Gắng sức bảo tồn gia đình bạn để được vào thế giới mới của Đức Chúa Trời
“Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ gìn-giữ các người khốn-cùng, hằng bảo-tồn họ cho khỏi dòng-dõi này” (THI-THIÊN 12:7).
1, 2. a) Tình trạng vài gia đình ra sao dưới áp lực của những ngày sau rốt? b) Các gia đình tín đồ đấng Christ phải cố gắng hết sức như thế nào để được sống sót?
ANH trưởng lão tín đồ đấng Christ tên John thốt lên: “Hôm nay tôi vui quá đỗi!”. Lý do của sự vui mừng khôn xiết này là gì? Anh kể: “Con trai 14 tuổi và con gái 12 tuổi của tôi đã làm báp têm”. Nhưng niềm vui của anh không chấm dứt ở đó. Anh nói tiếp: “Còn đứa con trai 17 tuổi và đứa con gái 16 tuổi đều làm khai thác phụ trợ năm vừa qua”.
2 Nhiều gia đình trong vòng chúng ta cũng hiện đang gặt hái kết quả tốt đẹp vì họ áp dụng các nguyên tắc của Kinh-thánh. Tuy nhiên, vài gia đình đang gặp vấn đề khó khăn. Một cặp vợ chồng tín đồ đấng Christ viết: “Chúng tôi có năm con và càng ngày chúng càng khó dạy. Một đứa đã đi theo thế gian. Còn những đứa đang lớn lên thì hình như hiện giờ chúng cũng là những mục tiêu chính để Sa-tan tấn công”. Cũng có những cặp vợ chồng hiện đang gặp phải sự xung đột dữ dội trong hôn nhân, có lúc phải đi đến ly thân hay ly dị. Tuy nhiên, những gia đình nào vun trồng các đức tính theo đấng Christ có thể sống sót qua “cơn đại nạn” và được bảo tồn vào thế giới mới sắp đến của Đức Chúa Trời (Ma-thi-ơ 24:21; II Phi-e-rơ 3:13). Vậy, bạn có thể làm gì để bảo đảm là gia đình của bạn được bảo tồn?
Cải tiến sự thông tri
3, 4. a) Việc thông tri trong đời sống gia đình quan trọng ra sao, và tại sao vấn đề liên quan đến thông tri thường xảy ra? b) Tại sao chồng phải cố gắng để trở thành người chịu khó lắng nghe?
3 Sự thông tri là mạch sống của một gia đình đầm ấm; khi thiếu thông tri thì sự căng thẳng và áp lực trong gia đình gia tăng. Châm-ngôn 15:22 nói: “Đâu không có nghị-luận, đó mưu-định phải phế”. Điều đáng chú ý là một bà chuyên khuyên bảo về gia đình báo cáo: “Các bà vợ đến nghe tôi khuyên thường than phiền nhiều nhất là ‘Chồng tôi chẳng chuyện trò gì với tôi cả’ và ‘Chồng tôi không chú ý nghe tôi nói’. Và khi tôi cho các người chồng biết lời than phiền này, họ cũng chẳng nghe tôi”.
4 Điều gì gây ra sự thiếu thông tri với nhau? Trước hết, đàn ông và đàn bà khác nhau, và họ thường có lối thông tri khác biệt rõ rệt. Một bài báo nhận thấy một người chồng nọ khi nói chuyện “có khuynh hướng nói thẳng và thực tế”, trong khi “điều mà [người vợ] muốn hơn hết là có được người thông cảm lắng nghe mình”. Nếu bạn có vấn đề này trong hôn nhân thì bạn nên cố gắng cải thiện để được tốt hơn. Người chồng tín đồ đấng Christ cần cố gắng để trở thành người chịu khó lắng nghe. Gia-cơ nói: “Người nào cũng phải mau nghe mà chậm nói” (Gia-cơ 1:19). Hãy học kiềm chế lại tính hay ra lệnh, la rầy, hoặc quở trách khi vợ chỉ muốn “thông cảm” (Thư I của Thánh Phêrô 3 8 [I Phi-e-rơ 3:8], Bản dịch linh mục Nguyễn thế Thuấn). Hơn nữa, Châm-ngôn 17:27 nói: “Người nào kiêng lời nói mình có tri-thức”.
5. Người chồng có thể trau giồi việc bày tỏ ý tưởng và tình cảm của mình qua vài cách nào?
5 Ngược lại, có “kỳ nói ra” và bạn cần phải biết diễn tả ý tưởng và tình cảm của mình nhiều hơn (Truyền-đạo 3:7). Thí dụ, bạn có thường khen vợ về những thành quả tốt đep̣ của nàng không? (Châm-ngôn 31:28). Bạn có tỏ sự biết ơn vợ vì đã khó nhọc giúp đỡ bạn và trông nom gia đình không? (So sánh Cô-lô-se 3:15). Hoặc có lẽ bạn cần phải trau giồi trên phương diện nói “những lời âu yếm” với vợ (Nhã-ca 1:2 NW). Ban đầu việc này có vẻ ngượng nghịu, nhưng nó thật ích lợi vì làm cho vợ bạn cảm thấy an tâm trong tình yêu của bạn.
6. Người vợ có thể làm gì để cải tiến sự thông tri trong gia đình?
6 Còn người vợ tín đồ đấng Christ thì sao? Người ta trích lời một người vợ nói rằng chồng bà biết là bà biết ơn ông nên bà không cần thiết phải nói chi nữa với chồng. Tuy nhiên, đàn ông cũng vui sướng được vợ biết ơn, tán dương và khen ngợi (Châm-ngôn 12:8). Bạn có cần phải bộc lộ nhiều hơn về phương diện này không? Ngược lại, có lẽ bạn cần chú ý nhiều hơn về cách bạn lắng nghe. Nếu chồng bạn cảm thấy khó nói ra vấn đề khó khăn, nỗi lo sợ hoặc sự lo lắng của mình một cách công khai, bạn có biết cách nào ân cần và khéo léo để gợi cho chồng nói ra không?
7. Điều gì có thể gây ra những sự cãi vã trong hôn nhân, và làm sao vợ chồng có thể tránh được những điều đó?
7 Dĩ nhiên, ngay cả những cặp vợ chồng thông thường hòa thuận với nhau cũng thỉnh thoảng gặp khó khăn trong việc thông tri. Sự cảm xúc có thể làm mờ lý trí, hoặc cuộc bàn luận điềm tĩnh có thể biến thành vụ cãi vã sôi nổi một cách nhanh chóng (Châm-ngôn 15:1). “Chúng ta thảy đều vấp-phạm nhiều cách lắm” (Gia-cơ 3:2). Tuy nhiên, sự gây gổ sơ sài không mảy may có nghĩa là cuộc hôn nhân bị đổ vỡ. Nhưng sự “kêu-rêu [và] mắng-nhiếc” không thích đáng và có hại cho bất cứ mối quan hệ nào (Ê-phê-sô 4:31). Hãy nhanh chóng giải hòa khi có lời qua tiếng lại làm tổn thương nhau (Ma-thi-ơ 5:23, 24). Những sự cãi vã có thể ngừa được ngay từ lúc đầu nếu cả hai áp dụng lời của Phao-lô nơi Ê-phê-sô 4:26: “Chớ căm-giận cho đến khi mặt trời lặn”. Đúng vậy, nên nói rõ ra khi vấn đề còn nhỏ và có thể dàn xếp được; chớ đợi cho đến khi bạn nổi nóng lên. Dành ra vài phút mỗi ngày để bàn những điều làm mình lo lắng có thể có lợi rất nhiều trong việc khuyến khích sự thông tri và tránh những chuyện hiểu lầm.
‘Sự khuyên-bảo của Đức Giê-hô-va’
8. Tại sao một số người trẻ buông trôi lẽ thật?
8 Hình như vài bậc cha mẹ bằng lòng để cho con cái muốn ra sao thì ra. Con cái tham dự những buổi họp và tham gia một phần nào vào công việc rao giảng, nhưng thường thì chúng chưa xây đắp mối liên lạc riêng với Đức Chúa Trời. Với thời gian, “sự mê-tham của xác-thịt, mê-tham của mắt” có thể làm nhiều người trẻ đó rời bỏ lẽ thật (I Giăng 2:16). Thật là một điều đáng buồn cho cha mẹ được sống sót qua trận Ha-ma-ghê-đôn nhưng con cái phải ở lại chịu chết chỉ vì họ sao lãng trong quá khứ!
9, 10. a) “Sự sửa-phạt khuyên-bảo của Chúa [Đức Giê-hô-va]” về vấn đề nuôi nấng con cái có liên quan đến điều gì? b) Tại sao việc cho phép con cái tự do phát biểu cảm xúc của chúng là điều quan trọng?
9 Vì thế Phao-lô viết: “Hỡi các người làm cha, chớ chọc cho con-cái mình giận-dữ, hãy dùng sự sửa-phạt khuyên-bảo của Chúa [Đức Giê-hô-va] mà nuôi-nấng chúng nó” (Ê-phê-sô 6:4). Để làm được như vậy, chính bạn phải hiểu rõ tiêu chuẩn của Đức Giê-hô-va. Bạn phải nêu gương đúng đắn trong những việc như lựa chọn sự giải trí, học hỏi cá nhân, tham dự các buổi họp và rao giảng. Lời của Phao-lô cũng ám chỉ người cha phải 1) là người có khả năng sắc sảo quan sát con cái và 2) duy trì sự thông tri cởi mở với chúng. Chỉ lúc đó bạn mới có thể biết chúng cần “sự sửa-phạt khuyên-bảo” về phương diện nào.
10 Lẽ tất nhiên các thanh thiếu niên đều cố gắng muốn được tự lập trong một mức độ nào đó. Tuy nhiên, bạn phải lanh trí để nhận ra những dấu hiệu rõ rệt cho thấy chúng bị ảnh hưởng của thế gian trong lời nói, sự suy nghĩ, cách ăn mặc chải chuốt và việc lựa chọn bạn bè. Lời một người cha khôn ngoan được ghi lại nơi Châm-ngôn 23:26: “Hỡi con, hãy dâng lòng con cho cha”. Con cái bạn có cảm thấy được tự do chia xẻ ý nghĩ và cảm xúc của chúng với bạn không? Khi con cái không sợ bị khiển trách liền, chúng có thể dễ thổ lộ chúng thật sự nghĩ thế nào về những việc như các hoạt động trong trường sau giờ học, hẹn hò với người khác phái, đi học đại học, hoặc chính lẽ thật của Kinh-thánh.
11, 12. a) Các bữa ăn có thể được dùng để khuyến khích sự thông tri trong gia đình như thế nào? b) Sự kiên tâm cố gắng của cha mẹ để khuyến khích con cái thông tri có thể mang lại kết quả nào?
11 Trong nhiều nước gia đình có lệ ăn chung với nhau. Vì thế, bữa ăn tối là dịp tốt nhất để cho mọi người trong gia đình trò chuyện nhằm xây dựng lẫn nhau. Nhiều khi vô tuyến truyền hình và những sự giải trí khác thường làm xáo trộn bữa ăn gia đình. Thế mà cả bao nhiêu tiếng đồng hồ con cái bạn hầu như bị bó buộc ở trong trường và bị tiêm nhiễm sự suy nghĩ và lề lối của thế gian. Bởi thế, bữa ăn là dịp tốt để thông tri với con cái. Một bà mẹ nói: “Chúng tôi dùng bữa ăn để nói về những chuyện xảy ra trong ngày”. Nhưng bữa ăn không nhất thiết phải là lúc sửa trị hay là lúc thẩm vấn làm con cái bị xấu hổ. Hãy giữ cho bầu không khí gia đình được thoải mái và vui vẻ vào dịp này!
12 Giúp cho con cái đến độ chúng chịu cởi mở với bạn là cả một sự thử thách và có thể đòi hỏi bạn phải kiên nhẫn vô cùng. Tuy nhiên, với thời gian bạn có thể thấy kết quả khiến bạn được ấm lòng. Một người mẹ quan tâm đến con cái nhớ lại: “Đứa con trai 14 tuổi của chúng tôi trước kia buồn nản và sống bằng nội tâm. Nhờ những lời cầu nguyện và kiên tâm, nó bắt đầu cởi mở và chuyện trò!”
Buổi học gia đình có tính cách xây dựng
13. Tại sao việc dạy dỗ con cái lúc còn thơ là điều quan trọng, và cha mẹ có thể hoàn thành việc này như thế nào?
13 Sự “khuyên-bảo” cũng bao hàm cả việc dạy dỗ chính thức về Lời Đức Chúa Trời. Như trong trường hợp của Ti-mô-thê, việc dạy dỗ đó phải bằt đầu ‘từ khi còn thơ-ấu’ (II Ti-mô-thê 3:15). Dạy dỗ con cái lúc còn thơ giúp cho chúng đứng vững trước những sự thử thách về đức tin có thể xảy ra trong những năm đi học như ăn mừng sinh nhật, nghi lễ yêu nước, hoặc những lễ lộc của các tôn giáo. Nếu không chuẩn bị cho các sự thử thách đó, đức tin của con bạn có thể bị đè bẹp. Vì thế, hãy tận dụng sách báo Hội Tháp Canh soạn thảo cho trẻ em, chẳng hạn như cuốn Hãy nghe lời Thầy Dạy lớn và Sách kể chuyện Kinh-thánh.a
14. Chúng ta có thể làm gì để giữ cho buổi học gia đình được đều đặn, và bạn đã làm gì để có được buổi học gia đình đều đặn?
14 Một phương diện khác cần phải chú ý là buổi học gia đình. Buổi học gia đình có thể dễ trở nên thiếu đều đặn hoặc tẻ nhạt, có tính cách máy móc và là điều khó nhọc cho cả cha mẹ lẫn con cái. Làm sao bạn có thể cải tiến việc này? Trước hết, bạn phải “lợi-dụng thì-giờ” để học hỏi, chớ để các chương trình vô tuyến truyền hình hoặc những sự giải trí khác làm xáo trộn việc học (Ê-phê-sô 5:15-17). Một người chủ gia đình thú nhận: “Chúng tôi thấy khó giữ buổi học gia đình được đều đặn. Chúng tôi thử nhiều giờ giấc khác nhau cho đến cuối cùng chúng tôi thấy buổi tối là giờ tốt nhất cho chúng tôi. Bây giờ thì buổi học gia đình chúng tôi được đều đặn”.
15. Bạn có thể làm gì để cho buổi học gia đình thích ứng với nhu cầu của gia đình bạn?
15 Kế tiếp, hãy xem những nhu cầu đặc biệt của gia đình bạn. Nhiều gia đình vui thích hàng tuần cùng nhau sửa soạn bài học trong tạp chí Tháp Canh. Tuy nhiên, thỉnh thoảng gia đình bạn có những vấn đề riêng biệt cần phải thảo luận, kể cả những vấn đề phải đối phó ở trường. Cuốn “Những người trẻ tự hỏi—Lời giải đáp thiết thực” (Questions Young People Ask—Answers That Work / Les jeunes s’interrrogent—les réponses pratiques) và các bài trong tạp chí Tháp Canh và “Tỉnh thức!” (Awake! / Réveillez-vous!) có thể đáp ứng nhu cầu này. Một người cha nói: “Nếu nhận thấy các con trai chúng tôi có thái độ nào cần sửa đổi, chúng tôi chú tâm vào một chương đặc biệt có bàn về thái độ đó trong cuốn ‘Những người trẻ tự hỏi’ ”. Vợ ông nói thêm: “Chúng tôi cố gắng uyển chuyển. Nếu chúng tôi dự định học một điều, nhưng có điều khác cần phải thảo luận thì chúng tôi thay đổi theo nhu cầu đó”.
16. a) Làm sao bạn có thể chắc chắn con cái hiểu những gì chúng học? b) Cha mẹ thường nên tránh những điều gì khi điều khiển buổi học gia đình?
16 Làm sao bạn có thể chắc chắn rằng con cái bạn thật sự hiểu những gì chúng đang học? Thầy dạy Lớn nhất là Giê-su đưa ra những câu hỏi để dọ ý, chẳng hạn như “Ngươi nghĩ sao?” (Ma-thi-ơ 17:25). Cũng bằng cách đó, hãy cố tìm xem con cái bạn thật sự nghĩ gì. Hãy khuyến khích mỗi đứa con trả lời bằng lời lẽ riêng của nó. Lẽ đương nhiên, nếu bạn giận dữ hay sửng sốt trước những lời thành thật của chúng thì sự phản ứng thái quá của bạn sẽ khiến chúng ngần ngại để mà cởi mở trở lại với bạn. Vì thế hãy bình tĩnh. Hãy tránh biến buổi học gia đình thành một dịp để trừng phạt con cái. Buổi học hỏi gia đình phải hứng thú và gây dựng. Một người cha nói: “Nếu biết được một đứa con có vấn đề khó khăn, tôi sẽ giải quyết vấn đề đó vào lúc khác”. Người mẹ nói thêm: “Khi được khuyên răn riêng, đứa trẻ đó không bị quá ngượng và dễ cởi mở hơn là nếu được khuyên răn trong buổi học gia đình”.
17. Bạn có thể làm gì để cho buổi học gia đình được hứng thú, và điều nào mang lại kết quả tốt cho gia đình bạn?
17 Giúp cho con cái để chúng chịu góp phần vào buổi học gia đình có thể là một sự thử thách, nhất là khi bạn có con thuộc nhiều lớp tuổi khác nhau. Những trẻ nhỏ có thể có khuynh hướng táy máy, không ngồi yên, hoặc cho thấy là chúng không chú ý lâu được. Bạn có thể làm gì? Hãy cố giữ không khí buổi học cho thoải mái. Nếu các con bạn không chú ý lâu được, hãy thử những buổi học ngắn hơn nhưng thường xuyên hơn. Nếu bạn hăng hái thì sẽ giúp buổi học thú vị hơn. “Ai cai-trị, hãy nhiệt tình” (Rô-ma XII,8 [Rô-ma 12:8], Bản dịch Trịnh Văn Căn). Hãy giúp mọi người góp phần vào buổi học. Các em nhỏ có thể nói về các hình ảnh hoặc trả lời những câu hỏi giản dị. Có thể nhờ các con lớn hơn nghiên cứu thêm hay cho biết cách áp dụng thực tế của bài đang học.
18. Làm sao cha mẹ có thể ân cần dạy dỗ Lời Đức Chúa Trời cho con cái vào mọi dịp, và gặt hái được kết quả nào?
18 Tuy nhiên, không nên giới hạn sự dạy dỗ thiêng liêng chỉ một giờ mỗi tuần. Hãy ân cần dạy dỗ Lời Đức Chúa Trời cho con cái bạn vào mọi dịp (Phục-truyền Luật-lệ Ký 6:7). Hãy dành thì giờ lắng nghe chúng. Khích lệ và an ủi chúng khi cần thiết (So sánh I Tê-sa-lô-ni-ca 2:11, 12). Hãy có lòng trắc ẩn và thương xót. (Thi-thiên 103:13; Ma-la-chi 3:17). Làm như thế, bạn sẽ ‘tìm được khoái lạc’ nơi con cái bạn và giúp chúng được bảo tồn vào thế giới mới của Đức Chúa Trời (Châm-ngôn 29:17).
“Có kỳ cười”
19, 20. a) Sự tiêu khiển đóng vai trò nào trong đời sống gia đình? b) Cha mẹ có thể sắp xếp những cách nào để gia đình cùng tiêu khiển?
19 “Có kỳ cười..., có kỳ nhảy-múa” (Truyền-đạo 3:4). Trong tiếng Hê-bơ-rơ chữ “cười” cũng có thể được dịch thành những từ ngữ như “hát múa”, “chơi-giỡn”, “làm trò”, hoặc ngay cả “vui chơi” (II Sa-mu-ên 6:21; Gióp 40:24; Các Quan Xét 16:25; Xuất Ê-díp-tô Ký 32:6; Sáng-thế Ký 26:8). Chơi giỡn có thể mang lại lợi ích, và quan trọng cho trẻ con cùng những người trẻ. Vào thời Kinh-thánh được chép ra, cha mẹ sắp xếp sự giải trí và tiêu khiển cho gia đình (So sánh Lu-ca 15:25). Bạn có làm giống như vậy không?
20 Một người chồng tín đồ đấng Christ nói: “Chúng tôi lợi dụng các công viên và mời vài anh trẻ chơi banh và ăn uống ngoài trời. Họ vui chơi thích thú và được kết hợp lành mạnh”. Một người cha khác nói tiếp: “Chúng tôi dự tính những cuộc đi chơi với mấy đứa con trai, chẳng hạn như đi bơi, chơi banh, đi nghỉ mát. Nhưng chúng tôi giữ việc giải trí đúng chỗ của nó. Tôi nhấn mạnh việc cần phải thăng bằng”. Sự tiêu khiển lành mạnh, chẳng hạn như những buổi họp mặt đúng đắn hoặc những chuyến đi thăm sở thú và bảo tàng viện có thể giúp đứa trẻ rất nhiều để tránh bị những sự vui chơi của thế gian lôi cuốn.
21. Cha mẹ có thể làm gì để tránh cho con cái cảm thấy bị thiếu thốn vì chúng không ăn mừng lễ của thế gian?
21 Điều quan trọng là làm sao để cho con cái bạn không cảm thấy bị thiếu thốn vì không ăn mừng sinh nhật hay những ngày lễ không phù hợp với đạo đấng Christ. Nếu khéo sắp xếp, chúng có thể trông đến nhiều dịp trong năm để vui chơi. Chẳng có gì lạ cả, cha mẹ tốt không cần viện những ngày lễ để có cớ cho con cái quà nhằm biểu lộ lòng yêu thương của mình. Cũng như Cha ở trên trời, Ngài “biết cho con-cái mình các vật tốt”—không cần phải đợi dịp (Ma-thi-ơ 7:11).
Bảo đảm tương lai vĩnh cửu cho gia đình bạn
22, 23. a) Vì cơn đại nạn sắp đến, những gia đình kính sợ Đức Chúa Trời có thể được bảo đảm gì? b) Gia đình có thể làm gì trong việc cố gắng để được bảo tồn vào thế giới mới của Đức Chúa Trời?
22 Người viết Thi-thiên cầu nguyện: “Hỡi Đức Giê-hô-va, Ngài sẽ gìn-giữ các người khốn-cùng, hằng bảo-tồn họ cho khỏi dòng-dõi này” (Thi-thiên 12:7). Áp lực đến từ Sa-tan chắc chắn sẽ gia tăng, nhất là đối với các gia đình Nhân-chứng Giê-hô-va. Tuy nhiên, gia đình có thể đứng nổi trước sự tấn công ngày càng gia tăng này. Với sự giúp đỡ của Đức Giê-hô-va cùng với sự cương quyết và hết sức cố gắng của vợ chồng và con cái, nhiều gia đình—kể cả gia đình bạn—có thể có hy vọng được bảo tồn trong cơn đại nạn.
23 Hỡi các người chồng và vợ, hãy làm cho cuộc hôn nhân mình được yên vui và hòa thuận bằng cách làm tròn vai trò Đức Chúa Trời giao cho bạn. Hỡi các bậc cha mẹ, hãy tiếp tục nêu gương tốt cho con cái, hãy lợi dụng thì giờ để dạy dỗ và sửa trị con cái vì đó là những điều thật cần thiết cho chúng. Hãy nói chuyện với chúng. Hãy chú ý nghe chúng nói. Sinh mạng chúng đang bị đe dọa! Hỡi con cái, hãy nghe lời và vâng lời cha mẹ. Với sự giúp đỡ của Đức Giê-hô-va các bạn có thể thành công và bảo đảm cho mình một tương lai vĩnh cửu trong thế giới mới sắp đến của Đức Chúa Trời.
[Chú thích]
a Cũng có băng nhựa cát-sét (audiocassettes) trong vài thứ tiếng.
Bạn có nhớ không?
◻ Chồng và vợ có thể cải tiến thông tri với nhau như thế nào?
◻ Cha mẹ có thể dùng sự “khuyên-bảo của Chúa [Đức Giê-hô-va]” trong việc nuôi nấng con cái như thế nào? (Ê-phê-sô 6:4).
◻ Có vài cách nào giúp buổi học gia đình được gây dựng và thích thú hơn?
◻ Cha mẹ có thể làm gì để sắp đặt việc giải trí và tiêu khiển cho gia đình?
[Khung nơi trang 16]
NHẠC—MỘT ẢNH HƯỞNG LỚN
Tác giả một cuốn sách về việc dạy dỗ trẻ nhỏ nói: “Giả thử nếu tôi đứng trước một số khán giả... và cổ võ việc rượu chè say sưa, dùng bạch phiến, ma-ri-hoa-na, hoặc bất cứ chất ma túy nào khác để có được cảm giác phơi phới thì họ sẽ sửng sốt ngạc nhiên nhìn tôi... [Tuy nhiên], nhiều bậc cha mẹ thường cho con cái tiền mua đĩa nhạc hay băng nhựa cát-sét cổ võ những điều này một cách công khai” (Cuốn Raising Positive Kids in a Negative World, của Zig Ziglar). Thí dụ, tại Hoa Kỳ, nhiều người trẻ ngâm nga những lời nhạc “rap” diễn tả tình dục trắng trợn. Bạn có giúp con cái biết chọn lọc trong vấn đề âm nhạc để tránh những cạm bẫy ma quỉ như thế không?
[Hình nơi trang 15]
Bữa ăn có thể là dịp vui để khuyến khích sự hòa thuận và thông tri trong gia đình