Erere rẹ Iruo Aghwoghwo Na—“Idju na . . . Ghwo te Orhọ Nure”

1, 2. (a) Diesorọ oborẹ Jesu vuẹ idibo na vwo gbe ayen unu? (b) Oka rẹ orhọ vọ yen Jesu ta ota kpahen?

OBORẸ Jesu vuẹ idibo na gbe ayen unu. Ọ vuẹ ayen nẹ, “Kpare ẹro kpenu, re wo ni obo rẹ idju na ejobi ghwo te orhọ nure.” Ayen de ni ẹbẹre rẹ Jesu rionbọ ra na, ẹkẹvuọvo eka boba yen ayen mrẹre, ọ dia eka re ghwo te orhọ-ọ. Ayen se roro, ‘Orhọ vọ? Ọ cha reyọ emeranvwe evo tavwen ọke rẹ orhọ ki te.’—Jọn 4:35.

² Dedena, ọ dia orhọ rẹ ekankọn yen Jesu ta ota kpaha-an. Ukperẹ ọtiọyen, o vwo iyono eghanghanre ivẹ rẹ Jesu vwẹ uphẹn nana vwo yono idibo rọyen kpahen orhọ rẹ ihworakpọ. Erhọ yen iyono nana? A sa vwọ mrẹ ẹkpahọnphiyọ na, e jẹ a nabọ rhoma fuẹrẹn ota na.

Use rẹ Iruo Kugbe Ive rẹ Aghọghọ

3. (a) Die yen sa nẹrhẹ Jesu tanẹ, “idju na . . . ghwo te orhọ nure”? (b) Mavọ yen Jesu dje ota rọyen na phephẹn wan?

³ Otaẹtakuẹgbe ri Jesu vẹ idibo rọyen na phiare vwẹ oba rẹ 30 C.E., vwẹ asan rọ kẹrẹ orere ri Sameria re se Saka. Ọke rẹ idibo rọyen vwo kpo orere na, Jesu da domaji vwẹ okọkọ rẹ orhare ọvo, o de ghwoghwo ota kẹ aye ọvo rọ fobọ vwo ẹruọ rẹ iyono eghanghanre rọyen. Ọke rẹ idibo na ghwa vwọ rhe, aye na de brokpakpa kpo Saka ra vuẹ ihwo kpahen obo ro yonori na. Obo rọ vuẹ ihwo na te ubiudu rayen dẹn, ọ da nẹrhẹ ihwo buebun tue bru Jesu rhe. Ọ sa dianẹ ọke rẹ Jesu vwọ kpare ẹro rọ vwọ mrẹ ihwo ri Sameria buebun ri tue cha, yen ọ vwọ ta “Kpare ẹro kpenu, re wo ni obo rẹ idju na ejobi ghwo te orhọ nure.” Jesu de dje phephẹn nẹ ọ dia orhọ rẹ ekankọn yen ọ ta na-a, ẹkẹvuọvo ọ rẹ ihworakpọ, ọ da ta: “Ọ ro vuẹ . . . ghwẹ emamọ koko hẹrhẹ arhọ ri bẹdẹ.”—Jọn 4:5-30, 36.

4. (a) Iyono eghanghanre ivẹ vọ yen Jesu yonori kpahen orhọ na? (b) Enọ vọ yen a cha fuẹrẹn?

⁴ Iyono eghanghanre ivẹ vọ yen Jesu yono kpahen orhọ rẹ ihworakpọ na? Ẹsosuọ, iruo na guọnọ okpakpa. Ọ vwọ tanẹ “idju na . . . ghwo te orhọ nure” na, ọyena ghwa use rẹ iruo vwọ kẹ idibo rọyen. Ọ vwọ nẹrhẹ idibo na riẹn oborẹ iruo na dia okpakpa te, Jesu da je ta: “Ọ ro vuẹ ghwe vwo osa.” Vwọrẹ uyota, orhọ na tonphiyọ re, o rhe vwo ọke ẹghwọrọ-ọ! Ọrivẹ, oma vwerhen ewiowian na. Jesu tare nẹ ihwo re kọn vẹ i ri vuẹn cha “ghọghọ kugbe.” (Jọn 4:35b, 36) Kirobo ri Jesu komobọ ghọghọre ọke rọ vwọ mrẹ “ihwo ri Sameria buebu . . . [vwo] se gbuyota,” ọtiọyen idibo rọyen je cha ghọghọ ọke ayen de vuẹn orhọ na. (Jọn 4:39-42) Ikuegbe rẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ nana ghanre kẹ avwanre, kidie o dje obo re phia nonẹna rọ dia ọke rẹ orhọ rọ ma rho kparobọ. Ọke vọ yen orhọ nana vwọ tonphiyọ? Amono yen vwobọ vwọ? Erere vọ yen nuro rhe?

Ovie Avwanre Kobaro rẹ Orhọ rọ Ma Rho Kparobọ Na

5. Ono yen kobaro rẹ iruo rẹ orhọ na, kẹ mavọ yen emramrẹ ri Jọn vwo djephia nẹ owian na guọnọ okpakpa?

⁵ Vwẹ emramrẹ ra vwọ phia kẹ ọyinkọn Jọn, Jihova de djephia nẹ ọ vwẹ Jesu mu rọ vwọ kobaro rẹ iruo rẹ orhọ rọ ma rho kparobọ. (Se Ẹvwọphia 14:14-16.) Vwẹ emramrẹ nana, e djere nẹ Jesu vwẹ erhu rẹ oro tughẹ, ọ yọnrọn ubiakpa. “Erhu rẹ oro” rẹ Jesu vwo tughẹ uyovwin na djerephia nẹ o suẹn kerẹ Ovie re. “Ubiakpa rọ dan prẹprẹ vwẹ obọ rọye” na de rhe djephia nẹ Jesu ọyen Ohwo ro vun orhọ. Jihova kanrunumuo nẹ owian na guọnọ okpakpa ọke rọ vwọ womarẹ amakashe vwọ tanẹ “orhọ rẹ akpọ na nabọ ghwore.” Vwọrẹ uyota, “ọke rẹ ivuevu na tere,” o rhe vwo ọke ehwe-e! Ọghẹnẹ vwọ tanẹ “Yoro ubiakpa wẹn rhe” nu, Jesu yoro ubiakpa rọyen rhe, o de vun akpọ na, kọyen o de vun ihworakpọ. Emramrẹ nana rhoma karophiyọ avwanre nẹ “idju na . . . ghwo te orhọ nure.” Emramrẹ nana sa vwẹ ukẹcha kẹ avwanre vwọ riẹn ọke rẹ orhọ na cha vwọ tonphiyọ? E!

6. (a) Ọke vọ yen “orhọ” na vwọ tọnphiyọ? (b) Ọke vọ yen “orhọ rẹ akpọ na” vwọ tọnphiyọ? Djekpahọn.

⁶ Rọ vwọ dianẹ emramrẹ ri Jọn rọhẹ Ẹvwọphia uyovwin 14 djere nẹ Jesu, rọ dia ohwo ro vun orhọ na, vwẹ erhu rẹ oro tughẹ na (owọ 14), kọyen a vwerọ vwo mu Ovie vwẹ 1914 nure. (Dan. 7:13, 14) Ọmọke krẹn vwọ wan nu, a da vuẹ Jesu nẹ ọ tuẹn orhọ na phiyọ (owọ 15). Ọtiọyen a je mrẹ vwẹ itẹ ri Jesu kperi ro shekpahen orhọ rẹ irosu na, rọ vwọ ta: “Orhọ na kẹ oba rẹ akpọ na.” Kọyensorọ, ọke rẹ orhọ na vẹ oba rẹ eyeren nana vwọ tonphiyọ vwẹ ọke vuọvo, rọ dia 1914. Ivuevu na cha tonphiyọ vwẹ ọke rẹ “orhọ” na vwọ yan obaro na. (Mat. 13:30, 39) E de ni kpuko, avwanre cha mrẹvughe nẹ orhọ na tonphiyọ ikpe evo ra vwọ vwẹ Jesu vwo mu Ovie nu. Ẹsosuọ, vwo nẹ 1914 re te ọtonphiyọ rẹ 1919, Jesu de ruiruo rẹ orufon vwẹ uvwre rẹ idibo rọyen ra jẹreyọ na. (Mal. 3:1-3; 1 Pita 4:17) Vwẹ 1919, “orhọ rẹ akpọ na” da tọnphiyọ. Kpakpata, womarẹ odibo rọ fuevun ri Jesu ghwe vwo mu na, ọ da vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo avwanre vwo vwo ọmrẹvughe rẹ okpakpa rẹ iruo aghwoghwo na. Roro kpahen obo re phiare.

7. (a) Ẹfuẹrẹn vọ yen chọn iniọvo rẹ avwanre uko vwọ mrẹvughe nẹ iruo aghwoghwo na guọnọ okpakpa? (b) Uchebro vọ yen a vwọ kẹ iniọvo na?

⁷ Vwẹ July 1920, Uwevwin Orhẹrẹ na da ta: “Vwo nẹ ẹfuẹrẹn rẹ ọbe ọfuanfon na, kọ ghwa họhọ nẹ a vwẹ uphẹn rode vwọ kẹ ishọshi na, ro vwo ghwoghwo ovuẹ ro shekpahen uvie na.” Kerẹ udje, aroẹmrẹ rẹ Aizaya vwẹ ukẹcha kẹ iniọvo na vwọ riẹn nẹ ofori nẹ e ghwoghwo iyẹnrẹn esiri rẹ Uvie na vwo ro akpọneje. (Aiz. 49:6; 52:7; 61:1-3) Ayen ghwa riẹn oborẹ ayen se vwo ruiruo nana-a, dedena, ayen vwẹroso Jihova nẹ ọ cha gbẹn idjerhe na phiyotọ kẹ ayen. (Se Aizaya 59:1.) Kidie nẹ ayen rhe mrẹvughe nẹ iruo aghwoghwo na guọnọ okpakpa, a da vwẹ uchebro kẹ iniọvo na nẹ ayen vwobọ vwẹ aghwoghwo na vọnvọn. Die yen iniọvo na ruru?

8. Vwẹ 1921, ẹkpo eghanghanre ivẹ vọ ri shekpahen iruo aghwoghwo na yen iniọvo na vwo ẹruọ rọyen?

⁸ Vwẹ December 1921, Uwevwin Orhẹrẹ na de ghwoghwo: “Ọnana yen ukpe re me vwo ghwoghwo uyota na kẹ ihwo buebun vwọ vrẹ ikpe re obuko eje.” Uwevwin Orhẹrẹ na da je ta: “Ewian efa buebun je herọ ra cha wian. . . . E je ru ayen vẹ ubiudu aghọghọ.” Jokaphiyọ oborẹ iniọvo na vwo ẹruọ rẹ ẹkpo eghanghanre ivẹ ri shekpahen iruo aghwoghwo na ri Jesu kanrunumu vwọ kẹ idibo rọyen: Owian na ọ vẹ okpakpa, oma je vwerhen ewiowian na.

9. (a) Die yen Uwevwin Orhẹrẹ rẹ 1954 ta kpahen iruo rẹ orhọ na, kẹ diesorọ? (b) Ebuon vọ yen a mrẹre vwẹ akpọneje vwẹ uvwre rẹ ẹgbukpe 50 re wanre? (Ni ekpeti na “Ebuon Vwẹ Akpọneje.”)

⁹ Vwẹ ikpe re kpahen 1930, iniọvo na vwọ mrẹvughe nẹ otu gbidigbidi rẹ igodẹ efa na ji che rhiabọreyọ ovuẹ rẹ Uvie na, oruru rẹ ayen vwo kpahen iruo aghwoghwo na da rhoma ganphiyọ. (Aiz. 55:5; Jọn 10:16; Ẹvwọ. 7:9) Kẹ die yen nẹ obuko rọyen rhe? Ighwoghwota re herọ vwẹ 1934 re dia 41,000 de rhi bun te 500,000 vwẹ 1953! Uwevwin Orhẹrẹ ri December 1, 1954, da ta: “Ẹwẹn ọfuanfon ri Jihova vẹ ẹgba rẹ Ota rọyen yen e se vwo ruiruo rẹ orhọ nana vwẹ akpọneje.”a—Zek. 4:6.

E Djudje rẹ Erere rẹ Orhọ Na

10, 11. Vwẹ itẹ rẹ ubi rẹ uyerhie na, ẹbẹre vọ vwẹ ọrho rẹ urhe na yen itẹ na kanrunumu?

¹⁰ Vwẹ itẹ rẹ Uvie na, Jesu djudje rẹ erere rẹ orhọ na cha ghwa rhe. E jẹ a fuẹrẹn itẹ rẹ ubi rẹ uyerhie vẹ ọ rẹ iphuephu. Avwanre cha tẹnrovi obo ri rugba wan vwẹ ọke rẹ oba na.

¹¹ Itẹ rẹ ubi rẹ uyerhie. Ọshare ọvo kọn ubi rẹ uyerhie. Ọ da rhe rho rhi hirhephiyọ okpurhe rode, emephran da bọn ẹho phiyọ enu rọyen. (Se Matiu 13:31, 32.) Ẹbẹre vọ vwẹ ọrho rẹ urhe na yen itẹ na kanrunumu? (1) Obo rọ rho te gbe ohwo unu. Ubi rọ “havwe nọ emamọ na ejobi ra kọn hẹ otọ na,” da rhe dia okpurhe vẹ “eghọn ride.” (Mak 4:31, 32) (2) O muẹro nẹ ọ cha rho. “Ra vwọ kọn [ubi na] nu, o de gro kpenu.” Ọ dia Jesu tare nẹ “o se gron kpenu-u.” Ẹkẹvuọvo, ọ nẹ “o de gro kpenu.” O che je gro-on. (3) Ọrho rẹ urhe nana si emama sansan urhuru, kẹ ayen dia otọ rẹ ophie rọyen. “Ephran rẹ obenu” na da “dia otọ rẹ uhoho rọye.” Mavọ yen ẹbẹre erha nana vwo churobọ si orhọ rẹ ihworakpọ ri nonẹna?

12. Mavọ yen itẹ rẹ ubi rẹ uyerhie na churobọ si orhọ ri nonẹna? (Ji ni ekpeti na “Ihwo ra Vwẹ Baibol Yono ri Buẹnphiyọ.”)

¹² (1) Obo rọ rho te: Itẹ na kanrunumu ọrho rẹ ovuẹ rẹ Uvie na vẹ ukoko rẹ Inenikristi. Rhanvwẹ 1919, ọyen e vwo koko ihwo ri vuẹn orhọ na re vọnre vẹ oruru vwọ ro evunrẹ ukoko na. Vwẹ ọke yena, ewiowian na tumuku-u, ẹkẹvuọvo, ayen de rhi bunphiyọ siẹvuọvo. Vwọrẹ uyota, a mrẹ vwo dje ebuon rọ vwomaphia vwo nẹ ọtonphiyọ rẹ 1900 rhi te nonẹna-a. (Aiz. 60:22) (2) Imuẹro: A sa dobọ rẹ ebuon rẹ ukoko na ji kakaka-a. O toro omukpahen vẹ ẹvwọsuọ rẹ ubi na rhiẹromrẹ-ẹ, ọ je djẹ ghene. (Aiz. 54:17) (3) Otọ rẹ ophie rọyen: “Ephran rẹ obenu” re bọn ẹho phiyọ enu rẹ urhe na mudiaphiyọ iduduru rẹ ihwo ri nẹ omarẹ ẹkuotọ 240 rhe ri rhiabọreyọ ovuẹ rẹ Uvie na da rhe dia ẹbẹre ọvo rẹ ukoko na. (Izi. 17:23) Etiyin ayen de yono Ota rẹ Ọghẹnẹ, je mrẹ omaerovwon vẹ ochọnvwe.—Aiz. 32:1, 2; 54:13.

13. Ẹbẹre vọ vwẹ ephuo na yen itẹ rẹ iphuephu na kanrunumu?

¹³ Itẹ rẹ iphuephu na. Aye ọvo vwo phi iphuephu phiyọ eka rọ nọre, iphuephu na da ro evunrẹ eka na eje, i de rhi phu tututu. (Se Matiu 13:33.) Ẹbẹre vọ vwẹ ephuo na yen itẹ na kanrunumu? E jẹ e djekpahen ivẹ. (1) Ephuo na so ewene. Iphuephu na ro evunrẹ eka na eje, “i de rhi phu tututu.” (2) Ephuo na ro asan eje. Iphuephu na ro evunrẹ “ọko erha” rẹ eka na eje. Mavọ yen ẹbẹre ivẹ nana vwo churobọ si orhọ rẹ ihworakpọ nonẹna?

14. Mavọ yen itẹ rẹ iphuephu na vwo churobọ si orhọ ri nonẹna?

¹⁴ (1) Ewene: Iphuephu na mudiaphiyọ ovuẹ rẹ Uvie na, eka ra nọre na de rhe mudiaphiyọ ihworakpọ. Kirobo rẹ iphuephu nẹrhẹ eka ra nọre wene siẹrẹ a da vwọba, ọtiọyen ovuẹ rẹ Uvie na sa nẹrhẹ ubiudu rẹ ihwo wene ọke rẹ ayen de rhiabọreyọ ovuẹ na nu. (Rom 12:2) (2) Asan eje: Ẹhrahrọ rẹ iphuephu na mudiaphiyọ ẹhrahrọ rẹ ovuẹ rẹ Uvie na. Iphuephu na da ro evunrẹ eka na eje, i de rhi phu. Ọtiọyen ovuẹ rẹ Uvie na je yan te “oba rẹ akpọ na” re. (Iruo 1:8) Ẹbẹre nana rẹ itẹ na djephia nẹ ovuẹ rẹ Uvie na che te asan eje, tobọ vwẹ ẹkuotọ ra da dobọ rẹ iruo avwanre ji, dede nẹ ihwo buebun che vwo oniso rẹ iruo na vwẹ ubrakpọ yena-a.

15. Mavọ yen Aizaya 60:5, 22 vwo rugba? (Ji ni ekpeti na “Jihova Yen Ruro” aruọbe 93, kugbe “Oborẹ ‘Ọ rọ ma Havwe Ejobi’ na Vwọ Dia ‘Ẹgborho Rode’”aruẹbe 96-97.)

¹⁵ Ẹgbukpe 800 tavwen Jesu ki kpe itẹ ivẹ nana, Jihova da womarẹ Aizaya vwọ mraro rẹ oborẹ orhọ rẹ ihworakpọ na cha yan sheri te kugbe aghọghọ rẹ orhọ nana cha ghwa rhe.b Jihova djere nẹ ihwo buebun che rhurie nẹ “ogboko rhe,” vwọ ro ukoko rọyen. Ọ da ta ota kpahen ‘aye’ ọvo ro mudiaphiyọ ihwo ra jẹreyọ re je hẹ otọrakpọ na nonẹna: “Ayen ke cha mrẹ kẹ ayen sa edada rẹ elo, udu wẹn kọ vọn vẹ omavwerhe vẹ aghọghọ; fikiridie oburhubu rẹ abadi na ejobi ki rhivwi bru uwe, efe rẹ ẹgborho na ki che bru we rhe.” (Aiz. 60:1, 4, 5, 9) Eta yena ghini uyota! Nonẹna, idibo ri Jihova re ga krẹre lo vẹ aghọghọ rẹ ayen vwọ mrẹ ighwoghwota rehẹ ẹkuotọ rayen ri buẹnphiyọ.

Oboresorọ rẹ Idibo ri Jihova Eje Vwọ Ghọghọ

16, 17. Diesorọ ‘ọ rọ kọn te ọ ro vuẹn vwọ ghọghọ kuẹgbe’? (Ji ni ekpeti na “Oborẹ Itrati Ivẹ Te Ubiudu Ivẹ Wan Vwẹ Amazon.”)

¹⁶ Karophiyọ nẹ Jesu vuẹ iyinkọn rọyen: “Ọ ro vuẹ . . . ghwẹ emamọ koko hẹrhẹ arhọ ri bẹdẹ, ọtiọye na te ọ rọ kọn te ọ ro vuẹ vwọ sa ghọghọ kugbe.” (Jọn 4:36) Mavọ yen a sa vwọ “ghọghọ kugbe” vwẹ iruo rẹ orhọ na? Vwẹ idjerhe sansan. E jẹ a fuẹrẹn idjerhe erha.

¹⁷ Ẹsosuọ, avwanre ghọghọ siẹrẹ a da mrẹ oborẹ Jihova ruẹ vwẹ owian na. Avwanre kọn ibi womarẹ iruo aghwoghwo na. (Mat. 13:18, 19) Avwanre da sa vwẹ ukẹcha kẹ ohwo vwọ dia odibo ri Kristi, jẹ avwanre vuẹn orhọ. Oma nabọ vwerhen avwanre eje ra vwọ mrẹ oborẹ Jihova ru emamọ na e vwọ “djẹ phia e me rho kpenu.” (Mak 4:27, 28) Ibi evo rẹ avwanre hrahrare rhoma rhe djẹ ukuko na, ihwo efa mi rhi vuẹn ayen. Ọ sa dianẹ wo ji rhiẹromrẹ oborẹ Oniọvo aye re se Joan rọhẹ Britain ro bromaphiyame ẹgbukpe 60 re wanre tare. Ọ da ta: “Me yan kanre ihwo re vuẹ vwẹ re nẹ mi kọn ubi phiyọ ubiudu rayen ọke mi vwo ghwoghwo ota kẹ ayen ikpe evo re wanre. Ẹkẹvuọvo, me rha riẹn nẹ iniọvo efa yono ayen, e da rhe dia idibo ri Jihova-a. Me ghọghọre nẹ ubi re me kọnre djẹre, e de ji vuon.”—Se 1 Kọrẹnt 3:6, 7.

18. Die yen sa kẹ ohwo aghọghọ kirobo re djunute vwẹ 1 Kọrẹnt 3:8?

¹⁸ Ọrivẹ, oma je vwerhen avwanre siẹrẹ a da karophiyọ eta ri Pọl nana: “Ọ vẹ osa rọye ri gbe vwo kirobo rẹ iruo rọye teri.” (1 Kọr. 3:8) A cha hwosa phiyọ iruo na, ọ dia erere rẹ iruo yena-a. Imuẹro nana che ghini te ubiudu rẹ ihwo ri ghwoghwo ota vwẹ asan re de jẹ erhọ ẹka vwọ kẹ iruo aghwoghwo na! Vwẹ ẹro rẹ Ọghẹnẹ, kohwo kohwo rọ nabọ vwobọ vwẹ iruo rẹ ẹkọn rẹ ibi na cha “mọ ibi buebu,” ọnana cha nẹrhẹ ọ ghọghọ.—Jọn 15:8; Mat. 13:23.

19. (a) Mavọ yen aroẹmrẹ ri Jesu rọhẹ Matiu 24:14 vwo churobọ si aghọghọ rẹ avwanre? (b) Ọ da tobọ dianẹ e se ku ohwo rhẹriẹ vwẹ iruo aghwoghwo na-a, die yen avwanre vwo vwẹ ẹwẹn?

¹⁹ Ọrerha, oma vwerhen avwanre nẹ iruo avwanre ru orugba rẹ aroẹmrẹ. Roro kpahen oborẹ Jesu vuẹ iyinkọn rọyen ọke rẹ ayen vwọ nọ nẹ, “Kọrhọ re cha dia oka rẹ ẹcha rẹ ọmọ rẹ ohwo, kugbe oba rẹ akpọ na?” Ọ da vuẹ ayen nẹ ẹbẹre ọvo rẹ oka na cha dia aghwoghwo re che ru vwẹ akpọneje. Ọ ta ota kpahen iruo rẹ odibo egbe? Ẹjo. Ọ da ta: “Ka cha ta ota rẹ iyẹnrẹ esiri na wan akpọ na ejobi, rere ọ vwọ dia iseri kẹ ẹgborho na ejobi.” (Mat. 24:3, 14) Ọtiọyena, aghwoghwo rẹ Uvie na, rọ dia ẹkọn rẹ ubi, ọyen ẹbẹre ọvo rẹ oka na. Kọyensorọ, ọ da tobọ dianẹ e se ku ohwo rhẹriẹ vwẹ iruo aghwoghwo na-a, jẹ oma vwerhen avwanre kidie avwanre se “iseri” kẹ ihwo.c Fikirẹ ọnana, otoro oborẹ ihwo ruru-u, avwanre ru orugba rẹ aroẹmrẹ ri Jesu, avwanre ji vwo uphẹn ra vwọ ga kerẹ “iruiruo rẹ Ọghẹnẹ.” (1 Kọr. 3:9) Ofori nẹ ọnana ghini mu ohwo vwọ ghọghọ!

“Nẹ “Ẹvacha rẹ Ọnre re te Eshe Kpotọ Rọye”

20, 21. (a) Idjerhe vọ yen Malakae 1:11 vwo ruẹgba nonẹna? (b) Die yen orhiẹn-ebro wẹn kpahen iruo rẹ orhọ na, kẹ diesorọ?

²⁰ Vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, Jesu vwẹ ukẹcha kẹ iyinkọn rọyen vwọ mrẹ nẹ iruo rẹ orhọ na vọnre vẹ okpakpa. Vwo nẹ 1919, Jesu je vwẹ ukẹcha kẹ idibo rọyen nonẹna, ayen vwo vwo ẹruọ rẹ uyota nana. Ọnana nẹrhẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ rhoma kpuriẹn phiyọ iruo aghwoghwo na. Vwọrẹ uyota, a cha sa dobọ re iruo rẹ orhọ na ji-i. Kirobo rẹ ọmraro Malakae mraro rọyen, vwo nẹ “ẹvacha rẹ ọnre re te eshe kpotọ rọye,” ọyen e vwo ruiruo aghwoghwo nana nonẹna. (Mal. 1:11) Vwo nẹ asan rẹ ọnre vanẹcha rhi te asan rẹ ọnre shera, ọyen ihwo re kọn vẹ i ri vuẹn vwo ruiruo rayen je ghọghọ kuẹgbe, otoro asan rẹ ayen hepha vwẹ akpọ na-a. Avwanre che ruiruo nana vẹ okpakpa kẹdẹ kẹdẹ, nẹ urhiọke re te ovwọnvwọn.

²¹ Ubiudu avwanre “vọn vẹ omavwerhe vẹ aghọghọ” siẹrẹ e de ni kpuko kpo ẹgbukpe re vrẹ 100 re wanre na, a da mrẹ oborẹ idibo rẹ Ọghẹnẹ re pha hanhanvwe jovwo na vwo hirhephiyọ “ẹgborho rode.” (Aiz. 60:5, 22) E jẹ aghọghọ vẹ ẹguọnọ rẹ avwanre vwo kpahen Jihova, rọ dia “Ọrovwohwo ro vwo orhọ na,” mu avwanre ohwo ọvuọvo vwo vwobọ vwẹ iruo rẹ orhọ rọ ma rho kparobọ na!—Luk 10:2.