Kinh-thánh có tự mâu thuẫn không?

Kinh-thánh tuyên bố: “Đức Chúa Trời chẳng có thể nói dối” (Hê-bơ-rơ 6:18). Thế thì làm sao cuốn sách của Ngài đầy dẫy những sự mâu thuẫn rõ rệt và quan trọng mà vẫn còn được gọi là Lời Đức Chúa Trời? Không thể được. Bạn hỏi: «Nhưng tại sao lại có những sự mâu thuẫn?»

Người ta có thể chờ đợi trong một cuốn sách được chép tay một cách công phu trải qua nhiều thế kỷ và cần được dịch ra nhiều ngôn ngữ thông dụng thì có thể có một số thay đổi về văn tự len lỏi vào. Nhưng không một thay đổi nào lại có tầm quan trọng đến đỗi gieo sự nghi ngờ về việc toàn bộ Kinh-thánh được soi dẫn và có quyền phép. Nhờ xem xét cẩn thận, người có thể tìm ra lời giải thích thỏa đáng cho các mâu thuẫn phiếm định này. Rất thường xảy ra là tất cả những người hô hào rằng Kinh-thánh tự mâu thuẫn điều không đích thân tra cứu kỹ lưỡng, nhưng lại chỉ chấp nhận ý kiến đập vào tai họ đến từ những người không muốn tin nơi Kinh-thánh hoặc không muốn để cho Kinh-thánh dẫn dắt. Kinh-thánh cảnh giác đề phòng nơi Châm-ngôn 18:13: “Trả lời trước khi nghe, ấy là sự điên-dại và hổ-thẹn cho ai làm vậy”.

Đôi khi một số người bác bẻ rằng những người viết Kinh-thánh dường như không phải lúc nào cũng đồng ý với nhau về các con số, thứ tự diễn biến câu chuyện, những lời trích dẫn, v.v... Nhưng hãy xem xét: Nếu bạn thử hỏi nhiều người chứng kiến tận mắt cùng một biến cố viết ra điều họ trông thấy, tất cả mọi lời tường thuật có hoàn toàn trùng hợp với nhau từng lời lẽ và từng chi tiết không? Nếu có sự trùng hợp như thế hẳn bạn có nghi ngờ là những người viết đã thông đồng với nhau không? Cũng thế, Đức Chúa Trời đã cho phép những người viết Kinh-thánh giữ nguyên lối hành văn và ngôn từ của họ, đồng thời Ngài kiểm soát sao cho ý tưởng và các sự kiện liên hệ được truyền đạt một cách chính xác.

Những lời trích dẫn từ các văn kiện viết ra trước đó có thể hơi khác với nguyên bản một chút để thích ứng với nhu cầu và mục tiêu của người viết sau này, trong khi người đó vẫn giữ nguyên ý nghĩa và tư tưởng căn bản. Nói về từng nhóm biến cố thì cũng thế. Một người viết có thể theo sát thứ tự thời gian, trong khi một người khác có thể sắp xếp các biến cố tùy theo sự liên kết các ý tưởng. Vậy nếu thiếu một số chi tiết, ấy có thể là do quan điểm và dụng ý của người viết nhằm vắn tắt lời tường thuật. Vì vậy mà Ma-thi-ơ nói tới hai người mù được Giê-su chữa lành, trong khi Mác và Lu-ca chỉ đề cập tới một người mà thôi (Ma-thi-ơ 20:29-34; Mác 10:46; Lu-ca 18:35). Lời tường thuật của Ma-thi-ơ không có mâu thuẫn. Ông chỉ tỏ ra tỉ mỉ về con số, trong khi Mác và Lu-ca chú trọng tới người đã được đối thoại với Giê-su.

Cũng đã có nhiều phương pháp tính toán thời gian. Nước Do-thái thuở xưa dùng hai loại lịch—lịch thánh và lịch thường, hoặc lịch canh nông—mỗi loại lịch bắt đầu từ một thời điểm khác nhau trong năm. Những người viết nào mà nói về cùng một biến cố lại kể ngày, tháng khác thì có lẽ chỉ vì họ dùng hai loại lịch khác đó thôi. Những người viết văn ở Đông phương ít khi dùng phân số, vì thế một phần của năm đã được kể như là nguyên năm. Những năm không đủ tháng cũng được tính chẵn cho trọn. Chẳng hạn, hãy lưu ý điều này trong sách gia phổ ở Sáng-thế Ký đoạn 5.

Làm hòa hợp các “mâu thuẫn”

Nhưng không có vài đoạn Kinh-thánh nói ngược hẳn với những đoạn khác hay sao? Chúng ta hãy xem xét một số ít trường hợp do những người chỉ trích Kinh-thánh nêu ra.

Ở Giăng 3:22 chúng ta đọc thấy nói rằng Giê-su “làm phép báp-têm”, trong khi chỉ xa hơn một chút, ở Giăng 4:2, lời tường thuật nói rằng “không phải chính Giê-su làm phép báp-têm”. Nhưng, như phần còn lại của đoạn văn cho thấy, thật ra thì chính các môn đồ của Giê-su đã làm phép báp têm nhân danh ngài và dưới sự chỉ huy của ngài. Cũng giống như trường hợp của một thương gia và người thư ký của ông, cả hai đều có thể xác nhận đã viết cùng một lá thư nào đó.

Rồi có đoạn văn ở Sáng-thế Ký 2:2 ghi rằng Đức Chúa Trời nghỉ “các công-việc Ngài đã làm”. Lời bình luận của Giê-su ở Giăng 5:17 nói ngược lại rằng Đức Chúa Trời “đã làm việc cho đến bây giờ”. Nhưng, như bối cảnh cho thấy, lời tường thuật nơi Sáng-thế Ký nói rõ ràng đến các công trình sáng tạo vật chất của Đức Chúa Trời, trong khi Giê-su nói về các hoạt động của Đức Chúa Trời nhằm hướng dẫn và chăm sóc cho nhân loại.

Người ta tìm thấy một chỗ khác dường như có sự mâu thuẫn khi so sánh Xuất Ê-díp-tô Ký 34:7 với Ê-xê-chi-ên 18:20. Đoạn thứ nhất nói rằng Đức Chúa Trời “nhơn tội tổ-phụ phạt đến con cháu trải ba bốn đời”, trong khi đoạn sau nói rằng “con sẽ không mang sự gian-ác của cha”. Tại sao các đoạn Kinh-thánh này có vẻ là mâu thuẫn với nhau? Vì người ta đã tách rời câu ra khỏi đoạn văn. Hãy xem xét đoạn văn chung quanh câu ấy và khung cảnh. Làm thế sẽ thấy hiển nhiên là khi Đức Chúa Trời nói đến việc trừng phạt không những đời cha mà thôi, mà cũng phạt tới đời con và đời cháu, Ngài nói đến hậu quả xảy đến cho cả dân tộc Y-sơ-ra-ên nếu họ phạm tội cùng Ngài và bị lưu đày. Mặt khác thì khi nói rằng con không chịu trách nhiệm về lỗi của cha, Ngài nói đến trách nhiệm cá nhân.

Cũng có thể tìm thấy vài sự khác biệt trong lời tường thuật về sự sanh ra của Giê-su như được ghi ở Ma-thi-ơ 1:18-25 và Lu-ca 1:26-38. Nhưng có mâu thuẫn không?

Bạn có bao giờ đọc hai bài tiểu sử của cùng một người nổi danh không? Nếu có, bạn có để ý là những bài tiểu sử này có phần khác nhau nhưng không nhất thiết phải mâu thuẫn với nhau không? Thường thường thì lý do là bởi người viết tiểu sử có ấn tượng cá nhân hoặc do nguồn tài liệu mà ông dùng. Lý do cũng tùy thuộc nơi điều mà tác giả nghĩ là quan trọng và cần thuật lại, khía cạnh ông thấy cần phát triển và cũng tùy theo các độc giả mà ông muốn hướng đến. Cho nên lời tường thuật dành cho người dân ngoại đọc sẽ khác với lời tường thuật hướng đến các độc giả người Do-thái là những người đã thông hiểu và chấp nhận một số sự kiện nào đó.

Đó chỉ là một số ít thí dụ về những đoạn trong Kinh-thánh mà nếu không phân tích kỹ lưỡng thì có vẻ là mâu thuẫn với nhau. Nhưng nếu chúng ta xem xét kỹ lưỡng, chú trọng đến quan điểm của người viết và cả đoạn văn chung quanh, chúng ta thấy rằng những đoạn này không có gì mâu thuẫn với nhau cả, nhưng chỉ cần được tìm hiểu thêm mà thôi. Tuy nhiên, phần đông người ta không làm những cố gắng cần thiết, họ cảm thấy việc nói rằng “Kinh-thánh tự mâu thuẫn” là dễ hơn nhiều.

Kinh-thánh đáng được chúng ta tin cậy

Thánh linh Đức Chúa Trời đã để cho những người viết Kinh-thánh được rộng quyền tự do ghi chép những lời tường thuật của họ (Công-vụ các Sứ-đồ 3:21). Do đó, họ có thể tả lại điều họ trông thấy một cách hoa mỹ và linh hoạt. Tuy nhiên, các sự khác nhau trong sự tường thuật thật ra làm vững thêm sự tín nhiệm và tính chất chân thật của họ, và không thể nào tố cáo họ là lừa đảo hoặc thông đồng với nhau (II Phi-e-rơ 1:16-21). Trong khi những người viết trình bày bằng những phương pháp khác nhau, hết thảy họ đều nhắm tới cùng một hướng và có cùng một mục tiêu: chứng tỏ cho người ta thấy điều mà Giê-hô-va Đức Chúa Trời sẽ làm để đem lại hạnh phúc cho nhân loại và điều mà loài người tới phiên họ phải làm để được Đức Chúa Trời chấp nhận (Châm-ngôn 2:3-6, 9).

Kinh-thánh là một cuốn sách kêu gọi chúng ta dùng đến khả năng suy luận. Kinh-thánh hòa hợp từ đầu tới cuối. Kinh-thánh không tự mâu thuẫn. Toàn bộ 66 sách (l.l89 đoạn gồm 31.173 câu theo bản dịch King James Version) đáng được chúng ta tin cậy hoàn toàn. Đúng, bạn có thể tin cậy nơi Kinh-thánh!

[Khung nơi trang 6]

Nếu bạn thấy có một sự “mâu thuẫn” nào trong Kinh-thánh, phải chăng đó có thể là vì:

◆ Bạn không biết gì về một số sự kiện lịch sử hoặc phong tục thời xưa?

◆ Bạn không xem xét cả đoạn văn?

◆ Bạn không để ý tới quan điểm của người viết?

◆ Bạn đang tìm cách dung hòa các ý tưởng tôn giáo sai lầm với điều mà Kinh-thánh thật sự nói?

◆ Bạn đang dùng một bản dịch không chính xác hoặc quá xưa?

[Các hình nơi trang 7]

Ma-thi-ơ nói có hai người mù đã được Giê-su chữa lành. Mác và Lu-ca chỉ đề cập tới một người. Có sự mâu thuẫn không?