Hãy chuyên tâm về sự dạy dỗ của bạn

“Hãy giữ chính mình con và [chuyên tâm về, “NW”] sự dạy-dỗ của con; phải bền-đỗ trong mọi sự đó, vì làm như vậy thì con và kẻ nghe con sẽ được cứu”.—1 TI-MÔ-THÊ 4:16.

1, 2. Tại sao ngày nay cần gấp những người dạy dỗ sốt sắng?

“HÃY đi dạy-dỗ muôn-dân... và dạy họ giữ hết cả mọi điều mà ta đã truyền cho các ngươi”. (Ma-thi-ơ 28:19, 20) Qua lệnh này của Chúa Giê-su Christ, tất cả tín đồ Đấng Christ nên cố gắng trở thành người dạy dỗ. Cần có những người dạy dỗ sốt sắng để giúp những người có lòng ngay thẳng hiểu biết về Đức Chúa Trời trước khi quá trễ. (Rô-ma 13:11) Sứ đồ Phao-lô khuyến khích: “Hãy rao giảng lời ngài, làm việc này một cách cấp bách bất luận gặp thời hay không gặp thời”. (2 Ti-mô-thê 4:2, NW) Điều này đòi hỏi phải dạy dỗ cả trong lẫn ngoài hội thánh. Thật vậy, sứ mạng rao giảng không phải chỉ là thông báo thông điệp của Đức Chúa Trời, mà còn bao gồm nhiều hơn thế nữa. Cần phải dạy dỗ hữu hiệu nếu muốn người chú ý trở thành môn đồ.

² Chúng ta sống trong “thời-kỳ khó-khăn”. (2 Ti-mô-thê 3:1) Người ta đã bị tẩy não bởi những triết lý thế gian và những dạy dỗ sai lầm. Nhiều người ở trong “sự ngu-muội” và “mất cả sự cảm-biết”. (Ê-phê-sô 4:18, 19) Một số người bị tổn thương về mặt tình cảm. Đúng vậy, người ta “tan-lạc như chiên không có kẻ chăn”. (Ma-thi-ơ 9:36) Tuy nhiên, bằng cách áp dụng nghệ thuật giảng dạy, chúng ta có thể giúp những người ngay thẳng thay đổi những điều cần phải thay đổi.

Những người dạy trong hội thánh

3. (a) Mệnh lệnh của Chúa Giê-su về sự dạy dỗ bao hàm điều gì? (b) Ai có trách nhiệm chủ yếu để dạy trong hội thánh?

³ Qua sự sắp đặt học hỏi Kinh Thánh tại nhà, hàng triệu người đang nhận được sự hướng dẫn cá nhân. Tuy nhiên, sau khi báp têm, những người mới cần được giúp đỡ thêm để “đâm rễ vững nền”. (Ê-phê-sô 3:18) Khi chúng ta thi hành theo mệnh lệnh của Chúa Giê-su được ghi lại nơi Ma-thi-ơ 28:19, 20 và hướng dẫn những người mới đến với tổ chức của Đức Giê-hô-va, họ được lợi ích vì được dạy dỗ ngay trong hội thánh. Theo Ê-phê-sô 4:11-13 (Trịnh Văn Căn), những người nam được bổ nhiệm để “chăn chiên hay dạy dỗ, người xếp đặt như vậy để các tín hữu được nên trọn lành và để xây dựng nhiệm thể Chúa Ki-tô”. Đôi khi nghệ thuật giảng dạy của họ bao hàm việc cần phải “khiển trách, sửa trị, khuyên bảo, hết lòng nhịn nhục”. (2 Ti-mô-thê 4:2, NW) Công việc của người dạy quan trọng đến độ khi viết cho người Cô-rinh-tô, Phao-lô liệt kê các thầy dạy ngay sau các sứ đồ và các nhà tiên tri.—1 Cô-rinh-tô 12:28.

4. Khả năng dạy dỗ giúp chúng ta vâng theo lời khuyên của Phao-lô ghi nơi Hê-bơ-rơ 10:24, 25 như thế nào?

⁴ Đành rằng không phải tất cả tín đồ Đấng Christ đều phụng sự với tư cách trưởng lão hay giám thị, nhưng tất cả chúng ta được khuyến khích để khuyên giục nhau về “lòng yêu-thương và việc tốt-lành”. (Hê-bơ-rơ 10:24, 25) Muốn làm thế tại buổi họp, chúng ta phải cho những lời bình luận được chuẩn bị kỹ và xuất phát từ trong lòng để có thể xây dựng và khuyến khích người khác. Những người công bố về Nước Trời có kinh nghiệm cũng có thể ‘khuyên-giục về việc tốt-lành’ bằng cách chia sẻ sự hiểu biết và kinh nghiệm với những người mới trong lúc cùng đi rao giảng với họ. Trong lúc rao giảng và những dịp khác, chúng ta cũng có thể chia sẻ sự hướng dẫn quý giá. Thí dụ, những chị thành thục được khuyến khích để “dạy điều hay lẽ phải”.—Tít 2:3, Bản Dịch Mới.

Thuyết phục để tin

5, 6. (a) Đạo thật của Đấng Christ khác hẳn với sự thờ phượng giả như thế nào? (b) Làm thế nào các trưởng lão giúp những người mới để họ có những quyết định khôn ngoan?

⁵ Đạo thật của Đấng Christ khác hẳn với tôn giáo giả. Nhiều tôn giáo muốn kiềm chế tư tưởng của các tín đồ họ. Khi Chúa Giê-su ở trên đất, những nhà lãnh đạo tôn giáo tìm cách kiểm soát hầu hết mọi khía cạnh đời sống của dân chúng qua những truyền thống áp bức do loài người đặt ra. (Lu-ca 11:46) Giới lãnh đạo tôn giáo của các đạo tự xưng theo Đấng Christ cũng thường làm giống như thế.

⁶ Tuy nhiên, sự thờ phượng thật là “thánh chức” mà chúng ta làm với “khả năng suy luận”. (Rô-ma 12:1, NW) Tôi tớ của Đức Giê-hô-va “được thuyết phục để tin”. (2 Ti-mô-thê 3:14, NW) Đôi khi những người dẫn đầu có thể cần đề xướng một số chỉ dẫn và thủ tục để hội thánh hoạt động một cách trôi chảy. Tuy nhiên, thay vì tìm cách quyết định thay cho những anh em tín đồ Đấng Christ, các trưởng lão dạy họ “phân-biệt điều lành và dữ”. (Hê-bơ-rơ 5:14) Các trưởng lão chủ yếu làm điều này bằng cách nuôi dưỡng hội thánh “bởi các lời của đức-tin và đạo-lý lành”.—1 Ti-mô-thê 4:6.

Hãy chú tâm đến sự dạy dỗ của bạn

7, 8. (a) Làm thế nào những người có khả năng giới hạn vẫn có thể làm người dạy? (b) Điều gì cho thấy rằng sự cố gắng cá nhân rất cần thiết để trở thành người dạy hữu hiệu?

⁷ Nhưng hãy trở lại với sứ mạng dạy dỗ của chúng ta. Cần phải có sự khéo léo, học vấn, hoặc khả năng đặc biệt nào đó để tham gia vào công việc này không? Không nhất thiết phải có. Phần nhiều công việc dạy dỗ này trên khắp thế giới được thực hiện bởi những người bình thường có khả năng giới hạn. (1 Cô-rinh-tô 1:26-29) Phao-lô giải thích: “Chúng tôi đựng của quí nầy [thánh chức] trong chậu bằng đất [thân thể bất toàn], hầu cho tỏ quyền-phép lớn dường ấy là bởi Đức Chúa Trời mà ra, chớ chẳng phải bởi chúng tôi”. (2 Cô-rinh-tô 4:7) Thành công to lớn của công việc rao giảng về Nước Trời trên khắp đất là bằng chứng cho thấy quyền năng thánh linh của Đức Giê-hô-va!

⁸ Tuy nhiên, cần có sự phối hợp nỗ lực cá nhân để trở nên “người làm công không chỗ trách được, lấy lòng ngay-thẳng giảng-dạy lời của lẽ thật”. (2 Ti-mô-thê 2:15) Phao-lô khuyến khích Ti-mô-thê: “Hãy giữ chính mình con và [chuyên tâm về, NW] sự dạy-dỗ của con; phải bền-đỗ trong mọi sự đó, vì làm như vậy thì con và kẻ nghe con sẽ được cứu”. (1 Ti-mô-thê 4:16) Làm thế nào một người có thể chuyên tâm về sự dạy dỗ của mình, dù ở trong hay ngoài hội thánh? Điều này có đòi hỏi khả năng hay nắm vững phương pháp dạy dỗ nào đó không?

9. Điều gì quan trọng hơn khả năng tự nhiên?

⁹ Chắc hẳn Chúa Giê-su đã cho thấy phương pháp dạy dỗ vượt bực của ngài trong Bài Giảng Trên Núi nổi tiếng. Khi ngài giảng xong, “đoàn dân đông vô cùng ngạc nhiên về sự dạy dỗ của Ngài”. (Ma-thi-ơ 7:28, Bản Dịch Mới) Dĩ nhiên, không ai trong chúng ta có thể dạy dỗ khéo léo như Chúa Giê-su. Nhưng chúng ta không cần phải là người có tài hùng biện để trở thành người dạy hữu hiệu. Theo Gióp 12:7, ngay cả “loài thú” và “chim trời” cũng có thể dạy một cách âm thầm! Ngoài năng khiếu và khả năng tự nhiên mà chúng ta có, điều đặc biệt quan trọng là chúng ta là “người như thế nào”—tức những đức tính chúng ta có và những thói quen thiêng liêng chúng ta vun trồng để những người học Kinh Thánh có thể bắt chước.—2 Phi-e-rơ 3:11, Bản Dịch Mới; Lu-ca 6:40.

Người học Lời Đức Chúa Trời

10. Chúa Giê-su nêu gương tốt với tư cách là một người chăm học Lời Đức Chúa Trời như thế nào?

¹⁰ Một người dạy hữu hiệu về lẽ thật Kinh Thánh phải là một người chăm học Lời Đức Chúa Trời. (Rô-ma 2:21) Chúa Giê-su Christ nêu gương xuất sắc về phương diện này. Trong thời gian làm thánh chức, Chúa Giê-su đề cập hoặc nói đến những ý tưởng tương đương trong gần phân nửa các sách của Kinh Thánh phần tiếng Hê-bơ-rơ.a Việc ngài quen thuộc với Lời Đức Chúa Trời được thấy rõ lúc 12 tuổi, khi người ta gặp ngài tại đền thờ “đang ngồi giữa mấy thầy thông-thái, vừa nghe vừa hỏi”. (Lu-ca 2:46) Khi trưởng thành, Chúa Giê-su cũng theo thông lệ đến nhà hội để nghe giảng Lời Đức Chúa Trời.—Lu-ca 4:16.

11. Một người dạy nên vun trồng thói quen học hỏi tốt nào?

¹¹ Bạn có phải là một người ham thích đọc Lời Đức Chúa Trời không? Đào sâu Lời Ngài là cách giúp bạn “hiểu-biết sự kính-sợ Đức Giê-hô-va, và tìm được điều tri-thức của Đức Chúa Trời”. (Châm-ngôn 2:4, 5) Vậy hãy phát triển thói quen học hỏi tốt. Hãy cố gắng đọc một phần trong Lời Đức Chúa Trời mỗi ngày. (Thi-thiên 1:2) Hãy tập thói quen đọc mỗi số Tháp Canh và Tỉnh Thức! ngay khi vừa nhận được. Hãy chú tâm đến những buổi họp của hội thánh. Hãy học cách nghiên cứu cẩn thận. Bằng cách ‘xét kỹ-càng mọi sự’, bạn có thể tránh phóng đại và nói không chính xác khi dạy dỗ.—Lu-ca 1:3.

Yêu thương và tôn trọng những người mình dạy

12. Chúa Giê-su có thái độ nào đối với các môn đồ?

¹² Một đức tính quan trọng khác là có thái độ đúng đắn đối với những người mà chúng ta dạy. Người Pha-ri-si khinh bỉ những người nghe lời Chúa Giê-su. Họ nói: “Lũ dân nầy không biết luật chi cả, thật là dân đáng rủa!” (Giăng 7:49) Nhưng Chúa Giê-su rất yêu thương và tôn trọng các môn đồ ngài. Ngài nói: “Ta chẳng gọi các ngươi là đầy-tớ nữa, vì đầy-tớ chẳng biết điều chủ mình làm; nhưng ta đã gọi các ngươi là bạn-hữu ta, vì ta từng tỏ cho các ngươi biết mọi điều ta đã nghe nơi Cha ta”. (Giăng 15:15) Điều này cho thấy môn đồ Chúa Giê-su nên dạy dỗ như thế nào.

13. Phao-lô cảm thấy thế nào về những người ông dạy?

¹³ Thí dụ, Phao-lô không cư xử một cách lạnh lùng như con buôn với những người học hỏi với ông. Ông nói với người Cô-rinh-tô: “Dẫu anh em có một vạn thầy giáo trong Đấng Christ, nhưng chẳng có nhiều cha; vì tôi đã dùng Tin-lành mà sanh anh em ra trong Đức Chúa Jêsus-Christ”. (1 Cô-rinh-tô 4:15) Đôi khi, Phao-lô còn tuôn nước mắt khi khuyên nhủ những người mà ông đã dạy! (Công-vụ các Sứ-đồ 20:31) Ông cũng biểu lộ tính kiên nhẫn và lòng nhân từ phi thường. Vì vậy ông có thể nói với những người Tê-sa-lô-ni-ca: “Chúng tôi đã ăn-ở nhu-mì giữa anh em, như một người vú săn-sóc chính con mình cách dịu-dàng vậy”.—1 Tê-sa-lô-ni-ca 2:7.

14. Tại sao việc chú ý đến cá nhân người học hỏi Kinh Thánh là rất quan trọng? Hãy dẫn chứng.

¹⁴ Bạn có noi theo gương Chúa Giê-su và Phao-lô không? Tình thương chân thành dành cho những người học hỏi có thể bù đắp bất cứ khả năng nào mà chúng ta thiếu sót. Người học hỏi Kinh Thánh có cảm thấy rằng chúng ta thành thật chú ý đến họ không? Chúng ta có dành thì giờ để tìm hiểu họ không? Khi một tín đồ Đấng Christ thấy khó giúp một người học tiến bộ về thiêng liêng, chị dịu dàng hỏi: “Có điều gì khiến chị lo nghĩ không?” Người đàn bà bắt đầu trút hết tâm sự, kể ra nhiều mối quan tâm, lo âu của bà. Cuộc nói chuyện thân mật đó đã trở thành một bước ngoặt cho người đàn bà này. Trong những trường hợp đó, ý tưởng trong Kinh Thánh và những lời an ủi, khích lệ rất là thích hợp. (Rô-ma 15:4) Tuy nhiên, chúng ta phải thận trọng: Người học Kinh Thánh có lẽ tiến bộ nhanh chóng nhưng có thể vẫn có lối sống không phù hợp với tín đồ Đấng Christ. Vậy điều khôn ngoan là không kết hợp gần gũi quá mức với người đó. Nên giữ giới hạn thích đáng của tín đồ Đấng Christ.—1 Cô-rinh-tô 15:33.

15. Chúng ta nên tôn trọng những người học Kinh Thánh như thế nào?

¹⁵ Tôn trọng người học hỏi Kinh Thánh bao hàm việc không cố kiểm soát đời sống riêng của họ. (1 Tê-sa-lô-ni-ca 4:11) Thí dụ, chúng ta có lẽ học hỏi với một người đàn bà đang sống chung với một người đàn ông ngoài vòng hôn nhân. Có lẽ họ có con với nhau. Khi có sự hiểu biết chính xác về Đức Chúa Trời, người đàn bà đó muốn làm điều đúng theo Đức Giê-hô-va. (Hê-bơ-rơ 13:4) Bà nên kết hôn với người đàn ông đó hay là tách riêng ra? Có lẽ chúng ta cảm thấy việc lấy một người không chú ý hoặc ít chú ý về vấn đề thiêng liêng sẽ cản trở sự tiến bộ sau này của bà. Mặt khác, chúng ta có thể lo sợ cho hạnh phúc của con cái bà và nghĩ rằng tốt hơn bà nên lấy người đó. Tuy nhiên, xâm phạm vào đời sống của người học hỏi và cố bắt họ theo ý kiến riêng của chúng ta về những vấn đề đó là thiếu tôn trọng và không yêu thương. Nói cho cùng, bà là người phải sống với hậu quả của quyết định mình. Vậy, chẳng phải điều tốt nhất là tập cho người học dùng “khả năng nhận thức” của mình và tự quyết định điều mình nên làm hay sao?—Hê-bơ-rơ 5:14, NW.

16. Các trưởng lão có thể tỏ lòng yêu thương và tôn trọng bầy của Đức Chúa Trời như thế nào?

¹⁶ Điều đặc biệt quan trọng là các trưởng lão hội thánh lấy lòng yêu thương và tôn trọng đối xử với bầy. Khi viết cho Phi-lê-môn, Phao-lô nói: “Dầu trong Đấng Christ, tôi có quyền truyền-dạy anh việc nên làm, song vì lòng yêu-thương của anh, nên tôi nài-xin thì hơn”. (Phi-lê-môn 8, 9) Đôi khi tình trạng bối rối có thể xảy ra trong hội thánh. Có thể cần phải cứng rắn. Phao-lô khuyên Tít “hãy quở nặng [người lầm lỗi], hầu cho họ có đức-tin vẹn-lành”. (Tít 1:13) Dù vậy, các giám thị phải cẩn thận không bao giờ nói gắt gỏng với hội thánh. Phao-lô viết: “Tôi-tớ của Chúa không nên ưa sự tranh-cạnh; nhưng phải ở tử-tế với mọi người, có tài dạy-dỗ, nhịn-nhục”.—2 Ti-mô-thê 2:24; Thi-thiên 141:3.

17. Môi-se đã mắc phải lầm lỗi nào, và các trưởng lão có thể học được điều gì từ việc đó?

¹⁷ Các giám thị phải không ngừng nhắc nhở chính mình là họ đang cư xử với “bầy của Đức Chúa Trời”. (1 Phi-e-rơ 5:2). Dù rất khiêm nhường, nhưng có lần Môi-se đã quên điều này. Những người Y-sơ-ra-ên đã “chọc rối trí người, nên người nói những lời vô-ý”. (Thi-thiên 106:33) Đức Chúa Trời rất buồn lòng về việc ông không đối xử tử tế với bầy của Ngài, dù họ không phải là vô tội. (Dân-số Ký 20:2-12) Ngày nay, khi đứng trước thử thách tương tự, các trưởng lão nên cố gắng dạy và chỉ dẫn với sự sáng suốt và nhân từ. Các anh em chúng ta sẽ chịu nghe khi các trưởng lão quan tâm đến họ và đối xử với họ như những người cần giúp đỡ, chứ không phải như những người vô phương cứu chữa. Các trưởng lão cần phải duy trì quan điểm tích cực mà Phao-lô đã có khi ông nói: “Về phần anh em, chúng tôi có lòng tin-cậy trong Chúa rằng anh em đương làm và sẽ làm những việc chúng tôi dặn-biểu”.—2 Tê-sa-lô-ni-ca 3:4.

Đáp ứng nhu cầu của họ

18, 19. (a) Chúng ta nên đáp ứng nhu cầu của những người học hỏi Kinh Thánh có khả năng giới hạn như thế nào? (b) Làm sao chúng ta có thể giúp người học hỏi khi họ thấy khó chấp nhận những vấn đề rõ rệt?

¹⁸ Một người dạy hữu hiệu sẵn sàng thích ứng với khả năng và giới hạn của người học. (So sánh Giăng 16:12). Trong ví dụ của Chúa Giê-su về các ta-lâng, người chủ đã cho đặc ân “tùy theo tài mỗi người”. (Ma-thi-ơ 25:15) Chúng ta có thể theo cách tương tự như thế khi điều khiển học hỏi Kinh Thánh. Dĩ nhiên, học xong một cuốn sách trong một thời gian ngắn là điều tốt. Nhưng chúng ta phải công nhận rằng không phải ai cũng đọc rành rẽ hoặc có khả năng hấp thụ những ý tưởng mới một cách nhanh chóng. Vì vậy chúng ta cần phải suy xét để biết khi nào nên học sang điểm khác nếu người học thấy khó hấp thụ nhanh được. Học cho xong tài liệu trong một thời hạn ấn định không quan trọng bằng việc giúp người học hỏi hiểu ý nghĩa của những điều mình học.—Ma-thi-ơ 13:51.

¹⁹ Điều này cũng áp dụng cho những người học hỏi Kinh Thánh khi họ thấy khó chấp nhận những vấn đề rõ rệt như Chúa Ba Ngôi hoặc các ngày giáo lễ. Thường thì không cần phải đưa vào những tài liệu nghiên cứu thêm về Kinh Thánh trong buổi học hỏi, nhưng đôi khi chúng ta có thể đưa vào nếu thấy rõ là có lợi. Nên biết suy xét để tránh trì hoãn sự tiến bộ của người học hỏi một cách vô ích.

Hãy nhiệt thành!

20. Phao-lô nêu gương mẫu thế nào trong việc tỏ lòng nhiệt thành và tin chắc nơi sự dạy dỗ của mình?

²⁰ Phao-lô nói: “Phải có lòng sốt-sắng”. (Rô-ma 12:11) Đúng vậy, dù điều khiển buổi học hỏi Kinh Thánh tại nhà hoặc có phần trong buổi họp ở hội thánh, chúng ta nên làm với lòng sốt sắng và nhiệt thành. Phao-lô nói với những người Tê-sa-lô-ni-ca: “Tin-lành chúng tôi đã rao-truyền cho anh em, không những bằng lời nói thôi, lại cũng bằng quyền-phép, Đức Thánh-Linh và sức-mạnh của sự tin-quyết nữa”. (1 Tê-sa-lô-ni-ca 1:5) Vì vậy Phao-lô và các bạn đồng hành của ông ban cho “không những Tin-lành Đức Chúa Trời thôi đâu, song cả đến chính sự sống [họ] nữa”.—1 Tê-sa-lô-ni-ca 2:8.

21. Làm thế nào chúng ta giữ được thái độ nhiệt thành trong công việc dạy dỗ của mình?

²¹ Lòng nhiệt thành chân chính xuất phát từ việc tin chắc rằng người học hỏi Kinh Thánh cần nghe những điều chúng ta nói. Chúng ta đừng bao giờ xem bất cứ công việc dạy dỗ nào như một thói quen vô vị. Thầy ký E-xơ-ra chắc chắn đã chú tâm đến sự dạy dỗ của mình về phương diện này. Ông “đã định chí tra-xét luật-pháp của Đức Giê-hô-va, giữ làm theo, và dạy cho dân Y-sơ-ra-ên”. (E-xơ-ra 7:10) Chúng ta cũng nên làm như vậy bằng cách chuẩn bị kỹ lưỡng và nghĩ đến tầm quan trọng của đề tài. Chúng ta hãy cầu nguyện Đức Giê-hô-va cho chúng ta đầy đức tin và sự tin chắc. (Lu-ca 17:5) Lòng nhiệt thành của chúng ta có thể giúp người học Kinh Thánh phát triển lòng yêu mến thật sự đối với lẽ thật. Dĩ nhiên, chú tâm đến cách dạy dỗ của chúng ta có thể liên quan đến việc dùng những phương pháp dạy dỗ rõ rệt. Bài tới sẽ bàn luận về một số phương pháp này.

[Chú thích]

Bạn có nhớ không?

◻ Tại sao ngày nay cần có những người dạy đạo Đấng Christ có năng khiếu?

◻ Chúng ta có thể vun trồng thói quen học hỏi tốt nào?

◻ Tại sao yêu thương và tôn trọng những người chúng ta dạy là điều rất quan trọng?

◻ Chúng ta có thể đáp ứng nhu cầu của những người học hỏi như thế nào?

◻ Tại sao lòng nhiệt thành và sự tin chắc rất trọng yếu khi dạy dỗ người khác?

[Hình nơi trang 10]

Người dạy tốt là người chăm học Lời Đức Chúa Trời

[Hình nơi trang 13]

Hãy chú ý đến cá nhân người học Kinh Thánh