.

²⁷ Koloneke vilo, oluali lua Satana lu panda kesulilo. Omo liaco, Olombangi Via Yehova, vi tenda ocikundi va tambula coku kunda Usoma loku sapula “eteke liefetuluinyo” lia Suku, ndesumũlũho linene. (Isaya 61:2; Mateo 24:14) Anga hẽ ove wa li tumbikavo kupange waco u kuete ndeti esilivilo? Upostolo Paulu wa kapeleko ocikundi caye coku kunda. Eye wa popia hati: “Nda yela osonde yomanu vosi. Nda pua eko momo sia yuvuile oku vu sapuila ocipango cosi ca Suku.” (Ovilinga 20:26, 27) Vosi yetu tu sukila oku setukula ongangu yaye!

²⁸ Omo liaco, tu setukuli Yehova Isietu ukuacisola, poku tenda omuenyo kuenda osonde ndeci eye a u tenda. Tu sukilavo oku amamako loku li yelisa kovaso aye, ndomo tu ka ci lilongisa vocipama ci kuãimo.