Miteko sa Arummwa
7 Masi namukuttho muulupale aahikoha oriki: “Itthu iya ekeekhai?” 2 Siteefano aahaakhula wiira: “Nyuwo anna ni axitiithi, mukiwiriyane. Muluku oovuwa, aahimukhumelela muhavinre ahu Abrahamu, nlelo okhalaka oMesopotaamia, ohinatthi othaamela oHarani.+ 3 Muluku owo, aahimuhimeerya wiira: ‘Mukhume elapo anyu ni mwaahiye amusi anyu, murowe elapo kinrowa aka owooniheryani’.+ 4 Siiso, owo aahikhuma elapo ya oKhaldeya, onarowa okhala oHarani. Nuumala paapa awe okhwa+ oHarani weiwo, Muluku aahimuthaamiherya elapo ela munikhala anyu.+ 5 Masi Muluku khanvanhe elapo ela, nnakhala opuro mwaamukhaani. Ohiya-vo, aahimuleiherya onvaha elapo ela, siiso elapo ela ti yawawe ni osuulu awe.+ Abrahamu khaarina mwaana okathi Muluku aamuhimenrye awe moolumo ala. 6 Nave-tho, Muluku aahimuhimeerya Abrahamu wiira osuulu awe, waarowa okhala anamurwa elapo ehikhanle yawaya. Atthu a elapo eyo yaarowa waakhaliha ipottha ni waahaaxa* mwa iyaakha 400.+ 7 Muluku aahihimya wiira: ‘Nto miyo kinoophukela elapo eyo enrowa waakhaliha ipottha.+ Nuumala itthu iya wiiraneya, awo anookhuma mulaponi-mmo ni anrowa okikokhorelaka opuro yoola’.+
8 “Muluku aahipaka nivarihano ni Abrahamu, nenno naalipihiwa mwaha wa winnuwihiwa.+ Vano Abrahamu aahimuyara Isaakhi+ ni aahimwinnuwiha nihiku na neethanu neeraru.+ Isaakhi aahimuyara* Yakobe, nto Yakobe aahaayara amuhavinre ahu* 12. 9 Amuhavinre ahu awo, yaahimukhalela nrima munnaya, Yosefe+ ni yaahaatumiherya atthu a wExiitu.+ Masi Muluku aari nuuwo,+ 10 ni aahimoopola moohaawani mwawe mootheene. Aahinvaha ankhili ni aahimwiiriha oreereliwa murima ni Farawo, mwene a wExiitu. Mwene owo, aahimuhela ekhulupale wiira olamuleleke wExiitu ni etthoko yootheene ya mwene.+ 11 Masi, yaahikhumelela etala yuulupale elapo yootheene ya wExiitu ni oKanaani. Tthiri, waahikhumelela ohaawa wuulupale,* nto amuhavinre ahu khiyaawerya ophwanya yoolya.+ 12 Vano Yakobe aahiiwa wiira yaahikhala yoolya* wExiitu, nto aahaaruma amuhavinre ahu, ekwaha yoopacerya.+ 13 Ekwaha ya nenli, Yosefe aahiisuweliha wa axinnawe, nave emusi ya Yosefe yaahisuweliwa ni Farawo.+ 14 Siiso, Yosefe aahiruma wiihaniwa Yakobe, paapa awe, vamosa ni amusi awe ootheene+ wiira akhume oKanaani arowaka wExiitu. Atthu ene yaaronwe wExiitu, yaari 75.+ 15 Vano Yakobe aahikhuruwa orowaka wExiitu+ ni aahikhwa weiwo.+ Nave amuhavinre ahu yaahikhwa weiwo.+ 16 Nto yaahikuxiwa makhuva aya, aroihiwaka oSikhemi ni yaahivithiwa mahiye Abrahamu aathumme awe ni anamwane a Amoori, oSikhemi.+
17 “Waattamelaka okathi waarowa aya wiiraneya itthu Muluku aamuleihenrye awe Abrahamu, nloko nahu naahinnuwa, nincerereya vanceene wExiitu, 18 mpakha okhumelela mwene mukina wExiitu, yoowo ahaamusuwela Yosefe.+ 19 Mwene owo aahirumeela olavilavi wiira aahaaxe atthu ahu ni aahaakhanyererya axitiithi ihu waanyanyala anaaya, wiira ahikhale akumi.+ 20 Okathi owo aahiyariwa Moise, yoowo aari ooreera vanceene ohoolo wa Muluku. Nave, owo aahaamwihiwa* miyeeri miraru vatthokoni va paapa awe.+ 21 Masi okathi axipapawe yaakhanyereriwe aya omuhiya,+ mwaana mwaamuthiyana a Farawo, aahimukuxa, onamuhuwa ntoko mwanawe.+ 22 Tivo, Moise aahiixuttihiwa osuwela wootheene wa wExiitu. Tthiri, aanilavula ni owerya ni aanipaka itthu sinceene.+
23 “Aaphiyerinhe awe iyaakha 40, Moise aahuupuwela* orowa waaxukurya* axinnawe, aisarayeli.+ 24 Aahinweha mulopwana mmosa a wExiitu omuhaaxaka mwisarayeli, tivo aahimukhaliherya munnawe, omunlelaka ikuhu ni omwiiva mulopwana ole a wExiitu. 25 Moise uupuwela wiira axinnawe yaamoona wiira Muluku, aanimurumeela owo wiira owoopole, masi awo khiyoona siiso. 26 Mmeeloni mwaya, Moise aahaaphwanya axinnawe awanaka. Owo aaheererya owaataaniha, aahimeeryaka wiira: ‘Alopwana, nyuwo mwa axinna. Xeeni munihaaxana anyu?’ 27 Nto ole aamuhaaxa mukhwaawe, aahimukakha Moise, onamukoha wiira: ‘Ti pani oothanlaleni wiira munilamuleleke ni muniphukeleke? 28 Niireke muniphavela okiiva ntoko mmwiivale anyu mulopwana ole a wExiitu nsana?’ 29 Okathi aiwale awe moolumo ala, Moise aahitthyawa, onarowa okhala ntoko namurwa elapo ya oMidiyani. Weiwo aahaayara anamwane anli.+
30 “Nuuvira iyaakha 40, nlaikha naahimukhumelela Moise moothakoni wa omwaako Sinayi, eriyari ya mwiri wa miiwa waapatta mooro.+ 31 Okathi Moise aawenhe awe eyo, aahitikinihiwa vanceene. Vano owo, aahaattamela wiira awehe oratteene, nto naahiiwanyeya nsu na Yehova,* nriki: 32 ‘Miyo ka Muluku a amuhavinre anyu, Muluku a Abrahamu ni a Isaakhi ni a Yakobe’.+ Moise aahipacerya othukumela,* ohinaphavela-tho oweha. 33 Yehova* aahimuhimeerya wiira: ‘Murule isantaalya sanyu, okhala wiira opuro mweemenle anyu ti woowaarya. 34 Mweekeekhai, kihoona ohaaxiwa wa atthu aka, yaawo ari wExiitu ni kihiiwa wiikhupanyerya waya.+ Tivo, kinookhuruwa wiira kiwoopole. Vano murwe, koorumeeni orowa wExiitu’. 35 Moise owo, ti yoole awo yaamukhoottale aya, yiiraka: ‘Ti pani oothanlaleni wiira munilamuleleke ni muniphukeleke?’+ Nto Muluku, aamurumme yoowo+ ntoko namalamulela ni moopoli, orumeelaka nlaikha, nenlo naamukhumelenle eriyari ya mwiri wa miiwa waapatta mooro. 36 Moise owo, aahaahoolela amuhavinre ahu,+ opakaka miteko sootikiniha ni miiriirya wExiitu+ ni ephareya Yooxeerya+ ni moothakoni mwa iyaakha 40.+
37 “Moise owo, ti yoole aahimenrye aisarayeli wiira: ‘Muluku onoomuthanla eriyari ya axinninyu profeta onlikana ni miyo’.+ 38 Ti yoole aari ni aisarayeli moothakoni. Owo aari ni nlaikha+ naamulavulinhe+ omwaako Sinayi, vamosa ni amuhavinre ahu. Aahaakhela moolumo makumi a Muluku wiira onivahe.+ 39 Amuhavinre ahu khiyaaphavenle omwiiwelela, masi yaahimukhootta.+ Vamurimani vaya, awo yaaniphavela otthikela wExiitu.+ 40 Nto yaahimuhimeerya Aroni wiira: ‘Munipakele amuluku wiira anihooleleke, maana khaninsuwela etthu emwiiranenle Moise, yoowo onikuminhe elapo ya wExiitu’.+ 41 Siiso, okathi ole, yaahimpaka muluku eethiru, aalikana ni epooyi yaamukhaani, ananvaha mikuttho. Nave, yaahipaka efesta wiira atthapele ele yaapanke aya.+ 42 Tivo, Muluku aahaanyanyala, aahiya wiira akokhoreleke nsuwa, mweeri ni itheneeri sa wiirimu,+ ntoko silempwale aya eliivuru ya Maprofeta, wiira: ‘Nyuwo atthu a Isarayeli, khahiyo mwaakivaha miyo mikuttho mwaavaha anyu moothakoni mwa iyaakha 40. 43 Nyuwo mooteexa etenta* ya Molokhi+ ni elatarato ya etheneeri, yeeyo eri muluku Refani. Iyo ti ilatarato mpanke anyu wiira mukokhoreleke. Tivo, kinimooroihani ottaiwene, ovikana oBabiloonia’.+
44 “Amuhavinre ahu, yaahikhalana etenta ya nivarihano* Muluku aapanke awe moothakoni, siisaale aamurumme awe Moise, wiira opake ottharaka ntakiheryo oonale awe.+ 45 Muhoolo mwaya, anaaya amuhavinre ahu, vamosa ni Yooxuuwa, yaahikuxa etenta eyo, aroiha elapo ya atthu akina,+ yaawo Muluku aawoomonle awe ohoolo wa amuhavinre ahu.+ Etenta eyo yaahikhala weiwo, mpakha mahiku a Davidi. 46 Owo aahireereliwa murima ni Muluku ni aahivekela ovahiwa eparakha ya omutekela empa Muluku a Yakobe.+ 47 Masi Salomooni taamutekenle empa Muluku.+ 48 Muluku Muulupalexa, khonikhala ipa sitekiwe ni matata,+ ntoko profeta ohimyale awe wiira: 49 ‘Yehova* onihimya wiira, erimu ehice aka,+ nave elapo ti opuro kinipweherya aka inawu saka.+ Nto, empa xeeni munrowa anyu okitekela? Aahiiso, opuro xeeni kinrowa aka okhalaka? 50 Kiira ti miyo kipanke itthu iya sootheene ni matata aka?’+
51 “Nyuwo atthu oowiisoona ni ahiniphavela wiiwa ni oowuumiha murima, okathi wootheene munnikhootta ikuru soowaarya. Nyuwo munniira ntoko siirale aya amuhavinre anyu.+ 52 Profeta xeeni amuhavinre anyu ahimulupantthe aya?+ Awo aawiiva ale yaalaleya wiira aamoorwa naxariya,+ yoowo nyuwo munvarinhe anyu ni mmwiivale anyu.+ 53 Muluku aahiruma malaikha woovahani Nlamulo,+ masi nyuwo khamwiiwelenle”.
54 Vaiwale aya itthu iya, awo yaahinanariwa vanceene vamurimani vaya, nave yaanilumanyiha maino anwehexexaka Siteefano. 55 Masi, Siteefano osareyale ene ikuru soowaarya, aahiweha wiirimu ni aahoona ovuwa wa Muluku, nave aahimoona Yesu eemenle ene moono woolopwana wa Muluku.+ 56 Vano aahihimya wiira: “Mooneke! Kinniweha erimu ehuleyale ene ni kinninweha Mwaana a Mutthu+ eemenle ene moono woolopwana wa Muluku”.+ 57 Siiso, yaahikhuwela ni ikuru saya sootheene ni yaahittiyela maaru aya ni matata. Vano ootheene aya yaahimutuphela. 58 Nuumala-vo, yaahimpurulela ota wa epooma, anapacerya onvonyakasa maluku.+ Nto anamoona+ oowootha, yaahimuhiyerya malaya aya a ota, mmiravo mmosa aihaniwa Saulo.+ 59 Okathi yanvonyakasa aya maluku Siteefano, owo aahixonttela oriki: “Pwiya Yesu, mwaakhele okumi aka”.* 60 Nuumala-vo, aahikokhora, onakhuwela vanceene, oriki: “Yehova,* muhaavahe nthowa mwaha wa etampi ela”.+ Ahimyaka-ru siiso, owo aahikhwa.*