Giữ đầu óc “sáng suốt” khi sự cuối cùng gần đến

“Ngày tận thế gần đến. Vậy hãy sáng suốt” (I PHI-E-RƠ 4:7, BẢN DIỄN Ý).

 1. Có đầu óc “sáng suốt” bao hàm điều gì?

NHỮNG lời trên của sứ đồ Phi-e-rơ nên có một tác động sâu sắc đến lối sống của tín đồ đấng Christ. Tuy nhiên, Phi-e-rơ không bảo các độc giả trốn tránh những trách nhiệm hằng ngày và sự lo lắng của đời sống; ông cũng không khuyến khích người ta nên có thái độ kinh hoàng về sự hủy diệt sắp tới. Trái lại, ông khuyên giục: “Hãy sáng suốt”. Đầu óc “sáng suốt” bao hàm việc bày tỏ sự suy xét đúng đắn, biết điều, thận trọng, biết lẽ phải trong cách ăn nói và hành động. Điều đó có nghĩa là để Lời Đức Chúa Trời chi phối cách suy nghĩ và hành động của chúng ta (Rô-ma 12:2). Vì phải sống “ở giữa dòng-dõi hung-ác ngang-nghịch”, chúng ta cần có một đầu óc sáng suốt để tránh những vấn đề trở ngại và khó khăn (Phi-líp 2:15).

 2. Sự kiên nhẫn của Đức Giê-hô-va có lợi cho tín đồ đấng Christ ngày nay như thế nào?

² Đầu óc “sáng suốt” cũng giúp chúng ta có một cái nhìn đúng mức và thực tế về chính mình (Tít 2:12; Rô-ma 12:3). Đây là điều thiết yếu, dựa theo những lời được ghi lại nơi II Phi-e-rơ 3:9: “Chúa không chậm-trễ về lời hứa của Ngài như mấy người kia tưởng đâu, nhưng Ngài lấy lòng nhịn-nhục đối với anh em, không muốn cho một người nào chết mất, song muốn cho mọi người đều ăn-năn”. Hãy lưu ý rằng Đức Giê-hô-va lấy lòng nhịn nhục, không chỉ đối với những người không tin đạo, mà còn đối với “anh em”—những thành viên trong hội thánh đạo đấng Christ. Tại sao vậy? Vì “Ngài... không muốn cho một người nào chết mất”. Có lẽ một số người vẫn còn cần phải thay đổi và điều chỉnh thêm để hội đủ điều kiện nhận được sự sống đời đời. Vì vậy chúng ta hãy xem xét những lãnh vực mà có thể cần một vài sự điều chỉnh.

Có đầu óc “sáng suốt” trong mối quan hệ với người khác

 3. Cha mẹ có thể tự hỏi điều gì liên quan đến con cái họ?

³ Mái nhà đáng lẽ là một nơi bình an. Nhưng đối với một số gia đình thì nó là một “nhà đầy... cãi-lộn” (Châm-ngôn 17:1). Còn gia đình của bạn thì sao? Nhà của bạn có tránh khỏi sự “tức mình, kêu-rêu, mắng-nhiếc” không? (Ê-phê-sô 4:31). Con cái của bạn thì thế nào? Chúng có cảm thấy được yêu mến và quí trọng không? (So sánh Lu-ca 3:22). Bạn có dành thì giờ để dạy dỗ và huấn luyện chúng không? Bạn có ‘sửa-trị... trong sự công-bình’ thay vì trong cơn giận dữ và nóng giận không? (II Ti-mô-thê 3:16). Vì lẽ con cái là “cơ-nghiệp bởi Đức Giê-hô-va mà ra”, cho nên ngài rất quan tâm đến cách chúng được đối xử như thế nào (Thi-thiên 127:3).

 4. a) Nếu người chồng đối xử với vợ một cách khắc nghiệt thì hậu quả có thể ra sao? b) Người vợ có thể bồi đắp hạnh phúc và sự bình an với Đức Chúa Trời trong gia đình như thế nào?

⁴ Còn đối với người hôn phối của chúng ta thì sao? “Chồng phải yêu vợ như chính thân mình. Ai yêu vợ mình thì yêu chính mình vậy. Vì chẳng hề có người nào ghét chính thân mình, nhưng nuôi-nấng săn-sóc nó như Đấng Christ đối với Hội-thánh” (Ê-phê-sô 5:28, 29). Một người chồng chua cay, độc đoán hoặc không biết điều không những đe dọa sự yên tĩnh trong nhà mà còn làm suy yếu mối quan hệ của anh với Đức Chúa Trời (I Phi-e-rơ 3:7). Còn về phần những người vợ thì sao? Người vợ cũng phải “vâng-phục chồng mình như vâng-phục Chúa” (Ê-phê-sô 5:22). Nghĩ đến việc làm đẹp lòng Đức Chúa Trời có thể giúp người vợ bỏ qua những yếu kém của chồng và vâng phục chồng mà không oán giận. Đôi lúc người vợ có thể cảm thấy cần phải nói ra ý kiến của mình. Châm-ngôn 31:26 nói về người vợ tài đức: “Nàng mở miệng ra cách khôn-ngoan, phép-tắc nhơn-từ ở nơi lưỡi nàng”. Qua việc cư xử với người chồng một cách mềm mại và kính trọng, người vợ duy trì sự bình an với Đức Chúa Trời và bồi đắp hạnh phúc của cả gia đình (Châm-ngôn 14:1).

 5. Tại sao những người trẻ nên vâng theo lời khuyên của Kinh-thánh về cách đối xử với cha mẹ?

⁵ Hỡi những người trẻ, bạn đối xử với cha mẹ như thế nào? Bạn có dùng lời lẽ mỉa mai và bất kính mà thế gian thường dung túng không? Hay bạn vâng theo lời khuyên của Kinh-thánh: “Hỡi kẻ làm con-cái, hãy vâng-phục cha mẹ mình trong Chúa, vì đều đó là phải lắm. Hãy tôn-kính cha mẹ ngươi (ấy là điều-răn thứ nhứt, có một lời hứa nối theo), hầu cho ngươi được phước và sống lâu trên đất”? (Ê-phê-sô 6:1-3).

 6. Làm thế nào chúng ta có thể tìm sự hòa bình với anh em mình?

⁶ Chúng ta cũng bày tỏ đầu óc “sáng suốt” khi “tìm sự hòa-bình mà đuổi theo” với các anh em cùng đạo (I Phi-e-rơ 3:11). Sự bất đồng ý kiến và hiểu lầm thỉnh thoảng phát sinh (Gia-cơ 3:2). Nếu chúng ta để cho những mối thù hằn nảy nở, thì sự bình an của cả hội thánh có thể bị lâm nguy (Ga-la-ti 5:15). Vì vậy hãy mau chóng giải quyết những mối bất hòa; hãy tìm kiếm những giải pháp hòa bình (Ma-thi-ơ 5:23-25; Ê-phê-sô 4:26; Cô-lô-se 3:13, 14).

Đầu óc “sáng suốt” và những trách nhiệm gia đình

 7. a) Phao-lô đã khuyến khích chúng ta có đầu óc “sáng suốt” trong những vấn đề tầm thường như thế nào? b) Những người chồng và vợ theo đạo đấng Christ nên có thái độ nào đối với các trách nhiệm trong nhà?

⁷ Sứ đồ Phao-lô khuyên các tín đồ đấng Christ phải “sống ở đời nầy theo tiết-độ [sự sáng suốt, NW]” (Tít 2:12). Điều đáng chú ý là trong văn cảnh đó Phao-lô khuyên giục những người đàn bà nên “biết yêu chồng con mình, có nết-na [sáng suốt, NW], trinh-chánh, trông-nom việc nhà” (Tít 2:4, 5). Phao-lô đã viết điều đó vào những năm 61-64 CN, vài năm trước khi hệ thống Do Thái kết thúc. Tuy vậy, những vấn đề tầm thường, chẳng hạn như công việc nội trợ, vẫn còn quan trọng. Vậy thì, cả chồng lẫn vợ phải duy trì một quan điểm lành mạnh và tích cực về những trách nhiệm trong nhà “hầu cho đạo Đức Chúa Trời khỏi bị một lời chê-bai nào”. Một người chủ gia đình đã xin lỗi khách vì nhà anh bê bối. Anh giải thích rằng căn nhà không được sửa sang là “vì anh làm tiên phong”. Hy sinh vì quyền lợi Nước Trời là điều đáng khen, nhưng chúng ta cần phải cẩn thận để không hy sinh hạnh phúc của gia đình mình.

 8. Làm thế nào người gia trưởng có thể chăm sóc những nhu cầu của gia đình một cách thăng bằng?

⁸ Kinh-thánh khuyên giục những người cha đặt gia đình họ lên hàng ưu tiên, và nói rằng người nào không chu cấp cho gia đình mình là “người chối bỏ đức tin, lại xấu hơn người không tin nữa” (I Ti-mô-thê 5:8). Tiêu chuẩn sinh sống thay đổi tùy nơi trên thế giới và điều tốt là chúng ta đừng mong muốn vật chất quá mức. Người viết câu Châm-ngôn 30:8 đã cầu xin: “Chớ cho tôi nghèo-khổ, hoặc sự giàu-sang”. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ không nên lờ đi những nhu cầu vật chất của con cái. Ví dụ, liệu có khôn ngoan không khi một người cố tình không ngó ngàng đến những nhu yếu phẩm của gia đình mà theo đuổi những đặc ân thần quyền? Điều này không làm cho con cái mình cay đắng sao? Mặt khác, Châm-ngôn 24:27 nói: “Hãy sửa-sang công-việc ở ngoài của con, và sắm-sẵn tại trong ruộng con. Rồi sau [cũng, NW] hãy cất nhà của con”. Đúng vậy, quan tâm đến vật chất là đúng, nhưng việc ‘cất nhà của mình’—về thiêng liêng và tình cảm—là điều trọng yếu.

 9. Tại sao là điều khôn ngoan khi người gia trưởng tính trước những chuyện bất ngờ có thể xảy ra cho mình như bệnh hoạn hay chết chóc?

⁹ Bạn đã dự phòng chăm sóc gia đình chưa trong trường hợp bạn chết sớm? Châm-ngôn 13:22 nói: “Người lành lưu-truyền gia-sản cho con-cháu mình”. Ngoài việc để lại di sản về sự hiểu biết Đức Giê-hô-va và một mối quan hệ với ngài, các bậc cha mẹ cũng nên quan tâm đến việc chu cấp vật chất cho con cái mình. Ở nhiều xứ người gia trưởng có tinh thần trách nhiệm sẽ cố gắng để dành một số tiền, một bản di chúc hợp pháp và bảo hiểm. Xét cho cùng, dân của Đức Chúa Trời không tránh khỏi “thì giờ và sự bất trắc” (Truyền-đạo 9:11, NW). Tiền bạc là sự “che-thân”, và việc bàn tính cẩn thận thường có thể giúp tránh được hoàn cảnh gian khổ (Truyền-đạo 7:12). Trong những xứ mà chính phủ không tài trợ việc chăm sóc sức khỏe, một số người có thể quyết định để dành một khoản tiền để lo cho nhu cầu y tế hoặc thu xếp để có một loại bảo hiểm sức khỏe nào đó.a

10. Các bậc cha mẹ tín đồ đấng Christ có thể “dành dụm” cho con cái họ như thế nào?

¹⁰ Kinh-thánh cũng nói: “Con cái không dành dụm tiền giúp cha mẹ, nhưng cha mẹ vẫn luôn luôn giúp đỡ con cái” (II Cô-rinh-tô 12:14, Bản Diễn Ý). Trong thế gian, cha mẹ thường dành dụm tiền bạc cho việc học vấn và cưới gả của con cái trong tương lai giúp chúng khởi đầu một đời sống tốt đẹp. Bạn có bao giờ nghĩ đến việc dành dụm cho tương lai của con cái về mặt thiêng liêng không? Ví dụ, giả sử một đứa con đã lớn đang theo đuổi thánh chức trọn thời gian. Mặc dầu những người phụng sự trọn thời gian không nên đòi hỏi hay trông đợi người khác giúp đỡ về tài chánh, nhưng các bậc cha mẹ đầy yêu thương có thể quyết định ‘cung-cấp sự cần-dùng cho đứa con’ để giúp nó tiếp tục phụng sự trọn thời gian (Rô-ma 12:13; I Sa-mu-ên 2:18, 19; Phi-líp 4:14-18).

11. Có quan điểm thực tế về tiền bạc có phải là thiếu đức tin không? Xin giải thích.

¹¹ Có một quan điểm thực tế về tiền bạc không phải là chúng ta không tin rằng hệ thống gian ác của Sa-tan sắp kết liễu. Đó chỉ là việc bày tỏ “sự khôn ngoan thực tiễn” và sự phán đoán sáng suốt (Châm-ngôn 2:7; 3:21, NW). Có lần Chúa Giê-su nói rằng “trong cách xử... những kẻ thuộc về thế gian này, khôn khéo hơn những kẻ thuộc về ánh sáng”, khi nói về cách xài tiền (Lu-ca 16:8, An Sơn Vị). Vì vậy mà một số người đã nhận thấy cần phải thay đổi cách sử dụng tài sản, để họ có thể chăm lo tốt hơn cho những nhu cầu của gia đình.

Quan điểm “sáng suốt” về học vấn

12. Chúa Giê-su đã dạy các môn đồ ngài thích nghi với những hoàn cảnh mới như thế nào?

¹² “Hình-trạng thế-gian nầy qua đi [đang thay đổi, NW]”; kinh tế lên xuống không chừng và kỹ thuật phát triển nhanh chóng (I Cô-rinh-tô 7:31). Tuy nhiên, Chúa Giê-su dạy các môn đồ của ngài phải biết thích nghi. Khi sai họ đi rao giảng lần đầu tiên, ngài bảo họ: “Đừng đem vàng, hoặc bạc, hoặc tiền trong lưng các ngươi; cũng đừng đem cái bao đi đường, hoặc hai áo, hoặc giày, hoặc gậy; vì người làm việc đáng được đồ-ăn” (Ma-thi-ơ 10:9, 10). Nhưng, vào một dịp khác, ngài nói: “Ai có túi bạc, hãy lấy đi, ai có bao, cũng vậy” (Lu-ca 22:36). Điều gì đã thay đổi? Hoàn cảnh. Môi trường tôn giáo đã trở nên gay go hơn, và giờ đây họ phải tự lo lấy.

13. Mục đích chính của học vấn là gì, và cha mẹ có thể giúp đỡ con cái về phương diện này như thế nào?

¹³ Ngày nay cũng vậy, các bậc cha mẹ có lẽ cần phải nghĩ về những thực trạng kinh tế hiện tại. Ví dụ, bạn có sắp xếp để bảo đảm học vấn đầy đủ cho con bạn không? Mục đích chính của học vấn là để giúp một người trẻ trở thành một người truyền giáo hữu hiệu của Đức Giê-hô-va. Và sự giáo dục quan trọng nhất đó là nền giáo dục về mặt thiêng liêng (Ê-sai 54:13). Các bậc cha mẹ cũng quan tâm đến khả năng tự túc của con cái họ. Vì thế, hãy hướng dẫn con cái bạn, giúp chúng lựa các môn học thích hợp, và bàn luận với chúng để xem chúng có nên học lên cao hay không. Những quyết định như thế là riêng của mỗi gia đình, và những người khác không nên chỉ trích quyết định của họ (Châm-ngôn 22:6). Còn về những người đã chọn dạy con cái họ tại nhà thì sao?b Trong khi nhiều người đã thành công trong việc này, nhưng một số khác thì thấy công việc này khó khăn hơn là họ tưởng, và con cái họ đã chịu thiệt thòi. Vậy nếu bạn đang xem xét việc dạy con tại nhà, thì phải cẩn thận cân nhắc một cách thực tế để chắc chắn là bạn có đủ năng khiếu lẫn kỷ luật tự giác cần thiết để thực hiện điều này (Lu-ca 14:28).

‘Đừng tìm việc lớn’

14, 15. a) Ba-rúc đã mất thăng bằng về mặt thiêng liêng như thế nào? b) Tại sao ông ‘tìm việc lớn’ là điều dại dột?

¹⁴ Vì lẽ sự cuối cùng của hệ thống mọi sự này chưa đến, một số người có khuynh hướng mưu cầu những điều trong thế gian này—sự nghiệp danh vọng, việc làm trả lương cao và sự giàu có. Hãy xem thư ký của Giê-rê-mi là Ba-rúc. Ông than vãn: “Khốn nạn cho ta, vì Đức Giê-hô-va thêm sự buồn-rầu cho sự đau-đớn ta; ta mệt-nhọc vì than-thở, chẳng được nghỉ-ngơi!” (Giê-rê-mi 45:3). Ba-rúc đã mệt mỏi. Phục vụ với tư cách là thư ký của Giê-rê-mi là một công việc vất vả và căng thẳng (Giê-rê-mi 36:14-26). Và cảm giác căng thẳng này dường như vô tận. Mãi đến 18 năm sau đó thành Giê-ru-sa-lem mới bị hủy diệt.

¹⁵ Đức Giê-hô-va bảo Ba-rúc rằng: “Nầy, vật ta đã dựng thì ta phá đi, vật ta đã trồng thì ta nhổ đi, sự đó trong khắp cả đất. Còn ngươi, ngươi còn tìm việc lớn cho mình hay sao? Chớ có tìm-kiếm”. Ba-rúc đã mất thăng bằng. Ông đã bắt đầu ‘tìm việc lớn cho mình’, có lẽ sự giàu có, danh vọng, hoặc sự ổn định về vật chất. Vì Đức Giê-hô-va “nhổ đi, sự đó trong khắp cả đất”, vậy có lý không khi tìm kiếm những điều như thế? Cho nên Đức Giê-hô-va đã cho Ba-rúc lời nhắc nhở nghiêm trọng này: “Vì nầy, ta sẽ giáng tai-vạ cho mọi loài xác-thịt; nhưng ngươi, hễ đi đến đâu, ta cũng sẽ ban mạng-sống cho ngươi làm của-cướp”. Của cải vật chất không còn sau sự hủy diệt của thành Giê-ru-sa-lem! Đức Giê-hô-va chỉ bảo đảm cho ông “mạng-sống làm của-cướp” (Giê-rê-mi 45:4, 5).

16. Ngày nay dân Đức Giê-hô-va có thể học được bài học nào từ kinh nghiệm của Ba-rúc?

¹⁶ Ba-rúc đã nghe theo lời sửa trị của Đức Giê-hô-va, và đúng như lời Đức Giê-hô-va hứa, Ba-rúc đã thoát chết (Giê-rê-mi 43:6, 7). Thật là một bài học quan trọng cho dân Đức Giê-hô-va ngày nay! Đây không phải là lúc để ‘tìm việc lớn cho chính chúng ta’. Tại sao vậy? Bởi vì “thế-gian với sự tham-dục nó đều qua đi” (I Giăng 2:17).

Cách tốt nhất để sử dụng thì giờ còn lại

17, 18. a) Giô-na đã phản ứng ra sao khi những người Ni-ni-ve ăn năn? b) Đức Giê-hô-va đã dạy Giô-na bài học nào?

¹⁷ Vậy thì làm thế nào chúng ta có thể tận dụng thì giờ còn lại? Hãy học lấy kinh nghiệm của nhà tiên tri Giô-na. Ông “đi đến Ni-ni-ve... thì rao giảng và nói rằng: Còn bốn mươi ngày nữa, Ni-ni-ve sẽ bị đổ xuống!” Giô-na rất ngạc nhiên khi ông thấy người Ni-ni-ve hưởng ứng thông điệp và ăn năn! Đức Giê-hô-va đã không hủy phá thành đó. Giô-na phản ứng ra sao? “Hỡi Đức Giê-hô-va, vậy bây giờ, tôi nài-xin Ngài hãy cất lấy sự sống tôi; vì về phần tôi, chết còn hơn sống” (Giô-na 3:3, 4; 4:3).

¹⁸ Sau đó Đức Giê-hô-va dạy cho Giô-na một bài học quan trọng. Ngài “sắm-sẵn một dây giưa cao lên bên trên Giô-na, đặng phủ bóng trên đầu người... Giô-na rất vui vì cớ dây ấy”. Tuy nhiên, niềm vui của Giô-na mau tan biến, vì cây đó héo đi rất nhanh. Giô-na “nổi giận” và khó chịu. Đức Giê-hô-va nhấn mạnh ý của ngài bằng cách nói rằng: “Ngươi đoái-tiếc một dây... Còn ta, há không đoái-tiếc thành lớn Ni-ni-ve, trong đó có hơn mười hai vạn người không biết phân-biệt tay hữu và tay tả, lại với một số thú-vật rất nhiều hay sao?” (Giô-na 4:6, 7, 9-11).

19. Chúng ta muốn tránh lối suy nghĩ ích kỷ nào?

¹⁹ Cách Giô-na suy luận thật là ích kỷ biết bao! Ông có thể thương hại một cái cây, nhưng ông không thương xót những người ở thành Ni-ni-ve chút nào cả, những người đó, về phương diện thiêng liêng mà nói, “không biết phân-biệt tay hữu và tay tả”. Cũng vậy, chúng ta có lẽ mong mỏi sự hủy diệt của thế gian hung ác này và điều ấy rất chính đáng! (II Tê-sa-lô-ni-ca 1:8) Tuy nhiên, trong khi chờ đợi, chúng ta có trách nhiệm giúp những người có lòng thành thật, tức là những người, về phương diện thiêng liêng mà nói, không “biết phân-biệt tay hữu và tay tả” (Ma-thi-ơ 9:36; Rô-ma 10:13-15). Liệu bạn sẽ dùng chút thì giờ còn lại để giúp càng nhiều người càng tốt thâu thập sự hiểu biết quý giá về Đức Giê-hô-va không? Có công việc nào sánh được với niềm vui khi giúp đỡ một người khác được sự sống không?

Với đầu óc “sáng suốt”, hãy tiếp tục sống

20, 21. a) Qua những cách nào chúng ta có thể cho thấy mình có đầu óc “sáng suốt” trong những ngày sắp tới? b) Đầu óc “sáng suốt” giúp chúng ta có những ân phước nào?

²⁰ Trong lúc hệ thống của Sa-tan tiếp tục lao đầu vào sự hủy diệt, chúng ta chắc chắn sẽ gặp những thử thách mới. II Ti-mô-thê 3:13 (Bản Diễn Ý) nói trước: “Còn những kẻ gian ác, giả mạo càng thêm xấu xa”. Nhưng đừng nên “mỏi-mệt sờn lòng” (Hê-bơ-rơ 12:3). Hãy nương cậy nơi Đức Giê-hô-va để có sức mạnh (Phi-líp 4:13). Hãy tập tính linh động, thích nghi với những hoàn cảnh ngày càng tồi tệ hơn, thay vì chỉ nghĩ về quá khứ (Truyền-đạo 7:10). Hãy vận dụng sự khôn ngoan thực tiễn, theo kịp sự chỉ dẫn do “đầy-tớ trung-tín và khôn-ngoan” cung cấp (Ma-thi-ơ 24:45-47).

²¹ Chúng ta không biết thì giờ còn lại là bao nhiêu. Tuy vậy, chúng ta có thể quả quyết rằng “ngày tận thế gần đến”. Cho đến khi sự cuối cùng đến, chúng ta hãy sống, có đầu óc “sáng suốt” trong cách cư xử với nhau, trong cách chúng ta chăm sóc cho gia đình, và trong những trách nhiệm ngoài đời. Bằng cách làm như thế, tất cả chúng ta có thể tin tưởng rằng cuối cùng chúng ta sẽ được xem là “bình-an, không dấu-vít, chẳng chỗ trách được”! (II Phi-e-rơ 3:14).

[Chú thích]

Các điểm để ôn lại

◻ Chúng ta có thể biểu lộ đầu óc “sáng suốt” như thế nào trong mối quan hệ với người khác?

◻ Chúng ta có thể biểu lộ sự thăng bằng như thế nào trong việc chăm lo những trách nhiệm gia đình?

◻ Tại sao các bậc cha mẹ phải quan tâm đến học vấn ngoài đời của con cái họ?

◻ Chúng ta rút tỉa được những bài học nào từ Ba-rúc và Giô-na?

[Hình nơi trang 18]

Khi vợ chồng không đối xử tử tế với nhau, họ làm suy yếu mối quan hệ của họ với Đức Giê-hô-va

[Hình nơi trang 20]

Các bậc cha mẹ nên quan tâm đến học vấn của con cái họ