“Ọkieje Yen wọ Vwọ Guọnọ Urhi ri Baibol?”
OMUẸRO nẹ ọke wọ vwọ hẹ omotete, ọsẹ vẹ oni wẹn vwẹ irhe buebun vwo mu kẹ wẹ. Wọ vwọ rhua na, wọ da rhe mrẹvughe nẹ kidie nẹ ayen vwo ẹguọnọ wẹn, ayen je guọnọ sẹro wẹn yin mu ayen vwo ru ọtiọyen. Dede nẹ wọ ra hẹ otọ rẹ urhi raye-en kerẹ omiragua, jẹ wo ji ruẹ erọnvwọn evo nene idjerhe rẹ ayen yono uwe.
Jihova rọ dia ọsẹ avwanre rọhẹ obodjuvwu womarẹ Ota rọyen Biabol na vwọ vwẹ irhi buebun vwo mu kẹ avwanre. Kerẹ udje, ọ tare nẹ a kẹnoma kẹ igberadja, ọfanrhiẹn, ujiecho vẹ ẹdjọẹgọ. (Eyanno 20:1-17; Iruo Rẹ Iyinkọn Na 15:28, 29) Avwanre de sikẹrẹ Jihova phiyọ, a cha mrẹvughe nẹ ọ vwẹ irhi nana vwọ kẹ avwanre kidie o vwo ẹguọnọ avwanre, ọ je reyọ ayen vwọ sẹro avwanre.—Ẹfesọs 4:15; Aizaya 48:17, 18; 54:13.
Ẹkẹvuọvo, ọ dia ọkieje yen Baibol na vwọ vwẹ urhi ri phiọgun vwọ phia-a. Ọnana kọ nẹrhẹ ihwo evo roro nẹ ayen se ru obo ri je ayen. Ayen tare nẹ, “Ọnana da dia obo re ghene ghanre, Ọghẹnẹ rha vwẹ urhi ri phiọgun vwo mu kpahọn.”
Ọke buebun yen ihwo ri vwo oka iroro tiọnẹ na vwo brorhiẹn rẹ ẹkpa, ayen me rhe viẹ idiekpọvwẹ obaro obọ. Ọ chọrọ ayen ẹro nẹ e se yono oborẹ Ọghẹnẹ guọnọ mie avwanre vwẹ Biabol na tobọ vwẹ ọke urhi ri phiọgun rha herọ-ọ. Avwanre de yono Baibol na, ọ cha nẹrhẹ a riẹn ẹro ri Jihova vwo nẹ erọnvwọn, ke che vwo ẹwẹn obrorhiẹn ra vwẹ Baibol yono rọ cha chọn avwanre uko vwọ jẹ ojẹ rọ gbare. E de ru ọnana, ubiudu ri Jihova kọ cha vọn vẹ aghọghọ, oma je cha vwerhen avwanre kidie e brorhiẹn rẹ aghwanre.—Ẹfesọs 5:1.
Udje rẹ Ihwo Evo Vwẹ Baibol Na
Baibol na ta ota kpahen idibo ri Jihova buebun re jojẹ re vwerhen Jihova oma dede nẹ ayen vwo urhi vuọvo rọ vuẹ ayen oborẹ ayen che ru-u. Roro kpahen udje ri Josẹf. Ọke rẹ aye ri Potifa vwọ davwẹngba rere o se vwo nene vwerhẹn, o vwo urhi vuọvo ro nẹ obọ ri Jihova rhe rọ vuẹ Josẹf nẹ ọyen obo re chọre-e. Dede nẹ urhi tiọyen herọ-ọ, Josẹf riẹnre nẹ ọyen obo re chọre o vwo nene vwerhẹn, ọyen “umwemwu kpahe Ọghẹnẹ.” (Jẹnẹsis 39:9) O muẹro nẹ Josẹf riẹnre nẹ Jihova vuẹ Adam vẹ Ivi nẹ ihwo re rọvwọnre fuevun kẹ ohwohwo.—Jẹnẹsis 2:24.
Roro kpahen udje ọfa. Vwẹ Iruo Rẹ Iyinkọn Na 16:3, avwanre mrẹvughe nẹ Pọl yanvwe Timoti tavwen o ki muo nene oma kerẹ oghwoghwota. Wo de rhe se owọ 4, ọ vuẹ avwanre nẹ Pọl vẹ Timoti yan wan irere na rẹ ayen vwọ vuẹ iniọvo na “iji rẹ iyinkọn na kugbe ekpako na re he Jerusalẹm ji kẹ ayen nẹ ayen yọnrọn.” Ọvo usun rẹ iji na yen Inenikristi rha hẹ otọ urhi rẹ oyanvwe-e! (Iruo Rẹ Iyinkọn Na 15:5, 6, 28, 29) Kẹ diesorọ Pọl vwọ yanvwe Timoti? O ru ọtiọyen “fiki rẹ ihwo rẹ Ju rẹ hẹ asan yena, kidie ayen ejobi riẹnre nẹ ọsẹ [ri Timoti] ohwo ri Grik.” Pọl guọnọ obo re cha nẹrhẹ ivun miovwon ohwo vuọvo-o. Ọ guọnọre nẹ avwanre re dia Inenikristi “jirẹ oma rẹ avwanre kẹ udu ri kohwo kohwo vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ.”—2 Kọrẹnt 4:2; 1 Kọrẹnt 9:19-23.
Pọl vẹ Timoti ji dje oka iroro tiọnẹ phia vwẹ ọke efa. Se ọbe ri Rom 14:15, 20, 21 vẹ 1 Kọrẹnt 8:9-13; 10:23-33, wọ cha mrẹvughe nẹ Pọl vwo owenvwe rọ vwọ dobọ rẹ erọnvwọn evo ji rere o vwo jẹ ikprowọ ẹsuọ kẹ ihwo efa dede nẹ e chọre komobọ-ọ. Pọl si kpahen Timoti: ‘Me rha vwẹroso ohwo ọfa rọ sa vwẹrote ovwan kerẹ ọye-en. Ọ robọ rayen ọvo ayen ejobi na guọnọ, ọ dia ọ ri Kristi-i. Ẹkẹvuọvo ovwan riẹn obo ri Timoti ghare te, kerẹ ọmọ vẹ ọsẹ eriyin o nene uvwe gbodibo vwẹ iyẹnrẹ esiri na.’ (Filipae 2:20-22) Pọl vẹ Timoti phi omamọ rẹ udje phiyotọ kẹ avwanre nonẹna! Vwẹ ọke urhi ra herọ kpahen ẹdia evo-o, ayen ru obo ri je aye-en, ẹkẹvuọvo, ayen brorhiẹn rọ cha chọn ihwo efa uko vwọ ga Jihova.
Roro kpahen udje ri Jesu Kristi, rọ dia oniru rẹ avwanre. Vwẹ Ota rọyen vwẹ enu rẹ Ugbenu na, ọ tare nẹ e ru vrẹ e di vwo nene irhi rẹ Ọghẹnẹ, e roro kpahen oboresorọ Jihova vwọ vwẹ irhi na vwọ kẹ avwanre, ọtiọyena, ke se bru omamọ orhiẹn vwọ kpahen erọnvwọn efa re họherọ. (Matiu 5:21, 22, 27, 28) Pọl, Timoti, Josẹf kugbe Jesu vwẹ ọke vuọvo vwo roro nẹ ayen se ru obo ri je ayen kidie nẹ urhi ọvo kiriguo ghwa herọ-ọ. A da vwẹ ẹro ri Jihova vwo nẹ emu vwo no, a sa tanẹ eshare nana yeren akpọ vwo nene irhi ivẹ ri Jesu tare nẹ eyen ma rho kparobọ, rọ dia e vwo vwo ẹguọnọ rẹ Ọghẹnẹ vẹ irivẹ rẹ avwanre.—Matiu 22:36-40.
Inenikristi rẹ Ọke Avwanre Vwo?
Baibol na fẹnẹ ọbe ri kọntrati re de siẹ kemu kemu ro fori nẹ e ru phiyotọ. Oma vwerhen Jihova mamọ a da davwẹngba vwo ru obo rọ guọnọre, tobọ vwẹ ọke e rhe muo kpahen urhi vuọvo-o. Ọtiọyena, ukperẹ a vwọ vuẹ avwanre ọkieje oborẹ Ọghẹnẹ guọnọ mie avwanre, avwanre se ‘vwo ẹruọ rẹ oborẹ ọhọre rẹ Jihova hepha.’ (Ẹfesọs 5:17; Rom 12:2) Diesorọ ọnana vwọ nẹrhẹ oma vwerhen Jihova? Kidie o djephia nẹ avwanre guọnọ ru obo re cha nẹrhẹ oma vwerhọn vwọ vrẹ oma rẹ avwanre. O ji djephia nẹ e vwo ọdavwaro kpahen ẹguọnọ ro vwo kpahen avwanre, avwanre je guọnọ dje ọka rẹ ẹguọnọ tiọyena vwọ kẹ ihwo efa. (Isẹ 23:15; 27:11) Vwọba, avwanre da hiẹ Biabol na vwo vwo ẹruọ oborẹ Ọghẹnẹ guọnọ mie avwanre, ke se sikẹrẹ phiyọ ji toroba omakpokpọ rẹ avwanre.
Enẹna a cha fuẹrẹn idje obo re se vwo bru omamọ rẹ orhiẹn.
Obo re se Vwo Brorhiẹn ri Shekpahen Erọnvwọn ra Vwọ Diotọ
Roro kpahen eghene oniọvo ọvo rọ guọnọ dẹ une rẹ ohwo ọvo soro. Uhworo rẹ une na je, ẹkẹvuọvo, ọ da rhe mrẹvughe nẹ ibieta rẹ une na titi uruemu rẹ ọfanrhiẹn, e je vọn vẹ ogbegbeta. Ọ je mrẹvughe nẹ une rẹ ohwo na họhọ une rẹ ophu ro titi ozighi egbe. Kerẹ ohwo ro vwo ẹguọnọ ri Jihova, eghene rẹ oniọvo nana che roro kpahen ẹro ri Jihova vwo ni ẹdia na. Mavọ yen o se vwo vwo ẹruọ rẹ ọhọre ri Jihova vwẹ ẹdia nana?
Vwẹ ileta ri Pọl si rhe ukoko ri Galesha, ọ da ta ota kpahen iruo rẹ ugboma na vẹ omamọ rẹ ẹwẹn na. O muẹro nẹ wọ riẹn omamọ rẹ ẹwẹn na: ẹguọnọ, aghọghọ, ufuoma, odirin, uruemuesiri, uyoyovwin, esegbuyota, dẹndẹn, omaẹriẹnsuo. Ẹkẹvuọvo, erhọ yen iruemu ri churobọ si iruo rẹ ugboma na? Pọl de si: “Asakiephana iruo rẹ ugboma na e pha phẹphẹ: igberadja, ọfanrhiẹ rẹ ehware, jẹ ẹme-enyo, ẹdjọ ẹgọ, orhan, ọhọnre vẹ ẹghwọ, ọhẹriẹ, evun ephuo, ophuemuo, mẹvwẹ-marho, emuo kpahe ihwo ride, uyono rẹ efian, omaẹriọ, ozighẹ, idi ẹda, udu ọgangan, kugbe uruemu efa etiẹye na. Ri mi bunu rẹ ayen kẹ ovwan jovwo na nẹ ohwo kohwo ro ro imu nana sa reuku rẹ uvie rẹ Ọghẹnẹ-ẹ.”—Galesha 5:19-23.
Vwo oniso rẹ eta re koba re vwo kere erọnvwọn na, rọ dia “uruemu efa etiẹye na.” Pọl djunute erọnvwọn eje ri churobọ si iruo rẹ ugboma na-a. Ọyen emu rẹ ẹkpa siẹrẹ ohwo de roro nẹ ‘mi se vwobọ vwẹ kemu kemu rehẹ usun rẹ erọnvwọn ri Pọl keri na-a.’ Ukperẹ ọtiọyen, ihwo ri se ẹkpo ri Baibol yena cha reyọ ẹgba iroro rayen vwo roro kpahen erọnvwọn re keri ba-a, re je hẹ usun rẹ “uruemu efa etiẹye na.” Ihwo ri ruẹ “uruemu efa etiẹye na” ri kuobọrhẹriẹ-ẹ, cha riuku ebruphiyọ rẹ Uvie na cha ghwa rhe-e.
Eriyin na, ofori nẹ e vwo ẹruọ yẹrẹ roro kpahen obo ri tuẹn Jihova oma. Ọ bẹn eruo? Kerẹ udje, idọktọ wẹn jiriro kẹ wẹ nẹ wọ re emamọ vẹ ẹbe buebun wọ me kẹnoma kẹ oyibu, ice cream, kugbe erọnvwọn efa tiọyena. Ọ cha bẹn kẹ wẹ wọ vwọ riẹn ẹdia ikoku kare? Enẹna gba rhoma fuẹrẹn emamọ rẹ ẹwẹn na vẹ iruo rẹ ugboma na. Ẹbẹre vọ yen une rẹ oniọvo eghene yena guọnọ dẹ na ghwomaphiyọ? Ọ cha sa ghwomaphiyọ ẹguọnọ, uyoyovwin, omaẹriẹnsuo yẹrẹ iwan ichekọ ri churobọ si omamọ rẹ ẹwẹn na-a. Oniọvo yena guọnọ urhi kiriguo rọ cha vuẹ nẹ une tiọyena tuẹn Jihova oma, ọ ke kẹnoma kẹ-ẹ. Ọnana ji shekpahen oka rẹ ẹbe re se, ifimu vẹ oka rẹ iprogramu ri TV re nẹ, igamu, wẹbsaiti, kugbe erọnvwọn efa.
Oka rẹ Irhuon vẹ Osẹnvwe ro Shephiyọ
Baibol na je vwẹ odjekẹ rẹ oka rẹ irhuon vẹ osẹnvwe ro shephiyọ vwọ kẹ avwanre. Ọnana vwẹ ukẹcha vwọ kẹ Inenikristi ọvuọvo vwọ sẹn osẹnvwe rẹ abavo. Obọfa, ohwo ro vwo ẹguọnọ ri Jihova cha womarẹ obo rọ sẹn osẹnvwe wan vwo ru ubiudu rẹ Ọsẹ rọyen rọhẹ obodjuvwu ghọghọ, ukperẹ o vwo ru obo ri jere. Dede nẹ Jihova vwẹ urhi kiriguo vwo mu vwọ kpahen obo re che kuphiyọ-ọ, jẹ oborẹ avwanre sẹn osẹnvwe wan pha ghanghanre vwọ kẹ. Oka rẹ iwun re kuẹphiyọ vwẹ ekogho ọvo sa fẹnẹ ekogho ọfa, oka rẹ osẹnvwe ra sẹn vwẹ ekogho ọvo ji se wene ọke vwọ yanran na. Ẹkẹvuọvo, Ọghẹnẹ vwo odjekẹ ra ghene guọnọ ri se sun ihwo rọyen ọkieje vwẹ kasan kasan.
Kerẹ udje, 1 Timoti 2:9, 10 tare nẹ, “Ọtiọye rhe eya na je sẹ osẹvwe rẹ oma evwokpotọ vẹ iroro o dia ọ rẹ amwa-a, ọ dia ọ rẹ ẹton re meri-i eyẹ oro eyẹ evwarha eghaghare ra gba phihọ-ọ, ẹkẹvuọvo ọ rẹ uruemu esiri, kirobo ri fori kẹ eya ri segbuyota.” Ọtiọyena, ofori nẹ iniọvo eya vẹ eshare roro kpahen ẹro ihwo rẹ ekogho rayen vwo nẹ osẹnvwe ro shephiyọ. Ọnana obo re ghanre kidie oborẹ avwanre sẹn osẹnvwe wan se wene ẹro ihwo vwo nẹ ovuẹ ri Baibol na. (2 Kọrẹnt 6:3) Avwanre guọnọ phi omamọ rẹ udje phiyotọ, ọtiọyena, a rha cha sen osẹnvwe rọ sa so ikprowọ yẹrẹ ivun emiovwo vwọ kẹ ihwo efa-a.—Matiu 18:6; Filipae 1:10.
Avwanre da mrẹvughe nẹ osẹnvwe ọvo ro je avwanre sua ivun emiovwo vwọ kẹ ihwo efa, e gbe jẹ a vwẹrokere Pọl vwo ru ewene ri fori rere a sa vwọ chọn ihwo efa uko vwọ ga Jihova. Pọl da ta: “Ovwan vwẹ ẹro kere uvwe, kirobo ri mi vwo kere Kristi.” (1 Kọrẹnt 11:1) Vwọ kpahen Jesu, Pọl de si: “Kristi guọnọ erhuvwu rẹ oma rọye-e.” Ota ri Pọl vwọ kẹ Inenikristi na phẹnre: “O fori rere avwanre ihwo re ganre na vwo chirako rẹ otu re evwiẹre na, avwanre rhe nene ojevwe rẹ oma rẹ avwanre ọvo-o; e jẹ avwanre ọvuọvo ru obo ri je ohwohwo fiki rẹ erhuvwu rọye, rere o vwo mudia gan.”—Rom 15:1-3.
A Vwọ Wian Phiyọ Ẹgba rẹ Iroro Avwanre
Idjerhe vọ yen a sa vwọ wian phiyọ ẹgba iroro avwanre rere a vwọ riẹn obo ro fori nẹ e ru rere oma vwọ vwerhen Jihova, ọ da tobọ dianẹ ọ vwẹ odjekẹ kiriguo ro fori nẹ e nene kpahen ẹdia ọvo vwọ phia-a? Avwanre de se Ota rọyen kẹdẹ kẹdẹ, vwo ẹruọ rọyen ji roro kokodo kpahen obo re se, kọ cha nẹrhẹ a riẹn obo re vwerhen Jihova oma ji bru omamọ rẹ orhiẹn. Ememerha yen ọnana cha vwọ phia. Kerẹ oborẹ omotete rhua ememerha ye, ọtiọyen ọrhọ ẹwẹn je hepha, ememerha yen e vwo vwo oniso rọyen. Ọtiọyena, ofori nẹ e vwo odirin, e jẹ ofu dje avwanre siẹrẹ a rha fobọ mrẹ ewene vwẹ oma rẹ avwanre-e. Je riẹn nẹ ọ dia ikpe rẹ ohwo vwo kpenu phiyọ na yen cha nẹrhẹ ohwo yan-obaro vwọrẹ ẹwẹ-ẹn. Kerẹ obo ra tare vwẹ obenu, e jẹ a ghwọrọ ọke yena eje vwo yono Ota rẹ Ọghẹnẹ kọke kọke je davwẹngba vwo ru obo re vwerhen Jihova oma.—Hibru 5:14.
Avwanre da yọnre urhi rẹ Ọghẹnẹ vwo mu, kọyen avwanre guọnọ kerhọ rọyen, ẹkẹvuọvo urhi rha herọ-ọ, ja davwẹngba re vwo bru omamọ orhiẹn, kọyen e vwo ẹguọnọ ri Jihova, a je guọnọ nẹ oma vwerhọn. Avwanre vwọ ga Jihova ji siẹkẹrẹ phiyọ na, ọ cha nẹrhẹ ẹwẹn ra vwọ vwẹrokere vẹ ọmọ rọyen ganphiyọ. Avwanre guọnọ womarẹ Baibol na vwo bru erhiẹn re cha nẹrhẹ oma vwerhen Ọghẹnẹ. A da vwẹ kemu kemu re ruẹ eje vwọ nẹrhẹ oma vwerhen Ọsẹ avwanre rọhẹ obodjuvwu, ka cha rhe mrẹvughe nẹ aghọghọ avwanre ji che bun vrẹ obo ri jovwo.
[Uhoho]
Oka rẹ iwun re kuẹphiyọ vwẹ ekogho ọvo sa fẹnẹ ekogho ọfa, ẹkẹvuọvo, e jẹ odjekẹ ri Baibol na sun osẹnvwe vẹ irhuon rẹ avwanre