“Hãy bước đi như các con sáng-láng”
“Mặc lấy nhân cách mới, tức là nhân cách đã được dựng nên theo ý Đức Chúa Trời, trong sự công bình và trung tín thật” (Ê-PHÊ-SÔ 4:24, NW).
1. Những người thờ phượng Đức Giê-hô-va có được ân phước nào? Tại sao?
GIÊ-HÔ-VA Đức Chúa Trời là “Cha sáng-láng” và “trong Ngài chẳng có sự tối-tăm đâu” (Gia-cơ 1:17; I Giăng 1:5). Con của Ngài là Giê-su Christ đã nói về chính mình: “Ta là sự sáng của thế-gian; người nào theo ta, chẳng đi trong nơi tối-tăm, nhưng có ánh-sáng của sự sống” (Giăng 8:12). Do đó, những người thờ phượng thật của Đức Giê-hô-va, các môn đồ của Con Ngài, có ân phước là được soi sáng về phương diện tâm thần, luân lý và thiêng liêng và họ “chiếu sáng như đuốc trong thế-gian” (Phi-líp 2:15).
2. Kinh-thánh nói trước có sự tương phản nào giữa dân tộc Đức Chúa Trời và thế gian?
2 Từ lâu rồi, nhà tiên tri Ê-sai được soi dẫn để nói trước về sự tương phản này: “Nầy, sự tối-tăm vây-phủ đất, sự u-ám bao-bọc các dân; song Đức Giê-hô-va dấy lên trên ngươi, vinh-quang Ngài tỏ-rạng trên ngươi”. Thật vậy, Kinh-thánh nói rằng tất cả nhân loại xa cách Đức Chúa Trời đặt mình ở dưới quyền lực và ảnh hưởng của “vua-chúa của thế-gian mờ-tối nầy” (Ê-sai 60:2; Ê-phê-sô 6:12).
3. Chúng ta rất chú ý đến những lời khuyên đúng lúc của Phao-lô vì những lý do nào?
3 Sứ đồ Phao-lô rất quan tâm đến việc các tín đồ đấng Christ giữ mình khỏi sự tối tăm như thế. Ông khuyến giục họ “chớ nên ăn-ở như người ngoại-đạo nữa”, nhưng “bước đi như các con sáng-láng” (Ê-phê-sô 4:17; 5:8). Ông cũng giải thích làm thế nào họ có thể thành công trong việc này. Ngày nay, sự tối tăm và u ám đang vây phủ các nước ngày càng dầy đặc thêm. Thế gian bị chìm đắm càng ngày càng sâu hơn trong vũng lầy của sự suy sụp về luân lý và thiêng liêng. Những người thờ phượng Đức Giê-hô-va càng ngày càng phải chiến đấu dữ dội hơn nữa. Vì vậy, chúng ta rất chú ý đến những gì Phao-lô đã nói.
Học biết về đấng Christ
4. Phao-lô nghĩ gì khi ông nói: “Anh em đã học cho biết Đấng Christ thì chẳng phải như vậy”?
4 Sau khi mô tả những sự đeo đuổi hư không và sự ô uế của thế gian, sứ đồ Phao-lô quay sang các tín đồ đấng Christ tại Ê-phê-sô. (Xin đọc Ê-phê-sô 4:20, 21). Phao-lô đã ở tại thành phố đó khoảng ba năm để rao giảng và dạy dỗ, và chắc ông đã đích thân quen biết nhiều người trong hội thánh (Công-vụ các Sứ-đồ 20:31-35). Vì vậy, khi ông nói: “Anh em đã học cho biết Đấng Christ thì chẳng phải như vậy”, ông muốn nói chính ông biết rằng các tín đồ đấng Christ tại Ê-phê-sô đã không học loại lẽ thật phóng túng và pha loãng để mà dung thứ những hành vi xấu xa như ông mô tả trong Ê-phê-sô 4 câu 17 đến 19. Ông biết là họ đã được dạy đúng và chính xác để theo lối sống của tín đồ thật của đấng Christ như gương mẫu của Giê-su Christ. Vì lẽ đó, họ không còn bước đi trong sự tối tăm như các người ngoại đạo nữa, nhưng họ là con cái sáng láng.
5. Ở trong lẽ thật một cách nông cạn khác biệt làm sao với việc có lẽ thật ở trong chúng ta?
5 Vậy, “học biết đấng Christ” cho đúng cách là quan trọng biết bao! Có cách sai để học biết về đấng Christ hay sao? Có chứ. Trước đó, nơi Ê-phê-sô 4:14, Phao-lô đã cảnh cáo các anh em: “Ngài muốn chúng ta không như trẻ con nữa, bị người ta lừa-đảo, bị mưu-chước dỗ-dành làm cho lầm-lạc, mà day-động và dời-đổi theo chiều gió của đạo lạc”. Như vậy, có một số người đã học biết về đấng Christ nhưng vẫn bước đi theo đường lối của thế gian và còn cố gắng xúi giục người khác làm sai theo. Phải chăng điều này cho chúng ta thấy sự nguy hiểm chỉ ở trong lẽ thật thay vì có lẽ thật ở trong chúng ta? Trong thời của Phao-lô, những người chỉ có một sự hiểu biết nông cạn dễ bị người khác làm lung lay cách nhanh chóng, và ngày nay cũng đúng như vậy. Để tránh điều này, Phao-lô tiếp tục nói với những người Ê-phê-sô là họ cần ‘nghe đạo Ngài và được dạy dỗ trong Ngài’ (Ê-phê-sô 4:21).
6. Ngày nay chúng ta có thể học biết, nghe và được dạy dỗ bởi đấng Christ bằng cách nào?
6 Phao-lô dùng những chữ “học biết”, “nghe” và “được dạy dỗ”, tất cả những chữ này có ý nói về một tiến trình học hỏi và dạy dỗ như ở trường học. Dĩ nhiên, ngày nay chúng ta không thể nghe, học và được dạy dỗ trực tiếp bởi chính Giê-su Christ. Nhưng ngài đang điều khiển một chương trình giáo dục Kinh-thánh trên khắp đất qua lớp người “đầy-tớ trung-tín và khôn-ngoan” (Ma-thi-ơ 24:45-47; 28:19, 20). Chúng ta có thể “học biết đấng Christ” một cách đúng và chính xác nếu chúng ta đều đặn thu nhận đồ ăn thiêng liêng cung cấp bởi lớp người đầy tớ, học hỏi siêng năng, dù là học hỏi riêng hay ở trong hội thánh, suy gẫm về những điều đó và thực hành những điều chúng ta học. Hãy chắc chắn rằng chúng ta tận dụng mọi sự cung cấp đó để mà chúng ta có thể thành thật nói rằng chúng ta đã nghe “đạo Ngài và được dạy-dỗ trong Ngài”.
7. Có ý nghĩa đặc biệt nào trong lời của Phao-lô, “lẽ thật trong Đức Chúa Giê-su”?
7 Điều đáng chú ý là nơi Ê-phê-sô 4:21, sau khi nhấn mạnh tiến trình học hỏi, Phao-lô thêm: “Y theo lẽ thật trong Đức Chúa Giê-su”. Một vài nhà bình luận Kinh-thánh đã gợi sự chú ý đến sự kiện là Phao-lô ít khi dùng một mình tên riêng của Giê-su trong các thư của ông. Thật vậy, đây là lần duy nhất mà ông dùng như thế trong thư gởi cho người Ê-phê-sô. Có ý nghĩa đặc biệt nào trong việc này không? Có lẽ Phao-lô muốn gợi sự chú ý đến gương mẫu mà Giê-su đã nêu với tư cách là con người. Hãy nhớ có lần Giê-su đã nói về chính mình ngài: “Ta là đường đi, lẽ thật và sự sống” (Giăng 14:6; Cô-lô-se 2:3). Giê-su nói: “Ta là... lẽ thật”, bởi vì ngài không những chỉ nói và dạy lẽ thật, nhưng cũng sống và tiêu biểu cho lẽ thật. Phải, đạo thật của đấng Christ không phải chỉ là một ý niệm, nhưng là một lối sống. “Học biết đấng Christ” bao hàm việc học bắt chước ngài để sống theo lẽ thật. Bạn có sống theo gương mẫu của Giê-su không? Hàng ngày, bạn có cẩn thận bước theo dấu chân của ngài không? Chỉ bằng cách đó chúng ta mới có thể bước đi như các con sáng láng.
“Lột bỏ nhân cách cũ”
8. Phao-lô đã dùng hình ảnh nào nơi Ê-phê-sô 4:22, 24, và tại sao điều này là thích hợp?
8 Để giúp chúng ta biết làm thế nào chúng ta có thể thành công trong việc “học biết đấng Christ” và bước đi như các con sáng láng, Phao-lô nói tiếp nơi Ê-phê-sô 4:22-24 là có ba bước rõ rệt chúng ta phải theo. Bước thứ nhất là: “Anh em phải bỏ cách ăn nết ở ngày trước, lột bỏ nhân cách cũ là nhân cách bị hư hỏng bởi tư dục phỉnh gạt” (Ê-phê-sô 4:22, NW). Từ ngữ “lột bỏ” (“cổi ra”, Kingdom Interlinear) và “mặc lấy” (Ê-phê-sô 4 câu 24) gợi lên trong trí hình ảnh về việc cổi ra và mặc vào một bộ quần áo. Đây là phép ẩn dụ mà Phao-lô đã thường dùng và rất là hữu hiệu (Rô-ma 13:12, 14; Ê-phê-sô 6:11-17; Cô-lô-se 3:8-12; I Tê-sa-lô-ni-ca 5:8). Khi quần áo của chúng ta bị dơ hoặc có vết, chẳng hạn như trong bữa ăn, chúng ta thay đồ ngay khi có dịp. Chẳng lẽ chúng ta lại không quan tâm giống như thế về bất cứ vết dơ nào trong tình trạng thiêng liêng của chúng ta hay sao?
9. Một người có thể lột bỏ nhân cách cũ bằng cách nào?
9 Vậy thì làm sao một người có thể lột bỏ nhân cách cũ? Động từ “lột bỏ” trong tiếng Hy-lạp nguyên thủy ở trong thì bất định. Nó nói đến một hành động làm chỉ một lần hoặc một lần cho mãi mãi. Điều này nói cho chúng ta biết rằng “nhân cách cũ” (“người cũ”, Bản dịch của Thánh kinh Hội) cùng với “cách ăn nết ở ngày trước” phải lột bỏ bằng một hành động rõ ràng và dứt khoát, cách tận tường và hoàn toàn. Đây không phải là một hành động mà chúng ta có thể thong thả làm hoặc là chần chừ mà được thành công. Tại sao không?
10. Tại sao chúng ta phải cương quyết và dứt khoát khi lột bỏ nhân cách cũ?
10 Từ ngữ “bị hư-hỏng” cho thấy là “người cũ” ở trong tình trạng luân lý tiếp tục suy đồi, càng ngày càng xấu hơn. Trên thực tế, vì từ bỏ sự soi sáng về thiêng liêng, tất cả nhân loại đang trên đà xuống dốc. Phao-lô nói đây là hậu quả của “tư-dục phỉnh gạt”. Những ham muốn của xác thịt là phỉnh gạt bởi vì có vẻ vô hại, nhưng cuối cùng thì là bại hoại (Hê-bơ-rơ 3:13). Nếu không kiềm chế, cuối cùng một người sẽ bị ô uế và chết (Rô-ma 6:21; 8:13). Đó là lý do tại sao mà nhân cách cũ phải được lột bỏ, cổi ra một cách dứt khoát và trọn vẹn như cách cổi quần áo cũ và dơ ra.
“Tâm trí” mới
11. Làm mới lại về mặt thiêng liêng phải bắt đầu từ đâu?
11 Một người bước ra khỏi vũng bùn không những phải cổi quần áo dơ ra mà còn phải tắm rửa kỹ lưỡng trước khi mặc đồ sạch sẽ vào. Đó chính là điều mà Phao-lô đã nêu lên trong bước thứ hai để có được sự soi sáng về thiêng liêng: “Anh em phải làm nên mới trong quyền lực thúc đẩy tâm trí anh em” (Ê-phê-sô 4:23, NW). Như ông đã nói ở phần trên trong Ê-phê-sô 4 câu 17 và 18, những người ngoại đạo ăn ở theo sự “hư-không của ý-tưởng mình” và “trí-khôn tối-tăm”. Điều hợp lý là sự đổi mới phải bắt đầu trong tâm trí, đó là trung khu của sự nhận thức và hiểu biết. Làm sao làm được điều này? Phao-lô giải thích là phải làm nên mới trong quyền lực thúc đẩy tâm trí chúng ta. Quyền lực đó là gì?
12. Quyền lực thúc đẩy tâm trí là gì?
12 Quyền lực thúc đẩy tâm trí của chúng ta mà Phao-lô nói đến có phải là thánh linh không? Không. Câu “quyền lực thúc đẩy tâm trí anh em” theo nghĩa đen là “thần linh của tâm trí anh em”. Không nơi nào trong Kinh-thánh nói thánh linh Đức Chúa Trời là thuộc về con người hoặc một phần của con người. Chữ “thần linh” có nghĩa căn bản là “hơi thở”, nhưng cũng được dùng trong Kinh-thánh để “chỉ quyền lực khiến cho một người bày tỏ một thái độ, khuynh hướng hoặc sự cảm xúc nào đó hay là làm một hành động hoặc theo đường lối nào đó” (Insight on the Scriptures, Quyển 2, trang 1026). Thế thì “thần linh của tâm trí” là quyền lực tác động hoặc thúc đẩy tâm trí chúng ta, sở thích và khuynh hướng tinh thần của chính chúng ta.
13. Tại sao chúng ta phải làm mới lại khuynh hướng của tâm trí?
13 Sở thích và khuynh hướng tự nhiên của tâm trí bất toàn là hướng về những điều thể chất, xác thịt và vật chất (Truyền-đạo 7:20; I Cô-rinh-tô 2:14; Cô-lô-se 1:21; 2:18). Cho dù một người bỏ đi nhân cách cũ cùng các tật xấu đi nữa, khuynh hướng tội lỗi trong trí người ấy nếu không thay đổi, sớm muộn gì cũng sẽ thúc đẩy người để trở lại với những gì mà mình đã bỏ. Phải chăng đây là kinh nghiệm của nhiều người mà đã cố gắng, thí dụ như bỏ hút thuốc, uống rượu quá độ hoặc các thực hành xấu khác? Nếu họ không cố gắng làm nên mới trong quyền lực thúc đẩy tâm trí họ, thì hầu như họ không tránh khỏi sự tái phạm. Bất cứ sự đổi mới thật nào cũng phải bao hàm một sự đổi mới hoàn toàn của tâm thần (Rô-ma 12:2).
14. Chúng ta có thể làm mới lại quyền lực thúc đẩy tâm trí bằng cách nào?
14 Vậy, làm sao một người có thể làm nên mới quyền lực đó để đưa tâm trí mình đi cho đúng hướng? Động từ “làm nên mới” trong nguyên bản tiếng Hy Lạp ở trong thì hiện tại, muốn nói đến một hành động đang tiếp diễn. Vậy, chính là bằng cách tiếp tục học hỏi lẽ thật của Lời Đức Chúa Trời và suy gẫm ý nghĩa trong đó mà quyền lực thúc đẩy có thể được làm nên mới. Các khoa học gia cho chúng ta biết rằng trong bộ óc của chúng ta, tin tức dưới dạng tín hiệu điện mã hoặc hóa học truyền từ tế bào thần kinh này qua tế bào thần kinh kia, đi ngang qua nhiều chỗ giao tiếp gọi là si náp. Sách “Bộ Óc” (The Brain) nói rằng: “Một sự ghi nhớ về điều nào đó được tạo thành khi có tín hiệu đi qua, để lại dấu ghi riêng tại giao điểm của tế bào thần kinh”. Lần khác, khi mà cùng một tín hiệu đi ngang qua nữa, tế bào thần kinh nhận ra được và phản ứng nhanh hơn. Với thời gian, điều này tạo thành một lối suy tưởng mới trong người đó. Khi chúng ta bền bỉ trong việc học hỏi điều thiêng liêng lành mạnh, một lối suy tưởng mới nhờ đó được thiết lập, và làm nên mới quyền lực thúc đẩy tâm trí chúng ta (Phi-líp 4:8).
“Mặc lấy nhân cách mới”
15. Nhân cách mới là mới theo ý nghĩa nào?
15 Cuối cùng, Phao-lô nói: “[Anh em] phải mặc lấy nhân cách mới, tức là nhân cách đã được dựng nên theo ý Đức Chúa Trời trong sự công bình và trung tín thật” (Ê-phê-sô 4:24, NW). Đúng vậy, một tín đồ đấng Christ mặc lấy nhân cách mới. “Mới” ở đây không nói về thời gian, nhưng về phẩm chất. Như vậy, đây không phải là mới theo ý nghĩa là kiểu mới nhất. Đó là nhân cách hoàn toàn mới mẻ, “được dựng nên theo ý Đức Chúa Trời”. Nơi Cô-lô-se 3:10, Phao-lô dùng ngôn ngữ tương tự như thế và nói rằng nhân cách đó “đang đổi ra mới theo hình tượng Đấng dựng nên người ấy”. Nhân cách mới này làm sao có được?
16. Tại sao ta có thể nói là nhân cách mới được “dựng nên theo ý Đức Chúa Trời”?
16 Giê-hô-va Đức Chúa Trời tạo nên cặp vợ chồng đầu tiên là A-đam và Ê-va theo hình ảnh của Ngài và giống như Ngài. Họ được phú cho những đức tính đạo đức và thiêng liêng làm cho họ khác biệt và cao hơn các loài thú vật rất nhiều (Sáng-thế Ký 1:26, 27). Mặc dù sự phản nghịch của họ đã khiến tất cả nhân loại chìm vào tội lỗi và sự bất toàn, chúng ta là con cháu A-đam, vẫn có khả năng biểu lộ các đức tính đạo đức và thiêng liêng. Ý muốn của Đức Chúa Trời là những ai thực hành đức tin nơi sự hy sinh làm giá chuộc phải lột bỏ nhân cách cũ và hưởng “sự tự-do vinh-hiển của con-cái Đức Chúa Trời” (Rô-ma 6:6; 8:19-21; Ga-la-ti 5:1, 24).
17. Tại sao sự công bình và trung tín là những đặc tính nổi bật của nhân cách mới?
17 Phao-lô lựa ra hai đức tính công bình và trung tín thật nói về đặc điểm của nhân cách mới. Việc này nhấn mạnh hơn nữa đến sự kiện nhân cách mới được làm mới theo hình ảnh của Đấng đã dựng nên nhân cách ấy. Thi-thiên 145:17 nói: “Đức Giê-hô-va là công-bình trong mọi đường Ngài, và trung tín trong mọi công-việc Ngài” (NW). Và Khải-huyền 16:5 nói về Đức Giê-hô-va: “Hỡi Đấng hiện có và đã có, tức là Đấng trung tín, Ngài là công-bình” (NW). Thật vậy, sự công bình và trung tín là đức tính thiết yếu nếu chúng ta muốn sống xứng đáng là người được dựng nên theo hình ảnh Đức Chúa Trời, phản chiếu sự vinh hiển của Ngài. Mong rằng chúng ta giống như Xa-cha-ri, cha của Giăng Báp-tít, được thánh linh cảm động để ngợi khen Đức Chúa Trời, vì Ngài đã cho dân tộc Ngài “đặc ân hầu việc Ngài không sợ hãi chi với lòng trung tín và công bình” (Lu-ca 1:74, 75, NW).
“Hãy bước đi như các con sáng-láng”
18. Phao-lô giúp chúng ta như thế nào để thấy bộ mặt thật của các đường lối thế gian?
18 Sau khi đã xem xét chi tiết những lời của Phao-lô nơi Ê-phê-sô 4:17-24, chúng ta có nhiều điều để suy nghĩ. Trong Ê-phê-sô 4 câu 17 đến 19, Phao-lô giúp chúng ta thấy bộ mặt thật của các đường lối thế gian. Vì loại bỏ sự hiểu biết của Đức Chúa Trời và cứng lòng đối với Ngài, những người còn trong thế gian đã tách rời khỏi nguồn sống thật. Hậu quả là vì không có mục đích và sự hướng dẫn đúng những cố gắng của họ cuối cùng trở thành điên rồ và vô ích. Họ bị chìm đắm ngày càng sâu vào sự suy sụp về luân lý và thiêng liêng. Tình trạng thật là bi thảm! Và đó là lý do mạnh mẽ giúp chúng ta quyết tâm bước đi như các con sáng láng!
19. Phao-lô cho chúng ta những lời khuyến khích cuối cùng nào để tiếp tục bước đi như các con sáng láng?
19 Sau đó, trong Ê-phê-sô 4 câu 20 và 21, Phao-lô nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc sốt sắng học biết lẽ thật để chúng ta không chỉ kết hợp với lẽ thật mà còn sống theo lẽ thật như Giê-su vậy. Cuối cùng, trong Ê-phê-sô 4 câu 22 đến 24, ông khuyến khích chúng ta lột bỏ nhân cách cũ và mặc lấy nhân cách mới, cách dứt khoát và cương quyết. Đồng thời, chúng ta phải hướng sở thích của chúng ta về chuyện lành mạnh và thiêng liêng. Trên hết mọi sự, chúng ta phải trông vào sự giúp đỡ của Đức Giê-hô-va khi bước đi như các con sáng láng. “Vì Đức Chúa Trời,—là Đấng có phán: Sự sáng phải soi trong sự tối-tăm!—đã làm cho sự sáng Ngài chói-lòa trong lòng chúng tôi, đặng sự thông-biết về sự vinh-hiển Đức Chúa Trời soi-sáng nơi mặt Đức Chúa Giê-su Christ” (II Cô-rinh-tô 4:6).
Bạn có nhớ không?
◻ Làm sao chúng ta có thể “học biết đấng Christ” ngày nay?
◻ Tại sao ta phải lột bỏ nhân cách cũ cách dứt khoát?
◻ Quyền lực thúc đẩy tâm trí là gì, và nó được làm nên mới bằng cách nào?
◻ Những đức tính nào là đặc điểm của nhân cách mới?
[Hình nơi trang 15]
Giê-su nói: “Ta là đường đi, lẽ thật và sự sống”
[Hình nơi trang 16]
“Lột bỏ người cũ cùng công-việc nó” —Sự thạnh nộ, tức giận, hung ác, chửi rủa, lời nói tục tỉu và nói dối (Cô-lô-se 3:8, 9).
[Hình nơi trang 17]
“Mặc lấy nhân cách mới... đã được dựng nên theo ý Đức Chúa Trời trong sự công bình và trung tín thật” (Ê-phê-sô 4:24, NW).