Mbingano Ndi Tshifhiwa Tshi Bvaho ha Mudzimu wa Lufuno

1, 2. (a) Malugana na vhavhingani vhaswa, ndi mini zwine ra nga ḓivhudzisa zwone nga zwiṅwe zwifhinga, nahone ndi ngani? (b) Ndi mbudziso dzifhio dzine ra ḓo dzi haseledza kha yeneyi ndima?

NAA ni a takalela u ya minyanyani? Vhanzhi vha a zwi funa ngauri zwi nga takadza u ya kha zwiitea zwo raloho. Ni vhona vhavhingani vho tou pfundulula vhukuma. A si hezwo fhedzi, zwifhaṱuwo zwavho zwi fhufhuma nga dakalo! Nga ḽeneḽi ḓuvha vha vha vha tshi khou mwemwela nahone vhumatshelo havho vhu vhonala vhu tshi ḓo vha havhuḓi.

² Naho zwo ralo, musalauno mbingano nnzhi dzi khou pwashea. Naho ri tshi ṱoḓa uri vhavhingani vha bvelele, nga zwiṅwe zwifhinga ri a ḓivhudzisa uri, ‘Naa vhenevha vhavhingani vha ḓo takala? Naa mbingano yavho i ḓo khwaṱha?’ Phindulo dza dzenedzo mbudziso dzi ḓo ḓisendeka nga nḓila ine munna na musadzi vha fulufhela na u shumisa ngayo nyeletshedzo ya Mudzimu mbinganoni. (Mirero 3:5, 6) Vha fanela u ita nga u ralo u itela uri vha ḓivhulungele lufunoni lwa Mudzimu. Zwino kha ri livhise ṱhogomelo kha phindulo i re Bivhilini ya hedzi mbudziso nṋa: Ndi ngani vhathu vha tshi dzhenela mbingano? Arali na dzhenela mbingano, ni fanela u khetha mufarisi-ḓe? Ni nga lugiselela hani mbingano? Nahone ndi mini tshine tsha nga thusa vhavhingani uri vha dzule vho takala mbinganoni yavho?

NDI NGANI VHATHU VHA TSHI DZHENELA MBINGANO?

3. Ndi ngani zwi si vhuṱali u dzhenela mbingano nga zwiitisi zwi sa pfali?

³ Vhaṅwe vha tenda uri mbingano i ita uri vhathu vha wane dakalo—vha amba uri ni nga si fushee kana u takala arali ni si na mufarisi. Zwenezwo a si ngoho! Yesu, we a vha a songo vhinga, o amba uri u sa dzhenela mbingano ndi tshifhiwa nahone a ṱuṱuwedza vhoṱhe vhane vha nga kona uri vha ite nga u ralo. (Mateo 19:11, 12) Na muapostola Paulo o haseledza nga ha zwivhuya zwa u sa dzhenela mbingano. (1 Vha-Korinta 7:32-38) Yesu na Paulo a vho ngo vhea mulayo wa uri muthu a songo dzhenela mbingano; zwi re zwone ndi uri u “dzivhisa u dzea” zwo katelwa kha “dzipfunzo dza mimuya mivhi.” (1 Timotheo 4:1-3) Naho zwo ralo, u sa dzhenela mbingano zwi a thusa vhane vha sa ṱoḓe u thithiswa musi vha tshi shumela Yehova. Nga zwenezwo zwi ḓo vha zwi si vhuṱali u dzhenela mbingano nga ṅwambo wa zwiitisi zwi sa pfali, zwi ngaho u vhona thangana dzau dza murole dzi tshi khou dzhenela mbingano.

4. Mbingano yavhuḓi i adza mutheo ufhio wa u alusa vhana?

⁴ Kha ḽiṅwe sia, naa hu na zwiitisi zwi pfalaho zwa u dzhenela mbingano? Ee. Mbingano na yone ndi tshifhiwa tshi bvaho ha Mudzimu washu wa lufuno. (Genesi 2:18) Ngauralo mbingano i nga ni ḓisela dakalo na phaṱhutshedzo. Sa tsumbo, mbingano yavhuḓi ndi mutheo une wa fhira yoṱhe wa vhutshilo ha muṱa. Vhana vha ṱoḓa fhethu havhuḓi hune vhabebi vhavho vha ḓo vha alusela hone, vha tshi vha funa, vha tshi vha laya na u vha ṋea nyeletshedzo. (Psalme ya 127:3; Vha-Efesa 6:1-4) Naho zwo ralo, u alusa vhana a si tshone tshiitisi tshi tshoṱhe tsha u dzhenela mbingano.

5, 6. (a) U ya nga Muhuweleli 4:9-12, ndi dzifhio dziṅwe mbuyelo dza vhukonani ha tsini-tsini? (b) Mbingano i nga fanyiswa hani na ludzi lwo swaledzwaho?

⁵ Ṱhogomelani luṅwalo lwa tshiṱoho lwa heyi ndima khathihi na vhubvo halwo, lu ri: “Khwine ndi misi vhé vhavhili, é si muthihi; ngauri vha ḓo wana malamba avhuḓi nga u ḓi-netisa havho. Vha tshi wa, vha ḓo farisana vha vuwa. Wa khombo ndi uyo ane a wa é eṱhe, á si ná wa u mu vusa. Na hone, vhó eḓela vhé vhavhili vha a dudedzana; é muthihi u ḓo dudela hani? É muthihi, muthu a nga mu kunda; vhé vhavhili, vha ḓo ima vha lwa. Ludzi lwó swaledzwa a lu ṱavhanyi u khathuwa.”—Muhuweleli 4:9-12.

⁶ Lwonolu luṅwalo lu amba nga maanḓa nga ha ndeme ya vhukonani. Vhukuma, mbingano i fhaṱiwa nga vhathu vhavhili vhane vha vha khonani khulwane. Samusi lwonolu luṅwalo lu tshi sumbedza, mbingano i nga ita uri vhathu vhavhili vha thusane, vha khuthadzane na u tsireledzana. Mbingano i a khwaṱha vhukuma arali hu na ane a i khwaṱhisa. Samusi yeneyi ndimana yo zwi sumbedza, ludzi lu nga khathuwa arali lu songo swaledzwa. Fhedzi a zwi leluwi uri ludzi lwo swaledzwaho lu khathuwe. Arali u takadza Yehova hu tshithu tshihulwane kha munna na musadzi, mbingano yavho i ḓo nga ludzi lwo swaledzwaho. Musi vhavhingani vha tshi ḓiṋekedzela kha Yehova, mbingano yavho i ḓo khwaṱha vhukuma.

7, 8. (a) Ndi nyeletshedzo ifhio ye Paulo a i ṅwalela Vhakriste vha sa athu dzhenela mbingano, vhane vha vha na vhuleme ha u langa lutamo lwa zwa vhudzekani? (b) Bivhili i ri vhudza mini nga ha u dzhenela mbingano?

⁷ Ndi mbinganoni fhedzi hune lutamo lwa zwa vhudzekani lwa nga fushwa hone nga nḓila yo teaho. Musi vhathu vho vhingana, hu nga ambiwa uri zwa vhudzekani ndi tshisima tsha dakalo. (Mirero 5:18) Musi muthu á sa athu dzhenela mbingano o no pfuka zwine Bivhili ya zwi vhidza “miṅwaha ya vhuswa”—tshifhinga tshine maḓipfele a u ita zwa vhudzekani a vha na maanḓa—a nga kha ḓi vha na vhuleme ha u langa lutamo lwa zwa vhudzekani. Arali a kundwa u ḓifara, lwonolwo lutamo lu nga ita uri a fheleledze o ita vhuaḓa kana u ḓifara luvhi. Paulo o vha o hevhedzwa uri a ṅwalele vhathu vha sa athu dzhenela mbingano heyi nyeletshedzo: “Huno arali vhá sa koni u ḓi-vhofha nga vha dzee ngauri kha u dzea na u tambula u dzea ndi khwine.”—1 Vha-Korinta 7:9, 36, NW; Yakobo 1:15.

⁸ Muthu u fanela u vha na zwiitisi zwi pfalaho zwa u dzhenela mbingano. Samusi Paulo o zwi sumbedza, vhane vha dzhenela mbingano “vha ḓo vhona khombo ṋamani.” (1 Vha-Korinta 7:28) Vhathu vha re mbinganoni vha sedzana na vhuleme vhune vha si ho mbinganoni vha sa sedzane naho. Naho zwo ralo, arali na khetha u dzhenela mbingano, ni nga fhungudza hani vhuleme nahone na wana dakalo ḽihulwane na u fushea mbinganoni? Iṅwe nḓila ndi nga u khetha mufarisi nga vhuṱali.

NI NGA WANA HANI MUFARISI O NI TEAHO?

9, 10. (a) Paulo o fanyisa hani khombo ya u dzhenela mbingano na muthu ane a si vhe mutendi? (b) Kanzhi hu vha na mvelelo dzifhio arali muthu a sa thetshelesa nyeletshedzo ya Mudzimu ya u sa dzhenela mbingano na muthu ane a si vhe mutendi?

⁹ Paulo o vha o hevhedzwa u ṅwala maitele a ndeme ane a tea u shumiswa musi muthu a tshi khetha mufarisi wa mbingano: “Ni so ngo vha vho ḓi-kungelaho kha dzhogo i sili ya vha sa tendiho.” (2 Vha-Korinta 6:14) Tshifanyiso tshawe tsho vha tsho thewa kha mafhungo ane a ḓivhiwa a zwa vhulimi. Arali zwipuka zwivhili zwi sa eḓani nga vhuhulwane na nga maanḓa zwa paniwa zwoṱhe, vhuvhili hazwo zwi ḓo pfa vhuṱungu. Nga hu fanaho, musi mutendi na ane a si vhe mutendi vha vhingana, zwi tou vha khagala uri mbingano yavho i ḓo vha na vhuleme. Arali muṅwe wavho a tshi funa Yehova, fhedzi muṅwe a si na ndavha na zwenezwo, zwipikwa zwavho vhutshiloni zwi nga si fane nahone vha ḓo tshilisana nga nḓila i vhavhaho. Nga zwenezwo Paulo o ṱuṱuwedza Vhakriste uri vha dzhenele mbingano na muthu a re “Murenani.”—1 Vha-Korinta 7:39.

¹⁰ Nga zwiṅwe zwifhinga, Vhakriste vha siho mbinganoni vha nga kha ḓi amba uri u vhingana na muthu ane a si vhe mutendi zwi khwine u fhira vhumvumvu vhune vha khou vhu pfa zwino. Vhaṅwe vha khetha u sa thetshelesa nyeletshedzo ya Bivhili nahone vha dzhenela mbingano na muthu ane a si vhe mushumeli wa Yehova. Kanzhi u ita zwenezwo zwi vha na mvelelo dzi ṱungufhadzaho. Vhenevho vhathu vha ḓiwana vho vhingana na muthu ane vha sa kone u amba nae nga zwithu zwa ndeme vhutshiloni. Vhumvumvu vhune vha vhu pfa vhu fhira ha musi vha sa athu dzhenela mbingano. Zwi takadzaho ndi uri hu na Vhakriste vha zwigidi vha songo dzhenelaho mbingano vhane vha fulufhela na u shumisa nyeletshedzo ya Mudzimu malugana na zwenezwi. (Psalme ya 32:8) Naho vha tshi fulufhela uri ḽiṅwe ḓuvha vha ḓo dzhenela mbingano, vha lindela tshifhinga tshine vha ḓo wana mufarisi kha vhathu vhane vha gwadamela Yehova Mudzimu.

11. Ndi mini tshine tsha nga ni thusa u khetha mufarisi wa mbingano nga vhuṱali? (Dovhani ni sedze bogisi ḽi re kha siaṱari 114.)

¹¹ Ndi ngoho uri hezwi a zwi ambi uri no tea u dzhenela mbingano na mushumeli muṅwe na muṅwe wa Yehova. Arali ni tshi khou ṱoḓa u dzhenela mbingano, sedzani muthu ane vhumuthu hawe, zwipikwa zwawe zwa muya zwa fana na zwaṋu, na ane a funa Mudzimu u fana na inwi. Tshigwada tsha mukoma a fulufhedzeaho na wa vhuṱali tsho gandisa mafhungo manzhi nga ha yeneyi thero, zwi ḓo sumbedza vhuṱali arali na ṱolisisa yeneyi nyeletshedzo i bvaho Maṅwaloni nga lwa thabelo, ni i tendele i tshi ni livhisa musi ni tshi ita yeneyi phetho ya ndeme.a—Psalme ya 119:105.

12. Ndi zwithu zwifhio zwo ḓoweleaho zwine zwa itwa kha maṅwe mashango malugana na mbingano, nahone ndi tsumbo ifhio i re Bivhilini ine ya ṋea vhulivhisi?

¹² Mashangoni manzhi, zwo ḓowelea uri vhabebi vha khethele ṅwana wavho mufarisi. Vhathu vha dzenedzo mvelele nga u tou angaredza vha tenda uri vhabebi vha na tshenzhelo na vhuṱali zwa u ita phetho yo raloho ya ndeme. Kanzhi mbingano dzo raloho dzi a bvelela, u fana na dza zwifhingani zwa Bivhili. Tsumbo ya Abrahamu a tshi ruma mulanda wawe uri a ye u ṱoḓela Isaka musadzi i nga funza vhabebi vhane vha nga vha kha vhuimo vhu fanaho ṋamusi. Abrahamu o vha e si na ndavha na uri muṱa une ṅwana wawe a ḓo vhinga khawo wo pfuma kana ndi wa bvumo. Nṱhani hazwo, o ita vhuḓidini vhuhulwane ha uri Isaka a wane musadzi kha vhathu vhane vha gwadamela Yehova.b—Genesi 24:3, 67.

NI NGA LUGISELELA HANI MBINGANO I BVELELAHO?

13-15. (a) Maitele ane a wanala kha Mirero 24:27 a nga thusa hani muṱhannga ane a khou ṱoḓa u vhinga? (b) Khomba i nga ita mini u itela u ḓilugiselela u vhingwa?

¹³ Arali no ḓiimisela u dzhenela mbingano, ni fanela u ḓivhudzisa  uri, ‘Naa zwa vhukuma ndo no lugela u i dzhenela?’ Phindulo ya yeneyi mbudziso a i ḓitiki nga nḓila ine na ḓipfa ngayo nga ha lufuno, zwa vhudzekani, vhukonani kana u alusa vhana. Nṱhani hazwo, hu na zwipikwa zwo tou livhaho zwine vhane vha ṱoḓa u vhingana vha fanela u zwi humbula.

¹⁴ Muṱhannga ane a ṱoḓa khomba u fanela u humbula nga vhuronwane nga maitele a tevhelaho: “Vuledza mishumo yau ya nnḓa, U lime tsimu U fhedze, U kone u fhaṱa na nnḓu.” (Mirero 24:27) Maipfi a yeneyo ndimana a ombedzela mini? Zwifhingani zwenezwo, arali munna a tshi ṱoḓa u ‘fhaṱa nnḓu yawe,’ kana u dzhenela mbingano na u vha na muṱa, o vha a tshi fanela u ḓivhudzisa uri, ‘Naa ndi ḓo kona u ṱhogomela na u ṱunḓela mufumakadzi wanga kana vhana vhane ra nga vha navho?’ O vha a tshi fanela u thoma a shuma, a ṱhogomele masimu awe kana zwiliṅwa. Enea maitele a a shuma na ṋamusi. Munna ane a ṱoḓa u vhinga u fanela uri a ḓilugiselele u hwala honovhu vhuḓifhinduleli. Arali e na mutakalo wavhuḓi, u fanela uri a shume. Ipfi ḽa Mudzimu ḽi amba uri arali munna a sa ṱhogomeli zwishaiwa zwa muṱa wawe zwa ṋama, zwa maḓipfele, na zwa muya, ndi muvhi u fhira a sa tendiho!—1 Timotheo 5:8.

¹⁵ Khomba ine ya ṱoḓa u vhingwa na yone i vha i tshi khou tenda u hwala vhuḓifhinduleli ho vhalaho vhu lemelaho. Bivhili i bula vhuṅwe vhutsila na pfaneleo dzine musadzi a fanela u vha nadzo u itela u thusa munna wawe na u ṱhogomela muṱa. (Mirero 31:10-31) Vhanna na vhasadzi vhane vha ṱavhanyedzela u dzhenela mbingano vha sa athu lugela u hwala vhuḓifhinduleli vha na tseḓa, a vha humbuli nga ha zwine vha nga zwi ṋea muthu ane vha ḓo vhingana nae. Zwa ndeme vhukuma ndi uri vhane vha ṱoḓa u dzhenela mbingano vha fanela u vha vho ḓilugiselela nga lwa muya.

16, 17. Vhane vha khou lugiselela mbingano vha fanela u elekanya nga ha maitele afhio a Maṅwalo?

¹⁶ U lugiselela mbingano zwi katela na u elekanya nga ha mishumo ye Mudzimu a i ṋea munna na musadzi. Munna u fanela u ḓivha zwine u vha ṱhoho muṱani wa Vhukriste zwa amba zwone. Honovhu vhuḓifhinduleli a vhu ṋei munna ndugelo ya u ita tshiṅwe na tshiṅwe tshine a funa. Nṱhani hazwo, u fanela u edzisa nḓila ye Yesu a shumisa ngayo vhuṱoho. (Vha-Efesa 5:23) Nga hu fanaho, mufumakadzi wa Mukriste u fanela u pfesesa mushumo u ṱhonifheaho une musadzi a vha nawo. Naa u ḓo ḓiṱukufhadzela “mulayo wa munna”? (Vha-Roma 7:2) O no vha nga fhasi ha mulayo wa Yehova na wa Kristo. (Vha-Galata 6:2) Muṅwe mulayo ndi nḓila ine munna wawe a livhisa ngayo zwithu muṱani. Naa a nga tikedza na u ḓiṱukufhadzela vhuṱoho ha munna wawe a songo fhelelaho? Arali a sa ḓo zwi kona, zwi ḓo vha zwavhuḓi uri a si vhingwe.

¹⁷ Zwiṅwe hafhu, mufarisi muṅwe na muṅwe u fanela u ṱhogomela zwishaiwa zwo khetheaho zwa we a vhingana nae. (Vha-Filipi 2:4) Paulo o ṅwala uri: “Huno na inwi nga muthihi: Funa musadzi wau vhunga U tshi ḓi-funa, musadzi hone hu uri a [ṱhonifhe munna wawe nga ho dzikaho, NW].” Paulo o hevhedzwa nga Mudzimu uri a ṱhogomele uri munna u a ṱoḓa u vhona uri musadzi wawe u a mu ṱhonifha nga ho dzikaho. Na musadzi u a ṱoḓa u ḓipfa a tshi funiwa nga munna wawe.—Vha-Efesa 5:21-33.

18. Ndi ngani vhane vha khou funana vha tshi fanela u guda u ḓifara?

¹⁸ Nga zwenezwo, tshifhinga tsha u funana a si tshifhinga tsha u sokou ḓitakadza. Ndi tshifhinga tsha uri muṱhannga na khomba vha gude nḓila ya u tshilisana na u vhona arali u vhingana zwi tshi ḓo sumbedza vhuṱali. Tshi dovha tsha vha tshifhinga tsha u guda u ḓifara! Mulingo wa u ṱoḓa u fara-farana u itela u sumbedzana lufuno u nga vha na maanḓa—zwi re zwone ndi uri zwenezwo ndi zwa nzulele. Naho zwo ralo, vhane vha funana ngangoho vha ḓo iledza naho tshi tshini tshine tsha nga tshinya vhushaka ha mufunwa wavho na Mudzimu. (1 Vha-Thesalonika 4:6) Ngauralo arali hu na muthu ane na khou funana nae, gudani u ḓifara; yeneyi pfaneleo i ḓo ni vhuyedza vhutshiloni haṋu hoṱhe, hu sa londwi uri ni a dzhenela mbingano kana hai.

NI NGA ITA MINI URI MBINGANO YA VHOIWE I KHWAṰHE?

19, 20. Nḓila ine Mukriste a dzhia ngayo mbingano i fanela u fhambana hani na ya vhathu vhanzhi vha shango? Fanyisani.

¹⁹ Arali vhavhingani vha tshi ṱoḓa uri mbingano yavho i khwaṱhe, vha fanela u vha na mavhonele avhuḓi nga ha mbofho yavho. Kha bugu dza nganea na dzifilimu, kanzhi mbingano dza hone dzi fheleledza nga dakalo ḽine vhathu vha ḽi tama mbinganoni dzavho. Naho zwo ralo, vhutshiloni ha vhukuma mbingano a si magumo; ndi mathomo—mathomo a zwithu zwe Yehova a zwi dzudzanya uri zwi vhe zwa tshoṱhe. (Genesi 2:24) Zwi ṱungufhadzaho ndi uri a zwo ngo tou ralo kha vhathu vha ṋamusi. Kha dziṅwe mvelele vhathu vha vhambedza u dzhenela mbingano na u “vhofha pfundo.” Vha nga kha ḓi sa zwi ṱhogomela uri tshenetsho tshifanyiso tshi ṱalusa zwavhuḓi nḓila ine vhathu vha dzhia ngayo mbingano. Ndi ngani? Naho pfundo ḽo vhofhiwaho zwavhuḓi ḽi tshi fanela u dzula ḽo khwaṱha nga hune zwa nga konadzea ngaho, fhedzi ḽi nga vhofhiwa nahone ḽa dovha ḽa vhofhololwa nga hu leluwaho.

²⁰ Ṋamusi vhathu vhanzhi vha dzhia mbingano sa ndugiselelo ya tshifhinganyana. Vha ṱavhanyedzela u dzhenela mbingano vha tshi humbula uri i ḓo fusha zwishaiwa zwavho, fhedzi vha ḓivhudza uri vha ḓo mbo ḓi sutuka musi vha tshi thoma u sedzana na vhuleme. Naho zwo ralo, ni songo hangwa uri Bivhili yo shumisa tshifanyiso tsha ludzi musi i tshi amba nga ha mbofho ya mbingano. Nnzi kana thambo dzine dza shumiswa zwikepeni dzo itelwa uri dzi fhedze tshifhinga tshilapfu, a dzi vhuyi dza ṱahala naho ha vha na maḓumbu mahulwane lwanzheni. Na mbingano yo itelwa uri i dzule yo khwaṱha. Humbulani uri Yesu o ri: “Zwo vhofhekanywaho nga Mudzimu muthu a songo zwi fhandakanya.” (Mateo 19:6) Arali na dzhenela mbingano, ni fanela u vha na mavhonele a fanaho nga ha mbingano. Naa yeneyo mbofho i ita uri mbingano i vhe muhwalo? Na kathihi.

21. Ndi ngani munna na musadzi vha tshi fanela u ḓivhana zwavhuḓi nahone ndi mini tshine tsha nga vha thusa u ita nga u ralo?

²¹ Munna na musadzi vha fanela u ḓivhana zwavhuḓi. Arali muṅwe na muṅwe wavho a lwela u livhisa ṱhogomelo kha pfaneleo dzavhuḓi na vhuḓidini ha muṅwe, mbingano yavho i ḓo takadza na u homolosa. Naa zwi a pfala uri ni ṱoḓe u vhona pfaneleo dzavhuḓi kha mufarisi waṋu wa mbingano, naho a songo fhelela? Yehova u dzula o lavhelela pfaneleo dzavhuḓi kha riṋe, na riṋe ri fanela u mu edzisa. Mupsalme o ri: “Arali Iwe Yehova wá vhilá mulandu, ndi nnyi ane a ḓo ima.” (Psalme ya 130:3) Vhanna na vhasadzi vha fanela u vha na mavhonele avhuḓi nahone vha hangwelane.—Vha-Kolosa 3:13.

22, 23. Ndi tsumbo ifhio yavhuḓi ye Abrahamu na Sara vha i vhetshela vhavhingani ṋamusi?

²² Mbingano i nga takadza vhukuma musi miṅwaha i tshi khou ḓi ṱanḓulukana. Bivhili i amba nga ha mbingano ya Abrahamu na Sara musi vho no vha vhalala. Na vhone vho vha na maṱhupho na vhuleme. Edzani u humbula nḓila ye Sara, mufumakadzi we khamusi a vha e miṅwahani ya vhu-60, a ḓipfa ngayo musi a tshi fanela u ṱutshela haya hawe havhuḓi shangoni ḽa Uri nahone a ya u dzula mishashani vhutshilo hawe hoṱhe. Naho zwo ralo, o ḓiṱukufhadzela vhuṱoho ha munna wawe. O vha e mufarisi na muthusi wa vhukuma wa Abrahamu, o mu thusa nga ṱhonifho uri phetho dzawe dzi bvelele. Nahone u ḓiṱukufhadza hawe ho vha hu ha vhukuma. Na “mbiluni yawe,” o vha a tshi vhidza munna wawe, muṋe wawe. (Genesi 18:12, NW; 1 Petro 3:6) O vha a tshi ṱhonifha Abrahamu nga mbilu yoṱhe.

²³ Vhukuma, zwenezwo a zwi ambi uri Abrahamu na Sara vho vha vha tshi tendelana kha zwithu zwoṱhe misi yoṱhe. Sara o vhuya a amba zwiṅwe zwithu zwe zwa ‘ṱungufhadza’ vhukuma Abrahamu. Naho zwo ralo, Abrahamu a thetshelesa nga u ḓiṱukufhadza zwe musadzi wawe a amba samusi o laedzwa uri a ite nga u ralo nga Yehova, nahone zwenezwo zwa ita uri muṱa wavho u fhaṱutshedzwe. (Genesi 21:9-13) Ṋamusi vhanna na vhasadzi, naho vho no vhingana miṅwaha minzhi, vha nga guda zwithu zwinzhi kha vhenevha vhavhingani vha ofhaho Mudzimu.

24. Ndi mbingano-ḓe dzine dza hulisa Yehova Mudzimu nahone ndi ngani?

²⁴ Tshivhidzoni tsha Vhukriste, hu na vhathu vhanzhi vha re mbinganoni dzavhuḓi—mbingano dzine musadzi a ṱhonifha munna wawe nga ho dzikaho, hune munna a funa na u hulisa musadzi wawe, na hune vha shumisana u itela uri zwine Yehova a zwi funa zwi ḓe u thoma vhutshiloni havho. Arali na phetha uri ni ḓo dzhenela mbingano, khethani mufarisi waṋu wa mbingano nga vhuṱali, lugiselelani zwavhuḓi mbingano yaṋu, lwelani uri i vhe na mulalo na lufuno, zwine zwa ḓo ita uri i hulise Yehova Mudzimu. Arali na ita nga u ralo mbingano yaṋu i ḓo ni thusa uri ni dzule lufunoni lwa Mudzimu.