Tín đồ Đấng Christ và xã hội ngày nay

“Các ngươi sẽ bị mọi dân ghen-ghét vì danh ta” (MA-THI-Ơ 24:9).

1. Dấu hiệu đặc biệt của đạo đấng Christ phải là gì?

TÁCH RỜI khỏi thế gian là một dấu hiệu đặc biệt của tín đồ đấng Christ thời ban đầu. Trong lời cầu nguyện với Đức Giê-hô-va, là Cha ngài ở trên trời, đấng Christ nói về các môn đồ: “Con đã truyền lời Cha cho họ, và thế-gian ghen-ghét họ, vì họ không thuộc về thế-gian, cũng như Con không thuộc về thế-gian vậy” (Giăng 17:14). Khi được triệu đến trước Phi-lát, Giê-su nói: “Nước của ta chẳng phải thuộc về thế-gian nầy” (Giăng 18:36). Kinh-thánh phần tiếng Hy Lạp và các sử gia đều chứng nhận là đạo đấng Christ thời ban đầu tách rời khỏi thế gian.

2. a) Sau một thời gian, có gì phải thay đổi trong mối liên lạc giữa môn đồ của Giê-su và thế gian không? b) Phải chăng Nước của Giê-su sẽ đến qua việc mọi người đổi đạo?

² Phải chăng sau này Giê-su cho thấy là sẽ có sự thay đổi trong mối liên lạc giữa các môn đồ của ngài và thế gian, và Nước ngài sẽ đến qua việc thế gian đổi sang đạo đấng Christ? Không phải vậy. Sau khi Giê-su chết, những gì các môn đồ ngài viết ra nhờ được soi dẫn không hề ám chỉ đến điều đó (Gia-cơ 4:4 [viết trước năm 62 công nguyên ít lâu]; I Giăng 2:15-17; 5:19 [viết vào khoảng năm 98 công nguyên]). Trái lại, Kinh-thánh liên kết “sự hiện diện” của Giê-su và việc ngài “đến” trong vương quyền Nước Trời với “sự kết liễu của hệ thống mọi sự”, và tột đỉnh là sự “cuối-cùng” hoặc hủy diệt (Ma-thi-ơ 24:3, 14, 29, 30, NW; Đa-ni-ên 2:44; 7:13, 14). Trong điềm mà Giê-su cho biết về pa·rou·siʹa, hay sự hiện diện của ngài, ngài nói về các môn đồ thật: “Bấy giờ, người ta sẽ nộp các ngươi trong sự hoạn-nạn và giết đi; các ngươi sẽ bị mọi dân ghen-ghét vì danh ta” (Ma-thi-ơ 24:9).

Tín đồ thật của đấng Christ ngày nay

3, 4. a) Một bách khoa tự điển Công giáo miêu tả tín đồ đấng Christ thời ban đầu thế nào? b) Nhân-chứng Giê-hô-va được miêu tả tương tự với tín đồ đấng Christ thời ban đầu như thế nào?

³ Ngày nay nhóm tôn giáo nào nổi tiếng là trung thành với các nguyên tắc của đạo đấng Christ, tách rời khỏi thế gian và có tín đồ bị người ta ghét và bắt bớ? Tổ chức nào của tín đồ đấng Christ trên toàn thế giới phù hợp về mọi khía cạnh với những gì lịch sử miêu tả về tín đồ đấng Christ thời ban đầu? “Tân Bách khoa Tự điển Công giáo” (New Catholic Encyclopedia) nói về những điều này: “Mặc dù lúc đầu được coi chỉ là một giáo phái khác trong môi trường của người Do Thái, cộng đồng tín đồ đấng Christ thời ban đầu đã chứng tỏ là một cộng đồng đặc biệt trong sự dạy dỗ về thần học, và nhất là sự sốt sắng của các tín đồ với tư cách người làm chứng về đấng Christ tại ‘cả xứ Giu-đê, xứ Sa-ma-ri, cho đến cùng trái đất’ (Công vụ các Tông đồ 1 8 [Công-vụ các Sứ-đồ 1:8])” (Quyển 3, trang 694).

⁴ Hãy chú ý đến những lời: “Được coi chỉ là một giáo phái khác”, “đặc biệt trong sự dạy dỗ”, “sốt sắng... với tư cách người làm chứng”. Và bây giờ hãy xem bách khoa tự điển đó mô tả Nhân-chứng Giê-hô-va như thế nào: “Một giáo phái... Nhân-chứng tin chắc rằng tận thế sẽ đến trong vài năm nữa. Sự tin tưởng mạnh mẽ này dường như là động lực mãnh liệt nhất thúc đẩy họ hăng hái, không biết mỏi mệt... Bổn phận căn bản của mỗi tín đồ của giáo phái đó là làm chứng cho Đức Giê-hô-va qua cách công bố Nước Trời đang đến... Họ coi Kinh-thánh là nguồn duy nhất của đức tin và phép tắc đạo đức của họ... Để làm một Nhân-chứng thật sự, một người phải rao giảng hữu hiệu bằng cách này hoặc cách khác” (Quyển 7, trang 864, 865).

5. a) Sự dạy dỗ của Nhân-chứng Giê-hô-va đặc biệt về những phương diện nào? b) Hãy nêu những thí dụ cho thấy những điều Nhân-chứng Giê-hô-va tin phù hợp với Kinh-thánh.

⁵ Sự dạy dỗ của Nhân-chứng Giê-hô-va đặc biệt về những phương diện nào? “Tân Bách khoa Tự điển Công giáo” nói đến vài phương diện: “Họ [Nhân-chứng Giê-hô-va] lên án Chúa Ba Ngôi là hình tượng của tà đạo... Họ coi Chúa Yêsu (Giê-su) như là Nhân-chứng vĩ đại nhất của Đức Giê-hô-va, ‘một vị thần’ (họ dịch như vậy nơi Tin Mừng theo Thánh Yoan 1 1 [Giăng 1:1]), không thấp hơn ai hết, ngoại trừ Đức Giê-hô-va mà thôi... Ngài chết với tư cách là một người phàm và được sống lại với tư cách là người Con có cơ thể thần linh bất diệt. Những nỗi khổ hình và sự chết của ngài là giá ngài đã trả để nhân loại được lại quyền sống đời đời trên trái đất. Thật thế, “một đoàn lũ đông đảo” (Khải Huyền của Yoan 7 9 [Khải-huyền 7:9]) Nhân-chứng hy vọng về Địa đàng trên đất; chỉ có 144.000 người trung thành (Khải Huyền của Yoan 7 4; 14 1, 4 [Khải-huyền 7:4; 14:1, 4]) được vinh hiển với đấng Kitô ở trên trời. Những kẻ độc ác sẽ bị hủy diệt hoàn toàn... Phép báp têm—mà Nhân-chứng thực hành bằng cách trầm mình... [là] sự biểu hiệu bề ngoài của việc họ dâng mình để phụng sự Giê-hô-va Đức Chúa Trời... Công chúng chú ý đến Nhân-chứng Giê-hô-va vì họ từ chối không tiếp máu... Họ rất cứng rắn về vấn đề luân lý trong phạm vi tình dục và hôn nhân”. Nhân-chứng Giê-hô-va có lẽ đặc biệt về những phương diện này, nhưng lập trường của họ về những điểm này hoàn toàn dựa theo Kinh-thánh (Thi-thiên 37:29; Ma-thi-ơ 3:16; 6:10; Công-vụ các Sứ-đồ 15:28, 29; Rô-ma 6:23; I Cô-rinh-tô 6:9, 10; 8:6; Khải-huyền 1:5).

6. Nhân-chứng Giê-hô-va đã giữ vững lập trường nào? Tại sao?

⁶ Tân Bách khoa Tự điển Công giáo nói thêm rằng năm 1965 (là năm bài đó được viết ra) “Nhân-chứng Giê-hô-va chưa xem mình thuộc về xã hội là nơi mà họ sinh sống”. Tác giả của bài này có vẻ đã nghĩ rằng với thời gian, khi Nhân-chứng Giê-hô-va trở nên đông hơn và “càng ngày càng có nhiều đặc tính của một giáo hội chứ không như của một giáo phái”, họ sẽ trở thành một phần của thế gian này. Nhưng sự kiện đã không đúng như vậy. Ngày nay, với con số đông gấp bốn lần so với năm 1965, Nhân-chứng Giê-hô-va tiếp tục giữ vững lập trường của họ đối với thế gian. “Họ không thuộc về thế-gian”, cũng như Giê-su đã “không thuộc về thế-gian” (Giăng 17:16).

Tách ra nhưng không thù nghịch

7, 8. Giống như tín đồ đấng Christ thời ban đầu, Nhân-chứng Giê-hô-va thời nay giữ vững lập trường nào?

⁷ Trong cuốn “Đạo đấng Christ thời ban đầu và xã hội” (Early Christianity and Society), tác giả Robert M. Grant trích lời biện hộ cho tín đồ đấng Christ thời ban đầu của Justin Martyr, nhà biện giải sống vào thế kỷ thứ hai: “Nếu tín đồ đấng Christ là những người làm cách mạng thì họ sẽ muốn trốn tránh để đạt mục đích của họ... Họ là những người cộng tác tốt nhất của hoàng đế trong việc theo đuổi hòa bình và trật tự”. Cũng vậy, ngày nay nhiều người trên toàn thế giới đều biết Nhân-chứng Giê-hô-va là những công dân yêu chuộng hòa bình và có kỷ luật. Dù thuộc bất cứ chính thể nào, các chính phủ đều biết là Nhân-chứng Giê-hô-va không làm gì để họ phải lo sợ cả.

⁸ Một chủ bút tại Bắc Mỹ viết: “Chỉ những người có đầu óc thành kiến và trí tưởng tượng vu vơ mới có thể tin rằng Nhân-chứng Giê-hô-va là một mối đe dọa cho bất cứ chính phủ nào; họ là một đoàn thể tôn giáo yêu chuộng hòa bình và không có âm mưu lật đổ chính quyền”. Jean-Pierre Cattelain viết trong cuốn “Phản đối vì lý do lương tâm” (L’objection de conscience): “Nhân-chứng Giê-hô-va hoàn toàn phục tùng các nhà cầm quyền và thường thường tuân theo luật pháp; họ đóng thuế và không tìm cách chất vấn, thay đổi, hoặc lật đổ các chính phủ vì họ không quan tâm đến chuyện thế gian”. Ông Cattelain viết tiếp là chỉ khi chính quyền đòi hỏi họ phải hy sinh mạng sống thì họ từ chối không tuân theo vì họ đã hoàn toàn dâng đời sống của họ cho Đức Chúa Trời. Trên phương diện này họ giống y như tín đồ đấng Christ thời ban đầu (Mác 12:17; Công-vụ các Sứ-đồ 5:29).

Bị giới cai trị hiểu lầm

9. Các tín đồ đấng Christ thời ban đầu và những người Công giáo thời nay có sự khác biệt đáng chú ý nào về việc tách rời khỏi thế gian?

⁹ Phần lớn các hoàng đế La Mã đã hiểu lầm tín đồ đấng Christ thời ban đầu và bắt bớ họ. “Thư gửi cho Diognetus” (The Epistle to Diognetus)—mà một số người nghĩ được viết vào thế kỷ thứ hai—cho biết lý do tại sao: “Tín đồ đấng Christ sống trong thế gian, nhưng không dính líu đến thế gian”. Mặt khác, Công đồng Vatican Đệ nhị nói rõ trong Hiến pháp Giáo lý của Giáo hội là người Công giáo nên “tìm kiếm nước Đức Chúa Trời bằng cách tham gia vào công việc thế tục” và “hoạt động để làm thế gian nên thánh từ bên trong”.

10. a) Giới cai trị coi các tín đồ đấng Christ thời ban đầu thế nào? b) Ngày nay, người ta thường coi Nhân-chứng Giê-hô-va thế nào, và họ phản ứng ra sao?

¹⁰ Sử gia E. G. Hardy nói rằng các hoàng đế La Mã coi các tín đồ đấng Christ thời ban đầu như “những người quá hăng say mà họ hơi khinh rẻ”. Étienne Trocmé, một sử gia Pháp, nói về “những nhân viên chính quyền Hy Lạp và La Mã có học thức bày tỏ sự khinh miệt đối với [tín đồ đấng Christ] vì họ xem đó là một giáo phái Đông phương rất kỳ dị”. Thư từ giữa Pliny the Younger, quan tổng đốc La Mã của xứ Bi-thi-ni, và Hoàng đế Trajan cho thấy giới cai trị thường không biết đặc tính thật sự của đạo đấng Christ. Ngày nay cũng vậy, Nhân-chứng Giê-hô-va thường bị hiểu lầm và ngay cả bị giới cai trị của thế gian khinh bỉ. Tuy nhiên, điều này không làm các Nhân-chứng ngạc nhiên hoặc ngã lòng (Công-vụ các Sứ-đồ 4:13; I Phi-e-rơ 4:12, 13).

“Chống-nghịch khắp mọi nơi”

11. a) Người ta nói những gì về các tín đồ đấng Christ thời ban đầu và về Nhân-chứng Giê-hô-va? b) Tại sao Nhân-chứng Giê-hô-va không tham gia vào chính trị?

¹¹ Người ta nói về tín đồ đấng Christ thời ban đầu: “Về phần đạo nầy, chúng tôi biết người ta hay chống-nghịch khắp mọi nơi” (Công-vụ các Sứ-đồ 28:22). Vào thế kỷ thứ hai công nguyên, Celsus, người theo tà giáo, tuyên bố rằng đạo đấng Christ chỉ lôi cuốn được giới bần cùng của xã hội. Tương tự như vậy, người ta cũng đã nói về Nhân-chứng Giê-hô-va là “phần lớn, họ là những người từ thành phần thấp hèn của xã hội”. Sử gia Giáo hội là Augustus Neander báo cáo rằng “các tín đồ đấng Christ được coi như là những người đã chết đối với thế gian, và vô dụng trong mọi chuyện của cuộc sống;... và câu hỏi được đặt ra là nếu tất cả mọi người đều giống như họ thì chuyện gì sẽ xảy ra cho xã hội?” Vì Nhân-chứng Giê-hô-va không tham gia vào chính trị nên họ cũng thường bị buộc tội là những người không có ích lợi gì cho xã hội. Nhưng làm sao họ có thể là những người hoạt động chính trị và đồng thời lại là những người ủng hộ Nước Trời như hy vọng duy nhất của nhân loại? Nhân-chứng Giê-hô-va ghi vào lòng lời của Phao-lô: “Hãy cùng ta chịu khổ như một người lính giỏi của Đức Chúa Jêsus-Christ. Khi một người đi ra trận, thì chẳng còn lấy việc đời lụy mình, làm vậy đặng đẹp lòng kẻ chiêu-mộ mình” (II Ti-mô-thê 2:3, 4).

12. Nhân-chứng Giê-hô-va giống các tín đồ đấng Christ thời ban đầu về khía cạnh quan trọng nào của việc tách rời khỏi thế gian?

¹² Giáo sư K. S. Latourette viết trong sách “Một lịch sử của đạo đấng Christ” (A History of Christianity): “Một trong những vấn đề mà các tín đồ đấng Christ thời ban đầu khác với thế giới của người Hy Lạp và La Mã là việc tham gia vào chiến tranh. Trong ba thế kỷ đầu tiên, không có tài liệu nào mà tín đồ đấng Christ viết và tồn tại đến thời chúng ta đã cho phép tín đồ đấng Christ tham gia chiến tranh”. Tác phẩm “Lịch sử của sự suy tàn và sụp đổ của Đế quốc La Mã” (The History of the Decline and Fall of the Roman Empire) của Edward Gibbon nói: “Các tín đồ đấng Christ không thể nào nhận lãnh vai trò của một người lính, quan tòa, hoặc hoàng tử mà không phải từ bỏ nhiệm vụ thiêng liêng hơn”. Tương tự như thế, Nhân-chứng Giê-hô-va chọn giữ vị thế trung lập triệt để và theo những nguyên tắc Kinh-thánh được nêu ra nơi Ê-sai 2:2-4 và Ma-thi-ơ 26:52.

13. Người ta gán cho Nhân-chứng Giê-hô-va tội gì, nhưng sự thật cho thấy gì?

¹³ Nhân-chứng Giê-hô-va bị những kẻ thù buộc tội là làm đổ vỡ gia đình người ta. Thật vậy, có những trường hợp gia đình bị chia rẽ khi một hay nhiều người trong gia đình trở thành Nhân-chứng Giê-hô-va. Giê-su cho biết trước điều này sẽ xảy ra (Lu-ca 12:51-53). Tuy nhiên, thống kê cho thấy hôn nhân bị đổ vỡ vì lý do này là những trường hợp ngoại lệ. Thí dụ, trong số Nhân-chứng Giê-hô-va tại Pháp, cứ 3 cặp vợ chồng thì 1 cặp có người hôn phối không phải là Nhân-chứng. Tuy nhiên, tỷ lệ ly dị giữa những cặp vợ chồng có người hôn phối không phải là Nhân-chứng không cao hơn tỷ lệ ly dị trung bình của quốc gia. Tại sao vậy? Sứ đồ Phao-lô và Phi-e-rơ cho tín đồ đấng Christ đã lập gia đình với những người ngoại đạo lời khuyên khôn ngoan và được Đức Chúa Trời soi dẫn, và Nhân-chứng Giê-hô-va cố gắng nghe lời họ (I Cô-rinh-tô 7:12-16; I Phi-e-rơ 3:1-4). Nếu có trường hợp hôn nhân bị đổ vỡ, hầu như luôn luôn người khởi xướng không phải là Nhân-chứng. Mặt khác, hằng ngàn hôn nhân được cứu vãn vì những người hôn phối trở thành Nhân-chứng Giê-hô-va và bắt đầu áp dụng các nguyên tắc Kinh-thánh trong đời sống.

Tín đồ đấng Christ, không phải người tin Chúa Ba Ngôi

14. Người ta gán cho tín đồ đấng Christ thời ban đầu tội gì, và tại sao điều này lại ngược đời?

¹⁴ Điều ngược đời là trong Đế quốc La Mã, một trong những lời buộc tội các tín đồ đấng Christ thời ban đầu là họ vô thần. Tiến sĩ Augustus Neander viết: “Người phủ nhận các thần, người vô thần,... là những tên mà người ta thường gán cho các tín đồ đấng Christ trong quần chúng”. Thật lạ lùng làm sao khi những người theo tà giáo, thờ phượng [hình tượng] “chẳng phải là các thần, bèn là việc của tay người ta, bằng gỗ và bằng đá” lại gán cho các tín đồ đấng Christ cái tên là người vô thần trong khi họ thờ phượng Đấng Tạo hóa hằng sống, không thờ phượng nhiều thần (Ê-sai 37:19).

15, 16. a) Một số người tự xưng theo đấng Christ đã nói gì về Nhân-chứng Giê-hô-va, nhưng điều này nêu lên câu hỏi nào? b) Điều gì cho thấy Nhân-chứng Giê-hô-va thật sự là tín đồ đấng Christ?

¹⁵ Một sự kiện không kém ngược đời là ngày nay một số người có quyền thế trong các đạo tự xưng theo đấng Christ phủ nhận Nhân-chứng Giê-hô-va là tín đồ đấng Christ. Tại sao thế? Bởi vì các Nhân-chứng không chấp nhận Chúa Ba Ngôi. Theo định nghĩa lệch lạc của các đạo tự xưng theo đấng Christ thì “tín đồ đấng Christ là những người chấp nhận đấng Christ là Đức Chúa Trời”. Trái hẳn với điều này, một tự điển hiện đại định nghĩa danh từ “tín đồ đấng Christ” là “người tin Giê-su Christ và làm theo các sự dạy dỗ của ngài” và “đạo đấng Christ” là “một tôn giáo dựa trên những sự dạy dỗ của Giê-su và trên sự tin tưởng rằng ngài là con của Đức Chúa Trời”. Nhóm nào phù hợp sát với định nghĩa này hơn?

¹⁶ Nhân-chứng Giê-hô-va chấp nhận lời chứng của chính Giê-su cho biết ngài là ai. Ngài nói: “Ta là Con Đức Chúa Trời”, chứ không phải: “Ta là Đức Chúa Con”. (Giăng 10:36; so sánh Giăng 20:31). Họ chấp nhận lời của sứ đồ Phao-lô nói về đấng Christ và là lời được Đức Chúa Trời soi dẫn: “Ngài vốn có hình Đức Chúa Trời, song chẳng coi sự bình-đẳng mình với Đức Chúa Trời là sự nên nắm giữ”a (Phi-líp 2:6). Cuốn “Tà giáo trong đạo đấng Christ” (The Paganism in Our Christianity) nói: “Giê-su Christ không bao giờ đề cập đến hiện tượng thể ấy [Ba Ngôi bằng nhau], và chữ ‘Chúa Ba Ngôi’ không hề xuất hiện ở bất cứ chỗ nào trong Tân Ước. Ý tưởng đó chỉ du nhập vào Giáo hội ba trăm năm sau khi Chúa chúng ta chết; và khái niệm này hoàn toàn bắt nguồn từ tà giáo”. Nhân-chứng Giê-hô-va chấp nhận sự dạy dỗ về đấng Christ trong Kinh-thánh. Họ là tín đồ đấng Christ, không phải là những người tin thuyết Chúa Ba Ngôi.

Không hòa đồng tôn giáo

17. Tại sao Nhân-chứng Giê-hô-va không hợp tác với phong trào hòa đồng tôn giáo?

¹⁷ Hai điều khác mà người ta than phiền về Nhân-chứng Giê-hô-va là họ không tham gia vào phong trào hòa đồng tôn giáo và họ làm công việc gọi là “quá sốt sắng thâu nạp người ta vào đạo”. Tín đồ đấng Christ thời ban đầu cũng bị người ta nói xấu về hai điều này. Thật rõ ràng, các đạo tự xưng theo đấng Christ gồm Công giáo, Chính thống giáo và Tin lành đều là thành phần của thế gian. Giống như Giê-su, Nhân-chứng Giê-hô-va “không thuộc về thế-gian” (Giăng 17:14). Làm sao họ có thể liên kết với các tổ chức tôn giáo qua những phong trào hòa đồng tôn giáo trong khi các tôn giáo đó cổ võ hạnh kiểm và đức tin trái với đạo đấng Christ?

18. a) Tại sao người ta không thể chỉ trích Nhân-chứng Giê-hô-va vì họ cho rằng họ là những người duy nhất thực hành tôn giáo thật? b) Trong khi tin tôn giáo của họ là tôn giáo thật, những người Công giáo không có gì?

¹⁸ Ai có lý do chính đáng để chỉ trích Nhân-chứng Giê-hô-va chỉ vì họ—cũng như tín đồ đấng Christ thời ban đầu—tin rằng họ là những người duy nhất thực hành tôn giáo thật? Ngay cả Giáo hội Công giáo, trong khi giả nhân giả nghĩa nói là mình hợp tác với phong trào hòa đồng tôn giáo, lại tuyên bố: “Chúng tôi tin rằng tôn giáo có một và thật này vẫn còn tồn tại trong Giáo hội Công giáo nối nghiệp các tông đồ, và Chúa Giê-su giao phó cho Giáo hội công việc rao truyền tôn giáo này cho mọi người khi ngài nói với các tông đồ: ‘Vậy, các ngươi hãy đi thâu nạp môn đồ khắp muôn dân’ ” ( “Bản tuyên ngôn tự do tôn giáo”, Công đồng Vatican Đệ nhị). Nhưng hiển nhiên, niềm tin đó không đủ để truyền vào lòng những người Công giáo sự hăng say đi thâu nạp môn đồ.

19. a) Nhân-chứng Giê-hô-va quyết tâm làm gì, và với động cơ nào? b) Bài tới sẽ xem xét điều gì?

¹⁹ Nhân-chứng Giê-hô-va có sự hăng hái đó. Họ quyết tâm tiếp tục rao giảng cho đến chừng nào Đức Chúa Trời còn muốn họ làm vậy (Ma-thi-ơ 24:14). Họ rao giảng một cách sốt sắng chứ không quá lố. Động cơ thúc đẩy họ làm việc đó là tình yêu thương người lân cận chứ không phải lòng thù ghét nhân loại. Họ hy vọng rằng càng nhiều người được cứu càng tốt (I Ti-mô-thê 4:16). Giống như các tín đồ đấng Christ thời xưa, họ cố gắng “hòa-thuận với mọi người” (Rô-ma 12:18). Bài tới sẽ thảo luận cách họ thực hành điều này.

[Chú thích]

Để ôn lại

◻ Đặc điểm của tín đồ đấng Christ thời ban đầu là gì, và Nhân-chứng Giê-hô-va giống họ như thế nào?

◻ Nhân-chứng Giê-hô-va cho thấy họ là công dân tốt về những phương diện nào?

◻ Giới cai trị coi các tín đồ đấng Christ thời ban đầu thế nào, và ngày nay có khác gì không?

◻ Sự kiện Nhân-chứng Giê-hô-va tin chắc họ có lẽ thật thúc đẩy họ làm gì?

[Hình nơi trang 12]

Nhân-chứng Giê-hô-va quyết tâm tiếp tục rao giảng cho đến chừng nào Đức Chúa Trời còn muốn họ làm vậy

[Hình nơi trang 17]

Phi-lát nói: “Kìa, xem người nầy!”—đấng không thuộc về thế gian (Giăng 19:5).

[Nguồn tư liệu]

“Econ cáie Homo” by A. Ciseri: Florence, Galleria d’Arte Moderna / Alinari/Art Resource, N.Y.