Vun trồng bông trái của sự tự chủ

“Trái của Thánh-Linh, ấy là lòng yêu-thương, sự vui-mừng, bình-an, nhịn-nhục, nhơn-từ, hiền-lành, trung-tín, mềm-mại, tiết-độ [tự chủ]” (GA-LA-TI 5:22, 23).

1. Ai cho chúng ta những gương tốt nhất về tính tự chủ theo các câu nào trong Kinh-thánh?

GIÊ-HÔ-VA ĐỨC CHÚA TRỜI và Giê-su Christ cho chúng ta những tấm gương tốt nhất về sự tự chủ. Ngay từ lúc loài người cãi lời trong vườn Ê-đen, Đức Giê-hô-va tiếp tục biểu lộ đức tính này. (So sánh Ê-sai 42:14). Kinh-thánh phần tiếng Hê-bơ-rơ chín lần nói Ngài “chậm giận” (Xuất Ê-díp-tô Ký 34:6). Chậm giận đòi hỏi phải tự chủ. Và chắc chắn Con Đức Chúa Trời biểu lộ tính tự chủ rất nhiều, bởi vì “Ngài bị rủa mà chẳng rủa lại” (I Phi-e-rơ 2:23). Mặc dầu Giê-su đã có thể xin Cha trên trời của ngài phái “hơn mười hai đạo thiên-sứ” đến yểm trợ ngài (Ma-thi-ơ 26:53).

2. Chúng ta có các gương tốt nào trong Kinh-thánh nói về những người bất toàn biết tự chủ?

² Kinh-thánh cho chúng ta một số gương tốt của những người bất toàn đã giữ được sự tự chủ. Thí dụ, Giô-sép là một con của tộc trưởng Gia-cốp đã biểu lộ đức tính này trong một câu chuyện đáng chú ý đã xảy ra trong đời ông. Quả thật Giô-sép đã biết tự chủ là dường bao khi vợ của Phô-ti-pha dụ dỗ ông! (Sáng-thế Ký 39:7-9). Lại cũng có gương của bốn thanh niên Hê-bơ-rơ biết tự chủ bằng cách từ chối không ăn những đồ ăn thịnh soạn của nhà vua Ba-by-lôn, bởi vì Luật pháp Môi-se cấm những thức ăn đó (Đa-ni-ên 1:8-17).

3. Nhóm người nào nổi tiếng về hạnh kiểm tốt theo các lời chứng nhận nào?

³ Nói đến những gương hiện đại về sự tự chủ, chúng ta có thể kể đến tập thể của Nhân-chứng Giê-hô-va. Họ xứng đáng nhận được lời khen ngợi ghi trong cuốn “Tân Bách khoa Tự điển Công giáo” (New Catholic Encyclopedia) nói rằng họ là “một trong những đoàn thể có cách cư xử đàng hoàng nhất trên thế giới”. Một giảng sư Đại học tại Phi-luật-tân nói rằng “các Nhân-chứng thực hành nghiêm chỉnh những điều họ học trong Thánh-kinh”. Một phóng viên báo chí người Ba-lan viết về hội nghị của Nhân-chứng Giê-hô-va tại Warszawa năm 1989: “55.000 người không hút một điếu thuốc nào cả trong vòng ba ngày!... Tôi rất thán phục và kính trọng về tinh thần kỷ luật siêu phàm này của họ”.

Kính sợ Đức Chúa Trời và ghét điều ác

4. Một trong những cách tốt nhất giúp tập luyện tính tự chủ là gì?

⁴ Sự kính sợ Đức Chúa Trời, sợ làm buồn lòng Cha đầy yêu thương của chúng ta trên trời là một trong những cách tốt nhất để giúp chúng ta vun trồng tính tự chủ. Kinh-thánh cho thấy sự kính sợ Đức Chúa Trời là rất quan trọng và nhiều lần đề cập đến vấn đề này. Khi Áp-ra-ham sắp sửa dâng con mình là Y-sác làm của-lễ, Đức Chúa Trời nói: “Đừng tra tay vào mình con trẻ và chớ làm chi hại đến nó; vì bây giờ ta biết rằng ngươi thật kính-sợ Đức Chúa Trời, bởi cớ không tiếc với ta con ngươi, tức con một ngươi” (Sáng-thế Ký 22:12). Chắc chắn Áp-ra-ham bị xao động rất mạnh về tình cảm, bởi vậy ông hẳn phải biết tự chủ nhiều lắm mới thi hành nổi mệnh lệnh của Đức Chúa Trời và giá dao lên toan giết con yêu dấu của mình là Y-sác. Đúng, sự kính sợ Đức Chúa Trời giúp chúng ta giữ được sự tự chủ.

5. Sự ghét điều ác đóng vai trò nào trong việc chúng ta tập luyện tính tự chủ?

⁵ Ghét điều ác cũng liên quan mật thiết đến sự kính sợ Đức Giê-hô-va. Châm-ngôn 8:13 nói: “Sự kính-sợ Đức Giê-hô-va, ấy là ghét điều ác”. Tiếp đến, ghét điều ác cũng giúp chúng ta biết tự chủ. Kinh-thánh thường xuyên nhắc nhở chúng ta ghét—đúng, gớm ghiếc—điều ác (Thi-thiên 97:10; A-mốt 5:14, 15; Rô-ma 12:9). Điều ác nhiều khi là thú vị, hấp dẫn, đầy vẻ quyến rũ, cho nên chúng ta phải ghét nó mới mong cương quyết cưỡng lại được. Việc ghét điều ác như thế có tác dụng làm cho chúng ta càng cương quyết thêm trong việc tự chủ và nhờ vậy đó là một sự che chở cho chúng ta.

Tự chủ—đường lối khôn ngoan

6. Tại sao vun trồng tính tự chủ để kiềm chế các khuynh hướng ích kỷ của chúng ta là đường lối khôn ngoan?

⁶ Hiểu được sự khôn ngoan trong việc biểu lộ đức tính tự chủ là một cách tốt khác để giúp chúng ta vun trồng đức tính này. Đức Giê-hô-va dạy chúng ta phải tập tính tự chủ là vì lợi ích của chúng ta. (So sánh Ê-sai 48:17, 18). Kinh-thánh chứa đựng nhiều lời khuyên cho thấy tập luyện tính tự chủ để kềm chế các khuynh hướng ích kỷ của chúng ta quả là khôn ngoan. Chúng ta không thể tránh khỏi các luật pháp cố định của Đức Chúa Trời. Kinh-thánh nói: “Ai gieo giống chi, lại gặt giống ấy. Kẻ gieo cho xác-thịt, sẽ bởi xác-thịt mà gặt sự hư-nát; song kẻ gieo cho Thánh-Linh, sẽ bởi Thánh-Linh mà gặt sự sống đời đời” (Ga-la-ti 6:7, 8). Một thí dụ rõ ràng là trong việc ăn uống. Việc ăn uống quá độ đưa người ta đến nhiều sự tai hại. Làm theo lòng ích kỷ khiến cho một người mất sự tự trọng. Hơn thế nữa, kẻ nào làm theo lòng ích kỷ không khỏi làm tổn hại sự giao thiệp của họ với người khác. Hại hơn cả là sự thiếu tự chủ làm tổn thương mối liên hệ giữa chúng ta với Cha trên trời.

7. Đề tài chính của sách Châm-ngôn là gì theo các câu nào trong Kinh-thánh?

⁷ Do đó, chúng ta phải tiếp tục tự nhắc nhở rằng ích kỷ là tự làm hại cho chính mình. Sách Châm-ngôn là sách nhấn mạnh đến sự tự rèn luyện. Một đề tài xuất sắc của sách này là ích kỷ chẳng có lợi ích gì và tự chủ là khôn ngoan (Châm-ngôn 14:29; 16:32). Xin lưu ý là sự tự rèn luyện không phải chỉ là tránh điều ác. Tự rèn luyện hay tự chủ cũng đòi hỏi làm điều thiện. Điều thiện có thể khó làm vì các khuynh hướng tội lỗi của chúng ta muốn chúng ta làm điều ngược lại.

8. Kinh nghiệm nào nêu rõ sự kiện tập luyện tính tự chủ là khôn ngoan?

⁸ Hãy lấy trường hợp của một Nhân-chứng Giê-hô-va để cho thấy cụ thể tính tự chủ là khôn ngoan. Anh này đang đứng sắp hàng tại một ngân hàng thì bị một người đàn ông lấn tới trước. Dù hơi khó chịu, nhưng anh Nhân-chứng này bày tỏ sự tự chủ. Cùng ngày hôm đó anh phải đi gặp một kỹ sư để xin chữ ký vào vài đồ án cho Phòng Nước Trời. Ông kỹ sư đó là ai? Hóa ra chính là người đã lấn tới trước anh khi sắp hàng trong ngân hàng. Không những ông kỹ sư ấy đã tỏ ra rất thân thiện mà lại chỉ đòi chưa đến một phần mười giá tiền thường lệ. Quả thật anh Nhân-chứng sung sướng vì đã bày tỏ sự tự chủ trước đó trong ngày và không nổi giận khi bị khiêu khích!

9. Khi chúng ta bị người ta nói nặng lời trong công việc rao giảng, đường lối khôn ngoan là gì?

⁹ Nhiều lần người ta nói nặng lời khi chúng ta đi từng nhà để rao giảng tin mừng về Nước Đức Chúa Trời hay khi đứng ở góc đường cố gắng làm khách bộ hành chú ý đến thông điệp của chúng ta. Đường lối khôn ngoan là gì? Một thái độ khôn ngoan được ghi nơi Châm-ngôn 15:1: “Lời đáp êm-nhẹ làm nguôi cơn-giận; còn lời xẳng-xớm trêu thạnh-nộ thêm”. Nói cách khác, chúng ta cần phải tự chủ. Không riêng gì các Nhân-chứng Giê-hô-va, mà những người khác cũng cảm thấy điều này là đúng. Càng ngày giới y sĩ càng thấy sự tự chủ là tốt vì có giá trị chữa bệnh.

Tình yêu thương bất vị kỷ giúp tự chủ

10, 11. Tại sao tình yêu thương thật sự giúp cho việc giữ tự chủ?

¹⁰ Sự miêu tả về tình yêu thương nơi I Cô-rinh-tô 13:4-8 của Phao-lô cho thấy sức mạnh của tình yêu thương có thể giúp chúng ta giữ được sự tự chủ. “Tình yêu-thương hay nhịn-nhục”. Muốn nhịn nhục cần phải tự chủ. “Tình yêu-thương chẳng ghen-tị, chẳng khoe mình, chẳng lên mình kiêu-ngạo”. Đức tính yêu thương giúp chúng ta kiểm soát các ý tưởng và tình cảm của chúng ta, kiềm chế bất cứ khuynh hướng ghen tị, khoe khoang hoặc tự kiêu nào. Tình yêu thương thúc đẩy chúng ta làm ngược hẳn với tính kiêu ngạo, khiến chúng ta khiêm nhường, nhu mì giống như Giê-su (Ma-thi-ơ 11:28-30).

¹¹ Phao-lô kế đến nói rằng tình yêu thương “chẳng làm điều trái phép”. Chúng ta cũng cần phải tự chủ để luôn luôn cư xử đúng phép. Đức tính yêu thương ngăn cản chúng ta tham lam hoặc chỉ “kiếm tư-lợi”. Tình yêu thương “chẳng nóng-giận”. Thật là dễ nóng giận chỉ vì những gì người khác nói hay làm! Nhưng tình yêu thương sẽ giúp chúng ta tự chủ và không nói hay làm những điều mà sau đó khiến cho chúng ta hối hận. Tình yêu thương “chẳng nghi-ngờ [cố chấp] sự dữ”. Bản tính con người là hay cưu mang sự hờn giận hoặc nuôi dưỡng sự oán ghét. Nhưng tình yêu thương giúp chúng ta xua đuổi các ý tưởng đó ra khỏi đầu óc. Tình yêu thương “chẳng vui về điều không công-bình”. Chúng ta cần phải tự chủ để không lấy làm thích thú về những gì không công bình như tài liệu khiêu dâm hay các vở kịch lãng mạn, đồi trụy chiếu từng hồi trên vô tuyến truyền hình. Tình yêu thương “hay dung-thứ mọi sự” và “nín chịu mọi sự”. Chúng ta cần phải tự chủ để chịu đựng, nhịn nhục trước thử thách hay những gánh nặng khó chịu và không để cho những sự đó làm cho chúng ta nản chí, trả đũa hay khiến chúng ta có ý ngưng phụng sự Đức Giê-hô-va.

12. Có một cách nào để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn đối với tất cả những gì mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời và Giê-su Christ đã làm cho chúng ta?

¹² Nếu chúng ta thật sự yêu mến Cha chúng ta ở trên trời và quí trọng các đức tính kỳ diệu của Ngài và đối với tất cả những gì Ngài đã làm cho chúng ta, hẳn chúng ta muốn làm hài lòng Ngài bằng cách luôn luôn tự chủ. Ngoài ra, nếu chúng ta thật tình yêu mến Chúa và Chủ chúng ta là Giê-su Christ và quí trọng tất cả những gì ngài đã làm cho chúng ta, chúng ta sẽ nghe theo lời khuyên của ngài mà “vác thập-tự-giá mình mà theo ta luôn luôn” (Mác 8:34). Điều đó chắc chắn đòi hỏi chúng ta phải tự chủ. Tình yêu thương đối với anh chị em tín đồ đấng Christ cũng ngăn cản không cho phép chúng ta làm họ đau buồn bằng cách đi theo một đường lối ích kỷ.

Đức tin và sự khiêm nhường giúp tự chủ

13. Tại sao đức tin có thể giúp chúng ta tập luyện tính tự chủ?

¹³ Một điều tốt khác giúp cho có sự tự chủ là đức tin nơi Đức Chúa Trời và các lời hứa của Ngài. Đức tin giúp chúng ta có thể tin cậy nơi Đức Giê-hô-va và chờ đợi Ngài sửa chữa sự việc vào lúc Ngài định. Sứ đồ Phao-lô nêu rõ cùng một điểm đó khi nói nơi Rô-ma 12:19: “Hỡi kẻ rất yêu-dấu của tôi ơi, chính mình chớ trả thù ai,... vì có chép lời Chúa phán rằng: Sự trả thù thuộc về ta, ta sẽ báo-ứng”. Sự khiêm nhường cũng có thể giúp ích cho chúng ta dưới khía cạnh này. Nếu chúng ta khiêm nhường chúng ta sẽ không vội giận vì cớ một sự xúc phạm có thật hay tưởng tượng. Chúng ta sẽ không hấp tấp tự phân xử lấy theo ý mình, nhưng sẽ tự chủ và kiên nhẫn trông mong Đức Giê-hô-va. (So sánh Thi-thiên 37:1, 8).

14. Kinh nghiệm nào cho thấy ngay đến những người thiếu nhiều sự tự chủ cũng có thể tập luyện được đức tính này?

¹⁴ Một kinh nghiệm sau đây liên quan đến một người một thời có tính hung bạo để nhấn mạnh cho việc chúng ta cần tập tính tự chủ. Người đó rất nóng tính đến nỗi có lần gây gổ với cha của mình và làm huyên náo cả hàng xóm. Khi người ta nhờ cảnh sát can thiệp thì người đó đánh hạ đến ba cảnh sát viên trước khi những người khác tóm được anh. Tuy nhiên, cuối cùng người đó đã tiếp xúc với Nhân-chứng Giê-hô-va và tập luyện đức tính tự chủ là một trong các bông trái của thánh linh (Ga-la-ti 5:22, 23). Ngày nay, 30 năm sau, anh vẫn còn trung thành phụng sự Đức Giê-hô-va.

Tự chủ trong khuôn khổ gia đình

15, 16. a) Điều gì sẽ giúp một người chồng tự chủ? b) Tính tự chủ cần nhất trong hoàn cảnh nào và kinh nghiệm nào cho thấy điều này? c) Tại sao một người vợ cần có sự tự chủ?

¹⁵ Chắc chắn cần có sự tự chủ trong khuôn khổ gia đình. Một người chồng muốn yêu vợ như chính mình nên cần phải kiểm soát kỹ càng ý tưởng, lời nói và hành động (Ê-phê-sô 5:28, 29). Đúng, người chồng cần phải tự chủ nếu muốn nghe theo lời khuyên của sứ đồ Phi-e-rơ nơi I Phi-e-rơ 3:7: “Hỡi người làm chồng, hãy tỏ điều khôn-ngoan ra trong sự ăn-ở với vợ mình”. Người chồng tin đạo cần phải tự chủ nhất là khi vợ của mình không tin đạo.

¹⁶ Để thí dụ: Một trưởng lão có vợ không tin đạo và rất nóng tính. Vậy mà anh tự chủ được và anh có được nhiều lợi ích đến nỗi ông bác sĩ của anh nói với anh: “Ông John ạ, ông thật là kiên nhẫn. Tôi nghĩ chỉ có hai điều: hoặc ông sẵn có bản tánh đó, hoặc tôn giáo của ông có mãnh lực thật sự”. Quả thật, tôn giáo của chúng ta có mãnh lực, bởi vì “Đức Chúa Trời chẳng ban cho chúng ta tâm-thần nhút-nhát, bèn là tâm-thần mạnh-mẽ, có tình thương-yêu và giè-giữ” giúp cho chúng ta có thể tự chủ (II Ti-mô-thê 1:7). Ngoài ra, người vợ cần phải tự chủ nếu muốn phục tùng chồng, nhất là khi chồng của mình không tin đạo (I Phi-e-rơ 3:1-4).

17. Tại sao tính tự chủ là quan trọng trong sự cư xử giữa cha mẹ và con cái?

¹⁷ Trong sự cư xử giữa cha mẹ và con cái cũng cần phải có sự tự chủ. Muốn cho con cái biết tự chủ, chính cha mẹ trước hết phải làm gương tốt. Và khi con cái cần được sửa trị bằng cách này hay cách khác, cha mẹ nên luôn luôn bình tĩnh và yêu thương mà sửa trị. Muốn làm như vậy cha mẹ cần phải có tính tự chủ thật sự (Ê-phê-sô 6:4; Cô-lô-se 3:21). Ngược lại, nếu muốn tỏ ra chúng thật sự yêu thương cha mẹ, con cái cần phải vâng lời. Chắc chắn muốn vâng lời cần phải có tính tự chủ. (Ê-phê-sô 6:1-3; so sánh I Giăng 5:3).

Tận dụng mọi sự giúp đỡ của Đức Chúa Trời

18-20. Hãy kể ba sự cung cấp thiêng liêng mà chúng ta nên tận dụng để vun trồng các đức tính giúp chúng ta tự chủ.

¹⁸ Muốn gia tăng sự kính sợ Đức Chúa Trời, tình yêu thương bất vị kỷ, đức tin, sự ghét điều ác và tính tự chủ, chúng ta cần phải tận dụng mọi sự giúp đỡ mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời cung cấp. Chúng ta hãy xem xét ba điều cung cấp về phương diện thiêng liêng mà có thể giúp chúng ta biết tự chủ. Trước nhất chúng ta có đặc ân quí giá được cầu nguyện. Chúng ta không bao giờ muốn bận rộn đến nỗi không thể cầu nguyện được. Đúng, chúng ta nên ước muốn “cầu-nguyện không thôi”, “bền lòng mà cầu-nguyện” (I Tê-sa-lô-ni-ca 5:17; Rô-ma 12:12). Chúng ta hãy cầu nguyện để vun trồng được tính tự chủ. Nhưng khi thiếu tự chủ, chúng ta nên hối lỗi, nài xin Cha trên trời tha thứ.

¹⁹ Một cách thứ hai để nhận được sự giúp đỡ ngõ hầu vun trồng tính tự chủ là học hỏi Lời Đức Chúa Trời và các sách báo giúp chúng ta hiểu và áp dụng Kinh-thánh. Thật là dễ dàng bỏ sót khía cạnh này trong thánh chức của chúng ta! Chúng ta phải tự chủ và tiếp tục tự nhủ thầm rằng không có ấn phẩm nào quan trọng cho bằng Kinh-thánh cùng các sách báo do “đầy-tớ trung-tín và khôn-ngoan” cung cấp và chúng ta phải dành ưu tiên cho việc đọc những tài liệu đó (Ma-thi-ơ 24:45-47). Có người nói một câu chí lý rằng người đời không thể nào có vừa cái này vừa cái kia, nhưng hoặc cái này hoặc cái kia. Chúng ta có thật là những người thiêng liêng không? Nếu chúng ta ý thức được nhu cầu thiêng liêng của chúng ta, chúng ta sẽ biết tự chủ và tắt máy truyền hình để sửa soạn cho các buổi nhóm họp hoặc đọc Tháp Canh có lẽ bưu điện mới gửi tới nhà.

²⁰ Một cách thứ ba là chúng ta cần phải quan tâm đến các buổi nhóm họp trong hội-thánh và các hội nghị lớn và nhỏ. Chúng ta có đặt những buổi họp đó lên hàng đầu không? Chúng ta có sửa soạn để góp phần bình luận và rồi nói lời bình luận khi có cơ hội không? Hễ chúng ta quan tâm nhiều chừng nào đến các buổi nhóm họp thì chúng ta sẽ được thêm nhiều nghị lực chừng nấy để cương quyết tự chủ trong mọi hoàn cảnh.

21. Chúng ta có thể đón nhận những phần thưởng nào nhờ vun trồng bông trái của thánh linh là sự tự chủ?

²¹ Chúng ta có thể mong đợi nhận được những phần thưởng nào nếu gắng sức để luôn luôn tự chủ? Một mặt, chúng ta sẽ không bao giờ gặt hái các bông trái cay đắng của sự ích kỷ. Chúng ta sẽ có được sự tự trọng và một lương tâm trong sạch. Chúng ta sẽ tránh được rất nhiều nỗi phiền muộn và tiếp tục bước đi trên con đường dẫn đến sự sống. Hơn nữa, chúng ta sẽ có thể làm rất nhiều việc lành cho người khác. Trên hết mọi sự, chúng ta muốn làm theo lời khuyên nơi Châm-ngôn 27:11: “Hỡi con, khá khôn-ngoan, và làm vui lòng cha, để cha có thế đáp lại cùng kẻ nào sỉ-nhục cha”. Đó chính là phần thưởng lớn nhất mà chúng ta có thể có được—đặc ân được làm vui lòng Đức Giê-hô-va là Cha đầy yêu thương của chúng ta trên trời!

Bạn có nhớ không?

◻ Sự kính sợ Đức Chúa Trời giúp chúng ta thế nào để có sự tự chủ?

◻ Tại sao tình yêu thương giúp chúng ta tự chủ?

◻ Sự tự chủ giúp ích thế nào trong cách cư xử giữa những người trong gia đình?

◻ Nếu muốn vun trồng tính tự chủ, chúng ta phải tận dụng những sự cung cấp nào?

[Hình nơi trang 15]

Giô-sép biết tự chủ khi bị cám dỗ

[Hình nơi trang 17]

Sửa trị con cái với sự bình tĩnh và trong tình yêu thương đòi hỏi phải tự chủ thật sự