Địa ngục—Nơi thống khổ đời đời hoặc mồ mả chung?

CÓ ai nói cho bạn biết rằng các Cha trong nhà thờ thời kỳ ban đầu, các nhà thần học thời trung cổ và những người cải cách đã tranh luận về vấn đề sự thống khổ trong địa ngục là đời đời không? Nếu có, có lẽ bạn sẽ ngạc nhiên khi biết một số học giả Kinh-thánh được nhiều người kính nể ngày nay đang thách thức quan điểm này. Tại Anh Quốc, một người trong số đó là John R. W. Stott viết rằng “Kinh-thánh có ý hướng về sự hủy diệt, và ‘sự thống khổ đời đời cảm biết được’ là một truyền thuyết mà phải nhường bước trước thẩm quyền tối cao của Kinh-thánh” (Essentials—A Liberal-Evangelical Dialogue).

Điều gì đã đưa ông đến kết luận là sự thống khổ đời đời không căn cứ trên Kinh-thánh?

Bài học ngôn ngữ

Lý luận đầu tiên của ông liên quan đến vấn đề ngôn ngữ. Ông giải thích rằng khi nói về cực hình của sự đọa đày (“Ghê-hen-na”; xem khung trang 8) Kinh-thánh thường dùng chữ “hủy diệt”, “động từ apollumi (hủy diệt) và danh từ apòleia (sự hủy diệt)” trong tiếng Hy Lạp. Những chữ này có nói đến sự thống khổ không? Ông Stott chỉ cho thấy khi động từ “apollumi” là năng động và là ngoại động từ thì nó có nghĩa là “giết” (Ma-thi-ơ 2:13; 12:14; 21:41). Vì vậy, nơi Ma-thi-ơ 10:28, Bản dịch King James nói Đức Chúa Trời hủy diệt “cả linh hồn và thân thể trong địa ngục”, ý tưởng vốn có ở đây là hủy diệt chết luôn, chứ không phải đau khổ đời đời. Nơi Ma-thi-ơ 7:13, 14, Giê-su cho thấy sự tương phản giữa “đường chật dẫn đến sự sống” với “đường khoảng-khoát dẫn đến sự hư-mất”. Ông Stott bình luận: “Vì thế, nếu nói người ta bị hư mất nhưng thật ra không bị hủy diệt thì nghe rất lạ tai”. Vậy ông có lý do chính đáng để kết luận: “Nếu giết có nghĩa là tước đi sự sống khỏi thân thể thì địa ngục sẽ là sự tước đi cả sự sống thân thể và thiêng liêng, tức là sự hủy diệt của một người” (Essentials, trang 315-316).

Làm sáng tỏ sự miêu tả về hỏa ngục

Dù vậy nhiều người sùng đạo sẽ đồng ý với chủ tịch tổ chức đạo Southern Baptist là Morris H. Chapman, ông nói: “Tôi giảng về địa ngục theo nghĩa đen”. Ông thêm: “Kinh-thánh gọi nó là ‘hồ lửa’, và tôi không nghĩ ai có thể làm cho cái định nghĩa đó tốt hơn được”.

Đành rằng hình ảnh của lửa dùng trong Kinh-thánh có thể gợi lên trong trí hình ảnh của sự thống khổ. Tuy nhiên, cuốn Essentials ghi nhận: “Chắc chắn tất cả chúng ta đều trải qua cơn đau buốt khi bị phỏng, trong trí chúng ta, lửa liên hệ đến ‘sự thống khổ cảm biết được’. Nhưng phận sự chính của lửa không phải để làm đau, mà để làm chắc sự hủy diệt, như tất cả các lò thiêu trên thế giới làm chứng cho điều đó” (trang 316). Nhớ được sự phân biệt quan trọng này sẽ giúp bạn tránh đọc những gì mà Kinh-thánh thật ra không có nói. Một vài thí dụ như:

Về phần những người bị quăng vào Ghê-hen-na, Giê-su nói rằng “sâu-bọ của chúng nó chẳng hề chết và là nơi lửa chẳng hề tắt” (Mác 9:47, 48). Vì bị ảnh hưởng bởi những lời trong kinh ngụy tác cuốn Judith (“Ngài sẽ sai lửa và sâu bọ đến trên xác thịt chúng và chúng sẽ khóc trong sự đau đớn đến muôn đời”—Judith 16:17, Kinh-thánh Jerusalem), một số lời dẫn giải Kinh-thánh tranh luận là lời Giê-su ám chỉ sự thống khổ đời đời. Nhưng cuốn kinh ngụy tác Judith không được Đức Chúa Trời soi dẫn, nên khó có thể là tiêu chuẩn để xác định ý nghĩa lời của Mác. Nơi Ê-sai 66:24, câu Kinh-thánh mà Giê-su dường như ám chỉ đến, nói lửa và sâu bọ đang tiêu hủy xác chết của các kẻ thù Đức Chúa Trời. Trong lời của Ê-sai hoặc của Giê-su không có ý nào ám chỉ đến sự thống khổ đời đời. Hình ảnh của lửa tiêu biểu cho sự hủy diệt hoàn toàn.

Khải-huyền 14:9-11 nói về những kẻ chịu “đau-đớn trong lửa và diêm... Khói của sự đau-đớn chúng nó bay lên đời đời”.a Câu này có chứng minh cho sự thống khổ đời đời cảm biết được trong hỏa ngục không? Thật ra, cả đoạn này chỉ nói người ác bị thống khổ, chứ không nói họ bị thống khổ đời đời. Đoạn văn này nói rằng khói, tức là bằng chứng lửa đã làm công việc của nó là hủy diệt, còn tiếp tục đến đời đời, chứ không phải sự thống khổ trong lửa.

Khải-huyền 20:10-15 nói rằng trong “hồ lửa... chúng nó sẽ phải chịu khổ cả ngày lẫn đêm cho đến đời đời”. Mới đọc qua, câu này giống như bằng chứng của sự thống khổ đời đời cảm biết được trong lửa, nhưng chắc chắn là không phải. Tại sao? Trong số những lý do khác, “con thú và tiên-tri giả” cùng “Sự chết và Âm-phủ” sẽ bị quăng xuống chỗ mà đây gọi là “hồ lửa”. Có lẽ bạn dễ dàng kết luận: con thú, tiên tri giả, sự chết và âm phủ không phải là những người theo nghĩa đen; vì vậy, các thứ đó không thể cảm biết sự thống khổ. Thay vì thế, ông G. B. Caird trong sách “Luận giải về Khải-huyền của Thánh Giăng” (A Commentary on the Revelation of St. John the Divine), “hồ lửa” có nghĩa là “sự hủy diệt và quên lãng hoàn toàn”. Sự nhận thức này cũng dễ có vì chính Kinh-thánh nói về hồ lửa này: “Hồ lửa là sự chết thứ hai” (Khải-huyền 20:14).

Tách biệt hai giáo lý đi đôi trong thần học

Bất kể các lý luận này, nhiều người tin thuyết địa ngục một mực cho rằng “sự hủy diệt” không phải hiểu theo nghĩa đen nhưng có nghĩa là thống khổ đời đời. Tại sao vậy? Sự suy nghĩ của họ bị ảnh hưởng bởi giáo lý đi đôi với giáo lý hỏa ngục, đó là giáo lý linh hồn bất tử của loài người. Và từ khi nhà thờ của họ có lẽ nuôi hai giáo lý đi đôi này trong nhiều thế kỷ, họ cảm thấy những đoạn văn nói về sự hủy diệt thật ra có nghĩa là sự thống khổ đời đời. Nói cho cùng, như nhiều người lý luận, linh hồn con người bất tử không thể nào không hiện hữu nữa.

Nhưng hãy chú ý điểm mà tu sĩ Anh giáo Philip E. Hughes đã nói: “Tranh luận rằng chỉ có linh hồn loài người được bất tử bẩm sinh là giữ một vị thế không được sự dạy dỗ của Kinh-thánh chấp nhận, vì theo Kinh-thánh bản chất con người luôn luôn được xem là toàn bộ cả hai phần thiêng liêng và thân thể dính liền nhau... Nói về cây cấm, lúc ban đầu Đức Chúa Trời cảnh cáo người đàn ông với tư cách là tạo vật vừa có xác thịt vừa có tính thiêng liêng ‘một mai ngươi ăn, chắc sẽ chết’—nếu ăn, ông ta sẽ chết với tư cách là tạo vật thể ấy. Không nơi nào nói một phần của ông không chết và vì thế ông ta chỉ chết một phần mà thôi” (The True Image—The Origin and Destiny of Man in Christ).

Tương tự như thế, nhà thần học Clark Pinnock nhận xét: “Quan niệm này [linh hồn bất tử của loài người] đã ảnh hưởng đến thần học lâu, lâu lắm rồi nhưng nó không có trong Kinh-thánh. Kinh-thánh không có dạy linh hồn tự nhiên có sự bất tử”. Ê-xê-chi-ên 18:4, 20 và Ma-thi-ơ 10:28 xác nhận sự kiện này. Hơn nữa, chính Giê-su đã nói về người bạn đã chết của ngài là La-xa-rơ “đương ngủ”. Giê-su nói ngài “đi đánh thức người” (Giăng 11:11-14). Vậy con người, hoặc linh hồn con người La-xa-rơ đã chết, nhưng dù sau một thời gian, người vẫn có thể được sống lại. Các sự kiện chứng minh điều đó. Giê-su đã làm La-xa-rơ sống lại (Giăng 11:17-44).

Các điểm này ảnh hưởng thế nào đến giáo lý thống khổ đời đời? Vào thế kỷ 17, nhà văn tiểu luận William Temple ghi nhận: “Kinh-thánh có nói về việc quăng vào lửa chẳng hề tắt. Nhưng nếu chúng ta không giả sử trước những gì quăng vào lửa là không diệt được, chúng ta sẽ có ấn tượng không phải là cháy đời đời, nhưng nó sẽ bị hủy diệt”. Sự phân tích đó vẫn còn đúng, vì ấy là điều mà Kinh-thánh thật sự dạy.

Không thể chối cãi rằng bạn có lý do để đặt nghi vấn về ý tưởng thống khổ đời đời cảm biết được dưới địa ngục. Hoặc có lẽ bạn không muốn chỉ đặt nghi vấn mà còn nghe theo lời khuyên của giáo sư thần học Pinnock, người đã nói: “Tất cả các sự tin tưởng bao quanh vấn đề địa ngục, gồm cả sự hành tội bất tận...nên bị loại trừ dựa trên giáo lý xác đáng”. Đúng vậy, luân lý, công bằng và—quan trọng hơn hết—Lời Đức Chúa Trời, tức Kinh-thánh bảo bạn hãy loại trừ giáo lý địa ngục.

Nếu làm thế, quả thật bạn sẽ thấy bản chất thật của địa ngục có thể tin được. Bạn có thể tìm được tài liệu hữu ích về đề tài này trong sách Bạn có thể Sống đời đời trong Địa đàng trên Đất.b Xin hỏi các Nhân-chứng Giê-hô-va để có được sách này. Hãy đọc các chương “Điều gì xảy ra sau khi chết?” “Địa ngục là một nơi như thế nào?” và “Ai sẽ được sống lại, và ở đâu?” Bạn sẽ tìm thấy rằng bản chất thật của địa ngục chẳng những tin được mà còn nhiều hứa hẹn nữa.

[Chú thích]

[Khung nơi trang 8]

ĐỊNH NGHĨA TỪ NGỮ

Trong bài này, những nhà thần học trong các đạo tự xưng theo đấng Christ dùng từ ngữ “địa ngục” và “lửa địa ngục” để nói đến chữ Hy Lạp là geʹen·na, chữ này xuất hiện 12 lần trong “Tân Ước” (Ma-thi-ơ 5:22, 29, 30; 10:28; 18:9; 23:15, 33; Mác 9:43, 45, 47; Lu-ca 12:5; Gia-cơ 3:6). Dù nhiều bản dịch Kinh-thánh dịch chữ Hy Lạp này là “địa ngục”, các bản khác chỉ chuyển ngữ thành “Ghê-hen-na”. Chữ này tương đương với “sự chết thứ hai, hồ lửa”, tiêu biểu cho sự hủy diệt đời đời như được nói trong sách cuối cùng của Kinh-thánh (Khải-huyền 20:14).

Nói về hai chữ khác đôi khi được dịch là “địa ngục”, cuốn “Một tự điển về Kinh-thánh” (A Dictionary of the Bible [1914]) của William Smith ghi rằng: “Không may là các người dịch thường dùng chữ địa ngục... để dịch chữ Hê-bơ-rơ là Sheol. Để nguyên chữ Sheol có lẽ là tốt hơn hoặc luôn luôn dịch ra ‘mồ mả’ hay ‘vực’... Trong Tân Ước chữ Hades, giống như Sheol, đôi khi chỉ có nghĩa là ‘mồ mả’... Chính trong ý nghĩa này mà Kinh-thánh nói về Chúa chúng ta ‘Ngài ở trong địa ngục’, có nghĩa là trạng thái của người chết nói chung”.

Không giống như Ghê-hen-na tiêu biểu cho sự hủy diệt cuối cùng, Sheol và Hades nói đến sự chết trong mồ mả chung của nhân loại, với triển vọng được sống lại (Khải-huyền 20:13).

[Hình nơi trang 9]

Giê-su đánh thức La-xa-rơ để không ngủ trong sự chết