Ha Vhabebi

Vhaswa vha sedzana na vhuleme vhuhulwane musi vha tshi khou aluwa. Vha nga kha ḓi tshuwa nga ṅwambo wa u sa ḓivha zwine vha fanela u zwi ita. Sa mubebi, nga zwiṅwe zwifhinga ni nga tama u vha tsireledza uri vha sa sedzane na vhuleme. Ndi ngoho uri a zwi konadzei u ita zwenezwo, fhedzi ni nga vha tikedza. Ni kha vhuimo havhuḓi ha u livhisa vhana vhaṋu uri vha sa pambuwe na u vha thusa uri vha vhe vhaaluwa vha re na vhuḓifhinduleli.

A zwi leluwi u ita nga u ralo. Mulovha henefha murwa waṋu o vha e kutukana ku re na mafulufulu, kune kwa dzulela u amba; fhedzi samusi zwino o no vha miṅwahani ya vhufumi, u dzula o ḓifhumutshela nahone ha tsha ṱoḓa u amba na inwi. A si kale musi ṅwananyana waṋu a tshi ṱoḓa u ṱuwa na inwi huṅwe na huṅwe hune na ya hone; fhedzi zwino u pfa a tshi shona musi e na inwi vhukati ha vhathu!

Naho zwo ralo, ni songo kulea nungo na vhona u nga no kundwa u hwala vhuḓifhinduleli haṋu sa mubebi. Inwi na ṅwana waṋu ni nga wana vhuṱali vhune ha nga ni ṋea vhulivhisi ho khwaṱhaho. Vhuṱali honoho vhu wanala Ipfini ḽa Mudzimu, Bivhili.

Bugu Mbudziso Dzine Vhaswa Vha Dzi Vhudzisa—Phindulo Dzi Shumaho, Volumu 2, yo itelwa u thusa ṅwana waṋu uri a kone u pfesesa zwavhuḓi Maṅwalo. Masiaṱari 4 na 5 a sumbedza thero dzo fhamba-fhambanaho dzine dza haseledzwa kha yeneyi bugu. Hu na zwithu zwinzhi zwi takadzaho. Ṱhogomelani zwi tevhelaho:

(1) Heyi bugu i ambedzana na muvhali. Kha maṅwe masiaṱari ṅwana waṋu u ṱuṱuwedzwa uri a ṅwale phindulo dza mbudziso dzo fhamba-fhambanaho na maṅwe mafhungo. Sa tsumbo, tshipiḓa tshine tsha ri “U Kunda Mutsiko Wa Thangana Ya Murole” kha masiaṱari 132 na 133, tshi ḓo thusa ṅwana waṋu uri a humbule nga ha khaedu dzine a sedzana nadzo na nḓila ine a ḓo dzi kunda ngayo. Zwiṅwe hafhu, zwipiḓa zwa ṱahe zwa yeneyi bugu zwi phetha nga siaṱari ḽi re na tshiṱoho tshine tsha ri “Dayari Yanga,” hune ṅwana waṋu a ḓo ṅwala zwine a zwi humbula na nḓila ine a ḓipfa ngayo nga zwe a zwi vhala kha tshenetsho tshipiḓa.

(2) Yeneyi bugu i ṱuṱuwedza vhabebi uri vha ambedzane na vhana vhavho. Sa tsumbo, masiaṱari 63 na 64 a na bogisi ḽine ḽa ri “Ndi Nga Amba Hani na Baba kana Mma Nga Zwa Vhudzekani?” Hafhu magumoni a ndima iṅwe na iṅwe, hu na bogisi ḽine ḽa ri “Ni Humbula Mini?” Muswa a nga shumisa ḽeneḽi bogisi u vusulusa zwe a zwi vhala nahone ḽi nga shumiswa kha khaseledzo ya muṱa. Zwiṅwe hafhu, ndima iṅwe na iṅwe i na tshiṱoho tshine tsha ri “Zwine Nda Ḓo Zwi Ita!” kha tshipiḓa tsha u fhedza muswa u humbelwa uri a ṅwale zwine a ṱoḓa u vhudzisa, he ha ṅwalwa u pfi: “Zwine nda tama u vhudzisa mubebi kana vhabebi vhanga nga ha enea mafhungo ndi . . . ” Zwenezwi zwi ḓo ita uri vhaswa vha humbele nyeletshedzo ya vhabebi vhavho miṅwahani yavho i konḓaho.

Nyeletshedzo: U itela uri vhana vhaṋu vha ḓipfe vho vhofholowa u ṅwala tshiṅwe na tshiṅwe, ni songo vhala bugu dzavho. Nga murahu vha nga kona u ni vhudza nḓila ine vha ḓipfa ngayo nga ha mafhungo e vha a ṅwala.

Ḓiwaneleni kopi yaṋu nahone ni i vhale nga vhuronwane. Musi ni tshi khou i vhala, lingedzani u humbula zwithu zwe zwa ni ḓaḓisa, zwe zwa ni kanganyisa na u ni vhilaedzisa musi ni tshee muswa. Khethani tshifhinga tsho teaho u itela u vhudza murwa waṋu kana ṅwananyana waṋu zwe zwa itea kha inwi musi ni tshee muswa. Zwenezwo zwi ḓo ṱuṱuwedza vhana vhaṋu uri vha ambe zwi re mbiluni dzavho. Musi vha tshi amba, ni thetshelese! Ni songo ṅala arali vha sa aravha zwavhuḓi musi ni tshi lingedza u amba navho. Naho vha tshi nga sumbedza u nga a vha zwi funi, vhana vha dzhiela nṱha nyeletshedzo ya vhabebi vhavho u fhira ya thangana dzavho dza murole.

Ri takalela u ṋea vhoiwe vhabebi na vhana vhaṋu yeneyi bugu yo thewaho Bivhilini nahone ri rabelela uri i ni vhuyedze muṱani.

Vhagandisi